سبع مثانی: تفاوت میان نسخه‌ها
HeydariBot (بحث | مشارکتها) جز (وظیفهٔ شمارهٔ ۵) |
HeydariBot (بحث | مشارکتها) |
||
| خط ۲: | خط ۲: | ||
{{مدخل مرتبط | موضوع مرتبط = | عنوان مدخل = | مداخل مرتبط = [[سبع مثانی در قرآن]]| پرسش مرتبط = }} | {{مدخل مرتبط | موضوع مرتبط = | عنوان مدخل = | مداخل مرتبط = [[سبع مثانی در قرآن]]| پرسش مرتبط = }} | ||
==مقدمه== | == مقدمه == | ||
منظور [[نعمت]] [[معنوی]] [[خداوند]] به [[پیامبر]] و [[تسلی]] خاطر در برابر نعمت‌های مادی است؛ زیرا معنای این [[کلام]] در خطاب به ایشان این است که [[بت پرستان]] نعمت‌های مادی گوناگونی از قبیل [[اموال]]، [[فرزندان]]، [[تجمل]] و نیرو دارند و ما به نوبت خود نعمت‌های [[معنوی]] گوناگون داریم، پس انگیزه‌ای نیست که به [[مبارزه]] برای رسیدن به ثروت‌های آنان بپردازی. {{متن قرآن|وَلَقَدْ آتَيْنَاكَ سَبْعًا مِنَ الْمَثَانِي وَالْقُرْآنَ الْعَظِيمَ * لَا تَمُدَّنَّ عَيْنَيْكَ إِلَى مَا مَتَّعْنَا بِهِ أَزْوَاجًا مِنْهُمْ وَلَا تَحْزَنْ عَلَيْهِمْ وَاخْفِضْ جَنَاحَكَ لِلْمُؤْمِنِينَ * وَقُلْ إِنِّي أَنَا النَّذِيرُ الْمُبِينُ}}<ref>«و بی‌گمان به تو سوره فاتحه | منظور [[نعمت]] [[معنوی]] [[خداوند]] به [[پیامبر]] و [[تسلی]] خاطر در برابر نعمت‌های مادی است؛ زیرا معنای این [[کلام]] در خطاب به ایشان این است که [[بت پرستان]] نعمت‌های مادی گوناگونی از قبیل [[اموال]]، [[فرزندان]]، [[تجمل]] و نیرو دارند و ما به نوبت خود نعمت‌های [[معنوی]] گوناگون داریم، پس انگیزه‌ای نیست که به [[مبارزه]] برای رسیدن به ثروت‌های آنان بپردازی. {{متن قرآن|وَلَقَدْ آتَيْنَاكَ سَبْعًا مِنَ الْمَثَانِي وَالْقُرْآنَ الْعَظِيمَ * لَا تَمُدَّنَّ عَيْنَيْكَ إِلَى مَا مَتَّعْنَا بِهِ أَزْوَاجًا مِنْهُمْ وَلَا تَحْزَنْ عَلَيْهِمْ وَاخْفِضْ جَنَاحَكَ لِلْمُؤْمِنِينَ * وَقُلْ إِنِّي أَنَا النَّذِيرُ الْمُبِينُ}}<ref>«و بی‌گمان به تو سوره فاتحه و قرآن سترگ را داده‌ایم * به چیزی که دسته‌هایی از کافران را بدان بهره‌مند کرده‌ایم چشم مدوز و برای آنان اندوه مخور و برای مؤمنان افتادگی کن! * و بگو که این منم که بیم‌دهنده آشکارم» سوره حجر، آیه ۸۷-۸۹.</ref> | ||
'''نکات:''' | '''نکات:''' | ||
مفهوم [[آیه]] این است که به نعمت‌های ظاهر و [[باطنی]] که داری بنگر و به نعمت‌های ازواج اندک یا اصنافی از [[کافران]] اعتنا نکن. چون [[خداوند]] می‌گوید: {{متن قرآن|آتَيْنَاكَ}} با خطاب با کاف نوعی اشاره به [[نعمت]] سبع من مثانی است، به طوری که در [[روایات]] زیادی از [[رسول خدا]] وارد شده و به وسیله [[امامان اهل بیت]]{{عم}} [[تفسیر]] شده [[سوره]] [[حمد]] است. <ref>ترجمه [[تفسیر]] [[المیزان]] ج ۱۲ ص ۲۸۲.</ref> | مفهوم [[آیه]] این است که به نعمت‌های ظاهر و [[باطنی]] که داری بنگر و به نعمت‌های ازواج اندک یا اصنافی از [[کافران]] اعتنا نکن. چون [[خداوند]] می‌گوید: {{متن قرآن|آتَيْنَاكَ}} با خطاب با کاف نوعی اشاره به [[نعمت]] سبع من مثانی است، به طوری که در [[روایات]] زیادی از [[رسول خدا]] وارد شده و به وسیله [[امامان اهل بیت]] {{عم}} [[تفسیر]] شده [[سوره]] [[حمد]] است. <ref>ترجمه [[تفسیر]] [[المیزان]] ج ۱۲ ص ۲۸۲.</ref> | ||
[[آیه]] مورد بحث همانطور که روشن گردید در [[مقام]] [[منت نهادن]] است، و در عین حال از آنجایی که در سیاق [[دعوت]] به [[صفح]] و اعراض قرار گرفته، این معنا را هم می‌رساند که [[موهبت]] عظمای [[قرآن]] که متضمن [[معارف الهی]] است و به [[اذن]] [[خدا]] به سوی هر کمال و سعادتی [[هدایت]] می‌کند کافی است که تو را (ای [[رسول خدا]]) بر [[صفح]] جمیل و اشتغال به یاد پروردگارت و سرگرمی به [[اطاعت]] او وادار سازد. «چهار [[دستور]] به [[رسول الله]]: عدم [[تمایل]] به [[دارایی]] [[کفار]]، [[غم]] نخوردن از [[کفر]] و استهزای آنان، خفض جناح برای [[مؤمنان]] و روشن ساختن [[مأموریت]] خود <ref>[[تفسیر]] [[المیزان]] ج ۱۲ ص ۲۸۳.</ref> و در [[آیه]] همان گونه که در [[تفسیر]] آمده است، این محورها تأکید شده است: | [[آیه]] مورد بحث همانطور که روشن گردید در [[مقام]] [[منت نهادن]] است، و در عین حال از آنجایی که در سیاق [[دعوت]] به [[صفح]] و اعراض قرار گرفته، این معنا را هم می‌رساند که [[موهبت]] عظمای [[قرآن]] که متضمن [[معارف الهی]] است و به [[اذن]] [[خدا]] به سوی هر کمال و سعادتی [[هدایت]] می‌کند کافی است که تو را (ای [[رسول خدا]]) بر [[صفح]] جمیل و اشتغال به یاد پروردگارت و سرگرمی به [[اطاعت]] او وادار سازد. «چهار [[دستور]] به [[رسول الله]]: عدم [[تمایل]] به [[دارایی]] [[کفار]]، [[غم]] نخوردن از [[کفر]] و استهزای آنان، خفض جناح برای [[مؤمنان]] و روشن ساختن [[مأموریت]] خود <ref>[[تفسیر]] [[المیزان]] ج ۱۲ ص ۲۸۳.</ref> و در [[آیه]] همان گونه که در [[تفسیر]] آمده است، این محورها تأکید شده است: | ||
#بهره‌مندی [[پیامبر]] از سبع مثانی -[[سوره]] [[حمد]] - مقتضی [[پرهیز]] از چشم دوختن به دارائی دیگران: {{متن قرآن|لا تَمُدَّنَّ عَيْنَيْكَ إِلَى مَا مَتَّعْنَا بِهِ أَزْوَاجًا مِنْهُمْ}}<ref>«به چیزی که دسته‌هایی از کافران را بدان بهره‌مند کرده‌ایم چشم مدوز و برای آنان اندوه مخور و برای مؤمنان افتادگی کن!» سوره حجر، آیه ۸۸.</ref> | # بهره‌مندی [[پیامبر]] از سبع مثانی -[[سوره]] [[حمد]] - مقتضی [[پرهیز]] از چشم دوختن به دارائی دیگران: {{متن قرآن|لا تَمُدَّنَّ عَيْنَيْكَ إِلَى مَا مَتَّعْنَا بِهِ أَزْوَاجًا مِنْهُمْ}}<ref>«به چیزی که دسته‌هایی از کافران را بدان بهره‌مند کرده‌ایم چشم مدوز و برای آنان اندوه مخور و برای مؤمنان افتادگی کن!» سوره حجر، آیه ۸۸.</ref> | ||
#بهره‌مندی از سبع مثانی و [[قرآن]] [[عظیم]] [[دلیل]] محزون نشدن [[پیامبر]] از [[کفر]] [[کافران]] و [[اجابت]] نکردن [[دعوت]] آن [[حضرت]]: {{متن قرآن|وَلَا تَحْزَنْ عَلَيْهِمْ}}<ref>«به چیزی که دسته‌هایی از کافران را بدان بهره‌مند کرده‌ایم چشم مدوز و برای آنان اندوه مخور و برای مؤمنان افتادگی کن!» سوره حجر، آیه ۸۸.</ref>. | # بهره‌مندی از سبع مثانی و [[قرآن]] [[عظیم]] [[دلیل]] محزون نشدن [[پیامبر]] از [[کفر]] [[کافران]] و [[اجابت]] نکردن [[دعوت]] آن [[حضرت]]: {{متن قرآن|وَلَا تَحْزَنْ عَلَيْهِمْ}}<ref>«به چیزی که دسته‌هایی از کافران را بدان بهره‌مند کرده‌ایم چشم مدوز و برای آنان اندوه مخور و برای مؤمنان افتادگی کن!» سوره حجر، آیه ۸۸.</ref>. | ||
#بهره‌مندی از سبع مثانی‌سوره [[حمد]] - لازمه [[تواضع]] و [[نرم‌خوئی]] پیامبر نسبت به [[مؤمنان]]: {{متن قرآن|وَاخْفِضْ جَنَاحَكَ لِلْمُؤْمِنِينَ}}<ref>«به چیزی که دسته‌هایی از کافران را بدان بهره‌مند کرده‌ایم چشم مدوز و برای آنان اندوه مخور و برای مؤمنان افتادگی کن!» سوره حجر، آیه ۸۸.</ref>. | # بهره‌مندی از سبع مثانی‌سوره [[حمد]] - لازمه [[تواضع]] و [[نرم‌خوئی]] پیامبر نسبت به [[مؤمنان]]: {{متن قرآن|وَاخْفِضْ جَنَاحَكَ لِلْمُؤْمِنِينَ}}<ref>«به چیزی که دسته‌هایی از کافران را بدان بهره‌مند کرده‌ایم چشم مدوز و برای آنان اندوه مخور و برای مؤمنان افتادگی کن!» سوره حجر، آیه ۸۸.</ref>. | ||
#برخورداری از سبع مثانی، مقتضی اظهار رسالتش و معرفی خود در [[جایگاه]] هشدار دهنده آشکار: {{متن قرآن|وَقُلْ إِنِّي أَنَا النَّذِيرُ الْمُبِينُ}}<ref>«و بگو که این منم که بیم‌دهنده آشکارم» سوره حجر، آیه ۸۹.</ref>. | # برخورداری از سبع مثانی، مقتضی اظهار رسالتش و معرفی خود در [[جایگاه]] هشدار دهنده آشکار: {{متن قرآن|وَقُلْ إِنِّي أَنَا النَّذِيرُ الْمُبِينُ}}<ref>«و بگو که این منم که بیم‌دهنده آشکارم» سوره حجر، آیه ۸۹.</ref>. | ||
#سبع مثانی -[[سوره]] [[حمد]] - دارای [[جایگاه]] ویژه در میان [[سوره‌های قرآن]] و از عطایای [[خداوند]] بر [[پیامبر]]: {{متن قرآن|وَلَقَدْ آتَيْنَاكَ سَبْعًا مِنَ الْمَثَانِي}}<ref>«و بی‌گمان به تو سوره فاتحه | # سبع مثانی -[[سوره]] [[حمد]] - دارای [[جایگاه]] ویژه در میان [[سوره‌های قرآن]] و از عطایای [[خداوند]] بر [[پیامبر]]: {{متن قرآن|وَلَقَدْ آتَيْنَاكَ سَبْعًا مِنَ الْمَثَانِي}}<ref>«و بی‌گمان به تو سوره فاتحه و قرآن سترگ را داده‌ایم» سوره حجر، آیه ۸۷.</ref>.<ref>[[محمد جعفر سعیدیان‌فر|سعیدیان‌فر]] و [[سید محمد علی ایازی|ایازی]]، [[فرهنگ‌نامه پیامبر در قرآن کریم ج۱ (کتاب)|فرهنگ‌نامه پیامبر در قرآن کریم]]، ج۱، ص ۶۸۰.</ref> | ||
== منابع == | == منابع == | ||
نسخهٔ کنونی تا ۲۵ اوت ۲۰۲۲، ساعت ۰۰:۲۷
سبع مثانی از چند منظر متفاوت، بررسی می‌شود: سبع مثانی در قرآن - پرسش مرتبط نداردمقدمه
منظور نعمت معنوی خداوند به پیامبر و تسلی خاطر در برابر نعمت‌های مادی است؛ زیرا معنای این کلام در خطاب به ایشان این است که بت پرستان نعمت‌های مادی گوناگونی از قبیل اموال، فرزندان، تجمل و نیرو دارند و ما به نوبت خود نعمت‌های معنوی گوناگون داریم، پس انگیزه‌ای نیست که به مبارزه برای رسیدن به ثروت‌های آنان بپردازی. ﴿وَلَقَدْ آتَيْنَاكَ سَبْعًا مِنَ الْمَثَانِي وَالْقُرْآنَ الْعَظِيمَ * لَا تَمُدَّنَّ عَيْنَيْكَ إِلَى مَا مَتَّعْنَا بِهِ أَزْوَاجًا مِنْهُمْ وَلَا تَحْزَنْ عَلَيْهِمْ وَاخْفِضْ جَنَاحَكَ لِلْمُؤْمِنِينَ * وَقُلْ إِنِّي أَنَا النَّذِيرُ الْمُبِينُ﴾[۱]
نکات: مفهوم آیه این است که به نعمت‌های ظاهر و باطنی که داری بنگر و به نعمت‌های ازواج اندک یا اصنافی از کافران اعتنا نکن. چون خداوند می‌گوید: ﴿آتَيْنَاكَ﴾ با خطاب با کاف نوعی اشاره به نعمت سبع من مثانی است، به طوری که در روایات زیادی از رسول خدا وارد شده و به وسیله امامان اهل بیت (ع) تفسیر شده سوره حمد است. [۲]
آیه مورد بحث همانطور که روشن گردید در مقام منت نهادن است، و در عین حال از آنجایی که در سیاق دعوت به صفح و اعراض قرار گرفته، این معنا را هم می‌رساند که موهبت عظمای قرآن که متضمن معارف الهی است و به اذن خدا به سوی هر کمال و سعادتی هدایت می‌کند کافی است که تو را (ای رسول خدا) بر صفح جمیل و اشتغال به یاد پروردگارت و سرگرمی به اطاعت او وادار سازد. «چهار دستور به رسول الله: عدم تمایل به دارایی کفار، غم نخوردن از کفر و استهزای آنان، خفض جناح برای مؤمنان و روشن ساختن مأموریت خود [۳] و در آیه همان گونه که در تفسیر آمده است، این محورها تأکید شده است:
- بهره‌مندی پیامبر از سبع مثانی -سوره حمد - مقتضی پرهیز از چشم دوختن به دارائی دیگران: ﴿لا تَمُدَّنَّ عَيْنَيْكَ إِلَى مَا مَتَّعْنَا بِهِ أَزْوَاجًا مِنْهُمْ﴾[۴]
- بهره‌مندی از سبع مثانی و قرآن عظیم دلیل محزون نشدن پیامبر از کفر کافران و اجابت نکردن دعوت آن حضرت: ﴿وَلَا تَحْزَنْ عَلَيْهِمْ﴾[۵].
- بهره‌مندی از سبع مثانی‌سوره حمد - لازمه تواضع و نرم‌خوئی پیامبر نسبت به مؤمنان: ﴿وَاخْفِضْ جَنَاحَكَ لِلْمُؤْمِنِينَ﴾[۶].
- برخورداری از سبع مثانی، مقتضی اظهار رسالتش و معرفی خود در جایگاه هشدار دهنده آشکار: ﴿وَقُلْ إِنِّي أَنَا النَّذِيرُ الْمُبِينُ﴾[۷].
- سبع مثانی -سوره حمد - دارای جایگاه ویژه در میان سوره‌های قرآن و از عطایای خداوند بر پیامبر: ﴿وَلَقَدْ آتَيْنَاكَ سَبْعًا مِنَ الْمَثَانِي﴾[۸].[۹]
منابع
پانویس
- ↑ «و بی‌گمان به تو سوره فاتحه و قرآن سترگ را داده‌ایم * به چیزی که دسته‌هایی از کافران را بدان بهره‌مند کرده‌ایم چشم مدوز و برای آنان اندوه مخور و برای مؤمنان افتادگی کن! * و بگو که این منم که بیم‌دهنده آشکارم» سوره حجر، آیه ۸۷-۸۹.
- ↑ ترجمه تفسیر المیزان ج ۱۲ ص ۲۸۲.
- ↑ تفسیر المیزان ج ۱۲ ص ۲۸۳.
- ↑ «به چیزی که دسته‌هایی از کافران را بدان بهره‌مند کرده‌ایم چشم مدوز و برای آنان اندوه مخور و برای مؤمنان افتادگی کن!» سوره حجر، آیه ۸۸.
- ↑ «به چیزی که دسته‌هایی از کافران را بدان بهره‌مند کرده‌ایم چشم مدوز و برای آنان اندوه مخور و برای مؤمنان افتادگی کن!» سوره حجر، آیه ۸۸.
- ↑ «به چیزی که دسته‌هایی از کافران را بدان بهره‌مند کرده‌ایم چشم مدوز و برای آنان اندوه مخور و برای مؤمنان افتادگی کن!» سوره حجر، آیه ۸۸.
- ↑ «و بگو که این منم که بیم‌دهنده آشکارم» سوره حجر، آیه ۸۹.
- ↑ «و بی‌گمان به تو سوره فاتحه و قرآن سترگ را داده‌ایم» سوره حجر، آیه ۸۷.
- ↑ سعیدیان‌فر و ایازی، فرهنگ‌نامه پیامبر در قرآن کریم، ج۱، ص ۶۸۰.