بداء در کلام اسلامی: تفاوت میان نسخه‌ها
←=واژه شناسی لغوی
| خط ۱۱: | خط ۱۱: | ||
بَداء بدین معناست که در برنامه [[قضا و قدر الهی]] [[تجدید]] نظر رخ بدهد، مقصود این است که در حوادث [[تاریخی]] [[بشر]]، [[خدا]] برای پیش و پس رفتن [[تاریخ]] بشر صوت [[قطعی]] معیّن نکرده است. یعنی ای [[انسان]]! تو خودت مجری قضا و قدر الهی هستی، این تو هستی که تاریخ را می‌توانی جلو ببری، می‌توانی عقب ببری، می‌توانی نگه داری، هیچ چیزی، نه از [[ناحیه]] [[طبیعت]]، نه از نظر ابزارهای [[زندگی]] و نه از نظر [[مشیّت الهی]] بر تاریخ [[حکومت]] نمی‌کند<ref>نکامل اجتماعی انسان، ص۱۶.</ref>. بداء یعنی ظاهر شدن، هویدا شدن، پیدا شدن [[رأی]] دیگری در کاری یا امری<ref>نکامل اجتماعی انسان، ص۱۶.</ref><ref>[[محمد علی زکریایی|زکریایی، محمد علی]]، [[فرهنگ مطهر (کتاب)|فرهنگ مطهر]]، ص ۱۸۸.</ref> | بَداء بدین معناست که در برنامه [[قضا و قدر الهی]] [[تجدید]] نظر رخ بدهد، مقصود این است که در حوادث [[تاریخی]] [[بشر]]، [[خدا]] برای پیش و پس رفتن [[تاریخ]] بشر صوت [[قطعی]] معیّن نکرده است. یعنی ای [[انسان]]! تو خودت مجری قضا و قدر الهی هستی، این تو هستی که تاریخ را می‌توانی جلو ببری، می‌توانی عقب ببری، می‌توانی نگه داری، هیچ چیزی، نه از [[ناحیه]] [[طبیعت]]، نه از نظر ابزارهای [[زندگی]] و نه از نظر [[مشیّت الهی]] بر تاریخ [[حکومت]] نمی‌کند<ref>نکامل اجتماعی انسان، ص۱۶.</ref>. بداء یعنی ظاهر شدن، هویدا شدن، پیدا شدن [[رأی]] دیگری در کاری یا امری<ref>نکامل اجتماعی انسان، ص۱۶.</ref><ref>[[محمد علی زکریایی|زکریایی، محمد علی]]، [[فرهنگ مطهر (کتاب)|فرهنگ مطهر]]، ص ۱۸۸.</ref> | ||
==معناشناسی بداء== | ==معناشناسی بداء== | ||
===واژه شناسی لغوی== | ===واژه شناسی لغوی=== | ||
بدا در لغت به معنی آشکار شدن است و هرگاه به [[انسان]] نسبت داده شود، مقصود این است که چیزی که بر او پنهان بوده، آشکار شده و رای او در مورد آن [[تغییر]] کرده است<ref>لسان العرب، ج۱، ص۴۱-۴۲؛ الصحاح، ج۲، ص۱۱۶۰؛ اقرب الموارد، ج۱، ص۳۴.</ref>. اگر [[بداء]] به [[رأی]] و [[عقیده]] استناد یابد در صورتی که شخص مسبوق به رأیی نباشد، به معنای پیدایش [[رأی]] است وگرنه به معنای [[تغییر]] [[رأی]] خواهد بود<ref>مقاییس اللغه، ج۱، ص۲۱۲؛ النهایه، ص۱۰۹. </ref>. از این رو معنای [[جهل]] و [[تغییر]] [[رأی]] و [[اراده]] نیز در آن نهفته است. زمانی که [[انسان]]، چیزی را نمی‌داند و سپس بر او آشکار می‌شود و [[رأی]] و نظرش دگرگون می‌گردد، می‌‌گویند [[بداء]] حاصل شده است<ref>ر.ک: فرهنگ شیعه، ص ۱۵۰؛ دیبا، حسین، دائرةالمعارف قرآن کریم، ج۵، ص۳۷۴-۳۷۸؛ محمدی، مسلم، فرهنگ اصطلاحات علم کلام، ص ۴۹-۵۰.</ref>. | بدا در لغت به معنی آشکار شدن است و هرگاه به [[انسان]] نسبت داده شود، مقصود این است که چیزی که بر او پنهان بوده، آشکار شده و رای او در مورد آن [[تغییر]] کرده است<ref>لسان العرب، ج۱، ص۴۱-۴۲؛ الصحاح، ج۲، ص۱۱۶۰؛ اقرب الموارد، ج۱، ص۳۴.</ref>. اگر [[بداء]] به [[رأی]] و [[عقیده]] استناد یابد در صورتی که شخص مسبوق به رأیی نباشد، به معنای پیدایش [[رأی]] است وگرنه به معنای [[تغییر]] [[رأی]] خواهد بود<ref>مقاییس اللغه، ج۱، ص۲۱۲؛ النهایه، ص۱۰۹. </ref>. از این رو معنای [[جهل]] و [[تغییر]] [[رأی]] و [[اراده]] نیز در آن نهفته است. زمانی که [[انسان]]، چیزی را نمی‌داند و سپس بر او آشکار می‌شود و [[رأی]] و نظرش دگرگون می‌گردد، می‌‌گویند [[بداء]] حاصل شده است<ref>ر.ک: فرهنگ شیعه، ص ۱۵۰؛ دیبا، حسین، دائرةالمعارف قرآن کریم، ج۵، ص۳۷۴-۳۷۸؛ محمدی، مسلم، فرهنگ اصطلاحات علم کلام، ص ۴۹-۵۰.</ref>. | ||
===معنای اصطلاحی== | ===معنای اصطلاحی== | ||
بدا در اصطلاح به معنای [[تغییر]] مقدرات از سوی [[خداوند]] بر اساس پاره‌ای حوادث و وقایع و تحت شرایط و عوامل ویژه است<ref>ر.ک: دیبا، حسین، دائرة المعارف قرآن کریم، ج ۵، ص ۳۷۴ – ۳۷۸.</ref>. یعنی [[خداوند]]، تغییراتی را در برخی امور ایجاد می‌کند که [[تصور]] بر قطعی بودن آنهاست، به بیان دیگر [[بداء]] اتخاذ نظری جدید در برخی امور است که وقوع آن مورد [[انتظار]] نبوده و ظاهر بر خلاف آن بوده است<ref>مفید، محمد بن محمد، تصحیح الإعتقاد، ص ۵۱ ـ ۵۲؛ لاهیجی، گوهر مراد، ص ۲۹۲.</ref>. | بدا در اصطلاح به معنای [[تغییر]] مقدرات از سوی [[خداوند]] بر اساس پاره‌ای حوادث و وقایع و تحت شرایط و عوامل ویژه است<ref>ر.ک: دیبا، حسین، دائرة المعارف قرآن کریم، ج ۵، ص ۳۷۴ – ۳۷۸.</ref>. یعنی [[خداوند]]، تغییراتی را در برخی امور ایجاد می‌کند که [[تصور]] بر قطعی بودن آنهاست، به بیان دیگر [[بداء]] اتخاذ نظری جدید در برخی امور است که وقوع آن مورد [[انتظار]] نبوده و ظاهر بر خلاف آن بوده است<ref>مفید، محمد بن محمد، تصحیح الإعتقاد، ص ۵۱ ـ ۵۲؛ لاهیجی، گوهر مراد، ص ۲۹۲.</ref>. | ||