علم لدنی امام در کلام اسلامی: تفاوت میان نسخه‌ها
جز
جایگزینی متن - 'علامه جوادی آملی' به 'علامه جوادی آملی'
(←مقدمه) برچسب: پیوندهای ابهام‌زدایی |
جز (جایگزینی متن - 'علامه جوادی آملی' به 'علامه جوادی آملی') |
||
| خط ۴: | خط ۴: | ||
==مقدمه== | ==مقدمه== | ||
از نظر [[علامه | از نظر [[علامه جوادی آملی]]، [[علوم]] وهبی دانش‌هایی هستند که ابتدائاً به [[افاضه الهی]] و بی‌رنج حاصل می‌شوند و حوزه آنها [[فهم]] مراد از خود [[متکلّم]] است، نه [[کلام]] او<ref>عبدالله جوادی آملی، تسنیم، ج۱۲، ص۶۳۷.</ref>. وی [[معتقد]] است [[علم لدنی]] [[علمی]] است که بین [[متعلم]] ([[انسان]]) و [[معلم]] ([[خدا]]) هیچ واسطه‌ای وجود نداشته باشد<ref>عبدالله جوادی آملی، سیره پیامبران در قرآن، ج۶، ص۱۵۶.</ref> و به عبارت دیگر، [[افاضه]] مستقیم [[علم]] از سوی خدا بر [[بنده]] می‌باشد<ref>عبدالله جوادی آملی، تسنیم، ج۱۲، ص۶۳۶.</ref>. با این بیان، این علم دانشی در برابر علوم دیگر و قسمی از دانش‌های [[عقلی]] یا [[نقلی]] نیست که مبادی و مسائل و موضوع و محمول داشته باشد. متعلّم، [[حقایق]] و معارفی بدون لفظ و مفهوم و صورت [[ذهنی]] و بی‌واسطه کتاب و معلّم از لدن و نزد [[خدای سبحان]] از راه [[شهود]] می‌آموزد<ref>عبدالله جوادی آملی، تسنیم، ج۶، ص۳۵۶.</ref>. از نظر ایشان این علم ویژگی‌هایی چون [[شهودی]] و حضوری بودن<ref>عبدالله جوادی آملی، تسنیم، ج۶، ص۳۵۶؛ همو، قرآن در قرآن، ص۳۸.</ref>، عدم عروض [[فراموشی]]<ref>عبدالله جوادی آملی، قرآن در قرآن، ص۳۸.</ref>، بی‌رنج و تعب حاصل شدن و فهم مراد متکلّم از خود او، نه از کلامش<ref>عبدالله جوادی آملی، تسنیم، ج۱۲، ص۶۳۶.</ref> دارد. چنین فهمی بهره کسی است که [[قرآن]] بر قلبش نازل شده باشد.<ref>[[زهرا یوسفی|یوسفی، زهرا]]، [[علم امام از دیدگاه شیخ مفید و آیت‌الله جوادی آملی (کتاب)|علم امام از دیدگاه شیخ مفید و آیت‌الله جوادی آملی]]، ص ۱۸۰.</ref> | ||
==[[دلایل]] برخورداری [[ائمه]] هدا از [[علم لدنی]]== | ==[[دلایل]] برخورداری [[ائمه]] هدا از [[علم لدنی]]== | ||
بعد از روشن شدن معنای علم لدنی، [[علامه | بعد از روشن شدن معنای علم لدنی، [[علامه جوادی آملی]] چنین اظهار می‌نماید که [[تعلیم]] [[علوم]] و بهره‌مندی از [[حقایق]] و [[نشانه‌های الهی]] به [[حضرت آدم]]{{ع}} [[علم لدنّی]] بوده است و [[ائمه اطهار]] از جمله کسانی‌اند که واجد چنین [[علمی]] هستند. علامه برای [[اثبات]] ادعای خود (برخورداری ائمه از علم لدنی) دلایلی را بر می‌شمرد: | ||
===[[امام]]، مصداق [[انسان کامل]] انسان کامل=== | ===[[امام]]، مصداق [[انسان کامل]] انسان کامل=== | ||
| خط ۲۳: | خط ۲۳: | ||
===[[امام]]، [[شاگرد]] مستقیم خدا=== | ===[[امام]]، [[شاگرد]] مستقیم خدا=== | ||
[[علامه | [[علامه جوادی آملی]]، امام را شاگرد [[بلافصل]] و مستقیم [[خدای تعالی]] معرفی نموده و [[معتقد]] است [[رسول اکرم]]{{صل}} شاگرد [[خدای حکیم]] است و [[قرآن]] را در محضر او آموخته و معنای [[علم لدنی]] هم جز این نیست که متعلّم [[علم]] را به صورت مستقیم از معلّم خود دریافت نماید. با این بیان، [[علی بن ابی طالب]]{{ع}} نیز که طبق [[آیه مباهله]]<ref>{{متن قرآن|فَمَنْ حَاجَّكَ فِيهِ مِنْ بَعْدِ مَا جَاءَكَ مِنَ الْعِلْمِ فَقُلْ تَعَالَوْا نَدْعُ أَبْنَاءَنَا وَأَبْنَاءَكُمْ وَنِسَاءَنَا وَنِسَاءَكُمْ وَأَنْفُسَنَا وَأَنْفُسَكُمْ ثُمَّ نَبْتَهِلْ فَنَجْعَلْ لَعْنَتَ اللَّهِ عَلَى الْكَاذِبِينَ}} «بنابراین، پس از دست یافتن تو به دانش، به هر کس که با تو به چالش برخیزد؛ بگو: بیایید تا فرزندان خود و فرزندان شما و زنان خود و زنان شما و خودی‌های خویش و خودی‌های شما را فرا خوانیم آنگاه (به درگاه خداوند) زاری کنیم تا لعنت خداوند را بر دروغگویان نهیم» سوره آل عمران، آیه ۶۱.</ref> به منزله [[جان]] [[نبی]] أکرم{{صل}} محسوب شده، به حضور [[معلم]] بالذات، یعنی خداوند راه یافته و از آنجا علم را بی‌واسطه فرا گرفته است. بنابراین علم لدنی دارد و در آموختن علوم و معارف به غیر خدا نیازی ندارد و چشمه‌های [[حکمت]] از جانش می‌جوشد<ref>عبدالله جوادی آملی، شمیم ولایت، ص۴۴۳.</ref>. | ||
وی این مفهوم را هم‌چنین از [[خطبه ۱۰۹]] نهجالبلاغه [[استنباط]] نموده است که امام می‌فرماید: | وی این مفهوم را هم‌چنین از [[خطبه ۱۰۹]] نهجالبلاغه [[استنباط]] نموده است که امام می‌فرماید: | ||