عبدالخیر خیرانی: تفاوت میان نسخه‌ها
جز (جایگزینی متن - 'سکنا گزید' به 'ساکن شد') |
بدون خلاصۀ ویرایش |
||
| خط ۱: | خط ۱: | ||
{{مدخل مرتبط | موضوع مرتبط = | عنوان مدخل = | مداخل مرتبط = [[عبدالخیر خیرانی در تاریخ اسلامی]] - [[عبدالخیر خیرانی در تراجم و رجال]]| پرسش مرتبط = }} | {{مدخل مرتبط | موضوع مرتبط = اصحاب امام علی | عنوان مدخل = عبدالخیر خیرانی | مداخل مرتبط = [[عبدالخیر خیرانی در تاریخ اسلامی]] - [[عبدالخیر خیرانی در تراجم و رجال]]| پرسش مرتبط = }} | ||
{{جعبه اطلاعات اصحاب | |||
| نام = عبدالخیر خیرانی | |||
| مشهور به = | |||
| نام تصویر = تصویر قدیمی از مسجد کوفه.jpg | |||
| عرض تصویر = | |||
| توضیح تصویر = تصویر قدیمی از مسجد کوفه | |||
| نام کامل = عبدالخیر خیرانی | |||
| نام‌های دیگر = | |||
| جنسیت = مرد | |||
| کنیه = | |||
| لقب = | |||
| اهل = | |||
| از قبیله = [[همدان (قبیله)|همدان]] | |||
| از تیره = | |||
| پدر = | |||
| مادر = | |||
| همسر = | |||
| پسر = | |||
| دختر = | |||
| خواهر = | |||
| برادر = | |||
| خویشاوندان = | |||
| وابستگان = | |||
| تاریخ تولد = | |||
| محل تولد = | |||
| محل زندگی = [[کوفه]] | |||
| تاریخ درگذشت = | |||
| محل درگذشت = | |||
| تاریخ شهادت = | |||
| محل شهادت = | |||
| طول عمر = | |||
| محل دفن = | |||
| دین = | |||
| مذهب = | |||
| از اصحاب = {{فهرست جعبه افقی| [[پیامبر خاتم]] | [[امام علی]] }} | |||
| از طبقه = | |||
| در جنگ = | |||
| نقش‌ها = | |||
| فعالیت‌ها = | |||
| علت شهرت = | |||
| علت درگذشت = | |||
| علت شهادت = | |||
| راوی از = | |||
| روایات مشهور = | |||
| مشایخ او = | |||
| راویان از او = | |||
| آخرین راوی از او = | |||
}} | |||
== مقدمه == | == مقدمه == | ||
عبدالخیر خیرانی از [[اصحاب رسول خدا]] {{صل}}<ref>در بعضی نسخ «خیوانی» ضبط گردیده است و خیوان از مناطق همدان است (پاورقی رجال طوسی ذیل نام عبدخیر).</ref> و از بزرگان [[اصحاب]] و [[یاران امیرمؤمنان]] {{ع}} بود<ref>رجال طوسی، ص۵۳، ش۱۱۸؛ الغدیر، ج۹، ص۳۶۷.</ref>. وی از طایفه‌ای از [[همدان]]، یا قریه‌ای از [[بیت المقدس]] و یا قلعه‌ای از [[یمن]] است<ref>تنقیح المقال، ج۲، ص۱۳۷.</ref>. | |||
نام عبدالخیر در قبل از [[ملاقات]] با [[رسول خدا]] {{صل}} عبد‌الشر بود و [[رسول خدا]] {{صل}} نامش را به عبدالخیر [[تغییر]] داد<ref>اسدالغابه، ج۴، ص۲۷۷.</ref>. | |||
وی در [[کوفه]] ساکن شد و از افراد [[معتمد]] و [[ثقه]] به شمار می‌آمد<ref>تنقیح المقال، ج۲، ص۱۳۷.</ref>. | |||
در [[تاریخ]] [[طبری]] آمده است: [[امیرمؤمنان]] قبل از رسیدن به [[بصره]] برای سرکوبی [[اصحاب جمل]]، [[عمار یاسر]] را همراه [[امام حسن]] {{ع}} به [[کوفه]] فرستاد تا [[مردم]] را در مورد عزیمتشان به [[بصره]] و شرکت در [[جنگ جمل]] فراخوانند. [[ابوموسی اشعری]] ([[حاکم کوفه]]) [[مردم]] را از [[ملحق شدن]] به آن [[حضرت]] منع کرد. در این جا عبدالخیر برخاست و گفت: "ای [[ابوموسی]]! آیا این دو [[مرد]] ([[طلحه]] و [[زبیر]]) با [[علی]] [[بیعت]] نکردند؟" [[ابوموسی]] گفت: آری. عبدالخیر گفت: آیا [[علی]] {{ع}} کاری کرده تا سبب [[نقض پیمان]] شود که [[طلحه]] و [[زبیر]] [[پیمان شکنی]] کرده‌اند؟ [[ابوموسی]] گفت: من نمی‌دانم. وی در جواب گفت: "ما تو را رها می‌کنیم تا بدانی که آیا احدی را می‌شناسی که از این حادثه و فتنه‌ای که تو [[گمان]] می‌کنی، خارج باشد؛ زیرا آنها فقط چهار گروه بیشتر نیستند، [[علی]] {{ع}} الآن در بیرون [[کوفه]] است و [[طلحه]] و [[زبیر]] هم در بصره‌اند و [[معاویه]] هم که در [[شام]] است و گروهی هم در حجازند که نه با [[دشمنان خدا]] می‌جنگند و نه [[فیء]] جمع‌آوری می‌کنند؟ پس باید با یکی از این چهار گروه بود، و قطعاً در این جمع باید با [[علی]] {{ع}} بود. | |||
[[ابوموسی]] برای فرار از این جواب منطقی گفت: ایشان ([[اهل حجاز]]) [[بهترین]] مردمند یعنی نه با [[علی]] نه با [[طلحه]] و [[زبیر]] و نه با [[معاویه]] بلکه با گروه چهارم که [[اهل]] حجازند باید بود! عبدالخیر در پایان به او گفت: ای [[ابو موسی]]، [[نفاق]] و غشّ و [[دورویی]] بر تو [[غلبه]] کرده است"<ref>ر. ک: تاریخ طبری، ج۴، ص۴۸۶.</ref>. او در این برخورد، با [[ابو موسی]]، ارادت خود را به [[امام علی]] {{ع}} و [[حقانیت]] آن [[حضرت]] به نمایش گذاشت. اما در [[تاریخ]] نامی از حضور او در جنگ‌های [[جمل]] و [[صفین]] و [[نهروان]] نیامده است.<ref>[[سید اصغر ناظم‌زاده|ناظم‌زاده، سید اصغر]]، [[اصحاب امام علی ج۲ (کتاب)|اصحاب امام علی]]، ج۲، ص۸۱۴-۸۱۵.</ref> | |||
== منابع == | == منابع == | ||
نسخهٔ ۱۱ دسامبر ۲۰۲۲، ساعت ۱۳:۰۲
این مدخل زیرشاخهٔ بحث اصحاب امام علی است. عبدالخیر خیرانی از چند منظر متفاوت، بررسی می‌شود: عبدالخیر خیرانی در تاریخ اسلامی - عبدالخیر خیرانی در تراجم و رجال - پرسش مرتبط ندارد| عبدالخیر خیرانی | |
|---|---|
 تصویر قدیمی از مسجد کوفه | |
| نام کامل | عبدالخیر خیرانی |
| جنسیت | مرد |
| از قبیله | همدان |
| محل زندگی | کوفه |
| از اصحاب | |
مقدمه
عبدالخیر خیرانی از اصحاب رسول خدا (ص)[۱] و از بزرگان اصحاب و یاران امیرمؤمنان (ع) بود[۲]. وی از طایفه‌ای از همدان، یا قریه‌ای از بیت المقدس و یا قلعه‌ای از یمن است[۳]. نام عبدالخیر در قبل از ملاقات با رسول خدا (ص) عبد‌الشر بود و رسول خدا (ص) نامش را به عبدالخیر تغییر داد[۴].
وی در کوفه ساکن شد و از افراد معتمد و ثقه به شمار می‌آمد[۵]. در تاریخ طبری آمده است: امیرمؤمنان قبل از رسیدن به بصره برای سرکوبی اصحاب جمل، عمار یاسر را همراه امام حسن (ع) به کوفه فرستاد تا مردم را در مورد عزیمتشان به بصره و شرکت در جنگ جمل فراخوانند. ابوموسی اشعری (حاکم کوفه) مردم را از ملحق شدن به آن حضرت منع کرد. در این جا عبدالخیر برخاست و گفت: "ای ابوموسی! آیا این دو مرد (طلحه و زبیر) با علی بیعت نکردند؟" ابوموسی گفت: آری. عبدالخیر گفت: آیا علی (ع) کاری کرده تا سبب نقض پیمان شود که طلحه و زبیر پیمان شکنی کرده‌اند؟ ابوموسی گفت: من نمی‌دانم. وی در جواب گفت: "ما تو را رها می‌کنیم تا بدانی که آیا احدی را می‌شناسی که از این حادثه و فتنه‌ای که تو گمان می‌کنی، خارج باشد؛ زیرا آنها فقط چهار گروه بیشتر نیستند، علی (ع) الآن در بیرون کوفه است و طلحه و زبیر هم در بصره‌اند و معاویه هم که در شام است و گروهی هم در حجازند که نه با دشمنان خدا می‌جنگند و نه فیء جمع‌آوری می‌کنند؟ پس باید با یکی از این چهار گروه بود، و قطعاً در این جمع باید با علی (ع) بود. ابوموسی برای فرار از این جواب منطقی گفت: ایشان (اهل حجاز) بهترین مردمند یعنی نه با علی نه با طلحه و زبیر و نه با معاویه بلکه با گروه چهارم که اهل حجازند باید بود! عبدالخیر در پایان به او گفت: ای ابو موسی، نفاق و غشّ و دورویی بر تو غلبه کرده است"[۶]. او در این برخورد، با ابو موسی، ارادت خود را به امام علی (ع) و حقانیت آن حضرت به نمایش گذاشت. اما در تاریخ نامی از حضور او در جنگ‌های جمل و صفین و نهروان نیامده است.[۷]
منابع
پانویس
- ↑ در بعضی نسخ «خیوانی» ضبط گردیده است و خیوان از مناطق همدان است (پاورقی رجال طوسی ذیل نام عبدخیر).
- ↑ رجال طوسی، ص۵۳، ش۱۱۸؛ الغدیر، ج۹، ص۳۶۷.
- ↑ تنقیح المقال، ج۲، ص۱۳۷.
- ↑ اسدالغابه، ج۴، ص۲۷۷.
- ↑ تنقیح المقال، ج۲، ص۱۳۷.
- ↑ ر. ک: تاریخ طبری، ج۴، ص۴۸۶.
- ↑ ناظم‌زاده، سید اصغر، اصحاب امام علی، ج۲، ص۸۱۴-۸۱۵.