|
|
| خط ۷۴: |
خط ۷۴: |
|
| |
|
| ==[[وظیفه مسلمانان در برابر اهل بیت]]== | | ==[[وظیفه مسلمانان در برابر اهل بیت]]== |
|
| |
| ==اهل بیت در مقالاتی از اندیشه‌نامه انقلاب اسلامی==
| |
| [[قرآن کریم]] در [[آیات]] متعدد با الفاظی همچون {{متن قرآن|أَهْلَ الْبَيْتِ}}، {{متن قرآن|الْقُرْبَى}}، {{متن قرآن|أُولِي الْأَمْرِ}}، {{متن قرآن|وَلِيُّكُمُ}}، {{متن قرآن|الصَّادِقِينَ}}، {{متن قرآن|أَهْلَ الذِّكْرِ}} و {{متن قرآن|الرَّاسِخُونَ فِي الْعِلْمِ}}، [[اهل بیت پیامبر]]{{صل}} را مورد توجه قرار داده و برخی از ویژگی‌های ایشان را بیان کرده است.
| |
| واژه [[اهل بیت]] سه مرتبه در [[قرآن]] به‌کار رفته است که در دو مورد به [[خانواده]] [[حضرت ابراهیم]]{{ع}}<ref>{{متن قرآن|قَالُوا أَتَعْجَبِينَ مِنْ أَمْرِ اللَّهِ رَحْمَتُ اللَّهِ وَبَرَكَاتُهُ عَلَيْكُمْ أَهْلَ الْبَيْتِ إِنَّهُ حَمِيدٌ مَجِيدٌ}} «گفتند: آیا از کار خداوند در شگفتی با آنکه بخشایش خداوند و برکات او ارزانی شما خاندان (رسالت) است؟ بی‌گمان او ستوده‌ای ارجمند است» سوره هود، آیه ۷۳.</ref> و [[حضرت موسی]]{{ع}}<ref>{{متن قرآن|وَحَرَّمْنَا عَلَيْهِ الْمَرَاضِعَ مِنْ قَبْلُ فَقَالَتْ هَلْ أَدُلُّكُمْ عَلَى أَهْلِ بَيْتٍ يَكْفُلُونَهُ لَكُمْ وَهُمْ لَهُ نَاصِحُونَ}} «و پیش از آن، (پستان) دایگان را از او بازداشتیم؛ (خواهر موسی) گفت: می‌خواهید شما را به خانواده‌ای رهنمون شوم که او را برای شما نگه‌دارند و خیراندیش او باشند؟» سوره قصص، آیه ۱۲.</ref> اشاره دارد. مورد سوم، [[آیه ۳۳ سوره احزاب]] است که طبق آن «اهل بیت{{عم}}» کسانی‌اند که [[خداوند]] [[اراده]] کرده است هرگونه [[پلیدی]] را از ایشان دور کند. همه [[علمای شیعه]] و بسیاری از علمای [[اهل سنت]] بر این باورند که بخش پایانی [[آیه]]: {{متن قرآن|إِنَّمَا يُرِيدُ اللَّهُ لِيُذْهِبَ عَنْكُمُ الرِّجْسَ أَهْلَ الْبَيْتِ وَيُطَهِّرَكُمْ تَطْهِيرًا}}<ref>«جز این نیست که خداوند می‌خواهد از شما اهل بیت هر پلیدی را بزداید و شما را به شایستگی پاک گرداند» سوره احزاب، آیه ۳۳.</ref>، در [[شأن پیامبر]]{{صل}} و [[علی]] و [[فاطمه]] و [[حسن]] و [[حسین]]{{عم}} نازل شده است<ref>ترمذی، محمد بن عیسی، سنن الترمذی، تحقیق احمد محمد شاکر، ج۵، ص۳۵۱؛ علامه حلی، حسن بن یوسف، نهج الحق و کشف الصدق، ص۱۷۳-۱۷۴؛ ابن حجر هیتمی، احمد، الصواعق المحرقة، تحقیق عبدالرحمن ترکی، ج۲، ص۴۲۱.</ref>؛ و مراد از آن اهل بیت [[عصمت]] و [[طهارت]] است<ref>مطهری، مرتضی، مجموعه آثار، ج۴، ص۷۷۵؛ امام خمینی، شرح چهل حدیث، ص۵۵۲؛ آیت الله خامنه‌ای، ۲۸/۵/۱۳۸۶.</ref>. دلیل این دیدگاه قرائن داخلی، مانند [[تغییر]] [[سیاق آیه]] و دیگر [[قواعد]] ادبی<ref>طباطبائی، سید محمدحسین، المیزان فی تفسیر القرآن، ج۱۶، ص۳۱۰ -۳۱۱؛ سبحانی، جعفر، اهل البیت{{عم}}، ص۱۴.</ref>؛ و قرائن خارجی یعنی [[روایات]] پیرامون [[آیه]] است، در این راستا برخی از روایات، [[معصومین]]{{عم}} را به عنوان مصادیق [[اهل بیت]]{{عم}} در این آیه معرفی می‌کند<ref>خزاز قمی، علی بن محمد، کفایة الأثر، تحقیق سید عبداللطیف حسینی کوهکمری، ص۱۵۶.</ref>.
| |
| # آیه {{متن قرآن|قُلْ لَا أَسْأَلُكُمْ عَلَيْهِ أَجْرًا إِلَّا الْمَوَدَّةَ فِي الْقُرْبَى}}<ref>«بگو: برای این (رسالت) از شما مزدی نمی‌خواهم جز دوستداری خویشاوندان (خود) را» سوره شوری، آیه ۲۳.</ref>، «[[مودت]]» به [[قربی]] را به عنوان [[اجر رسالت]] بیان می‌کند و بر اساس قرائن و روایات مختلف مراد از {{متن قرآن|الْقُرْبَى}} در این [[آیه شریفه]]، [[اهل البیت]]{{عم}} می‌باشند<ref>کلینی، محمد بن یعقوب، الکافی، تحقیق علی اکبر غفاری، ج۸، ص۹۳؛ طباطبائی، سید محمدحسین، المیزان فی تفسیر القرآن، ج۱۸، ص۵۱-۵۳؛ آیت الله خامنه‌ای، ۱۳/۳/۱۳۸۹.</ref>.
| |
| # آیه {{متن قرآن|يَا أَيُّهَا الَّذِينَ آمَنُوا أَطِيعُوا اللَّهَ وَأَطِيعُوا الرَّسُولَ وَأُولِي الْأَمْرِ مِنْكُمْ}}<ref>«ای مؤمنان، از خداوند فرمان برید و از پیامبر و زمامدارانی که از شمایند فرمانبرداری کنید» سوره نساء، آیه ۵۹.</ref>، [[اطاعت]] از [[اولوالأمر]] را [[واجب]] کرده است و مراد از اولوالأمر در این آیه شریفه اهل بیت{{عم}} است<ref>کلینی، محمد بن یعقوب، الکافی، تحقیق علی اکبر غفاری، ج۱، ص۲۷۶؛ امام خمینی، المکاسب المحرمة، ج۲، ص۱۶۰.</ref>.
| |
| # آیه {{متن قرآن|إِنَّمَا وَلِيُّكُمُ اللَّهُ وَرَسُولُهُ وَالَّذِينَ آمَنُوا الَّذِينَ يُقِيمُونَ الصَّلَاةَ وَيُؤْتُونَ الزَّكَاةَ وَهُمْ رَاكِعُونَ}}<ref>«سرور شما تنها خداوند است و پیامبر او و (نیز) آنانند که ایمان آورده‌اند، همان کسان که نماز برپا می‌دارند و در حال رکوع زکات می‌دهند» سوره مائده، آیه ۵۵.</ref>، اهل بیت{{عم}} را به عنوان ولی و [[سرپرست مؤمنین]] معرفی می‌کند<ref>کلینی، محمد بن یعقوب، الکافی، تحقیق علی اکبر غفاری، ج۱، ص۲۸۸؛ مطهری، مرتضی، مجموعه آثار، ج۳، ص۲۸۰؛ آیت الله خامنه‌ای، ۱۵/۹/۱۳۸۸.</ref>.
| |
| # آیه {{متن قرآن|يَا أَيُّهَا الَّذِينَ آمَنُوا اتَّقُوا اللَّهَ وَكُونُوا مَعَ الصَّادِقِينَ}}<ref>«ای مؤمنان! از خداوند پروا کنید و با راستگویان باشید!» سوره توبه، آیه ۱۱۹.</ref>، [[مؤمنان]] را به [[همراهی]] با «[[صادقین]]» امر کرده است. بر اساس [[روایات]]<ref>کلینی، محمد بن یعقوب، الکافی، تحقیق علی اکبر غفاری، ج۱، ص۲۰۸.</ref> و آنچه [[مفسرین]] [[شیعه]] بیان داشته‌اند مصداق کامل «صادقین» در این [[آیه]] [[اهل بیت پیامبر]]{{صل}} اسلام‌اند<ref>طبرسی، فضل بن حسن، مجمع البیان فی تفسیر القرآن، تحقیق سیدهاشم رسولی محلاتی، ج۵، ص۱۲۲؛ مکارم شیرازی، ناصر، آیات ولایت در قرآن، ص۱۳۱.</ref>.
| |
| # آیه {{متن قرآن|فَاسْأَلُوا أَهْلَ الذِّكْرِ إِنْ كُنْتُمْ لَا تَعْلَمُونَ}}<ref>«اگر نمی‌دانید از اهل ذکر (آگاهان) بپرسید» سوره انبیاء، آیه ۷.</ref>، به سؤال کردن از [[اهل ذکر]] امر می‌کند و به مقتضای روایات اهل ذکر، [[اهل بیت]]{{عم}} هستند<ref>بحرانی، سیدهاشم حسینی، غایة المرام، تحقیق سیدعلی عاشور، ج۳، ص۲۶؛ امام خمینی، تنقیح الاصول، تقریر حسین تقوی اشتهاردی، ج۴، ص۶۳۱.</ref>.
| |
| # [[آیه مباهله]]<ref>{{متن قرآن|فَمَنْ حَاجَّكَ فِيهِ مِنْ بَعْدِ مَا جَاءَكَ مِنَ الْعِلْمِ فَقُلْ تَعَالَوْا نَدْعُ أَبْنَاءَنَا وَأَبْنَاءَكُمْ وَنِسَاءَنَا وَنِسَاءَكُمْ وَأَنْفُسَنَا وَأَنْفُسَكُمْ ثُمَّ نَبْتَهِلْ فَنَجْعَلْ لَعْنَتَ اللَّهِ عَلَى الْكَاذِبِينَ}} «بنابراین، پس از دست یافتن تو به دانش، به هر کس که با تو به چالش برخیزد؛ بگو: بیایید تا فرزندان خود و فرزندان شما و زنان خود و زنان شما و خودی‌های خویش و خودی‌های شما را فرا خوانیم آنگاه (به درگاه خداوند) زاری کنیم تا لعنت خداوند را بر دروغگویان نهیم» سوره آل عمران، آیه ۶۱.</ref>، اهل بیت{{عم}} را به عنوان عزیزترین [[انسان‌ها]] در [[عالم هستی]] معرفی می‌کند<ref>ر.ک: شوشتری، قاضی نورالله، إحقاق الحق، ج۲۴، ص۱۲؛ آیت الله خامنه‌ای، ۲۲/۹/۱۳۸۸؛ مکارم شیرازی، ناصر، آیات ولایت در قرآن، ص۱۹۹-۲۰۱.</ref>.<ref>[[مصطفی فرخی|فرخی، مصطفی]]، [[اهل بیت - فرخی (مقاله)| مقاله «اهل بیت»]]، [[مقالاتی از اندیشه‌نامه انقلاب اسلامی (کتاب)|مقالاتی از اندیشه‌نامه انقلاب اسلامی]]، ص ۲۲۰.</ref>.
| |
|
| |
|
| == جستارهای وابسته == | | == جستارهای وابسته == |
