تربص در فقه سیاسی: تفاوت میان نسخه‌ها
جز (ربات: جایگزینی خودکار متن (-==پانویس== +== پانویس ==)) |
(←منابع) |
||
| (۵ نسخهٔ میانی ویرایش شده توسط ۳ کاربر نشان داده نشد) | |||
| خط ۱: | خط ۱: | ||
{{ | {{مدخل مرتبط | ||
| موضوع مرتبط = تربص | |||
| عنوان مدخل = [[تربص]] | |||
| مداخل مرتبط = [[تربص در قرآن]] - [[تربص در حدیث]] - [[تربص در فقه سیاسی]] | |||
| پرسش مرتبط = تربص (پرسش) | |||
}} | |||
==مقدمه== | == مقدمه == | ||
*تربُّص: [[انتظار]]<ref>ابن‌فارس، معجم مقاییس اللغة، ج۲، ص۴۷۷.</ref>، توقع داشتن و درنگ کردن<ref>بهاءالدین خرمشاهی، قرآن کریم، ترجمه، توضیحات و واژه‌نامه، ص۷۳۳.</ref>. | * تربُّص: [[انتظار]]<ref>ابن‌فارس، معجم مقاییس اللغة، ج۲، ص۴۷۷.</ref>، توقع داشتن و درنگ کردن<ref>بهاءالدین خرمشاهی، قرآن کریم، ترجمه، توضیحات و واژه‌نامه، ص۷۳۳.</ref>. | ||
*{{متن قرآن|وَلَكِنَّكُمْ فَتَنْتُمْ أَنْفُسَكُمْ وَتَرَبَّصْتُمْ وَارْتَبْتُمْ وَغَرَّتْكُمُ الْأَمَانِيُّ}}<ref>«اما شما خود را (با دورویی) به سختی افکندید و چشم به راه (شکست ما مؤمنان) بودید و تردید کردید و آرزوها شما را فریب داد» سوره حدید، آیه ۱۴.</ref>. | *{{متن قرآن|وَلَكِنَّكُمْ فَتَنْتُمْ أَنْفُسَكُمْ وَتَرَبَّصْتُمْ وَارْتَبْتُمْ وَغَرَّتْكُمُ الْأَمَانِيُّ}}<ref>«اما شما خود را (با دورویی) به سختی افکندید و چشم به راه (شکست ما مؤمنان) بودید و تردید کردید و آرزوها شما را فریب داد» سوره حدید، آیه ۱۴.</ref>. | ||
*[[خداوند]] در [[قرآن کریم]] [[کفار]] و [[مشرکان]] را به [[دلیل]] [[انتظار]] سقوط [[دولت | * [[خداوند]] در [[قرآن کریم]] [[کفار]] و [[مشرکان]] را به [[دلیل]] [[انتظار]] سقوط [[دولت پیامبر]] {{صل}} و نابودی [[اسلام]] [[نکوهش]] می‌کند: {{متن قرآن|وَمِنَ الْأَعْرَابِ مَنْ يَتَّخِذُ مَا يُنْفِقُ مَغْرَمًا وَيَتَرَبَّصُ بِكُمُ الدَّوَائِرَ}}<ref>«و برخی از تازیان بیابان‌نشین آنچه هزینه می‌کنند غرامت می‌شمارند و برای شما انتظار پیشامدها را می‌کشند» سوره توبه، آیه ۹۸.</ref>. | ||
*تربُّص به حالت بی‌عملی [[سیاسی]] و [[اجتماعی]] و بی‌تحرکّی اطلاق می‌گردد و نسبت به امری که [[انتظار]] و توقع آن می‌رود، بار ارزشی می‌گیرد. در مواردی [[مؤمنان]] در [[انتظار]] [[نزول]] [[بلا]] بر [[کافران]] یا [[فرمان]] [[جهاد]] با آنها از سوی [[خداوند]] بودند: {{متن قرآن|وَنَحْنُ نَتَرَبَّصُ بِكُمْ أَنْ يُصِيبَكُمُ اللَّهُ بِعَذَابٍ مِنْ عِنْدِهِ أَوْ بِأَيْدِينَا}}<ref>«و ما برای شما انتظار داریم که خداوند شما را از سوی خویش یا به دست ما به عذابی دچار فرماید» سوره توبه، آیه ۵۲.</ref>. | * تربُّص به حالت بی‌عملی [[سیاسی]] و [[اجتماعی]] و بی‌تحرکّی اطلاق می‌گردد و نسبت به امری که [[انتظار]] و توقع آن می‌رود، بار ارزشی می‌گیرد. در مواردی [[مؤمنان]] در [[انتظار]] [[نزول]] [[بلا]] بر [[کافران]] یا [[فرمان]] [[جهاد]] با آنها از سوی [[خداوند]] بودند: {{متن قرآن|وَنَحْنُ نَتَرَبَّصُ بِكُمْ أَنْ يُصِيبَكُمُ اللَّهُ بِعَذَابٍ مِنْ عِنْدِهِ أَوْ بِأَيْدِينَا}}<ref>«و ما برای شما انتظار داریم که خداوند شما را از سوی خویش یا به دست ما به عذابی دچار فرماید» سوره توبه، آیه ۵۲.</ref>. | ||
*حالت تربُّص در مورد [[منافقان]] به حالت فرصت طلبی و ابن‌الوقتی اطلاق شده که [[گوشه‌گیری]] و بی‌عملی آنان را در [[جامعه]] نتیجه می‌دهد و [[قرآن کریم]] این [[سیاست]] را برملا می‌کند: {{متن قرآن|الَّذِينَ يَتَرَبَّصُونَ بِكُمْ فَإِنْ كَانَ لَكُمْ فَتْحٌ مِنَ اللَّهِ قَالُوا أَلَمْ نَكُنْ مَعَكُمْ وَإِنْ كَانَ لِلْكَافِرِينَ نَصِيبٌ قَالُوا أَلَمْ نَسْتَحْوِذْ عَلَيْكُمْ}}<ref>«آنان که چشم بر شما دارند، اگر از سوی خداوند پیروزی بهره شما گردد، می‌گویند: آیا با شما نبودیم؟ و اگر کافران را بهره‌ای باشد، می‌گویند آیا ما بر شما دست نیافته‌ایم؟» سوره نساء، آیه ۱۴۱.</ref><ref>[[عبدالله نظرزاده|نظرزاده، عبدالله]]، [[فرهنگ اصطلاحات و مفاهیم سیاسی قرآن کریم (کتاب)|فرهنگ اصطلاحات و مفاهیم سیاسی قرآن کریم]]، ص:۱۷۸.</ref>. | * حالت تربُّص در مورد [[منافقان]] به حالت فرصت طلبی و ابن‌الوقتی اطلاق شده که [[گوشه‌گیری]] و بی‌عملی آنان را در [[جامعه]] نتیجه می‌دهد و [[قرآن کریم]] این [[سیاست]] را برملا می‌کند: {{متن قرآن|الَّذِينَ يَتَرَبَّصُونَ بِكُمْ فَإِنْ كَانَ لَكُمْ فَتْحٌ مِنَ اللَّهِ قَالُوا أَلَمْ نَكُنْ مَعَكُمْ وَإِنْ كَانَ لِلْكَافِرِينَ نَصِيبٌ قَالُوا أَلَمْ نَسْتَحْوِذْ عَلَيْكُمْ}}<ref>«آنان که چشم بر شما دارند، اگر از سوی خداوند پیروزی بهره شما گردد، می‌گویند: آیا با شما نبودیم؟ و اگر کافران را بهره‌ای باشد، می‌گویند آیا ما بر شما دست نیافته‌ایم؟» سوره نساء، آیه ۱۴۱.</ref><ref>[[عبدالله نظرزاده|نظرزاده، عبدالله]]، [[فرهنگ اصطلاحات و مفاهیم سیاسی قرآن کریم (کتاب)|فرهنگ اصطلاحات و مفاهیم سیاسی قرآن کریم]]، ص:۱۷۸.</ref>. | ||
==تربّص== | |||
یعنی [[مراقبت]] در [[تعادل]] نیروهای [[مسلمانان]] و [[کفار]] به نوعی که [[توازن]] به هم نخورد، هنگامی که تجهیزات و نیروی [[دشمن]] زیاد باشد، [[مسلمان‌ها]] باید با [[موازنه]] قوا [[جهاد]] را شروع کنند، اگر موازنه قوا به نفع کفار باشد، بر مسلمانان [[واجب]] است تا [[صبر]] کنند و موازنه قوا حاصل شود<ref>فقه سیاسی، ج۵، ص۲۴۶.</ref>.<ref>[[عباس علی عمید زنجانی|عمید زنجانی، عباس علی]]، [[دانشنامه فقه سیاسی ج۱ (کتاب)|دانشنامه فقه سیاسی]]، ص ۵۱۶.</ref> | |||
== منابع == | == منابع == | ||
{{منابع}} | {{منابع}} | ||
# [[پرونده:1379779.jpg|22px]] [[عبدالله نظرزاده|نظرزاده، عبدالله]]، [[فرهنگ اصطلاحات و مفاهیم سیاسی قرآن کریم (کتاب)|'''فرهنگ اصطلاحات و مفاهیم سیاسی قرآن کریم''']] | |||
# [[پرونده: 1100699.jpg|22px]] [[عباس علی عمید زنجانی|عمید زنجانی، عباس علی]]، [[دانشنامه فقه سیاسی ج۱ (کتاب)|'''دانشنامه فقه سیاسی ج۱''']] | |||
{{پایان منابع}} | {{پایان منابع}} | ||
نسخهٔ کنونی تا ۲۹ ژانویهٔ ۲۰۲۳، ساعت ۱۳:۰۸
این مدخل زیرشاخهٔ بحث تربص است. تربص از چند منظر متفاوت، بررسی می‌شود: تربص در قرآن - تربص در حدیث - تربص در فقه سیاسی - پرسش‌های مرتبطمقدمه
- تربُّص: انتظار[۱]، توقع داشتن و درنگ کردن[۲].
- ﴿وَلَكِنَّكُمْ فَتَنْتُمْ أَنْفُسَكُمْ وَتَرَبَّصْتُمْ وَارْتَبْتُمْ وَغَرَّتْكُمُ الْأَمَانِيُّ﴾[۳].
- خداوند در قرآن کریم کفار و مشرکان را به دلیل انتظار سقوط دولت پیامبر (ص) و نابودی اسلام نکوهش می‌کند: ﴿وَمِنَ الْأَعْرَابِ مَنْ يَتَّخِذُ مَا يُنْفِقُ مَغْرَمًا وَيَتَرَبَّصُ بِكُمُ الدَّوَائِرَ﴾[۴].
- تربُّص به حالت بی‌عملی سیاسی و اجتماعی و بی‌تحرکّی اطلاق می‌گردد و نسبت به امری که انتظار و توقع آن می‌رود، بار ارزشی می‌گیرد. در مواردی مؤمنان در انتظار نزول بلا بر کافران یا فرمان جهاد با آنها از سوی خداوند بودند: ﴿وَنَحْنُ نَتَرَبَّصُ بِكُمْ أَنْ يُصِيبَكُمُ اللَّهُ بِعَذَابٍ مِنْ عِنْدِهِ أَوْ بِأَيْدِينَا﴾[۵].
- حالت تربُّص در مورد منافقان به حالت فرصت طلبی و ابن‌الوقتی اطلاق شده که گوشه‌گیری و بی‌عملی آنان را در جامعه نتیجه می‌دهد و قرآن کریم این سیاست را برملا می‌کند: ﴿الَّذِينَ يَتَرَبَّصُونَ بِكُمْ فَإِنْ كَانَ لَكُمْ فَتْحٌ مِنَ اللَّهِ قَالُوا أَلَمْ نَكُنْ مَعَكُمْ وَإِنْ كَانَ لِلْكَافِرِينَ نَصِيبٌ قَالُوا أَلَمْ نَسْتَحْوِذْ عَلَيْكُمْ﴾[۶][۷].
تربّص
یعنی مراقبت در تعادل نیروهای مسلمانان و کفار به نوعی که توازن به هم نخورد، هنگامی که تجهیزات و نیروی دشمن زیاد باشد، مسلمان‌ها باید با موازنه قوا جهاد را شروع کنند، اگر موازنه قوا به نفع کفار باشد، بر مسلمانان واجب است تا صبر کنند و موازنه قوا حاصل شود[۸].[۹]
منابع
پانویس
- ↑ ابن‌فارس، معجم مقاییس اللغة، ج۲، ص۴۷۷.
- ↑ بهاءالدین خرمشاهی، قرآن کریم، ترجمه، توضیحات و واژه‌نامه، ص۷۳۳.
- ↑ «اما شما خود را (با دورویی) به سختی افکندید و چشم به راه (شکست ما مؤمنان) بودید و تردید کردید و آرزوها شما را فریب داد» سوره حدید، آیه ۱۴.
- ↑ «و برخی از تازیان بیابان‌نشین آنچه هزینه می‌کنند غرامت می‌شمارند و برای شما انتظار پیشامدها را می‌کشند» سوره توبه، آیه ۹۸.
- ↑ «و ما برای شما انتظار داریم که خداوند شما را از سوی خویش یا به دست ما به عذابی دچار فرماید» سوره توبه، آیه ۵۲.
- ↑ «آنان که چشم بر شما دارند، اگر از سوی خداوند پیروزی بهره شما گردد، می‌گویند: آیا با شما نبودیم؟ و اگر کافران را بهره‌ای باشد، می‌گویند آیا ما بر شما دست نیافته‌ایم؟» سوره نساء، آیه ۱۴۱.
- ↑ نظرزاده، عبدالله، فرهنگ اصطلاحات و مفاهیم سیاسی قرآن کریم، ص:۱۷۸.
- ↑ فقه سیاسی، ج۵، ص۲۴۶.
- ↑ عمید زنجانی، عباس علی، دانشنامه فقه سیاسی، ص ۵۱۶.