مراد از عدالت اجتماعی چیست؟ (پرسش): تفاوت میان نسخه‌ها
(صفحه‌ای تازه حاوی «{{پرسش غیرنهایی}} {{جعبه اطلاعات پرسش | موضوع اصلی = فقه سیاسی (پرسش)|بانک ج...» ایجاد کرد) |
HeydariBot (بحث | مشارکتها) |
||
| (۱۶ نسخهٔ میانی ویرایش شده توسط ۴ کاربر نشان داده نشد) | |||
| خط ۱: | خط ۱: | ||
{{جعبه اطلاعات پرسش | {{جعبه اطلاعات پرسش | ||
| موضوع اصلی | | موضوع اصلی = [[فقه سیاسی (پرسش)|بانک جامع پرسش و پاسخ فقه سیاسی]] | ||
| تصویر = 110062.jpg | |||
| تصویر | | نمایه وابسته = [[کلیاتی از فقه سیاسی (نمایه)|کلیاتی از فقه سیاسی]] | ||
| مدخل اصلی = [[عدالت اجتماعی]] | |||
| نمایه وابسته | | موضوعات وابسته = | ||
| مدخل اصلی | | تعداد پاسخ = ۱ | ||
| موضوعات وابسته | |||
| | |||
}} | }} | ||
'''مراد از عدالت اجتماعی چیست؟''' یکی از پرسش‌های مرتبط به بحث '''[[فقه سیاسی (پرسش)|فقه سیاسی]]''' است که می‌توان با عبارت‌های متفاوتی مطرح کرد. برای بررسی جامع این سؤال و دیگر سؤال‌های مرتبط، یا هر مطلب وابسته دیگری، به مدخل اصلی '''[[فقه سیاسی]]''' مراجعه شود. | '''مراد از عدالت اجتماعی چیست؟''' یکی از پرسش‌های مرتبط به بحث '''[[فقه سیاسی (پرسش)|فقه سیاسی]]''' است که می‌توان با عبارت‌های متفاوتی مطرح کرد. برای بررسی جامع این سؤال و دیگر سؤال‌های مرتبط، یا هر مطلب وابسته دیگری، به مدخل اصلی '''[[فقه سیاسی]]''' مراجعه شود. | ||
== | == پاسخ نخست == | ||
[[پرونده:13681332.jpg|بندانگشتی|راست|100px|[[سید کاظم سیدباقری]]]] | |||
حجت الاسلام و المسلمین دکتر '''[[سید کاظم سیدباقری]]''' در کتاب ''«[[عدالت سیاسی در قرآن کریم (کتاب)|عدالت سیاسی در قرآن کریم]]»'' در این‌باره گفته است: | |||
«[[عدالت اجتماعی]]<ref>Social Justice..</ref> فراتر از [[عدالت سیاسی]] است، لذا ابتدا آن را بررسی می‌کنیم، زیرا با تحقق عدالت اجتماعی در [[جامعه]]، می‌توان از جلوه‌های متعدد آن از جمله [[سیاسی]]، [[اقتصادی]]، [[فرهنگی]] و [[قضایی]] نیز سخن گفت. گاهی از این [[عدالت]]، به [[عدالت توزیعی]]<ref>Distributive Justice..</ref> تعبیر می‌شود که پخش و توزیع منصفانه مواهب و [[منافع]] و [[وظایف]] در میان [[مردم]] مد نظر است و مهم‌ترین ویژگی آن رعایت [[انصاف]] در سهم‌بری و برخورداری افراد است؛ حال آنکه عدالت تأدیبی یا [[کیفری]]<ref>Retributive Justice..</ref>به [[حفظ]] و [[حراست]] بی‌طرفانه از [[قانون]] و [[نظم اجتماعی]] می‌پردازد و مهم‌ترین ویژگی آن رعایت [[بی‌طرفی]] است. قانون و مجریان آن نباید تنها منافع و [[مصالح]] اشخاص خاص را مورد توجه ویژه قرار دهند، بلکه به مقتضای این عدالت همه باید در برابر قانون مساوی باشند<ref>ر.ک: احمد واعظی، نقد و بررسی نظریه‌های عدالت، ص۵۵-۵۷.</ref>؛ لذا گفته می‌شود در عدالت توزیعی یا عدالت اجتماعی، بیشترین توجه بر چگونگی توزیع منابع کمیاب جامعه یا در واقع تناسب میان داده‌های<ref>Inputs..</ref> افراد و ستانده‌ها<ref>Outputs..</ref> معطوف می‌شود<ref>پاشایی، فرهنگ اندیشه نو، ص۳-۵۴۲.</ref>. | |||
عدالت اجتماعی، ارزشی است که با فراگیر شدن آن، جامعه، دارای زمینه‌هایی می‌گردد که افراد به [[حق]] خود می‌رسند و [[امور جامعه]]، به تناسب و [[تعادل]] در جای بایسته خویش، قرار می‌گیرد<ref>برای عدالت اجتماعی، تعاریف گوناگونی وجود دارد؛ برای نمونه ر.ک: عبدالفتاح الصعیدی، الافصاح فی [[فقه]] اللغه، ج۱، باب سوم، ص۲۴۲؛ [[مرتضی مطهری]]، [[عدل الهی]]، ص۵۹ به بعد؛ [[جمیل]] صلیبا، [[فرهنگ]] [[فلسفی]]، ص۴۶۱. | |||
Bertrand Russel"Sceptical essays, p. ۱۵۴</ref>. از آنجا که در هسته مرکزی این تعریف، حق، احقاق آن و توزیع [[شایسته]] آن وجود دارد<ref>در ادامه به تفصیل، نوع پیوند میان عدالت و حق را بررسی خواهیم کرد.</ref>، لذا از آن به عدالت توزیعی<ref>Distributive justice..</ref> تعبیر می‌شود، آن‌سان که برخی به آن عدالت ذاتی<ref>Distributive justice..</ref> می‌گویند<ref>ر.ک: گلن تیندر، تفکر سیاسی، ص۵۷.</ref>»<ref>[[سید کاظم سیدباقری|سیدباقری، سید کاظم]]، [[عدالت سیاسی در قرآن کریم (کتاب)|عدالت سیاسی در قرآن کریم]]، ص ۴۶.</ref> | Bertrand Russel"Sceptical essays, p. ۱۵۴</ref>. از آنجا که در هسته مرکزی این تعریف، حق، احقاق آن و توزیع [[شایسته]] آن وجود دارد<ref>در ادامه به تفصیل، نوع پیوند میان عدالت و حق را بررسی خواهیم کرد.</ref>، لذا از آن به عدالت توزیعی<ref>Distributive justice..</ref> تعبیر می‌شود، آن‌سان که برخی به آن عدالت ذاتی<ref>Distributive justice..</ref> می‌گویند<ref>ر.ک: گلن تیندر، تفکر سیاسی، ص۵۷.</ref>»<ref>[[سید کاظم سیدباقری|سیدباقری، سید کاظم]]، [[عدالت سیاسی در قرآن کریم (کتاب)|عدالت سیاسی در قرآن کریم]]، ص ۴۶.</ref> | ||
== [[:رده:آثار فقه سیاسی|منبع‌شناسی جامع فقه سیاسی]] == | |||
{{منبع جامع}} | |||
==[[:رده:آثار فقه سیاسی|منبع‌شناسی جامع فقه سیاسی]]== | |||
{{ | |||
* [[:رده:کتاب‌شناسی کتاب‌های فقه سیاسی|کتاب‌شناسی فقه سیاسی]]؛ | * [[:رده:کتاب‌شناسی کتاب‌های فقه سیاسی|کتاب‌شناسی فقه سیاسی]]؛ | ||
* [[:رده:مقاله‌شناسی مقاله‌های فقه سیاسی|مقاله‌شناسی فقه سیاسی]]؛ | * [[:رده:مقاله‌شناسی مقاله‌های فقه سیاسی|مقاله‌شناسی فقه سیاسی]]؛ | ||
* [[:رده:پایان‌نامه‌شناسی پایان‌نامه‌های فقه سیاسی|پایان‌نامه‌شناسی فقه سیاسی]]. | * [[:رده:پایان‌نامه‌شناسی پایان‌نامه‌های فقه سیاسی|پایان‌نامه‌شناسی فقه سیاسی]]. | ||
{{پایان | {{پایان منبع جامع}} | ||
==پانویس== | == پانویس == | ||
{{پانویس}} | {{پانویس}} | ||
[[رده: | [[رده:پرسش]] | ||
[[رده:پرسمان فقه سیاسی]] | [[رده:پرسمان فقه سیاسی]] | ||
[[رده:(اا): پرسش‌های فقه سیاسی با ۱ پاسخ]] | [[رده:(اا): پرسش‌های فقه سیاسی با ۱ پاسخ]] | ||
نسخهٔ کنونی تا ۲۴ نوامبر ۲۰۲۲، ساعت ۰۴:۱۶
| مراد از عدالت اجتماعی چیست؟ | |
|---|---|
 | |
| موضوع اصلی | بانک جامع پرسش و پاسخ فقه سیاسی |
| مدخل اصلی | عدالت اجتماعی |
| تعداد پاسخ | ۱ پاسخ |
مراد از عدالت اجتماعی چیست؟ یکی از پرسش‌های مرتبط به بحث فقه سیاسی است که می‌توان با عبارت‌های متفاوتی مطرح کرد. برای بررسی جامع این سؤال و دیگر سؤال‌های مرتبط، یا هر مطلب وابسته دیگری، به مدخل اصلی فقه سیاسی مراجعه شود.
پاسخ نخست
حجت الاسلام و المسلمین دکتر سید کاظم سیدباقری در کتاب «عدالت سیاسی در قرآن کریم» در این‌باره گفته است:
«عدالت اجتماعی[۱] فراتر از عدالت سیاسی است، لذا ابتدا آن را بررسی می‌کنیم، زیرا با تحقق عدالت اجتماعی در جامعه، می‌توان از جلوه‌های متعدد آن از جمله سیاسی، اقتصادی، فرهنگی و قضایی نیز سخن گفت. گاهی از این عدالت، به عدالت توزیعی[۲] تعبیر می‌شود که پخش و توزیع منصفانه مواهب و منافع و وظایف در میان مردم مد نظر است و مهم‌ترین ویژگی آن رعایت انصاف در سهم‌بری و برخورداری افراد است؛ حال آنکه عدالت تأدیبی یا کیفری[۳]به حفظ و حراست بی‌طرفانه از قانون و نظم اجتماعی می‌پردازد و مهم‌ترین ویژگی آن رعایت بی‌طرفی است. قانون و مجریان آن نباید تنها منافع و مصالح اشخاص خاص را مورد توجه ویژه قرار دهند، بلکه به مقتضای این عدالت همه باید در برابر قانون مساوی باشند[۴]؛ لذا گفته می‌شود در عدالت توزیعی یا عدالت اجتماعی، بیشترین توجه بر چگونگی توزیع منابع کمیاب جامعه یا در واقع تناسب میان داده‌های[۵] افراد و ستانده‌ها[۶] معطوف می‌شود[۷].
عدالت اجتماعی، ارزشی است که با فراگیر شدن آن، جامعه، دارای زمینه‌هایی می‌گردد که افراد به حق خود می‌رسند و امور جامعه، به تناسب و تعادل در جای بایسته خویش، قرار می‌گیرد[۸]. از آنجا که در هسته مرکزی این تعریف، حق، احقاق آن و توزیع شایسته آن وجود دارد[۹]، لذا از آن به عدالت توزیعی[۱۰] تعبیر می‌شود، آن‌سان که برخی به آن عدالت ذاتی[۱۱] می‌گویند[۱۲]»[۱۳]
منبع‌شناسی جامع فقه سیاسی
پانویس
- ↑ Social Justice..
- ↑ Distributive Justice..
- ↑ Retributive Justice..
- ↑ ر.ک: احمد واعظی، نقد و بررسی نظریه‌های عدالت، ص۵۵-۵۷.
- ↑ Inputs..
- ↑ Outputs..
- ↑ پاشایی، فرهنگ اندیشه نو، ص۳-۵۴۲.
- ↑ برای عدالت اجتماعی، تعاریف گوناگونی وجود دارد؛ برای نمونه ر.ک: عبدالفتاح الصعیدی، الافصاح فی فقه اللغه، ج۱، باب سوم، ص۲۴۲؛ مرتضی مطهری، عدل الهی، ص۵۹ به بعد؛ جمیل صلیبا، فرهنگ فلسفی، ص۴۶۱. Bertrand Russel"Sceptical essays, p. ۱۵۴
- ↑ در ادامه به تفصیل، نوع پیوند میان عدالت و حق را بررسی خواهیم کرد.
- ↑ Distributive justice..
- ↑ Distributive justice..
- ↑ ر.ک: گلن تیندر، تفکر سیاسی، ص۵۷.
- ↑ سیدباقری، سید کاظم، عدالت سیاسی در قرآن کریم، ص ۴۶.