|
|
| (۳۰ نسخهٔ میانی ویرایش شده توسط ۵ کاربر نشان داده نشد) |
| خط ۱: |
خط ۱: |
| {{خرد}} | | {{مدخل مرتبط |
| {{امامت}}
| | | موضوع مرتبط = بیعت |
| <div style="padding: 0.0em 0em 0.0em;">
| | | عنوان مدخل = [[بیعت]] |
| : <div style="background-color: rgb(252, 252, 233); text-align:center; font-size: 85%; font-weight: normal;">اين مدخل از زیرشاخه‌های بحث '''[[بیعت]]''' است. "'''[[بیعت]]'''" از چند منظر متفاوت، بررسی می‌شود:</div>
| | | مداخل مرتبط = [[بیعت در لغت]] - [[بیعت در قرآن]] - [[بیعت در معارف و سیره نبوی]] - [[بیعت در نهج البلاغه]] - [[بیعت در کلام اسلامی]] - [[بیعت در فقه سیاسی]] - [[بیعت در سیره معصوم]] - [[بیعت در معارف و سیره حسینی]] - [[بیعت در معارف مهدویت]] |
| <div style="padding: 0.0em 0em 0.0em;">
| | | پرسش مرتبط = |
| : <div style="background-color: rgb(255, 245, 227); text-align:center; font-size: 85%; font-weight: normal;">[[بیعت در قرآن]] | [[بیعت در حدیث]] | [[بیعت در نهج البلاغه]] | [[بیعت در معارف دعا و زیارات]] | [[بیعت در کلام اسلامی]] | [[بیعت در اخلاق اسلامی]]</div>
| | }} |
| <div style="padding: 0.0em 0em 0.0em;">
| |
| : <div style="background-color: rgb(206,242, 299); text-align:center; font-size: 85%; font-weight: normal;">در این باره، تعداد بسیاری از پرسش‌های عمومی و مصداقی مرتبط، وجود دارند که در مدخل '''[[بیعت (پرسش)]]''' قابل دسترسی خواهند بود.</div>
| |
| <div style="padding: 0.4em 0em 0.0em;">
| |
|
| |
|
| ==مقدمه== | | == مقدمه == |
| *بیعت به معنای [[عهد]] و [[پیمان]]، از اصولی است که پای‌بند به آن در [[نظام]] [[سیاسی]] و [[اجتماعی]] [[مسلمانان]] امری مؤکد بوده است. مطابق با [[فرهنگ]] [[حاکم]] بر [[نظام]]، اگر فردی بیعتی را بر گردن می‌گرفت و دست در دست [[خلیفه]] می‌نهاد، [[تعهد]] بر [[عهد]] خویش را همچون [[عهد]] با [[خدا]] تلقّی می‌کرد و بر آن ثابت‌قدم بود. از این‌رو [[امام]] {{ع}} درباره [[بیعت‌شکنی]] [[زبیر]] می‌فرماید: [[زبیر]] خیال کرد با دست بیعت کرده و با [[قلب]] بیعت نکرده و می‌تواند [[مخالفت]] کند، اما باید به بیعت خود [[وفادار]] باشد. از این‌رو اگر فردی با مدیر خود به نشانی بیعت دست داد، ضروری است که به بیعت خود [[وفادار]] باشد<ref>نهج البلاغه، خطبه ۸</ref>.
| | [[بیعت]] به معنای [[عهد]] و [[پیمان]]، از اصولی است که پای‌بند به آن در [[نظام]] [[سیاسی]] و [[اجتماعی]] [[مسلمانان]] امری مؤکد بوده است. مطابق با [[فرهنگ]] [[حاکم]] بر [[نظام]]، اگر فردی بیعتی را بر گردن می‌گرفت و دست در دست [[خلیفه]] می‌نهاد، [[تعهد]] بر [[عهد]] خویش را همچون [[عهد]] با [[خدا]] تلقّی می‌کرد و بر آن ثابت‌قدم بود. از این‌رو [[امام]] {{ع}} درباره [[بیعت‌شکنی]] [[زبیر]] می‌فرماید: [[زبیر]] [[خیال]] کرد با دست [[بیعت]] کرده و با [[قلب]] [[بیعت]] نکرده و می‌تواند [[مخالفت]] کند، اما باید به [[بیعت]] خود [[وفادار]] باشد. از این‌رو اگر فردی با مدیر خود به نشانی [[بیعت]] دست داد، ضروری است که به [[بیعت]] خود [[وفادار]] باشد<ref>{{متن حدیث|يَزْعُمُ أَنَّهُ قَدْ بَايَعَ بِيَدِهِ وَ لَمْ يُبَايِعْ بِقَلْبِهِ فَقَدْ أَقَرَّ بِالْبَيْعَةِ وَ ادَّعَى الْوَلِيجَةَ فَلْيَأْتِ عَلَيْهَا بِأَمْرٍ يُعْرَفُ وَ إِلَّا فَلْيَدْخُلْ فِيمَا خَرَجَ مِنْه}}؛ نهج البلاغه، خطبه ۸.</ref><ref>[[سید حسین دین‌پرور|دین‌پرور، سید حسین]]، [[دانشنامه نهج البلاغه ج۱ (کتاب)|دانشنامه نهج البلاغه]]، ج۱، ص 181.</ref>. |
| ==[[ویژگی‌های بیعت]]==
| |
| *در منظر [[امام علی]] {{ع}} بیعت باید همگانی باشد. به عبارت دیگر، [[مردم]] با [[امیر]] خود، نه تنها در قالب گروه یا حزب، بلکه به‌صورت همگانی بیعت می‌کنند. [[امام]] {{ع}} درباره بیعت [[مردم]] با خود این‌گونه بیان می‌دارد که بیعت [[مردم]] با ایشان، بیعتی همگانی بوده و وقتی [[حاکم]] [[انتخاب]] شد، تجدید نظر در آن راه ندارد <ref>نهج البلاغه، نامه ۷</ref> افزون بر این، برای بیعت، ویژگی آزادی‌های فردی در [[انتخاب]] نیز مفروض است.[[امام]] در فرازی از سخنان خویش، با تأکید بر همگانی بودن بیعت، بر بیعت آزادانه و انتخابی مردمان تأکید می‌ورزد<ref>نهج البلاغه، نامه ۵۴</ref>. از این‌رو با توجه به شرایط پیش‌آمده، کسانی که بیعت خویش را شکستند مورد [[نکوهش]] ایشان قرار گرفتند و مسئله [[آزادی]] و [[اختیار]] آن‌ها در هنگام بیعت به آنان گوشزد شد<ref>نهج البلاغه، نامه ۵۴</ref>. [[امام]] درباره [[طلحه]] و [[زبیر]] که بیعت شکستند، فرمود: شما دو نفر ([[طلحه]] و [[زبیر]]) نیز با من بیعت کردید و بعد از اقرار به بیعت، بر دیگران [[برتری]] ندارید<ref>نهج البلاغه، نامه ۵۴</ref>.
| |
| ==[[بیعت مردم با امام علی]] {{ع}} ==
| |
| *[[امام]] قبل از بیعت، بارها از پذیرش این [[مقام]] و [[مسئولیت]] سرباز زد، چنان‌که فرمود: مرا واگذارید و دیگری را [[انتخاب]] کنید، زیرا ما به استقبال چیزی می‌رویم که چهره‌های مختلف دارد<ref>نهج البلاغه، خطبه ۹۲</ref>. با این‌که [[امام]] خود را کنار می‌کشید، اما [[مردم]] بر بیعت با ایشان اصرار ورزیدند، آزادانه با ایشان بیعت کردند و در این زمینه سرسختی نشان دادند. [[امام]]، خود، درباره چگونگی بیعت [[مردم]] می‌فرماید: شما در روز بیعت چونان شتران و گوسفندانی که به سوی [[فرزندان]] خود بشتابند به من روی آوردید و فریاد بیعت بیعت سردادید. دست خود را بازپس بردم، آن را کشیدید و از دستتان کشیدم، به خود برگرداندید<ref>نهج البلاغه، خطبه ۱۳۷</ref>.
| |
| *[[ابن ابی الحدید]] می‌نویسد: درست است که سهم [[رسول خدا]] {{صل}} در [[دعوت]] به [[اسلام]] و [[هدایت مردم]] زیاد بود، ولی نمی‌توان سهم [[امام علی]] {{ع}} را در [[هدایت مردم]] [[انکار]] کرد. اگر [[جهاد]] او در آغاز [[قیام]] [[پیامبر]] {{صل}} و نیز [[جهاد]] وی در زمان [[خلافت]] و نشر [[علوم]] و [[تفسیر قرآن]] و [[ارشاد]] [[مسلمانان]] نبود، از [[اسلام]] جز نامی باقی نمی‌ماند. این امر به‌تنهایی گواهی بر وجود [[حق]] او بر [[مردم]] و خدمت بزرگ او به انسان‌هاست.
| |
| *در [[فضیلت]] علمی [[علی]] {{ع}} از [[ابن عباس]] [[نقل]] شده است که اظهار داشت: "[[علم]] من و [[علم]] دیگر [[اصحاب پیامبر]] در برابر [[علوم]] [[علی]]، چون قطره در برابر هفت دریاست." [[خداوند]] در [[آیه]] هفتم سوره [[آل عمران]] [[دانش]] [[تأویل]] و [[تفسیر]] [[آیات]] را به [[راسخان در علم]] نسبت می‌دهد که براساس نظر [[اندیشمندان]] [[علی]] و اولاد او {{عم}} هستند. بدیهی است که این [[فضایل]] و صدها [[فضایل]] دیگر درباره [[امام علی]] {{ع}} باعث شده بود که [[مردم]] به‌سوی آن [[حضرت]] هجوم آورند و با وی بیعت کنند. یادآور می‌شود که قبل از بیعت ظاهری [[مردم]]، [[امام]] به [[دستور]] الهی توسط [[رسول خدا]] {{صل}} به این سمت [[انتخاب]] شده بود، اما به واسطه [[غصب خلافت]] به مدّت ۲۵ سال [[سکوت]] [[اختیار]] کرد. این موضع‌گیری در سخن [[حضرت]] استخوان در گلو و خار در چشم [[تشبیه]] شده است<ref>[[نهج البلاغه]]، [[خطبه ۳ نهج البلاغه|خطبه ۳]]</ref>. می‌توان [[سکوت]] [[امام]] {{ع}} در این دوران را با منطق [[هارون]] در زمان [[موسی]] {{ع}} هم‌سان دانست و آن این‌که بین [[امت]] [[اختلاف]] ایجاد نشود. آن [[حضرت]] می‌توانست دست به [[اقدام]] بزند، ولی این [[اقدام]] به ضرر [[اسلام]] بود. به همین [[دلیل]] و با کمال تأسف صدای آن [[حضرت]] در آن دوران پایین‌تر از صدای همه بود. این در حالی است که [[شأن]] و رتبه‌اش بالاتر از مدّعیان آن روز [[خلافت]] بود<ref>نهج البلاغه، خطبه ۳۷</ref><ref>[[دانشنامه نهج البلاغه ج۱ (کتاب)|دانشنامه نهج البلاغه]]، ج۱، ص 181- 182.</ref>.
| |
|
| |
|
| == پرسش‌های وابسته == | | == [[ویژگی‌های بیعت]] == |
|
| |
|
| == جستارهای وابسته == | | == [[بیعت مردم با امام علی]] {{ع}} == |
|
| |
|
| ==منابع== | | == منابع == |
| * [[پرونده:13681048.jpg|22px]] [[دانشنامه نهج البلاغه ج۱ (کتاب)|'''دانشنامه نهج البلاغه ج۱''']]؛
| | {{منابع}} |
| | # [[پرونده:13681048.jpg|22px]] [[سید جمال‌الدین دین‌پرور|دین‌پرور، سیدجمال‌الدین]]، [[دانشنامه نهج البلاغه ج۱ (کتاب)|'''دانشنامه نهج البلاغه ج۱''']] |
| | {{پایان منابع}} |
|
| |
|
| ==پانویس== | | == پانویس == |
| {{یادآوری پانویس}} | | {{پانویس}} |
| {{پانویس2}}
| |
|
| |
|
| [[رده:امام علی]] | | [[رده:مفاهیم در نهج البلاغه]] |
| [[رده:بیعت]] | | [[رده:بیعت]] |
| [[رده:مدخل نهج البلاغه]] | | [[رده:مدخل نهج البلاغه]] |
| [[رده:بیعت در نهج البلاغه]]
| |
این مدخل زیرشاخهٔ بحث بیعت است. بیعت از چند منظر متفاوت، بررسی می‌شود: بیعت در لغت - بیعت در قرآن - بیعت در معارف و سیره نبوی - بیعت در نهج البلاغه - بیعت در کلام اسلامی - بیعت در فقه سیاسی - بیعت در سیره معصوم - بیعت در معارف و سیره حسینی - بیعت در معارف مهدویت - پرسش مرتبط ندارد