توقیع به چه معناست؟ (پرسش): تفاوت میان نسخه‌ها

| عنوان پاسخ‌دهنده = ۱. حجت الاسلام و المسلمین سلیمیان؛

| تصویر = 136863.JPG

:::::*«[[توقیعات]] به معنای دست‏‌نگاشته‏‌های [[امام مهدی|حضرت مهدی]]{{ع}} در [[غیبت]] صغراست. [[توقیع]] در لغت، به معنای [[نامه]] را نشان کردن و نوشتن عبارتی در ذیل [[نامه]] و نوشته است؛ همچنین پاسخ‏‌های نوشته شده بزرگان و دولت‌مردان به پرسش‏ها و درخواست‏های نوشتاری که از ایشان می‏‌شود<ref>  علی اکبر دهخدا، لغت‏نامه، ج ۵، ص ۷۱۴۵</ref>.  

::::::از بررسی نوشته‏‌های تاریخی به دست می‏‌آید، از زمان‏‌های دور بین [[حاکمان]] و [[فرمانروایان]]، [[توقیع‌‏نویسی]] رواج داشته و موارد فراوانی از [[توقیعات]] آن‏ها در متن‌‏های تاریخی ثبت و ضبط شده است. افزون بر موارد پیشین، در [[منابع روایی]]، فقهی و تاریخی [[شیعه]] نیز [[سخن]] از [[توقیع]] به چشم می‌‏خورد. [[توقیع]] در این کتاب‌‏ها به طور عمده، به قسمتی از نوشته‏‌های [[پیشوایان]] دینی{{عم}} اطلاق شده است که برای [[پیروان]] خود نوشته‌‏اند.

| عنوان پاسخ‌دهنده = ۲. حجت الاسلام و المسلمین لطیفی؛

| تصویر = 11213.jpg

::::::«[[توقیع]] اسم مصدر از ماده "وَقَعَ" و در لغت به معنی نشان گذاشتن یا خراش دادن بر پشت حیوان است<ref>وَقَعَ... و منه‌التوقیع، و هو أثر الدبَر یظهرالبعیر (نشان خراشیدگی بر پشت شتر) مقاییس اللغة، احمد بن فارس بن زکریا ۱۳۴،۶؛ التوقیع: سَجع بأطراف عظام الدابة من‌الرکوب (زخم و یا علائمی که در اطراف استخوان‌های پشت حیوان است)، ازهری، معجم تهذیب اللغة، ۳۹۳۵،۴.</ref>.  

::::::[[توقیع]] در اصطلاح عام و مباحث [[مهدویت]] بی‌مناسبت با معنی لغوی آن نیست، در اصطلاح عام به گفته [[ابن انباری]]: [[توقیع]] نویسی یعنی اینکه مقصود و [[حاجت]] اصلی را از یک نوشته طولانی [[گزینش]] کنند و باقی را حذف کنند، پس در [[حقیقت]] [[توقیع]] نویس یک اثر و نشان و علامتی را در نوشته پدید می‌آورد<ref>ازهری، معجم تهذیب اللغة، ۳۹۳۵،۴.</ref>. ابن [[فارس]] می‌گوید: [[توقیع]] چیزی است که به کتاب یا نوشته‌ای که به پایان رسیده ملحق می‌شود<ref>ازهری، معجم تهذیب اللغة، ۳۹۳۵،۴؛ ابن فارس، مقاییس‌اللغة، ۱۳۴،۶.</ref>. فخرالدین طریحی معنایی از [[توقیع]] ارائه می‌دهد که به اصطلاح [[مهدویت]] نزدیک می‌شود: جواب و پاسخی که در کتاب و یا نوشته پدید می‌آید؛ [[توقیع]] العسکری از همین باب می‌باشد<ref>مجمع‌البحرین، طریحی، ۵۳۵،۴.</ref>.  

| عنوان پاسخ‌دهنده = ۳. حجت الاسلام و المسلمین رحیمی؛

| تصویر = 151864.jpg

::::::«[[توقیع]] به معنای [[امضا]] و کتابت است. به [[علت غیبت]] [[امام زمان]] {{ع}} [[حدیث]] (به معنای اصطلاحی خودش) از ایشان بیان نشده؛ ولی نامه‌هایی از آن حضرت با [[امضا]] و خط ایشان در پاسخ به سؤال [[مردم]] وجود دارد و گاهی نیز بدون این که کسی سؤال کند، آن حضرت برای برخی افراد [[نامه]] می‌نوشت، به این [[نامه‌ها]]، [[توقیعات]] گفته می‌شود که در کتاب [[بحارالانوار]]، جلد ۵۲، درج گردیده است»<ref>[[عباس رحیمی|رحیمی، عباس]]، [[امید فردا (کتاب)|امید فردا]]، ص۷۰.</ref>.

}}

| عنوان پاسخ‌دهنده = ۴. آقای رضوانی (پژوهشگر حوزه علمیه قم)؛

| تصویر = 15207.jpg

::::::«[[توقیع]] در لسان [[روایات]]، مطابق با مفهومی است که عرف آن را به کار گرفته است، و آن عبارت است از کلمات کوتاه که بزرگان، ذیل نامه‌های رسیده و عریضه‌ها مکتوب می‌داشتند، و با آن خواسته سائل را برآورده می‌نمودند. در نتیجه [[توقیعات]] [[امام مهدی|حضرت مهدی]] {{ع}} همان مطالبی بود که حضرت به خطّ مبارک خود در جواب سؤال‌ها و عریضه‌ها ذیل [[نامه‌ها]] مرقوم می‌داشتند و توسط یکی از [[سفرا]] به صاحبان [[نامه‌ها]] باز می‌گرداندند. اگر چه به لحاظ معنای اصطلاحی، [[توقیع]] در معنا و مفهوم آن سؤال از مسأله‌ای نهفته است ولی در برخی موارد بر بیانات حضرت که به صورت ابتدایی صادر می‌شد -اگر چه از آن سؤال نشده بود- نیز [[توقیع]] اطلاق شده است»<ref>[[علی اصغر رضوانی|رضوانی، علی اصغر]]، [[موعودشناسی و پاسخ به شبهات (کتاب)|موعودشناسی و پاسخ به شبهات]]، ص ۳۶۲.</ref>.

}}

| عنوان پاسخ‌دهنده = ۵. [[مجتبی تونه‌ای|آقای تونه‌ای]] (پژوهشگر معارف مهدویت)؛

| تصویر = 13681078.jpg

::::::«[[توقیع]] در لغت یعنی: نشان گذاشتن، امضاء کردن [[نامه]]، نوشتن عبارتی در ذیل [[نامه]] و کتاب<ref>فرهنگ معین، ج ۱، ص ۱۱۶۹.</ref>. و اصطلاحاً به دستورها و نامه‌های [[خلفا]] و [[پادشاهان]] گفته می‌شود. در کتب علمای [[شیعه]] به [[نامه‌ها]] و فرمان‌هایی که در زمان [[غیبت]] از طرف [[امام غایب]]، به [[شیعیان]] رسیده "[[توقیعات]]" می‌گویند.

::::::در کتاب [[کمال الدین]] [[صدوق]] و [[غیبت]] [[شیخ طوسی]] و [[احتجاج]] [[طبرسی]] و [[بحار الانوار]] [[علامه مجلسی]]، [[حدود]] هشتاد [[توقیع]] از [[ناحیه مقدسه]] [[نقل]] شده است که محتوای آن‌ها، برخی خطاب به [[سفرا]] و نوّاب خاصی است و برخی خطاب به [[علما]] و فقهاست، بعضی در پاسخ به سؤالات است و برخی در [[تکذیب]] و [[لعن]] کسانی است که به [[دروغ]] ادّعای [[نیابت]] از طرف آن حضرت را داشتند<ref>[[حبیب‌الله طاهری|طاهری، حبیب‌الله]]، [[سیمای آفتاب (کتاب|سیمای آفتاب]]، ص ۲۴۲.</ref>.