سلام در قرآن: تفاوت میان نسخه‌ها

همچنین برخى [[مفسران]] [[آیات]] {{متن قرآن|تَنَزَّلُ الْمَلَائِكَةُ وَالرُّوحُ فِيهَا بِإِذْنِ رَبِّهِمْ مِنْ كُلِّ أَمْرٍ}}<ref>«فرشتگان و روح (الامین) در آن، با اذن پروردگارشان برای هر کاری فرود می‌آیند» سوره قدر، آیه ۴.</ref>، {{متن قرآن|سَلَامٌ هِيَ حَتَّى مَطْلَعِ الْفَجْرِ}}<ref>«آن (شب) تا دمیدن سپیده (امن و) سلامت است» سوره قدر، آیه ۵.</ref> را که در آن از [[نزول فرشتگان]] الهى در [[شب قدر]] و تحیت فرستادن آنان تا بامدادان سخن گفته: به معناى تحیت ملائکه بر همه مردان و [[زنان]] [[مؤمن]] دانسته‌اند. <ref>جامع‌البيان، ج۲۸، ص‌۳۳۰؛ الدرالمنثور، ج‌۸، ص‌۵۷۰؛ الميزان، ج‌۲۰، ص‌۴۷۲. </ref> به نظر برخى، ملائکه در این شب بر [[اهل]] [[مسجد]] [[سلام]] مى‌کنند. البته به نظر برخى دیگر سلام در این آیه به معناى سالم و [[پاک]] بودن این شب از [[شرور]] و آفات است. <ref>مجمع‌البيان، ج۱۰، ص۷۹۰؛ التفسير الكبير، ج۳۲، ص۳۶. </ref> همچنین خداوند به پیامبرش فرمان داده که هرگاه مؤمنان نزد او آمدند، به آنان سلام کند: {{متن قرآن|وَإِذَا جَاءَكَ الَّذِينَ يُؤْمِنُونَ بِآيَاتِنَا فَقُلْ سَلَامٌ عَلَيْكُمْ كَتَبَ رَبُّكُمْ عَلَى نَفْسِهِ الرَّحْمَةَ أَنَّهُ مَنْ عَمِلَ مِنْكُمْ سُوءًا بِجَهَالَةٍ ثُمَّ تَابَ مِنْ بَعْدِهِ وَأَصْلَحَ فَأَنَّهُ غَفُورٌ رَحِيمٌ}}<ref>«و چون مؤمنان به آیات ما، نزد تو آیند بگو: درود بر شما! پروردگارتان بخشایش را بر خویش مقرّر داشته است: چنانچه هر یک از شما از سر نادانی کار بدی انجام دهد، آنگاه از پس آن توبه کند و به راه آید، چنین است که خداوند  آمرزنده‌ای بخشاینده است» سوره انعام، آیه ۵۴.</ref> در [[شأن نزول]] این آیه [[روایات]] مختلفى نقل شده است؛ از جمله اینکه مراد از «الَّذینَ یُؤمِنونَ» مسلمانانى بودند که [[خداوند]] [[پیامبر]] را از طرد کردن آنان از نزد خود منع کرد. قول دیگر این است که [[آیه]] درباره [[مؤمنان]] [[گنهکار]] و [[توبه]] کننده نازل شده است. <ref>جامع‌البيان، ج۷، ص۲۷۱ـ۲۷۲؛مجمع‌البيان، ج۴،ص۴۷۵ ـ ۴۷۶؛ تفسير قرطبى، ج‌۶، ص‌۴۳۵. </ref> پس از [[نزول]] این آیه، [[پیامبراکرم]] {{صل}} هرگاه این گروه از مؤمنان را [[ملاقات]] مى‌کرد بر آنان [[سلام]] مى‌گفت و مى‌فرمود: [[خدا]] را [[سپاس]] که در میان [[امت]] من کسانى را قرار داد که مرا به [[سلام کردن]] به آنان [[فرمان]] داده است. <ref>مجمع‌البيان، ج‌۴، ص‌۶۵؛ زادالمسير، ج‌۳، ص‌۳۴؛ تفسير‌قرطبى، ج‌۶، ص‌۴۳۵. </ref> در آیاتى دیگر نیز مؤمنان به تحیت گفتن بر یکدیگر هنگام ملاقات کردن با آنان یا وارد شدن به خانه‌هایشان توصیه شده‌اند. افزون بر [[دنیا]]، مؤمنان در [[آخرت]] نیز مورد تحیت خداوند و [[فرشتگان]] قرار مى‌گیرند. در آیه‌ {{متن قرآن|الَّذِينَ تَتَوَفَّاهُمُ الْمَلَائِكَةُ طَيِّبِينَ يَقُولُونَ سَلَامٌ عَلَيْكُمُ ادْخُلُوا الْجَنَّةَ بِمَا كُنْتُمْ تَعْمَلُونَ}}<ref>«همان کسانی که در حال پاکی، فرشتگان جانشان را می‌گیرند؛ (و به آنان) می‌گویند: درود بر شما! برای کارهایی که می‌کردید به بهشت درآیید!» سوره نحل، آیه ۳۲.</ref> از تحیت فرشتگان [[مأمور]] [[قبض روح]] هنگام گرفتن [[جان]] مؤمنان یاد شده است<ref>جامع‌البيان، ج‌۱۴، ص‌۱۳۷؛ نورالثقلين، ج‌۳، ص‌۵۲. </ref>. برخى این سلام را در هنگام خارج‌شدن آنان از قبرها <ref>مجمع‌البيان، ج‌۵، ص‌۵۵۲؛ تفسير قرطبى، ج‌۸، ص‌۳۵۸. </ref> یا [[زمان]] ورودشان به [[بهشت]] دانسته‌اند. <ref>زاد المسير، ج‌۴، ص‌۳۲۴. </ref> در آیه‌اى دیگر از تحیت مؤمنان هنگام ملاقات با خدا سخن به میان آمده است: {{متن قرآن|تَحِيَّتُهُمْ يَوْمَ يَلْقَوْنَهُ سَلَامٌ وَأَعَدَّ لَهُمْ أَجْرًا كَرِيمًا}}<ref>«درودشان روزی که به لقای او رسند «سلام» است و برای آنان پاداشی ارزشمند  آماده کرده است» سوره احزاب، آیه ۴۴.</ref> به نظر برخى، مراد تحیت [[ملائکه]] بر مؤمنان هنگام قبض روح است. <ref>مجمع البيان، ج‌۸، ص‌۵۶۸؛ الدرالمنثور، ج‌۶، ص‌۶۲۳. </ref> بنابر نظر دیگر خود مؤمنان هنگام دریافت [[پاداش]] الهى بر یکدیگر [[درود]] مى‌فرستند. <ref>مجمع البيان، ج‌۸، ص‌۵۶۸. </ref> همچنین هنگام [[هدایت]] مؤمنان به سوى بهشت و باز شدن درهاى آن بر روى آنان، فرشتگان به آنها‌سلام و خوشامد مى‌گویند: {{متن قرآن|وَسِيقَ الَّذِينَ اتَّقَوْا رَبَّهُمْ إِلَى الْجَنَّةِ زُمَرًا حَتَّى إِذَا جَاءُوهَا وَفُتِحَتْ أَبْوَابُهَا وَقَالَ لَهُمْ خَزَنَتُهَا سَلَامٌ عَلَيْكُمْ طِبْتُمْ فَادْخُلُوهَا خَالِدِينَ}}<ref>«و آنان را که از پروردگارشان پروا کردند دسته‌دسته به سوی بهشت گسیل می‌کنند تا چون به آن رسند و درهای آن گشوده شود و نگهبانان آن به آنان بگویند: درود بر شما، خوش آمدید، جاودانه در آن درآیید» سوره زمر، آیه ۷۳.</ref>، {{متن قرآن|وَإِنَّ رَبَّكَ هُوَ يَحْشُرُهُمْ إِنَّهُ حَكِيمٌ عَلِيمٌ}}<ref>«و پروردگارت خود، آنان را (در رستخیز) گرد می‌آورد؛ بی‌گمان او فرزانه‌ای داناست» سوره حجر، آیه ۲۵.</ref>، {{متن قرآن|ادْخُلُوهَا بِسَلَامٍ ذَلِكَ يَوْمُ الْخُلُودِ}}<ref>«بدان با سلامتی درآیید که این روز جاودانگی است» سوره ق، آیه ۳۴.</ref> [[مؤمنان]] هنگام استقرار در [[بهشت]] نیز مورد تحیت [[ملائکه]] قرار مى‌گیرند: {{متن قرآن|جَنَّاتُ عَدْنٍ يَدْخُلُونَهَا وَمَنْ صَلَحَ مِنْ آبَائِهِمْ وَأَزْوَاجِهِمْ وَذُرِّيَّاتِهِمْ وَالْمَلَائِكَةُ يَدْخُلُونَ عَلَيْهِمْ مِنْ كُلِّ بَابٍ}}<ref>«بهشت‌هایی جاودان که آنان و شایستگان از نیاکان و همسران و فرزندانشان در آن وارد می‌شوند و فرشتگان از هر دری بر آنان درمی‌آیند» سوره رعد، آیه ۲۳.</ref>، {{متن قرآن|سَلَامٌ عَلَيْكُمْ بِمَا صَبَرْتُمْ فَنِعْمَ عُقْبَى الدَّارِ}}<ref>«درود بر شما به شکیبی که ورزیده‌اید که فرجام آن سرای، نیکوست!» سوره رعد، آیه ۲۴.</ref> آیه‌اى دیگر این تحیت ملائکه را بر مؤمنان از جانب [[خدا]] دانسته است: {{متن قرآن|سَلَامٌ قَوْلًا مِنْ رَبٍّ رَحِيمٍ}}<ref>««درود» سخنی است (که) از (سوی) پروردگاری بخشاینده (می‌شنوند)» سوره یس، آیه ۵۸.</ref>.<ref>فتح القدير، ج‌۴، ص‌۳۷۷. </ref>، افزون بر این، مؤمنان در بهشت خود نیز بر یکدیگر [[درود]] مى‌فرستند: {{متن قرآن|وَأُدْخِلَ الَّذِينَ آمَنُوا وَعَمِلُوا الصَّالِحَاتِ جَنَّاتٍ تَجْرِي مِنْ تَحْتِهَا الْأَنْهَارُ خَالِدِينَ فِيهَا بِإِذْنِ رَبِّهِمْ تَحِيَّتُهُمْ فِيهَا سَلَامٌ}}<ref>«و آنان که ایمان آورده‌اند و کارهای شایسته کرده‌اند به بوستان‌هایی در آورده می‌شوند که از بن آنها جویباران روان است، به اذن پروردگارشان در آنها جاودانند؛ درودشان در آنجا «سلام» است» سوره ابراهیم، آیه ۲۳.</ref>،  {{متن قرآن|دَعْوَاهُمْ فِيهَا سُبْحَانَكَ اللَّهُمَّ وَتَحِيَّتُهُمْ فِيهَا سَلَامٌ وَآخِرُ دَعْوَاهُمْ أَنِ الْحَمْدُ لِلَّهِ رَبِّ الْعَالَمِينَ}}<ref>«دعای آنان در آن (بهشت) سبحانک اللّهم «پاکا که تویی بار پروردگارا» ست و درودشان، «سلام» و پایان دعاشان، الحمد للّه ربّ العالمین «سپاس خداوند پروردگار جهانیان را»» سوره یونس، آیه ۱۰.</ref>، {{متن قرآن|أُولَئِكَ يُجْزَوْنَ الْغُرْفَةَ بِمَا صَبَرُوا وَيُلَقَّوْنَ فِيهَا تَحِيَّةً وَسَلَامًا}}<ref>«آنانند که غرفه (ی بهشت) را بر شکیبی که ورزیده‌اند پاداش می‌برند و در آن با خوشامد و درود روبه‌رو می‌گردند» سوره فرقان، آیه ۷۵.</ref> بنا بر آیاتى دیگر مؤمنان در بهشت جز سخن [[نیک]] و [[سلام]] نمى‌شنوند: {{متن قرآن|لَا يَسْمَعُونَ فِيهَا لَغْوًا إِلَّا سَلَامًا وَلَهُمْ رِزْقُهُمْ فِيهَا بُكْرَةً وَعَشِيًّا}}<ref>«در آنجا هیچ سخن یاوه‌ای نمی‌شنوند؛ تنها درود می‌شنوند و در آن، پگاهان و در پایان روز روزی خود را دارند» سوره مریم، آیه ۶۲.</ref>، {{متن قرآن|لَا يَسْمَعُونَ فِيهَا لَغْوًا وَلَا تَأْثِيمًا}}<ref>«در آن  سخن یاوه و گناه‌آلودی نمی‌شنوند» سوره واقعه، آیه ۲۵.</ref>، {{متن قرآن|إِلَّا قِيلًا سَلَامًا سَلَامًا}}<ref>«(هیچ سخنی نشنوند) جز گفته: درود، درود» سوره واقعه، آیه ۲۶.</ref> در برخى [[آیات]]، بهشت [[خانه]] سلام (دارالسلام) نامیده شده: {{متن قرآن|وَاللَّهُ يَدْعُو إِلَى دَارِ السَّلَامِ}}<ref>«و خداوند به بهشت  فرا می‌خواند » سوره یونس، آیه ۲۵.</ref> و نیز ر. ‌ک: {{متن قرآن|لَهُمْ دَارُ السَّلَامِ عِنْدَ رَبِّهِمْ وَهُوَ وَلِيُّهُمْ بِمَا كَانُوا يَعْمَلُونَ}}<ref>«سرای آرامش  نزد پروردگارشان از آن آنهاست و او برای کارهایی که می‌کردند یار آنان است» سوره انعام، آیه ۱۲۷.</ref> اطلاق این نام بر بهشت از آن روست که سلام [[نام خداوند]] و بهشت خانه اوست یا از آن جهت که [[بهشتیان]] از آفات در [[امن]] و سلامتى هستند <ref>مجمع البيان، ج‌۵، ص‌۱۵۶؛ التفسير الكبير، ج‌۱۳، ص‌۱۸۸. </ref> یا بدان جهت که [[اهل بهشت]] مورد تحیت و سلام [[خداوند]] قرار مى‌گیرند<ref>مجمع‌البيان، ج‌۵، ص‌۱۵۶؛ كنزالدقايق، ج‌۶، ص‌۴۷. </ref>.<ref>[[سید جعفر صادقی فدکی|صادقی فدکی، سید جعفر]]، [[سلام (مقاله)|مقاله «سلام»]]، [[دائرةالمعارف قرآن کریم ج۱۵ (کتاب)|دائرةالمعارف قرآن کریم]]، ج۱۵.</ref>