عدل الهی در کلام اسلامی: تفاوت میان نسخهها
←شاخههای کلی عدل الهی
(←منابع) |
|||
خط ۳۹: | خط ۳۹: | ||
===شاخههای کلی [[عدل الهی]]=== | ===شاخههای کلی [[عدل الهی]]=== | ||
*آنچه گفته شد، مربوط به ماهیت کلی [[عدل]] بود. اما شاخههای کلی [[عدل الهی]] را میتوان در سه عنوان عمومی زیر خلاصه نمود: | *آنچه گفته شد، مربوط به ماهیت کلی [[عدل]] بود. اما شاخههای کلی [[عدل الهی]] را میتوان در سه عنوان عمومی زیر خلاصه نمود: | ||
#'''[[عدل]] [[تکوینی]]؛''' یعنی اعطای [[فیض]] [[خداوند]] به موجودات براساس ظرفیت و [[توان]] آنها. | #'''[[عدل]] [[تکوینی]]؛''' یعنی اعطای [[فیض]] [[خداوند]] به موجودات براساس ظرفیت و [[توان]] آنها. برخی دیگر از ریزتعریفهایی که برای [[عدل]] گفته میشود، در زیرشاخههای [[عدل]] [[تکوینی]] جای میگیرد؛ مانند موزون بودن، یا [[حدیث نبوی]] که میفرماید: {{متن حدیث|بِالْعَدْلِ قَامَتِ السَّمَوَاتُ وَ الْأَرْضُ}}<ref>فیض کاشانی، تفسیر صافی، ج۲، ص۶۲۸.</ref>، یا تعریف مشهوری که از [[نهجالبلاغه]] به دست میآید و [[عدل]] را قرار دادن هر چیز در جای خودش معنا کرده است<ref>نهجالبلاغه، حکمت ۴۳۷.</ref>. | ||
برخی دیگر از ریزتعریفهایی که برای [[عدل]] گفته میشود، در زیرشاخههای [[عدل]] [[تکوینی]] جای میگیرد؛ مانند موزون بودن، یا [[حدیث نبوی]] که میفرماید: {{متن حدیث|بِالْعَدْلِ قَامَتِ السَّمَوَاتُ وَ الْأَرْضُ}}<ref>فیض کاشانی، تفسیر صافی، ج۲، ص۶۲۸.</ref>، یا تعریف مشهوری که از [[نهجالبلاغه]] به دست میآید و [[عدل]] را قرار دادن هر چیز در جای خودش معنا کرده است<ref>نهجالبلاغه، حکمت ۴۳۷.</ref>. | |||
#''[[عدل]] [[تشریعی]]؛'' یعنی [[خداوند]] در وضع [[تکالیف]] و آنچه [[سعادت]] [[بشر]] در گرو آن است، اهمال نمیورزد. علاوه بر آن، [[خداوند]] [[انسان]] را بیش از [[توان]] و طاقتش [[مکلف]] نمیسازد. [[شریعت الهی]] به هر دو معنای یادشده عادلانه است. موضوع بحث در رسائل [[کلامی]]، [[عدل]] [[تشریعی]] است. | #''[[عدل]] [[تشریعی]]؛'' یعنی [[خداوند]] در وضع [[تکالیف]] و آنچه [[سعادت]] [[بشر]] در گرو آن است، اهمال نمیورزد. علاوه بر آن، [[خداوند]] [[انسان]] را بیش از [[توان]] و طاقتش [[مکلف]] نمیسازد. [[شریعت الهی]] به هر دو معنای یادشده عادلانه است. موضوع بحث در رسائل [[کلامی]]، [[عدل]] [[تشریعی]] است. | ||
#'''[[عدل]] جزایی؛''' [[عدل]] جزایی<ref>عدل جزایی در حقیقت زیرمجموعه دو شاخه قبل قرار میگیرد.</ref> به این معناست که [[خداوند]] جزای هر انسانی را متناسب با [[اعمال]] و [[افعال]] صورت گرفته توسط او در نظر میگیرد: {{متن حدیث|إِعْطَاءِ كُلِّ ذِي حَقٍّ حَقَّهُ}}، و هیچ انسانی را به سبب تکلیفی که به او [[ابلاغ]] نشده، مجازات نمیکند<ref>[[مسلم محمدی|محمدی، مسلم]]، [[فرهنگ اصطلاحات علم کلام (کتاب)|فرهنگ اصطلاحات علم کلام]]، ص ۱۴۲.</ref>. | #'''[[عدل]] جزایی؛''' [[عدل]] جزایی<ref>عدل جزایی در حقیقت زیرمجموعه دو شاخه قبل قرار میگیرد.</ref> به این معناست که [[خداوند]] جزای هر انسانی را متناسب با [[اعمال]] و [[افعال]] صورت گرفته توسط او در نظر میگیرد: {{متن حدیث|إِعْطَاءِ كُلِّ ذِي حَقٍّ حَقَّهُ}}، و هیچ انسانی را به سبب تکلیفی که به او [[ابلاغ]] نشده، مجازات نمیکند<ref>[[مسلم محمدی|محمدی، مسلم]]، [[فرهنگ اصطلاحات علم کلام (کتاب)|فرهنگ اصطلاحات علم کلام]]، ص ۱۴۲.</ref>. |