بدون خلاصۀ ویرایش
(←مقدمه) |
بدون خلاصۀ ویرایش |
||
| (۱۳ نسخهٔ میانی ویرایش شده توسط ۶ کاربر نشان داده نشد) | |||
| خط ۱: | خط ۱: | ||
{{ | {{مدخل مرتبط| موضوع مرتبط = | عنوان مدخل = | مداخل مرتبط = | پرسش مرتبط = }} | ||
== آشنایی اجمالی == | |||
== | |||
[[نسب]] او را چنین گفته‌اند: [[ابو مالک اوس بن حدثان بن حارث بن عوف بن سعد بن ربیع بن سعد بن یربوع بن واثلة بن دهمان بن نصر بن معاویة بن بکر بن هوازن]]<ref>خلیفة بن خیاط، ص۱۰۸ و ۴۱۲؛ ابن حبان، ج۵، ص۳۸۲؛ ابن عساکر، ج۵۶، ص۳۶ و ۳۶۵.</ref>. گفته‌اند ماجرای سوم از [[فجار]] اول که نزدیک بود میان [[کنانه]] و هوازن [[جنگی]] پدید آورد، درخصوص اوس بن حدثان بوده است. ماجرا از این قرار بود که اوس از یک نفر از [[قبیله]] کنانه طلبی داشت، ولی او [[دین]] خود را ادا نمی‌کرد. از این‌رو، اوس به همراه خود میمونی را به بازار [[عکاظ]] آورد و پیوسته فریاد می‌زد: چه کسی این [[میمون]] را از من به مقدار پولی که بر [[ذمه]] فلانی دارم می‌خرد؟ وی با این کار قصد [[خوار]] کردن آن [[مرد]] [[کنانی]] را داشت. به همین دلیل، یکی از کنانه با [[شمشیر]] خود آن میمون را کشت و به دنبال آن اوس، [[هوازن]] را به کمک طلبید و آن مرد نیز کنانه را فریاد زد. طولی نکشید که افرادی از هر دو قبیله برابر هم قرار گرفتند. [[عبدالله بن جدعان]] واسطه شد و آنان را به دلیل [[جنگ]] بر سر کشته شدن یک میمون [[سرزنش]] کرد و صلحشان داد<ref>ابن حبیب بغدادی، ص۱۶۰ و ۱۶۱؛ جواد علی، ج۵، ص۳۸۱.</ref>. | [[نسب]] او را چنین گفته‌اند: [[ابو مالک اوس بن حدثان بن حارث بن عوف بن سعد بن ربیع بن سعد بن یربوع بن واثلة بن دهمان بن نصر بن معاویة بن بکر بن هوازن]]<ref>خلیفة بن خیاط، ص۱۰۸ و ۴۱۲؛ ابن حبان، ج۵، ص۳۸۲؛ ابن عساکر، ج۵۶، ص۳۶ و ۳۶۵.</ref>. گفته‌اند ماجرای سوم از [[فجار]] اول که نزدیک بود میان [[کنانه]] و هوازن [[جنگی]] پدید آورد، درخصوص اوس بن حدثان بوده است. ماجرا از این قرار بود که اوس از یک نفر از [[قبیله]] کنانه طلبی داشت، ولی او [[دین]] خود را ادا نمی‌کرد. از این‌رو، اوس به همراه خود میمونی را به بازار [[عکاظ]] آورد و پیوسته فریاد می‌زد: چه کسی این [[میمون]] را از من به مقدار پولی که بر [[ذمه]] فلانی دارم می‌خرد؟ وی با این کار قصد [[خوار]] کردن آن [[مرد]] [[کنانی]] را داشت. به همین دلیل، یکی از کنانه با [[شمشیر]] خود آن میمون را کشت و به دنبال آن اوس، [[هوازن]] را به کمک طلبید و آن مرد نیز کنانه را فریاد زد. طولی نکشید که افرادی از هر دو قبیله برابر هم قرار گرفتند. [[عبدالله بن جدعان]] واسطه شد و آنان را به دلیل [[جنگ]] بر سر کشته شدن یک میمون [[سرزنش]] کرد و صلحشان داد<ref>ابن حبیب بغدادی، ص۱۶۰ و ۱۶۱؛ جواد علی، ج۵، ص۳۸۱.</ref>. | ||
کسی در [[صحابی]] بودن اوس تشکیک نکرده است. او را [[مدنی]] دانسته‌اند<ref>ابن حجر، الاصابه، ج۱، ص۲۹۷.</ref>. وی تنها چهار [[روایت]] از [[رسول خدا]]{{صل}} دارد. یکی از آنها مربوط به کیفیت پرداخت [[زکات]] فطره است<ref>ابن ابی عاصم، ج۳، ص۱۱۵؛ طبرانی، ج۱، ص۲۲۴؛ دارقطنی، ج۲، ص۱۲۷.</ref>. دیگری درباره کسی است که [[دروغ]] گفتن [[باطل]] و بی‌مورد را ترک کند که رسول خدا{{صل}} ضامن شده است مکانی در اطراف [[بهشت]] به او داده شود<ref>ابن حجر، الاصابه، ج۱، ص۲۹۷.</ref>. روایت سوم اینکه اوس [[مأمور]] شد در ایام [[منی]] از طرف رسول خدا{{صل}} اعلام کند جز [[مؤمنان]] کسی به [[بهشت]] وارد نمی‌شود و ایام تشریق (روزهای یازدهم تا سیزدهم [[ذی حجه]])، ایام [[خوردن و آشامیدن]] است<ref>طبرانی، ج۱، ص۲۲۴؛ ذهبی، ج۱، ص۳۵؛ ابن اثیر، ج۱، ص۳۱۶؛ ابن حجر، الاصابه، ج۱، ص۲۹۷.</ref>. [[روایت]] چهارم نیز درباره [[ثواب]] [[صلوات]] بر [[رسول خدا]]{{صل}} است<ref>ابونعیم، ج۱، ص۳۰۵.</ref>. | کسی در [[صحابی]] بودن اوس تشکیک نکرده است. او را [[مدنی]] دانسته‌اند<ref>ابن حجر، الاصابه، ج۱، ص۲۹۷.</ref>. وی تنها چهار [[روایت]] از [[رسول خدا]] {{صل}} دارد. یکی از آنها مربوط به کیفیت پرداخت [[زکات]] فطره است<ref>ابن ابی عاصم، ج۳، ص۱۱۵؛ طبرانی، ج۱، ص۲۲۴؛ دارقطنی، ج۲، ص۱۲۷.</ref>. دیگری درباره کسی است که [[دروغ]] گفتن [[باطل]] و بی‌مورد را ترک کند که رسول خدا {{صل}} ضامن شده است مکانی در اطراف [[بهشت]] به او داده شود<ref>ابن حجر، الاصابه، ج۱، ص۲۹۷.</ref>. روایت سوم اینکه اوس [[مأمور]] شد در ایام [[منی]] از طرف رسول خدا {{صل}} اعلام کند جز [[مؤمنان]] کسی به [[بهشت]] وارد نمی‌شود و ایام تشریق (روزهای یازدهم تا سیزدهم [[ذی حجه]])، ایام [[خوردن و آشامیدن]] است<ref>طبرانی، ج۱، ص۲۲۴؛ ذهبی، ج۱، ص۳۵؛ ابن اثیر، ج۱، ص۳۱۶؛ ابن حجر، الاصابه، ج۱، ص۲۹۷.</ref>. [[روایت]] چهارم نیز درباره [[ثواب]] [[صلوات]] بر [[رسول خدا]] {{صل}} است<ref>ابونعیم، ج۱، ص۳۰۵.</ref>. | ||
هرچند [[ابن حجر]]<ref>تقریب، ج۱، ص۳۱۲.</ref> [[اوس]] را از [[اصحاب]] معروف و شناخته شده رسول خدا{{صل}} می‌داند، اما [[ابن عبد البر]]<ref>ابن حجر، الاصابه، ج۱، ص۲۹۷.</ref> گوید: اگر [[حدیث]] سوم اوس بن حدثان نبود، او را [[صحابی]] نمی‌دانستم. شاید علت این موضوع، ایرادی است که برخی از جمله [[ابن منده]] بر حدیث او گرفته‌اند<ref>ابن حجر، الاصابه، ج۱، ص۲۹۶ و همو، ج۱، ص۲۶۷.</ref>. از این رو، به نظر می‌رسد اینکه [[ابن عبدالبر]]<ref>ابن عبدالبر، ج۱، ص۲۰۸.</ref> تنها روایت سوم و [[ابن اثیر]] و ابن حجر روایت اول و دوم و سوم و [[ابونعیم]] هر چهار روایت را در ذیل نام اوس آورده‌اند، ناشی از توجه به [[ارزش]] [[روایات]] او بوده است. | هرچند [[ابن حجر]]<ref>تقریب، ج۱، ص۳۱۲.</ref> [[اوس]] را از [[اصحاب]] معروف و شناخته شده رسول خدا {{صل}} می‌داند، اما [[ابن عبد البر]]<ref>ابن حجر، الاصابه، ج۱، ص۲۹۷.</ref> گوید: اگر [[حدیث]] سوم اوس بن حدثان نبود، او را [[صحابی]] نمی‌دانستم. شاید علت این موضوع، ایرادی است که برخی از جمله [[ابن منده]] بر حدیث او گرفته‌اند<ref>ابن حجر، الاصابه، ج۱، ص۲۹۶ و همو، ج۱، ص۲۶۷.</ref>. از این رو، به نظر می‌رسد اینکه [[ابن عبدالبر]]<ref>ابن عبدالبر، ج۱، ص۲۰۸.</ref> تنها روایت سوم و [[ابن اثیر]] و ابن حجر روایت اول و دوم و سوم و [[ابونعیم]] هر چهار روایت را در ذیل نام اوس آورده‌اند، ناشی از توجه به [[ارزش]] [[روایات]] او بوده است. | ||
هرچند ممکن است ایرادهایی بر [[احادیث]] اوس باشد، [[ضعف حدیث]] اول و دوم با توجه به «[[متابعت]] و شواهد» آنها از اصحابی دیگر چون [[ابوسعید خدری]]<ref>بخاری، الصحیح، ج۲، ص۱۳۸ و ۱۳۹، مسلم، ج۳، ص۶۹.</ref>، [[انس بن مالک]]<ref>ابن ماجه، ج۱، ص۱۹؛ ترمذی، ج۳، ص۲۴۱.</ref>، [[ابوامامه باهلی]]<ref> | هرچند ممکن است ایرادهایی بر [[احادیث]] اوس باشد، [[ضعف حدیث]] اول و دوم با توجه به «[[متابعت]] و شواهد» آنها از اصحابی دیگر چون [[ابوسعید خدری]]<ref>بخاری، الصحیح، ج۲، ص۱۳۸ و ۱۳۹، مسلم، ج۳، ص۶۹.</ref>، [[انس بن مالک]]<ref>ابن ماجه، ج۱، ص۱۹؛ ترمذی، ج۳، ص۲۴۱.</ref>، [[ابوامامه باهلی]]<ref>ابوداوود، ج۲، ص۴۳۷؛ بیهقی، ج۱۰، ص۲۴۹؛ طبرانی، ج۸، ص۹۸ و ۱۸۶.</ref>، [[معاذ بن جبل]]<ref>طبرانی، ج۲۰، ص۱۱۰؛ هیثمی، ج۱، ص۱۵۷.</ref>، [[عبدالله بن عمر]]<ref>هیثمی، ج۱، ص۱۵۷.</ref> و [[ابن عباس]]<ref>بیهقی، ج۴، ص۱۶۷.</ref> می‌تواند [[ضعف]] آنها را جبران کند و از این راه، چنانچه صحابی بودن اوس از نظر ابن منده و ابن عبدالبر از طریق روایات او بوده است، اشکال آنان برطرف گردد. با این حال، درباره روایت چهارم به دلیل اینکه در [[منابع حدیثی]] دیگر از مالک بن اوس بن حدثان<ref>بخاری، الادب المفرد، ص۱۴۰.</ref> یا مالک از عمر<ref>جهضمی، ص۲۴.</ref> نقل شده، نظر ابونعیم را نمی‌توان پذیرفت. | ||
اوس بن حدثان روایت دیگری دارد که همان روایت منسوب به [[پیامبر]] است: {{متن حدیث|نَحْنُ مَعَاشِرَ اَلْأَنْبِيَاءِ لاَ نُورَثُ، مَا تَرَكْنَاهُ صَدَقَةٌ}}<ref>حمیری، ص۹۹؛ ابن شاذان، ص۲۵۶؛ تبریزی، ص۳۰۹؛ مجلسی، ج۲۲، ص۱۰۱ و ج۲۹، ص۱۳۴ و ۱۵۶.</ref>؛ هر چند [[سید مرتضی]]<ref>ابن ابی الحدید، ج۱۶، ص۲۴۵.</ref> بیان داشته و [[ابن ابی الحدید]]<ref>ابن ابی الحدید، ج۱۶، ص۲۲۷.</ref> نیز [[تأیید]] کرده است که در [[زمان]] [[منازعه]] [[ابوبکر]] با [[حضرت]] فاطمه، تنها ابوبکر [[راوی]] این [[حدیث]] بوده و پس از او، عمر در زمان خلافتش مدعی شد که [[عایشه]]، [[حفصه]] و اوس بن حدثان این [[روایت]] منسوب را [[شهادت]] داده‌اند و به همین دلیل [[فقها]] گفته‌اند [[فتوا]] می‌تواند به روایت [[صحابی]] واحد مستند باشد<ref>ابن ابی الحدید، ج۱۶، ص۲۲۳.</ref>. | اوس بن حدثان روایت دیگری دارد که همان روایت منسوب به [[پیامبر]] است: {{متن حدیث|نَحْنُ مَعَاشِرَ اَلْأَنْبِيَاءِ لاَ نُورَثُ، مَا تَرَكْنَاهُ صَدَقَةٌ}}<ref>حمیری، ص۹۹؛ ابن شاذان، ص۲۵۶؛ تبریزی، ص۳۰۹؛ مجلسی، ج۲۲، ص۱۰۱ و ج۲۹، ص۱۳۴ و ۱۵۶.</ref>؛ هر چند [[سید مرتضی]]<ref>ابن ابی الحدید، ج۱۶، ص۲۴۵.</ref> بیان داشته و [[ابن ابی الحدید]]<ref>ابن ابی الحدید، ج۱۶، ص۲۲۷.</ref> نیز [[تأیید]] کرده است که در [[زمان]] [[منازعه]] [[ابوبکر]] با [[حضرت]] فاطمه، تنها ابوبکر [[راوی]] این [[حدیث]] بوده و پس از او، عمر در زمان خلافتش مدعی شد که [[عایشه]]، [[حفصه]] و اوس بن حدثان این [[روایت]] منسوب را [[شهادت]] داده‌اند و به همین دلیل [[فقها]] گفته‌اند [[فتوا]] می‌تواند به روایت [[صحابی]] واحد مستند باشد<ref>ابن ابی الحدید، ج۱۶، ص۲۲۳.</ref>. | ||
اما صریح بیان [[امام صادق]]{{ع}} این است که در [[زمان ابوبکر]] این سه به این حدیث شهادت دادند. در این روایت، امام صادق{{ع}} از اوس، به «مردی از [[عرب]]» یاد کرده است که شاید کنایه از جایگاه [[پست]] [[اجتماعی]] او باشد. بنا بر گزارشی دیگر، وقتی ابوبکر براساس [[احتجاجات]] حضرت فاطمه{{ع}} [[سخن]] او را پذیرفت و نوشته‌ای مبنی بر اختصاص [[فدک]] به آن حضرت داد، عمر آن را از او گرفت و نوشته را از بین برد و گفت: [اوس بن حدثان این سخن [[رسول خدا]]{{صل}} را روایت کرده است<ref>قمی، ج۲، ص۱۵۶؛ مجلسی، ج۲۹، ص۱۳۴.</ref>. | اما صریح بیان [[امام صادق]] {{ع}} این است که در [[زمان ابوبکر]] این سه به این حدیث شهادت دادند. در این روایت، امام صادق {{ع}} از اوس، به «مردی از [[عرب]]» یاد کرده است که شاید کنایه از جایگاه [[پست]] [[اجتماعی]] او باشد. بنا بر گزارشی دیگر، وقتی ابوبکر براساس [[احتجاجات]] حضرت فاطمه {{ع}} [[سخن]] او را پذیرفت و نوشته‌ای مبنی بر اختصاص [[فدک]] به آن حضرت داد، عمر آن را از او گرفت و نوشته را از بین برد و گفت: [اوس بن حدثان این سخن [[رسول خدا]] {{صل}} را روایت کرده است<ref>قمی، ج۲، ص۱۵۶؛ مجلسی، ج۲۹، ص۱۳۴.</ref>. | ||
در نقل‌های دیگر، [[عثمان]]<ref>طبری شیعی، ص۵۰۸.</ref> و [[عروة بن زبیر]]<ref>ابن ابی الحدید، ج۱۶، ص۲۲۴.</ref> [[راوی حدیث]] را مالک بن اوس بن حدثان یعنی پسر اوس معرفی کرده‌اند. بیشتر [[روایات]] دیگر نیز راوی حدیث را مالک گفته‌اند و از این رو، شاید همین درست باشد و راوی [[اشتباه]] کرده است. | در نقل‌های دیگر، [[عثمان]]<ref>طبری شیعی، ص۵۰۸.</ref> و [[عروة بن زبیر]]<ref>ابن ابی الحدید، ج۱۶، ص۲۲۴.</ref> [[راوی حدیث]] را مالک بن اوس بن حدثان یعنی پسر اوس معرفی کرده‌اند. بیشتر [[روایات]] دیگر نیز راوی حدیث را مالک گفته‌اند و از این رو، شاید همین درست باشد و راوی [[اشتباه]] کرده است. | ||
با این حال به نظر می‌رسد هر دو نقل اشکال دارد. اولاً، چنانچه اوس راوی حدیث منسوب {{متن حدیث|نَحْنُ مَعَاشِرَ اَلْأَنْبِيَاءِ}}. بود، با توجه به اهمیت خاصی که این موضوع دارد، چرا آن را در شمار روایات اوس نگفته‌اند؟! ثانیاً، پسرش مالک نیز نمی‌تواند این را روایت کرده باشد؛ زیرا در صحابی بودن مالک تردید جدی وجود دارد. و شاید با توجه به این مطالب است که ابن خراش بر بطلان چنین روایتی صریح نظر داده است. عبدان گوید: به ابن خراش گفتم [[زهری]] و چند نفر دیگر آن را از [[مالک بن أوس بن حدثان]] نقل کرده‌اند، شما کدام یک را متهم می‌کنید؟ گفت: مالک بن اوس] را<ref>ابن عدی، ج۴، ص۳۲۱.</ref> | با این حال به نظر می‌رسد هر دو نقل اشکال دارد. اولاً، چنانچه اوس راوی حدیث منسوب {{متن حدیث|نَحْنُ مَعَاشِرَ اَلْأَنْبِيَاءِ}}. بود، با توجه به اهمیت خاصی که این موضوع دارد، چرا آن را در شمار روایات اوس نگفته‌اند؟! ثانیاً، پسرش مالک نیز نمی‌تواند این را روایت کرده باشد؛ زیرا در صحابی بودن مالک تردید جدی وجود دارد. و شاید با توجه به این مطالب است که ابن خراش بر بطلان چنین روایتی صریح نظر داده است. عبدان گوید: به ابن خراش گفتم [[زهری]] و چند نفر دیگر آن را از [[مالک بن أوس بن حدثان]] نقل کرده‌اند، شما کدام یک را متهم می‌کنید؟ گفت: مالک بن اوس] را<ref>ابن عدی، ج۴، ص۳۲۱.</ref><ref>[[محمد رضا هدایت‌پناه|هدایت‌پناه، محمد رضا]]، [[دانشنامه سیره نبوی ج۲ (کتاب)|مقاله «اوس بن حدثان نصری هوازنی»، دانشنامه سیره نبوی]] ج۲، ص:۱۶۱-۱۶۲.</ref> | ||
==منابع== | == منابع == | ||
{{منابع}} | {{منابع}} | ||
# [[پرونده: | # [[پرونده:IM009658.jpg|22px]] [[محمد رضا هدایت‌پناه|هدایت‌پناه، محمد رضا]]، [[دانشنامه سیره نبوی ج۲ (کتاب)|'''مقاله «اوس بن حدثان نصری هوازنی»، دانشنامه سیره نبوی ج۲''']] | ||
{{پایان منابع}} | {{پایان منابع}} | ||
==پانویس== | == پانویس == | ||
{{پانویس}} | {{پانویس}} | ||
[[رده:اعلام]] | [[رده:اعلام]] | ||
[[رده: | [[رده:اصحاب پیامبر]] | ||