آیه ولایت: تفاوت میان نسخهها
←شبهه اول: ولی یعنی محب نه سرپرست
خط ۴۷: | خط ۴۷: | ||
*اختلافاتی میان [[شیعیان]] و [[اهل سنت]] دربارۀ [[آیه]] وجود دارد، [[شیعیان]] معتقدند به واسطۀ [[آیه]]، [[ولایت]] [[امیرالمؤمنین]]{{ع}} [[ثابت]] میشود، اما [[اهل سنت]] به واسطۀ اشکالات متعدد منکر این امر هستند. برخی از اشکالات آنها عبارت است از: | *اختلافاتی میان [[شیعیان]] و [[اهل سنت]] دربارۀ [[آیه]] وجود دارد، [[شیعیان]] معتقدند به واسطۀ [[آیه]]، [[ولایت]] [[امیرالمؤمنین]]{{ع}} [[ثابت]] میشود، اما [[اهل سنت]] به واسطۀ اشکالات متعدد منکر این امر هستند. برخی از اشکالات آنها عبارت است از: | ||
===[[شبهه]] اول: ولی یعنی [[محب]] نه [[سرپرست]]=== | ===[[شبهه]] اول: ولی یعنی [[محب]] نه [[سرپرست]]=== | ||
*'''[[شبهه]] | *'''[[شبهه]] کردهاند''': به [[دلیل]] اینکه [[آیات]] قبل از [[آیۀ ولایت]] دربارۀ [[ولایت]] به معنای [[محبت]] است لذا "ولی" در [[آیه]] به معنای [[دوست]]، [[یاور]] و [[محب]] آمده است. | ||
*و با توجّه به اینکه این [[آیه]] در میان آیاتی است، که [[ارتباط]] [[مسلمانان]] با [[یهود]] و [[نصاری]] و [[ولایت]] آنها جلوگیری میکند، ([[آیات]] پنجاه ویکم تا پنجاه وهشتم) از سویی نیز میدانیم که [[ولایت]] [[یهود]] و [[نصاری]] به معنای [[سرپرستی]] و صاحب اختیاری آنها نیست؛ چرا که هیچ [[مسلمانی]]، [[یهود]] و [[نصاری]] را [[سرپرست]] و صاحب [[اختیار]] خود قرار نداده است، پس باید [[ولایت]] [[یهود]] و [[نصاری]] به معنای [[محبت]] و یا [[نصرت]] باشد و این [[آیه]] نیز، بر همان معنا حمل میشود. | |||
*[[فخر رازی]] مینویسد: | |||
{{عربی|أن اللائق بما قبل هذه الآیة و بما بعدها لیس إلا هذا المعنی، أما ما قبل هذه الآیة فلأنه تعالى قال: {{متن قرآن|يَا أَيُّهَا الَّذِينَ آمَنُوا لَا تَتَّخِذُوا الْيَهُودَ وَالنَّصَارَى أَوْلِيَاءَ}}<ref>«ای مؤمنان! یهودیان و مسیحیان را دوست مگیرید که آنان (در برابر شما) هوادار یکدیگرند و هر کس از شما آنان را دوست بگیرد از آنان است؛ بیگمان خداوند گروه ستمگران را راهنمایی نمیکند» سوره مائده، آیه ۵۱.</ref> {{عربی|و لیس المراد لا تتخذوا الیهود و النصاری أئمة متصرفین في أرواحکم و أموالکم لأن بطلان هذا کالمعلوم بالضرورة، بل المراد لا تتخذوا الیهود و النصاری أحبابا و أنصارا، و لا تخالطوهم و لا تعاضدوهم، ثم لما بالغ في النهي عن ذلك قال: إنما ولیکم الله و رسوله والمؤمنون الموصوفون، و الظاهر أن الولایة المأمور بها هاهنا هي المنهي عنها فیما قبل، و لما کانت الولایة المنهی عنها فیما قیل هي الولایة بمعنى النصرة کانت الولایة المأمور بها هي الولایة بمعنى النصرة و أما ما بعد هذه الآیة فهی قوله}} {{متن قرآن|يَا أَيُّهَا الَّذِينَ آمَنُوا لَا تَتَّخِذُوا الَّذِينَ اتَّخَذُوا دِينَكُمْ هُزُوًا وَلَعِبًا مِنَ الَّذِينَ أُوتُوا الْكِتَابَ مِنْ قَبْلِكُمْ وَالْكُفَّارَ أَوْلِيَاءَ وَاتَّقُوا اللَّهَ إِنْ كُنْتُمْ مُؤْمِنِينَ}}<ref>«ای مؤمنان! آنان را که دینتان را به ریشخند و بازی میگیرند- یعنی کسانی را که پیش از شما به آنان کتاب داده شده است و (یا) کافران را- سرور مگیرید و اگر مؤمنید از خداوند پروا کنید» سوره مائده، آیه ۵۷.</ref> {{عربی|فأعاد النهی عن اتخاذ الیهود و النصاری و الکفار أولیاء، و لا شك أن الولایة المنهي عنها هي الولایة بمعنى النصرة، فكذلك الولایة في قوله}} {{متن قرآن|إِنَّمَا وَلِيُّكُمُ اللَّهُ}} {{عربی|یجب أن تکون هي بمعنى النصرة، و کل من أنصف و ترك التعصب و تأمل في مقدمة الآیة و في مؤخرها قطع بأن الولي في قوله}} {{متن قرآن|إِنَّمَا وَلِيُّكُمُ اللَّهُ}} {{عربی|لیس إلا بمعنى الناصر و المحب، و لا یمکن أن یکون بمعنى الإمام، لأن ذلك یكون إلقاء كلام أجنبي فيما بين كلامين مسوقين لغرض واحد، و ذلك يكون في غاية الركاكة و السقوط، و يجب تنزيه كلام الله تعالى عنه}}<ref>مفاتیح الغیب، ج۱۲، ص۳۸۴.</ref><ref>[[مهدی مقامی|مقامی، مهدی]]، [[ولایت و امامت در قرآن (کتاب)|ولایت و امامت در قرآن]]، ص:۳۰-۳۱.</ref>. | |||
*'''پاسخ به این [[شبهه]]''': | *'''پاسخ به این [[شبهه]]''': | ||
#با توجّه به تحلیل معنای لغوی [[ولایت]] روشن شد، این سخن ناتمام است؛ چرا که [[ولایت]] در لغت [[عرب]] به معنای [[محبّت]] یا [[نصرت]] نیست، بلکه ایجاد رابط عمیق است به گونهای که یک طرف درباره طرف دیگر [[حق تصرف]] داشته باشد. این معنا در همه کاربردهای [[قرآنی]] از جمله این [[آیه]]، جاری است. | |||
#اینکه هیچ [[مسلمانی]]، [[یهود]] و [[نصاری]] را [[سرپرست]] خود نکرده است، سخنی [[باطل]] است که [[آیه]] ۵۲ از همین [[سوره]] آن را [[نفی]] میکند{{متن قرآن|فَتَرَى الَّذِينَ فِي قُلُوبِهِمْ مَرَضٌ يُسَارِعُونَ فِيهِمْ يَقُولُونَ نَخْشَى أَنْ تُصِيبَنَا دَائِرَةٌ فَعَسَى اللَّهُ أَنْ يَأْتِيَ بِالْفَتْحِ أَوْ أَمْرٍ مِنْ عِنْدِهِ فَيُصْبِحُوا عَلَى مَا أَسَرُّوا فِي أَنْفُسِهِمْ نَادِمِينَ}}<ref> «آنگاه بیماردلان را خواهی دید که برای آنان سر و دست میشکنند؛ میگویند بیم داریم که بلایی به ما رسد؛ بسا خداوند پیروزی یا امری (دیگر، پیش) آورد تا آنان از آنچه در دل مینهفتند پشیمان گردند» سوره مائده، آیه ۵۲.</ref>. در این [[آیه]]، [[خداوند]] از گروهی [[مسلمانان]] [[سست ایمان]] [[سخن]] میگوید که در هنگام بروز حوادث سخت در [[حکومت]] [[اسلام]]، برای [[رهایی]] از [[مشکلات]]، زیر چتر حمایتی [[یهود]] و [[نصاری]] قرار گرفتند. [[خداوند]] چنین عملی را تقبیح میکند. روشن است که چنین رابطهای میان [[مسلمانان]] با [[یهود]] و [[نصاری]]، مستلزم [[ولایت]] و [[سرپرستی]] آنها بر [[مسلمانان]] خواهد بود. با چنین قرینه روشنی چگونه میتوان [[ولایت]] را مجرد [[دوستی]] و یا [[نصرت]] دانست؟ | |||
#از [[حصر]] بهکار رفته در [[آیه]] [[شریف]] استفاده میشود، که ولی به معنای [[سرپرست]] است؛ زیرا، همه [[مؤمنان]] [[یاور]] و [[دوست]] هماند و [[محبّت]] و [[نصرت]] با [[سازگاری]] ندارد. | |||
#در [[آیات]] [[گواهی]] بر عدم [[وحدت سیاق]] دیده میشود؛ زیرا، در [[آیات]] پیشین و پس از این [[آیه]]، واژه "[[اولیاء]]" جمع است، ولی در این [[آیه]] "ولی" مفرد آمده است؛ از اینرو، این [[آیه]] هم سیاق با [[آیات]] پیشین و پسین نیست<ref>تسنیم، ج۲۳، ص۱۲۴.</ref><ref>[[مهدی مقامی|مقامی، مهدی]]، [[ولایت و امامت در قرآن (کتاب)|ولایت و امامت در قرآن]]، ص:۳۱-۳۲.</ref>. | |||
#کلمۀ "ولی" در [[آیه]] ابتدا به [[خداوند]] و سپس به [[پیامبر]] اسناد داده شده است. تمامی [[مسلمانان]] [[اتفاق نظر]] دارند [[ولایت]] [[خداوند]] و [[پیامبر]]{{صل}} به معنای مالک امر بودن است و چون این دو کلمه از [[آیه]] {{متن قرآن|الَّذِينَ آمَنُوا}} بر [[ولایت]] [[خداوند]] و [[پیامبر]] عطف شده است، کلمۀ [[ولایت]] نسبت به {{متن قرآن|الَّذِينَ آمَنُوا}} نیز به معنای [[مالکیت]] [[امر]] است<ref>ر.ک: [[مهدی مقامی|مقامی، مهدی]]، [[درسنامه امامشناسی (کتاب)|درسنامه امامشناسی]]، ص:۱۴۶-۱۴۷. </ref>. | #کلمۀ "ولی" در [[آیه]] ابتدا به [[خداوند]] و سپس به [[پیامبر]] اسناد داده شده است. تمامی [[مسلمانان]] [[اتفاق نظر]] دارند [[ولایت]] [[خداوند]] و [[پیامبر]]{{صل}} به معنای مالک امر بودن است و چون این دو کلمه از [[آیه]] {{متن قرآن|الَّذِينَ آمَنُوا}} بر [[ولایت]] [[خداوند]] و [[پیامبر]] عطف شده است، کلمۀ [[ولایت]] نسبت به {{متن قرآن|الَّذِينَ آمَنُوا}} نیز به معنای [[مالکیت]] [[امر]] است<ref>ر.ک: [[مهدی مقامی|مقامی، مهدی]]، [[درسنامه امامشناسی (کتاب)|درسنامه امامشناسی]]، ص:۱۴۶-۱۴۷. </ref>. | ||
#آیۀ بعد از [[آیۀ ولایت]] صراحت یا [[ظهور]] در [[ولایت]] به معنای [[نصرت]] و [[محبت]] ندارد و مضمون این [[آیه]] هم با [[ولایت]] به معنای [[نصرت]] و [[محبت]] و هم با [[ولایت]] به معنای [[تدبیر]] و [[نصرت]] در امور [[سازگاری]] دارد؛ بنابراین، نمیتوان آن را قرینه و [[شاهد]] بر یکی از آن دو به شمار آورد. | #آیۀ بعد از [[آیۀ ولایت]] صراحت یا [[ظهور]] در [[ولایت]] به معنای [[نصرت]] و [[محبت]] ندارد و مضمون این [[آیه]] هم با [[ولایت]] به معنای [[نصرت]] و [[محبت]] و هم با [[ولایت]] به معنای [[تدبیر]] و [[نصرت]] در امور [[سازگاری]] دارد؛ بنابراین، نمیتوان آن را قرینه و [[شاهد]] بر یکی از آن دو به شمار آورد. |