یحیی بن عبدالحمید حمانی
یحیی بن عبدالحمید حمانی از چند منظر متفاوت، بررسی می‌شود: یحیی بن عبدالحمید حمانی در تاریخ اسلامی - یحیی بن عبدالحمید حمانی در تراجم و رجال - پرسش مرتبط نداردآشنایی اجمالی
ابوزکریا یحیی بن عبدالحمید بن عبدالرحمان بن میمون حمانی کوفی عجلی را کوفی و از قبیله بنی حمان[۱] دانسته‌اند که در حدود ۱۵۰ هـ دیده به جهان گشود و از کسانی چون پدرش، سفیان بن عیینه، فضیل بن عیاض، عبدالله بن مبارک و حماد بن زید روایت کرده و افرادی چون ابوحاتم، ابوالقاسم بغوی، ابوبکر بن ابی‌الدنیا و ابوقلابه[۲] از او روایت کرده‌اند. گروهی از اهل سنت از او با عنوان محدث و ثقه یاد کرده‌اند[۳] و برخی دیگر وی را ضعیف و دروغگو به حساب آورده و یادآور شده‌اند که او اولین فردی است که در کوفه مسند را به نگارش درآورد و به مذهب شیعه امامیه گرایش داشت،[۴] هر چند در خصوص مذهب او اختلاف است. عده‌ای با تمسک به روایتی که کشّی در رجال نقل کرده، بر این باورند که او عامی‌مذهب است، گرچه او بر این عقیده بود که معاویه در حالت کفر از دنیا رفت و همچنین کتابی درباره اثبات امامت امیر مؤمنان علی(ع) نوشته است، اما هیچ یک از این دو، دلیل بر شیعه بودن او نمی‌باشد؛ زیرا عقیده وی درباره امام صادق(ع) این است که او مردی صالح و مسلمانی باورع بود که عده‌ای از افراد نادان او را احاطه کرده بودند و او هم مانند سایر افراد بود. این سخن دلالت دارد که وی آن حضرت را به عنوان امام قبول نداشت.[۵] به هر حال ذکر نام وی در منابع رجال شیعه حکایت از گرایش شیعی وی دارد، گرچه به جرح و تعدیل وی اشاره‌ای نشده است. حمانی علاوه بر مسند و کتابی درباره امامت علی(ع)، کتاب المناقب[۶] را نیز تألیف نموده است. او در رمضان سال ۲۸۸ هـ در سامرا درگذشت[۷].[۸]
منابع
جمعی از پژوهشگران، فرهنگ‌نامه مؤلفان اسلامی ج۱
