تولی در فقه اسلامی: تفاوت میان نسخه‌ها

از امامت‌پدیا، دانشنامهٔ امامت و ولایت
جز (ربات: جایگزینی خودکار متن (-<div style="padding: 0.0em 0em 0.0em;">\n: +))
بدون خلاصۀ ویرایش
 
(۹ نسخهٔ میانی ویرایش شده توسط ۴ کاربر نشان داده نشد)
خط ۱: خط ۱:
{{مدخل مرتبط
| موضوع مرتبط = تولی
| عنوان مدخل  = تولی
| مداخل مرتبط = [[تولی در لغت]] - [[تولی در فقه سیاسی]] - [[تولی در فقه اسلامی]] - [[تولی در کلام اسلامی]] - [[تولی در معارف دعا و زیارات]] - [[تولی در معارف و سیره فاطمی]]
| پرسش مرتبط  =
}}


{{امامت}}
== مقدمه ==
<div style="background-color: rgb(252, 252, 233); text-align:center; font-size: 85%; font-weight: normal;">این مدخل مرتبط با مباحث پیرامون [[تولی]] است. "'''[[تولی]]'''" از چند منظر متفاوت، بررسی می‌شود:</div>
[[تولّی]] عبارت است از: [[دوست داشتن]] [[اهل بیت]] {{عم}} و [[پذیرش ولایت]] و [[امامت]] ایشان. تولّی به معنای یاد شده اصطلاحی در برابر [[تبرّی]] از مهم‏ترین آموزه‌‏های [[اعتقادی]] نزد [[شیعه]] امامیّه است.
<div style="background-color: rgb(255, 245, 227); text-align:center; font-size: 85%; font-weight: normal;">[[تولی در لغت]] - [[تولی در فقه اسلامی]] - [[تولی در کلام اسلامی]]</div>
<div style="padding: 0.0em 0em 0.0em;">


==مقدمه==
در [[قرآن کریم]]، [[مودّت]] و [[محبّت]] ذی‌‏القربی (اهل بیت) {{عم}} مزد رسالت [[رسول اکرم]] {{صل}} تعیین گشته: {{متن قرآن|ذَلِكَ الَّذِي يُبَشِّرُ اللَّهُ عِبَادَهُ الَّذِينَ آمَنُوا وَعَمِلُوا الصَّالِحَاتِ قُلْ لَا أَسْأَلُكُمْ عَلَيْهِ أَجْرًا إِلَّا الْمَوَدَّةَ فِي الْقُرْبَى وَمَنْ يَقْتَرِفْ حَسَنَةً نَزِدْ لَهُ فِيهَا حُسْنًا إِنَّ اللَّهَ غَفُورٌ شَكُورٌ}}<ref>«این همان است که خداوند (آن را) به بندگانی از خویش که ایمان آورده و کارهای شایسته کرده‌اند مژده می‌دهد بگو: برای این (رسالت) از شما مزدی نمی‌خواهم جز دوستداری خویشاوندان (خود) را و هر کس کاری نیک انجام دهد برای او در آن پاداشی نیک بیفزاییم که خداوند آمرزنده‌ای سپاس‌پذیر است» سوره شوری، آیه ۲۳.</ref> و در [[روایات]] بر آن فراوان تأکید شده<ref>بصائر الدرجات، ص۳۸۴ ـ ۳۸۵؛ کامل الزیارات، ص۳۵۶؛ علل الشرائع، ج۱، ص۱۴۱؛ وسائل الشیعة، ج۲۴، ص۲۹۹؛ مستدرک الوسائل، ج۱، ص۱۵۱.</ref> و بلکه اساس و پایه [[اسلام]] برشمرده شده<ref>وسائل الشیعة، ج۱۵، ص۱۸۴</ref> و [[دینداری]] و [[ایمان]]، بدان منوط گردیده است. <ref>بحار الأنوار، ج۶۶، ص۲۴۱.</ref> و در برخی روایات، [[ولایت اهل بیت]] {{عم}} در کنار [[نماز]] و [[روزه]] و [[زکات]] و [[حج]] از [[ارکان اسلام]] و بلکه مهم‏ترین رکن آن تلقّی شده است<ref>وسائل الشیعة، ج۱، ص۱۸.</ref>.
[[تولّی]]: [[دوست داشتن]] [[اهل بیت]]{{عم}} و [[پذیرش ولایت]] و [[امامت]] ایشان.


تولّی به معنای یاد شده اصطلاحی در برابر [[تبرّی]] از مهم‏ترین آموزه‌‏های [[اعتقادی]] نزد [[شیعه]] امامیّه است.
مراد از محبّت اهل بیت {{عم}} ـ که روایات بر آن تأکید کرده‏‌اند ـ پذیرش امامت و ولایت امامان {{عم}} و [[تسلیم]] در برابر آنان و [[تصدیق]] و [[تبعیّت]] از ایشان در [[رفتار]] و گفتار و قراردادن آنان در جایگاهی است که [[خدای متعال]] برای آنان قرار داده است. از این‏رو، مقدّم داشتن دیگران بر آنان در این قلمرو، در واقع خروج از دایره محبّت محسوب می‏‌شود<ref>الشهاب الثاقب، ص۱۴۴.</ref>.


در [[قرآن کریم]]، [[مودّت]] و [[محبّت]] ذی‌‏القربی (اهل بیت){{عم}} [[مزد رسالت]] [[رسول اکرم]]{{صل}} [[تعیین]] گشته {{متن قرآن|ذَلِكَ الَّذِي يُبَشِّرُ اللَّهُ عِبَادَهُ الَّذِينَ آمَنُوا وَعَمِلُوا الصَّالِحَاتِ قُلْ لَا أَسْأَلُكُمْ عَلَيْهِ أَجْرًا إِلَّا الْمَوَدَّةَ فِي الْقُرْبَى وَمَنْ يَقْتَرِفْ حَسَنَةً نَزِدْ لَهُ فِيهَا حُسْنًا إِنَّ اللَّهَ غَفُورٌ شَكُورٌ}}<ref>«این همان است که خداوند (آن را) به بندگانی از خویش که ایمان آورده و کارهای شایسته کرده‌اند مژده می‌دهد بگو: برای این (رسالت) از شما مزدی نمی‌خواهم جز دوستداری خویشاوندان (خود) را و هر کس کاری نیک انجام دهد برای او در آن پاداشی نیک بیفزاییم که خداوند آمرزنده‌ای سپاس‌پذیر است» سوره شوری، آیه ۲۳.</ref> و در [[روایات]] بر آن فراوان تأکید شده <ref>بصائر الدرجات، ص:۳۸۴ ـ ۳۸۵؛ کامل الزیارات، ص:۳۵۶؛ علل الشرائع، ج۱، ص:۱۴۱؛ وسائل الشیعة، ج۲۴، ص:۲۹۹؛ مستدرک الوسائل، ج۱، ص:۱۵۱</ref> و بلکه اساس و پایه [[اسلام]] برشمرده شده <ref>وسائل الشیعة، ج۱۵، ص:۱۸۴</ref> و [[دینداری]] و [[ایمان]]، بدان منوط گردیده است. <ref>بحار الأنوار، ج۶۶، ص:۲۴۱</ref> و در برخی روایات، [[ولایت اهل بیت]]{{عم}} در کنار [[نماز]] و [[روزه]] و [[زکات]] و [[حج]] از [[ارکان اسلام]] و بلکه مهم‏ترین رکن آن تلقّی شده است. <ref>وسائل الشیعة، ج۱، ص:۱۸</ref>
این همه تأکید و اهتمام به مسئله تولّی در متون دینی برای این است که [[محبّت به اهل بیت]] {{عم}} و پذیرش ولایت ایشان در واقع، محبّت به [[خدا]] و [[پیامبر خدا]] {{صل}} و قبول [[ولایت خدا]] و [[رسول]] او است. چنان‏که [[دشمنی]] با آنان، دشمنی با خدا و رسول و [[انکار]] [[ولایت]] ایشان، انکار ولایت خدا و رسول و دخول در [[ولایت شیطان]] است<ref>بحار الانوار، ج۲۷، ص۸۸ و ۱۳۶.</ref>. از عنوان تولّی به مناسبت در باب [[طهارت]] و [[صلات]] [[سخن]] رفته است.


مراد از محبّت اهل بیت{{عم}} ـ که روایات بر آن تأکید کرده‏‌اند ـ پذیرش امامت و [[ولایت امامان]]{{عم}} و [[تسلیم]] در برابر آنان و [[تصدیق]] و [[تبعیّت]] از ایشان در [[رفتار]] و گفتار و قراردادن آنان در جایگاهی است که [[خدای متعال]] برای آنان قرار داده است. از این‏رو، مقدّم داشتن دیگران بر آنان در این قلمرو، در واقع خروج از دایره محبّت محسوب می‏‌شود. <ref>الشهاب الثاقب، ص:۱۴۴</ref>
تولّی همراه تبرّی ـ که مفهوم متضاد و مخالف آن است ـ از [[واجبات]]<ref>بدایع الکلام، ص۲۶۴؛ مرآة العقول، ج۸، ص۲۵۹؛ وسائل الشیعة، ج۱۶، ص۱۷۶؛ التعلیقة علی المکاسب، ج۱، ص۲۳۲.</ref> و بلکه مهم‏ترین رکن [[اسلام]]<ref>الحدائق الناضرة، ج۱۸، ص۴۲۳.</ref> و تحقق‏بخش [[ایمان]] است<ref>البیان، ص۲۴۱.</ref> و از اموری است که به محتضر و میّت، تلقین می‏‌شود<ref>کشف الغطاء، ج۲، ص۲۵۱ و ۲۸۹.</ref>.<ref>[[سید محمود هاشمی شاهرودی|هاشمی شاهرودی، سید محمود]]، [[فرهنگ فقه مطابق مذهب اهل بیت (کتاب)|فرهنگ فقه مطابق مذهب اهل بیت]] ج۲، صفحه ۶۶۷-۶۶۸.</ref>


این همه تأکید و اهتمام به مسئله تولّی در [[متون دینی]] برای این است که [[محبّت به اهل بیت]]{{عم}} و پذیرش ولایت ایشان در واقع، محبّت به [[خدا]] و [[پیامبر خدا]]{{صل}} و قبول [[ولایت خدا]] و [[رسول]] او است. چنان‏که [[دشمنی]] با آنان، [[دشمنی با خدا]] و رسول و [[انکار]] [[ولایت]] ایشان، انکار ولایت خدا و رسول و دخول در [[ولایت شیطان]] است. <ref>بحار الانوار، ج۲۷، ص:۸۸ و ۱۳۶</ref> از عنوان تولّی به مناسبت در باب [[طهارت]] و [[صلات]] [[سخن]] رفته است.
== منابع ==
 
تولّی همراه تبرّی ـ که مفهوم متضاد و مخالف آن است ـ از [[واجبات]] <ref>بدایع الکلام، ص:۲۶۴؛ مرآة العقول، ج۸، ص:۲۵۹؛ وسائل الشیعة، ج۱۶، ص:۱۷۶؛ التعلیقة علی المکاسب، ج۱، ص:۲۳۲</ref> و بلکه مهم‏ترین رکن [[اسلام]] <ref>الحدائق الناضرة، ج۱۸، ص:۴۲۳</ref> و تحقق‏بخش [[ایمان]] است <ref>البیان، ص:۲۴۱</ref> و از اموری است که به محتضر و میّت، تلقین می‏‌شود. <ref>کشف الغطاء،ج۲، ص:۲۵۱ و ۲۸۹.</ref>.<ref> [[سید محمود هاشمی شاهرودی|هاشمی شاهرودی، سید محمود]]، [[فرهنگ فقه مطابق مذهب اهل بیت (کتاب)|فرهنگ فقه مطابق مذهب اهل بیت]] ج۲، صفحه ۶۶۷-۶۶۸.</ref>
 
==منابع==
{{منابع}}
{{منابع}}
# [[پرونده:1368945.jpg|22px]] [[سید محمود هاشمی شاهرودی|هاشمی شاهرودی، سید محمود]]، [[فرهنگ فقه مطابق مذهب اهل بیت (کتاب)|'''فرهنگ فقه مطابق مذهب اهل بیت''']]
# [[پرونده:1368945.jpg|22px]] [[سید محمود هاشمی شاهرودی|هاشمی شاهرودی، سید محمود]]، [[فرهنگ فقه مطابق مذهب اهل بیت (کتاب)|'''فرهنگ فقه مطابق مذهب اهل بیت''']]
{{پایان منابع}}
{{پایان منابع}}


==پانویس==
== پانویس ==
{{پانویس}}
{{پانویس}}


[[رده:تولی]]
[[رده:تولی]]

نسخهٔ کنونی تا ‏۱۸ مهٔ ۲۰۲۳، ساعت ۱۰:۴۴

مقدمه

تولّی عبارت است از: دوست داشتن اهل بیت (ع) و پذیرش ولایت و امامت ایشان. تولّی به معنای یاد شده اصطلاحی در برابر تبرّی از مهم‏ترین آموزه‌‏های اعتقادی نزد شیعه امامیّه است.

در قرآن کریم، مودّت و محبّت ذی‌‏القربی (اهل بیت) (ع) مزد رسالت رسول اکرم (ص) تعیین گشته: ﴿ذَلِكَ الَّذِي يُبَشِّرُ اللَّهُ عِبَادَهُ الَّذِينَ آمَنُوا وَعَمِلُوا الصَّالِحَاتِ قُلْ لَا أَسْأَلُكُمْ عَلَيْهِ أَجْرًا إِلَّا الْمَوَدَّةَ فِي الْقُرْبَى وَمَنْ يَقْتَرِفْ حَسَنَةً نَزِدْ لَهُ فِيهَا حُسْنًا إِنَّ اللَّهَ غَفُورٌ شَكُورٌ[۱] و در روایات بر آن فراوان تأکید شده[۲] و بلکه اساس و پایه اسلام برشمرده شده[۳] و دینداری و ایمان، بدان منوط گردیده است. [۴] و در برخی روایات، ولایت اهل بیت (ع) در کنار نماز و روزه و زکات و حج از ارکان اسلام و بلکه مهم‏ترین رکن آن تلقّی شده است[۵].

مراد از محبّت اهل بیت (ع) ـ که روایات بر آن تأکید کرده‏‌اند ـ پذیرش امامت و ولایت امامان (ع) و تسلیم در برابر آنان و تصدیق و تبعیّت از ایشان در رفتار و گفتار و قراردادن آنان در جایگاهی است که خدای متعال برای آنان قرار داده است. از این‏رو، مقدّم داشتن دیگران بر آنان در این قلمرو، در واقع خروج از دایره محبّت محسوب می‏‌شود[۶].

این همه تأکید و اهتمام به مسئله تولّی در متون دینی برای این است که محبّت به اهل بیت (ع) و پذیرش ولایت ایشان در واقع، محبّت به خدا و پیامبر خدا (ص) و قبول ولایت خدا و رسول او است. چنان‏که دشمنی با آنان، دشمنی با خدا و رسول و انکار ولایت ایشان، انکار ولایت خدا و رسول و دخول در ولایت شیطان است[۷]. از عنوان تولّی به مناسبت در باب طهارت و صلات سخن رفته است.

تولّی همراه تبرّی ـ که مفهوم متضاد و مخالف آن است ـ از واجبات[۸] و بلکه مهم‏ترین رکن اسلام[۹] و تحقق‏بخش ایمان است[۱۰] و از اموری است که به محتضر و میّت، تلقین می‏‌شود[۱۱].[۱۲]

منابع

پانویس

  1. «این همان است که خداوند (آن را) به بندگانی از خویش که ایمان آورده و کارهای شایسته کرده‌اند مژده می‌دهد بگو: برای این (رسالت) از شما مزدی نمی‌خواهم جز دوستداری خویشاوندان (خود) را و هر کس کاری نیک انجام دهد برای او در آن پاداشی نیک بیفزاییم که خداوند آمرزنده‌ای سپاس‌پذیر است» سوره شوری، آیه ۲۳.
  2. بصائر الدرجات، ص۳۸۴ ـ ۳۸۵؛ کامل الزیارات، ص۳۵۶؛ علل الشرائع، ج۱، ص۱۴۱؛ وسائل الشیعة، ج۲۴، ص۲۹۹؛ مستدرک الوسائل، ج۱، ص۱۵۱.
  3. وسائل الشیعة، ج۱۵، ص۱۸۴
  4. بحار الأنوار، ج۶۶، ص۲۴۱.
  5. وسائل الشیعة، ج۱، ص۱۸.
  6. الشهاب الثاقب، ص۱۴۴.
  7. بحار الانوار، ج۲۷، ص۸۸ و ۱۳۶.
  8. بدایع الکلام، ص۲۶۴؛ مرآة العقول، ج۸، ص۲۵۹؛ وسائل الشیعة، ج۱۶، ص۱۷۶؛ التعلیقة علی المکاسب، ج۱، ص۲۳۲.
  9. الحدائق الناضرة، ج۱۸، ص۴۲۳.
  10. البیان، ص۲۴۱.
  11. کشف الغطاء، ج۲، ص۲۵۱ و ۲۸۹.
  12. هاشمی شاهرودی، سید محمود، فرهنگ فقه مطابق مذهب اهل بیت ج۲، صفحه ۶۶۷-۶۶۸.