فلسفه غیبت صغری: تفاوت میان نسخه‌ها

*بدین معنی که [[مردم]] کمتر امکان تماس با [[ائمه]] را داشته‌‏اند. زیرا [[امام هادی|حضرت هادی]] {{ع}} و [[امام عسکری]] {{ع}} از سوی دستگاه [[خلافت]] تحت [[مراقبت]] شدید و [[ممنوع]] از [[ملاقات]] با [[مردم]] بودند، و از طرفی این دو [[امام]] بزرگوار -جز با [[یاران خاصّ]] و کسانی که برای حلّ مشکلات [[زندگی]] مادّی و [[دینی]] خود به آنها مراجعه می‏‌نمودند- کمتر با [[مردم]] [[معاشرت]] می‏‌کردند. به خاطر اینکه [[دوران غیبت]] [[حضرت مهدی|امام مهدی]] {{ع}} نزدیک بود، و [[مردم]] می‏‌بایست کم‏کم بدان خو بگیرند، و جهت [[سیاسی]] و حلّ مشکلات خود را از [[اصحاب]] خاصّی که پرچمداران مرزهای مذهبی بودند بخواهند و پیش آمدن [[دوران غیبت]] در نظر آنها عجیب نیاید. [[حضرت مهدی|امام مهدی]] {{ع}} نیز در [[غیبت صغری]] خود را از [[مردم]] پنهان می‏‌‏کرد تا [[مردم]] زمینه یک [[غیبت طولانی]] را پیدا کنند. در واقع [[غیبت صغری]] مقدمّه [[غیبت کبری]] و زمینه‌‏سازی برای آن بود. و اگر یک مرتبه [[غیبت کبری]] واقع می‏‌‏شد، باعث تعجّب و حتّی [[انکار]] عدّه‏‌ای واقع شده و موجب [[انحراف]] افکار [[مردم]] می‏‌‏گردید، و قبول قطع رابطه مستقیم با [[امام]] {{ع}}، چنانکه در [[غیبت کبری]] واقع شده، برای اکثر [[مردم]] دشوار بود.

*پنهان شدن و [[غیبت]] شخصیتی مانند [[امام]] [[معصوم]] که [[رهبری]] [[جامعه اسلامی]] را متکفل است دفعة واحدة امری است مشکل و غیر قابل قبول برای [[جامعه]]، آن هم جامعه‌ای که در عصر [[حضرت]] [[امام مهدی|صاحب الامر]] {{ع}} بود با تبلیغات مسمومی که [[دشمن]] علیه [[امامت]] داشت، از این جهت [[پیامبر خاتم|پیامبر مکرّم اسلام]] و [[ائمه اطهار]] {{ع}} تصمیم گرفتند که کم‌کم [[مردم]] را به موضوع [[غیبت]] مأنوس کنند و افکار را برای [[غیبت]] آماده سازند، لذا گاه و بی‌گاه از [[غیبت]] خبر داده و گرفتاری‌های [[مردم]] آن عصر و [[انکار]] و [[سرزنش]] منکرین و [[ثواب]] [[ثبات]] قدم و [[انتظار فرج]] را گوشزد می‌کردند گاهی هم عملاً خودشان شبیه [[غیبت]] را فراهم می‌ساختند.

*در [[مشیت]] [[الهی]] از ابتدا چنین مقدر بوده که آن [[حضرت]] پس از رسیدن به [[امامت]]، می‌بایست بی‌درنگ از دید عمومی پنهان شود و در ظاهر از آنچه در [[جامعه]] رخ می‌دهد، فاصله بگیرد؛ هرچند در واقع او از نزدیک همه وقایع را احساس و [[ادراک]] می‌کند. باید توجّه داشت که اگر آن [[حضرت]]، یکباره رخ در نقاب [[غیبت]] کامل می‌برد ضربه سهمگینی به پایگاه‌های مردمی و طرفداران [[امامت]] وارد می‌شد؛ زیرا [[مردم]] پیش از آن سالها با [[امام]] خود ارتباطی تنگاتنگ داشتند، در مشکلات و نیازهای خود به ایشان [[رجوع]] می‌کردند، و اگر ناگهان [[امام]] پنهان می‌شد و [[مردم]] احساس می‌کردند که دیگر دسترسی به [[رهبر]] [[فکری]] و معنوی خود ندارند، ممکن بود مشکلاتی جدّی برای [[جامعه]] پدید آید. بنابراین لازم بود که برای "[[غیبت تامه]]" [[زمینه‌سازی]] شود تا [[مردم]] به تدریج با آن خو بگیرند و خود را براساس آن بسازند. با [[غیبت صغرا]] در واقع این [[زمینه سازی]] صورت گرفت، در این زمان [[امام مهدی]]{{ع}} از دیده‌ها پنهان بود؛ ولی ایشان از راه [[نمایندگان]]، [[وکیلان]] و [[یاران]] مورد [[وثوق]] با [[شیعیان]] خود ارتباط داشتند<ref> ر. ک: رهبری بر فراز قرون، ص ۱۰۱.</ref>. رفته رفته با پدید آمدن [[آمادگی]] پس از گذشت مدت شصت و نه سال- به [[دستور]] خداوند- آن [[حضرت]] در پرده [[پنهان زیستی]] تمام و کامل قرار گرفتند»<ref>[[خدامراد سلیمیان|سلیمیان، خدامراد]]، [[پرسمان مهدویت (کتاب)|پرسمان مهدویت]]، ص ۸۴ - ۸۷.</ref>.

*[[غیبت صغری]]، مرحله نخست [[امامت]] [[امام مهدی|حضرت مهدی]]{{ع}} بوده است. از ابتدا چنین مقدر بوده است که آن حضرت پس از رسیدن به [[امامت]]، بایستی بی‌‏درنگ از دید عمومی پنهان شود و در ظاهر، از آنچه در [[جامعه]] رخ می‌‏دهد، فاصله بگیرد؛ هر چند در واقع او از نزدیک، همه وقایع را احساس و [[ادراک]] می‌‏کند. باید توجه داشت که اگر آن [[غیبت]]، یک باره رخ می‏‌نمود ضربه سنگینی به پایگاه‌‏های مردمی و طرفداران [[امامت]] وارد می‌‏شد؛ زیرا [[مردم]]، پیش از آن با [[امام]] خود ارتباط داشتند، در مشکلات به او [[رجوع]] می‏‌کردند؛ اگر [[امام]] ناگهانی [[غایب]] می‌‏شد و [[مردم]] احساس می‌‏کردند دیگر به [[رهبر]] فکری و معنوی خود دسترسی ندارند، ممکن بود همه چیز از دست برود و آن جمع به [[تفرقه]] دچار شوند.

*این زمان، [[امام مهدی]]{{ع}} از دیده‌‏ها پنهان بود؛ ولی از راه نمایندگان، [[وکیلان]] و [[یاران]] مورد وثوق با [[شیعیان]] خود ارتباط داشتند<ref>  سید محمد باقر صدر، رهبری بر فراز قرون، ص ۱۰۱</ref>. ولی رفته ‏رفته با پدید آمدن [[آمادگی]]، پس از گذشت مدت ۶۹ سال- به [[دستور خداوند]] سبحانه و تعالی- آن حضرت در پرده [[پنهان‌‏زیستی]] تمام و کامل قرار گرفت<ref>[[خدامراد سلیمیان|سلیمیان، خدامراد]]، [[فرهنگ‌نامه مهدویت (کتاب)|فرهنگ‌نامه مهدویت]]، ص ۳۲۵ - ۳۲۷.</ref>.

#در [[دوران غیبت]] نخست "[[غیبت صغرا]]"، [[پنهان‌زیستی]] [[امام]] همه جانبه و عمومی نبود. [[امام]] اگرچه از نگاه‌ها پنهان بود؛ اما کسانی مانند [[نواب خاصّ]]، برخی از وکلای آن [[حضرت]] و نیز افرادی با ویژگی‌های ممتاز، می‌توانستند با آن [[حضرت]] در تماس باشند و [[پرسش‌ها]] و نامه‌های [[مردم]] را [[خدمت]] [[امام]] ببرند و پاسخ او را به [[مردم]] برسانند، و یا به [[دیدار]] آن [[حضرت]] نائل شوند. اما در [[غیبت تامه]] "[[غیبت کبرا]]" [[امام]] به طور کلی از نگاه‌ها پنهان است و باب مکاتبه و نامه‌نگاری بسته است، یعنی، بنای [[غیبت کبرا]] و اقتضای آن این است که: [[حضرت]] دیده نشود. البته این بدان معنا نیست که امکان ندارد دیده شود؛ بلکه ممکن است برخی افراد، [[حضرت]] را ببینند.