معرفت و شناخت امام مهدی چه ضرورتی دارد؟ (پرسش): تفاوت میان نسخه‌ها

::::::«شناختن و شناساندن [[آخرین حجت]] [[معصوم]]{{ع}} و [[اهداف ظهور]] او از مهم‌ترین [[بایسته‌های انتظار]] است، زیرا بی‌شناخت او [[اندیشه]] [[انتظار]] [[صبغه]] [[علمی]] ندارد. بر پایه [[روایات]]، جوهر و [[حقیقت انتظار]]، [[معرفت امام عصر]]{{ع}} است، به گونه‌ای که با وجود چنین [[معرفتی]]، کسانی نیز که [[توفیق]] [[ادراک]] [[روزگار]] [[ظهور]] را نیابند، در زمره همراهان پا در رکاب [[حضرت مهدی]]{{ع}} شمرده شده و [[پاداش]] همسانی با آنان را دارند.

::::::«[[امام]]، [[حجت]] [[خدا]] بر [[مردم]] است. [[قول و فعل]] او برای امّت [[سند]] است. [[امام]] [[حق]]، [[هادی]] [[مردم]] است و [[شناخت]] [[امام]] و [[حجت]] الهی یک [[تکلیف]] است. این یک وظیفۀ مسلمانی در هر زمان است و بدون آن، نه اعمال پذیرفته است، نه راه بی‌امام، به [[حق]] و [[سعادت]] می‌رساند<ref>[[جواد محدثی|محدثی، جواد]]، [[فرهنگ غدیر (کتاب)|فرهنگ غدیر]]، ص۹۶.</ref>.

::::::«[[وجود امام]] و [[خلیفه]] [[پیغمبر]] و [[امام]] [[مسلمین]]، مورد قبول همه [[مذاهب اسلامی]] اعم از [[شیعه]] و [[سنی]] و [[اشعری]] و [[ماتریدیه]] و... است. این مسئله به قدری اهمیت دارد که وقتی به [[اهل سنت]] درباره [[ماجرای سقیفه]] [[اعتراض]] شود که چرا عده‌ای از [[صحابه]] و از جمله [[خلیفه اول]] و دوم هنوز [[بدن]] [[پیامبر]]{{صل}} را [[غسل]] و [[کفن]] و [[دفن]] نکرده، به مسئله [[جانشینی]] پرداختند، می‌گویند به [[دلیل]] اهمیت [[امامت]] و [[رهبری]]. مسئله [[امت اسلامی]]، مهم‌تر از تجهیز و [[کفن]] و [[دفن پیامبر]] است. پس مسئله [[ضرورت امامت]]، مسئله‌ای بسیار جدی است. [[اهل سنت]] در اینکه [[امامت]] امری لازم و قطعی است، گاهی به [[دلیل عقلی]] [[استدلال]] می‌کنند و گاهی به [[دلیل نقلی]]. [[حدیث]] معروف [[نبوی]] {{متن حدیث|... مَنْ مَاتَ وَ لَمْ يَعْرِفْ إِمَامَ زَمَانِهِ مَاتَ مِيتَةً جَاهِلِيَّةً}}<ref>وسائل الشیعه، ج ۱۶، ص ۲۴۶؛ شیخ طوسی، کمال الدین، ج ۲، ص ۴۰۹:... کسی که از دنیا برود درحالی‌که امام زمان خود را نشناخته است، هم‌چون اهل جاهلیت از دنیا رفته است.</ref> مشهور بین [[فریقین]] است.

::::::«پاسخ به [[روایات]] بسیاری در کتاب‌های [[شیعه]] و [[اهل تسنن]] برخورد می‌کنیم که در آنها [[مسلمانان]] موظف شده‌اند تا [[امام]] زمان خود را بشناسند و از او [[پیروی]] بنمایند. بیشتر [[دانشمندان]] [[اهل سنت]] منظور از [[امام زمان]] در این [[روایات]] را [[خلفا]] و [[زمامداران]] دانسته‌اند.

::::::'''۱. جلوگیری از [[انحراف]] و [[گمراهی]]:''' [[ضرورت]] [[شناخت]] [[حضرت مهدی]] {{ع}} وقتی احساس می‌شود که [[انسان‌ها]] در اثر فاصله گرفتن از [[امام]] خود، به [[فساد]] و [[گمراهی]] کشیده شوند که برای رهایی از این دام خطرناک، راهی جز [[پیروی]] از [[امام]] نخواهد بود.

::::::«از [[احادیث]] [[خاندان]] [[وحی]] این‌گونه برداشت می‌شود که [[مسلمانان]] در زمان [[غیبت]]  [[امام مهدی|حضرت ولی عصر]] {{ع}} وظایفی دارند از جمله آن [[وظایف]] [[معرفت]] و [[شناخت]] [[امام مهدی|امام عصر]] {{ع}} می‌باشد، زیرا آن [[حضرت]] امامی است که اطاعتش [[واجب]] است، پس باید کسی که اطاعتش [[واجب]] است، صفاتش را [[شناخت]] تا با شخص دیگری که [[مقام]] او را به [[دروغ]] و [[کذب]] ادعا می‌کند اشتباه نگردد. و در همین راستا [[امام صادق]] {{ع}} می‌فرمایند: به درستی که [[بهترین]] و واجب‌ترین فریضه‌ها بر [[انسان]] [[شناخت]] [[پروردگار]] و اقرار به [[بندگی]] او و پس از آن [[شناخت]] [[فرستاده خدا]] می‌باشد و گواهی دادن به [[پیامبری]] او و در مرحله بعد شناختن امامی که به صفت و نامش در حال [[سختی]] و راحتی به او [[اقتدا]] می‌نمایی<ref>مکیال المکارم، ج ۲، ص ۱۷۱.</ref>»<ref>[[سید جعفر موسوی‌نسب|موسوی‌نسب، سید جعفر]]، [[دویست پرسش و پاسخ پیرامون امام زمان (کتاب)|دویست پرسش و پاسخ پیرامون امام زمان]]، ص۴۵، ۴۶.</ref>.

::::::«[[هدف]] از [[آفرینش]]، [[بندگی]] [[خداوند متعال]] است‌<ref>آیه: {{متن قرآن|وَمَا خَلَقْتُ الْجِنَّ وَالْإِنْسَ إِلَّا لِيَعْبُدُونِ}} «و پریان و آدمیان را نیافریدم جز برای آنکه مرا بپرستند» سوره ذاریات، آیه ۵۶.</ref> و اساس و پایه [[بندگی]]، [[شناخت]] او است<ref>.« اول عبادة الله معرفته». شیخ صدوق، توحید، ص ۳۴؛ شیخ طوسی، امالی، ص ۲۲.</ref>. عالی- ترین تبلور این [[معرفت]]، [[شناخت پیامبر]] {{صل}} و اوصیای او است. بی‌گمان یکی از [[وظایف]] مهم [[بندگان]] در مقابل [[پروردگار]]، [[شناخت]] آن وجود [[مقدس]] است. این [[معرفت]] زمانی به کمال می‌رسد که [[پیامبران]] خداوند- به ویژه [[پیامبر خاتم]] {{صل}}- را به خوبی شناخته باشند. این مهم نیز حاصل نمی گردد؛ مگر با [[شناخت]] اوصیای او به خصوص [[آخرین حجت الهی]]. [[امام]] [[حسین بن علی]] {{عم}} به [[اصحاب]] خود فرمود: {{متن حدیث|أَيُّهَا النَّاسُ إِنَّ اللَّهَ جَلَّ ذِكْرُهُ مَا خَلَقَ الْعِبَادَ إِلَّا لِيَعْرِفُوهُ فَإِذَا عَرَفُوهُ عَبَدُوهُ فَإِذَا عَبَدُوهُ اسْتَغْنَوْا بِعِبَادَتِهِ عَنْ عِبَادَةِ مَنْ سِوَاهُ}}؛ "ای [[مردم]]! همانا [[خداوند متعال]] [[بندگان]] را نیافرید، مگر برای آنکه او را بشناسند. پس در آن هنگام که او را شناختند، [[بندگی]] او را خواهند کرد. و آن هنگام که او را [[بندگی]] کردند، با [[عبادت]] او از [[عبادت]] غیر او بی‌نیاز می‌گردند". شخصی‌ پرسید: "ای پسر [[رسول خدا]]! [[پدر]] و مادرم به فدایت، معنای [[شناخت]] [[خدا]] چیست؟" [[سالار شهیدان]] {{ع}} در پاسخ فرمود: {{متن حدیث|مَعْرِفَةُ أَهْلِ كُلِّ زَمَانٍ إِمَامَهُمُ الَّذِي يَجِبُ عَلَيْهِمْ طَاعَتُهُ}}<ref>شیخ صدوق، علل الشرایع، ج ۱، ص ۹.</ref>؛ "[[معرفت خدا]] عبارت است از اینکه اهل هر زمان امامی را که اطاعتش بر آنان [[واجب]] است، بشناسد". بنابراین به روشنی معلوم می‌شود که [[شناخت امام]]، از [[معرفت خداوند]] جدا نیست؛ بلکه یکی از ابعاد آن است. در دعایی صادر شده از [[ناحیه مقدسه]] آمده است: {{متن حدیث|اللَّهُمَّ عَرِّفْنِي نَفْسَكَ فَإِنَّكَ إِنْ لَمْ تُعَرِّفْنِي نَفْسَكَ لَمْ أَعْرِفْ نَبِيَّكَ اللَّهُمَّ عَرِّفْنِي رَسُولَكَ فَإِنَّكَ إِنْ لَمْ تُعَرِّفْنِي رَسُولَكَ لَمْ أَعْرِفْ حُجَّتَكَ اللَّهُمَّ عَرِّفْنِي حُجَّتَكَ فَإِنَّكَ إِنْ لَمْ تُعَرِّفْنِي حُجَّتَكَ ضَلَلْتُ عَنْ دِينِي}}<ref>کافی، ج ۱، ص ۳۴۲.</ref>؛ "خدایا! خودت را به من بشناسان که اگر خود را به من نشناسانی، پیامبرت را نمی‌شناسم. خدایا! [[رسول]] خود را به من بشناسان که اگر [[رسول]] خود را به من نشناسانی، [[حجت]] تو را نمی شناسم. خدایا! حجتت را به من بشناسان که اگر [[حجت]] خود را به من نشناسانی، از [[دین]] خود [[گمراه]] می‌شوم".

::::::«به [[حکم عقل]] [[شناخت]] [[امام دوازدهم]] لازم و ضروری است. چراکه [[اطاعت]] و [[پیروی]] از او [[واجب]] است -چون [[امام زمان]] است- و برای [[اطاعت]] از او باید صفات و ویژگی‌هایش را [[شناخت]] تا با شخص دیگری اشتباه نشود<ref>موسوی اصفهانی، محمدتقی، مکیال المکارم، ج۲، ص۱۶۶.</ref>. بنابراین بر همه معتقدان به [[امامت]] خصوصاً [[منتظران]] لازم است تا [[شناخت]] صحیحی از [[امام مهدی]]{{ع}} پیدا کنند؛ زیرا [[امامت]] و [[ولایت]] آن [[حضرت]] بابی است که [[مردم]] از راه آن می‌توانند به [[عبودیت]] و [[بندگی]] [[خداوند]] بپردازند و [[ایمان]] از طریق آن استکمال می‌یابد. به تعبیر [[امام صادق]]{{ع}}: "کمترین درجه [[شناخت امام]] آن است که او همتای [[نبوت]] است به جز در درجه [[نبوت]] و [[امام]] [[وارث]] [[نبی]] است و [[اطاعت امام]]، [[اطاعت خداوند]] و [[اطاعت]] [[رسول]] خداست"<ref>بحرانی، سیدهاشم، البرهان فی تفسیر القرآن، ج۲، ص۳۴، ح۳.</ref>. [[اطاعت از خداوند]] و [[رسول]] او [[واجب]] است؛ پس [[اطاعت از امام]] [[واجب]] است»<ref>[[محمود ملکی راد|ملکی راد، محمود]]، [[خانواده و زمینه‌سازی ظهور (کتاب)|خانواده و زمینه‌سازی ظهور]]، ص ۱۴۷</ref>.

::::::«[[اعتقاد]] به وجود [[امام زمان]] در هر عصر و زمان [[واجب]] است، و به موجب دلائل [[عقلی]] و [[نقلی]]، [[ایمان]] بدون [[شناخت امام زمان]]{{ع}} تحقق نمی‌پذیرد زیرا که [[پیروی]] ‌کردن بدون [[معرفت]] و [[شناخت]] امکان ندارد.

::::::«[[شناخت]]، زمینه‌‏ساز [[اعتقاد]] و [[ایمان]] و در نتیجه عمل و تعهّد است. چه زیبا فرموده است [[امیر]] بیان [[امام علی|حضرت علی]]{{ع}} که: [[ارزش]] و [[منزلت]] هرکسی به اندازه‏ [[معرفت]] او است<ref>{{عربی|انّ قیمة کلّ امری‏ء و قدره معرفته}}؛ بحار الانوار، ج ۲، ص ۱۸۴</ref>. در [[قرآن]] و [[احادیث]]، [[شناخت]] [[امام]] و [[اعتقاد]] به او، از اهمیتی ویژه برخوردار بوده و امری [[واجب]] برای هرشخص [[مؤمن]] و [[متدین]] دانسته شده است و [[شناخت امام]]، پیوندی ناگسستنی با [[معرفت خدا]] و [[پیامبر]] دارد و زمینه‏‌ساز [[بینش]] عمیق در [[دین]] و منش درست و [[پسندیده]] در [[زندگی]] است. [[امام]]، [[پیشوا]]، [[راهنما]] و [[راهبر]] [[انسان‌‏ها]] به سوی [[تکامل]] و تعالی و [[حجت]] و [[خلیفه]] [[خدا]] بر روی [[زمین]] است. [[امام]]، [[انسان کامل]]، [[برگزیده]] [[خالق]]، [[معصوم]] و پاک‏سرشت و [[واسطه فیض الهی]] است و مقامی‏ بس والا در میان آفریده‏‌های [[خداوند]] دارد. [[امام]] طریق وصول به [[حقیقت]] و مبیّن و مفسّر [[شریعت]] است و ... همان‏گونه که [[اطاعت]] و [[تبعیت]] از [[امام]] و [[دوستی]] او، بایسته و [[واجب]] است، [[شناخت]] شخصیت و ویژگی‌‏های او نیز ضروری است. در [[روایات]] و [[نصوص]] معتبر [[دینی]] نیز، سفارش خاصی به [[شناخت امام]] شده است.

::::::«از مهم‌ترین [[تکالیف]] [[مؤمنان]]، پس از [[معرفت]] به [[خدا]] و [[رسول]] او، [[معرفت]] و [[شناخت]] [[ولی امر]]، [[امام زمان]] {{ع}} است. از [[حضرت باقر]] یا [[صادق]] {{عم}} [[روایت]] است که فرمود: [[بنده]] [[خدا]] [[مؤمن]] نخواهد بود، مگر این‌که [[خدا]] و [[رسول]] و همه [[امامان]] را بشناسد و نیز [[امام زمان]]ش را بشناسد و در تمام امور خود به او مراجعه کند و [[تسلیم]] امر وی باشد<ref>اصول کافی، ج ۱، ص ۱۸۰.</ref>. در [[حدیث صحیح]] از حارث بن المغیرة آمده که گفت: به حضرت ابو [[عبدالله]] [[صادق]] {{ع}} گفتم: آیا [[پیغمبر]] {{صل}} فرموده: {{متن حدیث|مَنْ مَاتَ وَ لَا يَعْرِفُ إِمَامَ زَمَانِهِ مَاتَ مِيتَةً جَاهِلِيَّةً}}؟ فرمود: آری. عرضه داشتم: این کدام [[جاهلیت]] است، آیا [[جاهلیت]] مطلق است یا [[جاهلیت]] کسی که امامش را نشناخته‌؟ فرمود: [[جاهلیت]] [[کفر]] و [[نفاق]] و ضلال<ref>اصول کافی، ج ۲، ص ۳۷۷.</ref>.