|
|
| (۱۸ نسخهٔ میانی ویرایش شده توسط ۵ کاربر نشان داده نشد) |
| خط ۱: |
خط ۱: |
| {{ویرایش غیرنهایی}} | | {{مدخل مرتبط | موضوع مرتبط = | عنوان مدخل = | مداخل مرتبط = [[همنشینی در قرآن]] - [[همنشینی در معارف دعا و زیارات]] - [[همنشینی در معارف و سیره سجادی]]| پرسش مرتبط = }} |
| {{نبوت}}
| |
| <div style="padding: 0.0em 0em 0.0em;">
| |
| : <div style="background-color: rgb(252, 252, 233); text-align:center; font-size: 85%; font-weight: normal;">اين مدخل از چند منظر متفاوت، بررسی می‌شود:</div>
| |
| <div style="padding: 0.0em 0em 0.0em;">
| |
| : <div style="background-color: rgb(255, 245, 227); text-align:center; font-size: 85%; font-weight: normal;">[[همنشینی در قرآن]] | [[همنشینی در حدیث]] | [[همنشینی در کلام اسلامی]]</div>
| |
| <div style="padding: 0.0em 0em 0.0em;">
| |
| : <div style="background-color: rgb(206,242, 299); text-align:center; font-size: 85%; font-weight: normal;">در این باره، تعداد بسیاری از پرسش‌های عمومی و مصداقی مرتبط، وجود دارند که در مدخل '''[[همنشینی (پرسش)]]''' قابل دسترسی خواهند بود.</div>
| |
| <div style="padding: 0.4em 0em 0.0em;">
| |
| ==مقدمه==
| |
| منظور معرفی کسانی است که صلاحیت همنشینی با [[پیامبر]] را دارند و یا ندارند. و [[دلیل]] آن، که البته این همنشینی نوعی ارزش‌گذاری و یا [[رعایت ادب]] و حتی [[اخلاق]] همنشینی است. شگفت‌انگیزترین این بخش از [[آیات]]، توجه و تأکید در رعایت طبقات و اقشار [[ضعیف]] در برابر اشراف و صاحبان [[اموال]] و دارای [[تشخص]] [[ثروت]] به [[پیامبر]] است. این نکته از [[تذکر]] از آن جهت اهمیت دارد که نشان داده شود که [[پیامبر]] اگر [[هدف]] [[معنوی]] و [[تربیتی]] دارد، سمت و سوی مادی و [[هدف]] و [[آرمان]] [[پیامبر]] جلال مادی و [[شوق]] [[شکوه]] [[دنیایی]] ندارد: {{متن قرآن|وَلَا تَطْرُدِ الَّذِينَ يَدْعُونَ رَبَّهُمْ بِالْغَدَاةِ وَالْعَشِيِّ}}<ref>«و کسانی را که پروردگارشان را در سپیده‌دمان و در پایان روز در پی به دست آوردن خشنودی وی می‌خوانند از خود مران» سوره انعام، آیه ۵۲.</ref> بدین جهت این مدخل به دو بخش با جهت‌گیری مثبت و منفی تقسیم شده است.
| |
| ==همنشینان== | |
| #{{متن قرآن|وَمَنْ يُطِعِ اللَّهَ وَالرَّسُولَ فَأُولَئِكَ مَعَ الَّذِينَ أَنْعَمَ اللَّهُ عَلَيْهِمْ مِنَ النَّبِيِّينَ وَالصِّدِّيقِينَ وَالشُّهَدَاءِ وَالصَّالِحِينَ وَحَسُنَ أُولَئِكَ رَفِيقًا}}<ref>«و آنان که از خداوند و پیامبر فرمان برند با کسانی که خداوند به آنان نعمت داده است از پیامبران و راستکرداران و شهیدان و شایستگان خواهند بود و آنان همراهانی نیکویند» سوره نساء، آیه ۶۹.</ref>
| |
| #{{متن قرآن|وَلَا تَطْرُدِ الَّذِينَ يَدْعُونَ رَبَّهُمْ بِالْغَدَاةِ وَالْعَشِيِّ يُرِيدُونَ وَجْهَهُ مَا عَلَيْكَ مِنْ حِسَابِهِمْ مِنْ شَيْءٍ وَمَا مِنْ حِسَابِكَ عَلَيْهِمْ مِنْ شَيْءٍ فَتَطْرُدَهُمْ فَتَكُونَ مِنَ الظَّالِمِينَ * وَكَذَلِكَ فَتَنَّا بَعْضَهُمْ بِبَعْضٍ لِيَقُولُوا أَهَؤُلَاءِ مَنَّ اللَّهُ عَلَيْهِمْ مِنْ بَيْنِنَا أَلَيْسَ اللَّهُ بِأَعْلَمَ بِالشَّاكِرِينَ}}<ref>«و کسانی را که پروردگارشان را در سپیده‌دمان و در پایان روز در پی به دست آوردن خشنودی وی می‌خوانند از خود مران، نه هیچ از حساب آنان بر گردن تو و نه هیچ از حساب تو بر گردن آنهاست تا برانیشان و از ستمگران گردی * و چنین آنان را با یکدیگر آزمودیم تا به فرجام بگویند: “آیا از میان ما (تنها) اینانند که خداوند بر آنها منّت نهاده است؟” آیا خداوند به سپاسگزاران داناتر نیست؟» سوره انعام، آیه ۵۲-۵۳.</ref>.
| |
| #{{متن قرآن|وَإِذَا رَأَيْتَ الَّذِينَ يَخُوضُونَ فِي آيَاتِنَا فَأَعْرِضْ عَنْهُمْ حَتَّى يَخُوضُوا فِي حَدِيثٍ غَيْرِهِ وَإِمَّا يُنْسِيَنَّكَ الشَّيْطَانُ فَلَا تَقْعُدْ بَعْدَ الذِّكْرَى مَعَ الْقَوْمِ الظَّالِمِينَ}}<ref>«و چون کسانی را بنگری که در آیات ما به یاوه‌گویی می‌پردازند روی از آنان بگردان تا در گفت‌وگویی جز آن درآیند و اگر شیطان تو را به فراموشی افکند پس از یادآوری با گروه ستمگران منشین» سوره انعام، آیه ۶۸.</ref>.
| |
| #{{متن قرآن|وَاصْبِرْ نَفْسَكَ مَعَ الَّذِينَ يَدْعُونَ رَبَّهُمْ بِالْغَدَاةِ وَالْعَشِيِّ يُرِيدُونَ وَجْهَهُ وَلَا تَعْدُ عَيْنَاكَ عَنْهُمْ تُرِيدُ زِينَةَ الْحَيَاةِ الدُّنْيَا وَلَا تُطِعْ مَنْ أَغْفَلْنَا قَلْبَهُ عَنْ ذِكْرِنَا وَاتَّبَعَ هَوَاهُ وَكَانَ أَمْرُهُ فُرُطًا}}<ref>«و با آنان که پروردگار خویش را سپیده‌دمان و در پایان روز به شوق لقای وی می‌خوانند خویشتنداری کن و دیدگانت از آنان به دیگران دوخته نشود که زیور زندگی این جهان را بجویی و از آن کس که دلش را از یاد خویش غافل کرده‌ایم و از هوای (نفس) خود پیروی کرده و کارش ت» سوره کهف، آیه ۲۸.</ref>.
| |
| #{{متن قرآن|عَبَسَ وَتَوَلَّى * أَنْ جَاءَهُ الْأَعْمَى * وَمَا يُدْرِيكَ لَعَلَّهُ يَزَّكَّى * أَمَّا مَنِ اسْتَغْنَى * فَأَنْتَ لَهُ تَصَدَّى * وَأَمَّا مَنْ جَاءَكَ يَسْعَى * فَأَنْتَ عَنْهُ تَلَهَّى}}<ref>«روی ترش کرد و رخ بگردانید، * که آن نابینا نزد وی آمد * و تو چه دانی، بسا او پاکیزگی یابد * اما آنکه بی‌نیازی نشان می‌دهد * تو به او می‌پردازی * و اما آنکه شتابان نزد تو آمد * تو از وی به دیگری می‌پردازی» سوره عبس، آیه ۱-۳ و ۵ -۶ و ۸ و ۱۰.</ref>.
| |
|
| |
|
| '''نتیجه''': در [[آیات]] فوق این موضوعات مطرج گردیده است:
| | == مقدمه == |
| # [[اطاعت از پیامبر]]، از شرایط همنشینی با آن [[حضرت]]: {{متن قرآن|وَمَنْ يُطِعِ اللَّهَ وَالرَّسُولَ فَأُولَئِكَ مَعَ الَّذِينَ أَنْعَمَ اللَّهُ عَلَيْهِمْ مِنَ النَّبِيِّينَ}}؛
| | همنشین، همراه، [[رفیق]] [[دوست]] نقش مهمی در [[زندگی]] [[انسان]] ایفا می‌کنند. [[قرآن کریم]]، علت [[سقوط]] برخی افراد در [[عذاب]] [[جهنم]] را همنشینی با [[دوستان]] [[ناصالح]] خوانده است<ref>{{متن قرآن|يَا وَيْلَتَى لَيْتَنِي لَمْ أَتَّخِذْ فُلَانًا خَلِيلًا}} «ای وای! کاش فلانی را به دوستی نمی‌گرفتم!» سوره فرقان، آیه ۲۸.</ref>. |
| #خوگرفتن به [[دعا]] و [[نیایش]] در صبح و پسین، مایه ارجمندی نزد [[خداوند]] و [[شایستگی]] برای همنشینی با [[پیامبر]]: {{متن قرآن|وَلَا تَطْرُدِ الَّذِينَ يَدْعُونَ رَبَّهُمْ بِالْغَدَاةِ وَالْعَشِيِّ يُرِيدُونَ وَجْهَهُ...}}، {{متن قرآن|وَاصْبِرْ نَفْسَكَ مَعَ الَّذِينَ يَدْعُونَ رَبَّهُمْ بِالْغَدَاةِ وَالْعَشِيِّ يُرِيدُونَ وَجْهَهُ...}}؛
| |
| # همنشینی [[کافران]] با [[پیامبر]] به منظور شنیدن [[آیات قرآن]] و [[مسخره کردن]] آن [[حضرت]]: {{متن قرآن|وَإِذَا رَأَيْتَ الَّذِينَ يَخُوضُونَ فِي آيَاتِنَا فَأَعْرِضْ عَنْهُمْ حَتَّى يَخُوضُوا فِي حَدِيثٍ غَيْرِهِ وَإِمَّا يُنْسِيَنَّكَ الشَّيْطَانُ فَلَا تَقْعُدْ بَعْدَ الذِّكْرَى مَعَ الْقَوْمِ الظَّالِمِينَ}}؛
| |
| # [[پایداری]] بر [[همدلی]] و [[همزیستی]] با [[مؤمنان مخلص]] تهیدست، توصیه [[خداوند]] به [[پیامبر]] و حضور [[مؤمنان]] تهیدست، پیرامون [[پیامبر]] بهانه [[توانگران]] برای همنشینی نکردن با آن [[حضرت]]: {{متن قرآن|وَاصْبِرْ نَفْسَكَ مَعَ الَّذِينَ يَدْعُونَ رَبَّهُمْ بِالْغَدَاةِ وَالْعَشِيِّ يُرِيدُونَ وَجْهَهُ...}}، {{متن قرآن|وَكَذَلِكَ فَتَنَّا بَعْضَهُمْ بِبَعْضٍ لِيَقُولُوا أَهَؤُلَاءِ مَنَّ اللَّهُ عَلَيْهِمْ مِنْ بَيْنِنَا أَلَيْسَ اللَّهُ بِأَعْلَمَ بِالشَّاكِرِينَ}}؛
| |
| #اشراف، خواهان ترک همنشینی [[پیامبر]] با [[مؤمنان]] تهیدست و [[حسابرسی]] نشدن از [[اعمال]] [[پیامبر]] و [[مؤمنان]] [[فقیر]] به جای یکدیگر، [[دلیل]] [[لزوم]] همنشینی آن [[حضرت]] با آنان و طرد نکردن ایشان از خود: {{متن قرآن|وَلَا تَطْرُدِ الَّذِينَ يَدْعُونَ رَبَّهُمْ بِالْغَدَاةِ وَالْعَشِيِّ يُرِيدُونَ وَجْهَهُ مَا عَلَيْكَ مِنْ حِسَابِهِمْ مِنْ شَيْءٍ وَمَا مِنْ حِسَابِكَ عَلَيْهِمْ مِنْ شَيْءٍ فَتَطْرُدَهُمْ فَتَكُونَ مِنَ الظَّالِمِينَ}}؛
| |
| # [[خداوند]] برحذر دارنده [[پیامبر]] از ترک احتمالی همنشینی با خداجویان تهیدست و گردانیدن توجه از آنان به سوی طبقه اشراف: {{متن قرآن|وَلَا تَطْرُدِ الَّذِينَ يَدْعُونَ رَبَّهُمْ بِالْغَدَاةِ وَالْعَشِيِّ يُرِيدُونَ وَجْهَهُ...}}، {{متن قرآن|وَاصْبِرْ نَفْسَكَ مَعَ الَّذِينَ يَدْعُونَ رَبَّهُمْ بِالْغَدَاةِ وَالْعَشِيِّ يُرِيدُونَ وَجْهَهُ...}}؛
| |
| # همنشینی [[پیامبر]] با عموم [[مردم]] حتی معلولان و طبقات غیر اشراف: {{متن قرآن|عَبَسَ وَتَوَلَّى * أَنْ جَاءَهُ الْأَعْمَى}}.
| |
|
| |
|
| ==ناهمنشینان==
| | [[رسول خدا]] {{صل}} فرمود: «انسان براساس دینِ دوست و همراه خود [[رفتار]] می‌کند»<ref>کافی، ج۲، ص۳۷۵.</ref>. |
| #{{متن قرآن|وَيَوْمَ يَعَضُّ الظَّالِمُ عَلَى يَدَيْهِ يَقُولُ يَا لَيْتَنِي اتَّخَذْتُ مَعَ الرَّسُولِ سَبِيلًا * يَا وَيْلَتَى لَيْتَنِي لَمْ أَتَّخِذْ فُلَانًا خَلِيلًا}}<ref>«و روزی که ستم پیشه، دست خویش (به دندان) می‌گزد؛ می‌گوید: ای کاش راهی با پیامبر در پیش می‌گرفتم! * ای وای! کاش فلانی را به دوستی نمی‌گرفتم!» سوره فرقان، آیه ۲۷-۲۸.</ref>.
| |
|
| |
|
| '''نکات''': این [[آیه]] سوی دیگر همنشینی با بدان را توصیف می‌کند. راغب در مفردات گفته کلمه: “عض” به معنای دندان گرفتن است، همچنان که [[خدای تعالی]] فرموده: {{متن قرآن|عَضُّوا عَلَيْكُمُ الْأَنَامِلَ}}<ref>«سرانگشتان را از خشم بر شما (به دندان) می‌گزند» سوره آل عمران، آیه ۱۱۹.</ref> و نیز فرموده: {{متن قرآن|وَيَوْمَ يَعَضُّ الظَّالِمُ}} روزی که [[ستمگر]] دستان خود را با دندان می‌گزد و این عبارت است از [[ندامت]]، از همنشینی با کسانی می‌دهد که با [[پیامبر]] نبودند و با کسان دیگری نشست و برخواست داشتند. ای کاش فلانی را [[دوست]] خود نمی‌گرفتم<ref>[[محمد جعفر سعیدیان‌فر|سعیدیان‌فر]] و [[سید محمد علی ایازی|ایازی]]، [[فرهنگ‌نامه پیامبر در قرآن کریم ج۲ (کتاب)|فرهنگ‌نامه پیامبر در قرآن کریم]]، ج۲، ص ۹۷۵.</ref>.
| | [[امام زین‌العابدین]] {{ع}}، افراد [[مطیع]] [[خداوند]] را [[بهترین]] دوستان معرفی کرده و [[همراهی]] و [[همکاری]] با آنان را از [[خداوند بزرگ]] درخواست کرده: «بار الها! و [[انس]] خود و دوستان خود و [[بندگان]] فرمانبردارت را نصیب من کن... و مرا همدم و [[یاور]] ایشان گردان!»<ref>نیایش بیست‌ویکم.</ref>. |
|
| |
|
| == جستارهای وابسته ==
| | همچنین [[دوستی]] با افراد [[مؤمن]] را موجب [[آسایش]] زندگی خوانده است: «بار الها! دوستی ما در دل‌های [[مؤمنان]] قرار ده و زندگی را بر ما دشوار مگردان»<ref>نیایش چهل‌ودوم.</ref>. |
| * [[مصاحبت]]
| |
|
| |
|
| ==منابع==
| | آن [[حضرت]] [[ارزش]] و اهمیت [[روابط]] [[نزدیکان]] را وابسته به [[میزان]] دوستی شمرده درخواست کرده است: «بار الها!... [[دشمنی]] نزدیکان مرا به دوستی تبدیل فرما»<ref>نیایش بیستم.</ref>. |
| # [[پرونده:55210091.jpg|22px]] [[محمد جعفر سعیدیان‌فر|سعیدیان‌فر]] و [[سید محمد علی ایازی|ایازی]]، [[فرهنگ‌نامه پیامبر در قرآن کریم ج۲ (کتاب)|'''فرهنگ‌نامه پیامبر در قرآن کریم''']]
| |
| ==پانویس==
| |
| {{یادآوری پانویس}}
| |
| {{پانویس2}}
| |
|
| |
|
| [[رده:همنشینی]] | | [[امام]]، بهترین نوع رابطه انسان با [[والدین]] را رابطه بر مبنای دوستی و [[دلسوزی]] خوانده و عرضه می‌دارد: «خداوندا، [[دل]] من بر ایشان [[[پدر]] و [[مادر]]] [[مهربان]] ساز و چنان کن که با آنان به [[مدارا]] رفتار کنم و بر آنان [[مشفق]] باشم»<ref>نیایش بیست‌وچهارم.</ref>. |
| [[رده:مدخل]] | | |
| | امام شرایط همنشینی درست را به ما می‌آموزد و در برخورد با [[همسایگان]] و دوستان که گریزی از همنشینی و [[مصاحبت]] با آنها نیست عرضه می‌دارد: «بار خدایا مرا برگمار که همسایگان و دوستان [[بدکردار]] خود را به [[نیکی]] [[پاداش]] دهم و از ستمکارشان درگذرم و از [[بدگمانی]] در [[حق]] ایشان بپرهیزم و با همگان مشفق و مهربان باشم... و از روی [[خیرخواهی]] خواستار دوام [[نعمت]] ایشان باشم»<ref>نیایش بیست‌وششم.</ref>. |
| | |
| | از سخنان حضرت درمی یابیم که افراد [[صالح]] و [[درستکار]] کسانی هستند که [[شایسته]] است در مجلس آنها حضور یابیم و با آنان در [[ارتباط]] باشیم: {{متن حدیث|وَ اعْمُرْ بِي مَجَالِسَ الصَّالِحِينَ}}<ref>دعای ۴۱.</ref>؛ "مجالس [[صالحان]] را به من [[آبادانی]] و رونق بخش". عده‌ای به [[اشتباه]] و صرفاً براساس معیارهای مادی و چشم‌پُرکن افراد ثروتمند را صاحب [[فضیلت]] دانسته و طالب همنشینی با آنانند و به همین [[دلیل]] به افراد نادار و [[فقیر]] با نظر [[حقارت]] نگاه کرده و از آنان دوری می‌کنند. [[امام سجاد]] {{ع}} این طرز [[فکر]] را [[نکوهش]] می‌نماید<ref>نیایش سی‌وپنجم.</ref> و در عوض از [[خدا]] می‌خواهد: «ای [[خداوند]]، [[محبوب]] من گردان همنشینی با درویشان را و یاری‌ام ده که بر [[مصاحبت]] آنان [[شکیبا]] باشم»<ref>نیایش سی‌ام.</ref>. شاید بدین سبب که همنشینی با دنیاداران [[دل]] را به سمت [[دنیادوستی]] و [[دنیاپرستی]] سوق می‌دهد.<ref>الصحیفة السجادیة، امام زین‌العابدین {{ع}}، نشر الهادی، قم، ۱۴۱۸؛ صحیفه سجادیه، ترجمه عبدالمحمد آیتی، انتشارات سروش، تهران، ۱۳۷۵؛ قرآن کریم، ترجمه ناصر مکارم شیرازی، دارالقرآن الکریم، قم، ۱۳۷۳.</ref>.<ref>[[علی اکبر شایسته‌نژاد|شایسته‌نژاد، علی اکبر]]، [[دانشنامه صحیفه سجادیه (کتاب)|مقاله «همنشینی»، دانشنامه صحیفه سجادیه]]، ص ۵۳۶.</ref> |
| | |
| | == منابع == |
| | {{منابع}} |
| | # [[پرونده:1100609.jpg|22px]] [[علی اکبر شایسته‌نژاد|شایسته‌نژاد، علی اکبر]]، [[دانشنامه صحیفه سجادیه (کتاب)|'''مقاله «همنشینی»، دانشنامه صحیفه سجادیه''']] |
| | {{پایان منابع}} |
| | |
| | == پانویس == |
| | {{پانویس}} |
| | |
| | [[رده:دوستی]] |
مقدمه
همنشین، همراه، رفیق دوست نقش مهمی در زندگی انسان ایفا می‌کنند. قرآن کریم، علت سقوط برخی افراد در عذاب جهنم را همنشینی با دوستان ناصالح خوانده است[۱].
رسول خدا (ص) فرمود: «انسان براساس دینِ دوست و همراه خود رفتار می‌کند»[۲].
امام زین‌العابدین (ع)، افراد مطیع خداوند را بهترین دوستان معرفی کرده و همراهی و همکاری با آنان را از خداوند بزرگ درخواست کرده: «بار الها! و انس خود و دوستان خود و بندگان فرمانبردارت را نصیب من کن... و مرا همدم و یاور ایشان گردان!»[۳].
همچنین دوستی با افراد مؤمن را موجب آسایش زندگی خوانده است: «بار الها! دوستی ما در دل‌های مؤمنان قرار ده و زندگی را بر ما دشوار مگردان»[۴].
آن حضرت ارزش و اهمیت روابط نزدیکان را وابسته به میزان دوستی شمرده درخواست کرده است: «بار الها!... دشمنی نزدیکان مرا به دوستی تبدیل فرما»[۵].
امام، بهترین نوع رابطه انسان با والدین را رابطه بر مبنای دوستی و دلسوزی خوانده و عرضه می‌دارد: «خداوندا، دل من بر ایشان [[[پدر]] و مادر] مهربان ساز و چنان کن که با آنان به مدارا رفتار کنم و بر آنان مشفق باشم»[۶].
امام شرایط همنشینی درست را به ما می‌آموزد و در برخورد با همسایگان و دوستان که گریزی از همنشینی و مصاحبت با آنها نیست عرضه می‌دارد: «بار خدایا مرا برگمار که همسایگان و دوستان بدکردار خود را به نیکی پاداش دهم و از ستمکارشان درگذرم و از بدگمانی در حق ایشان بپرهیزم و با همگان مشفق و مهربان باشم... و از روی خیرخواهی خواستار دوام نعمت ایشان باشم»[۷].
از سخنان حضرت درمی یابیم که افراد صالح و درستکار کسانی هستند که شایسته است در مجلس آنها حضور یابیم و با آنان در ارتباط باشیم: «وَ اعْمُرْ بِي مَجَالِسَ الصَّالِحِينَ»[۸]؛ "مجالس صالحان را به من آبادانی و رونق بخش". عده‌ای به اشتباه و صرفاً براساس معیارهای مادی و چشم‌پُرکن افراد ثروتمند را صاحب فضیلت دانسته و طالب همنشینی با آنانند و به همین دلیل به افراد نادار و فقیر با نظر حقارت نگاه کرده و از آنان دوری می‌کنند. امام سجاد (ع) این طرز فکر را نکوهش می‌نماید[۹] و در عوض از خدا می‌خواهد: «ای خداوند، محبوب من گردان همنشینی با درویشان را و یاری‌ام ده که بر مصاحبت آنان شکیبا باشم»[۱۰]. شاید بدین سبب که همنشینی با دنیاداران دل را به سمت دنیادوستی و دنیاپرستی سوق می‌دهد.[۱۱].[۱۲]
منابع
پانویس
- ↑ ﴿يَا وَيْلَتَى لَيْتَنِي لَمْ أَتَّخِذْ فُلَانًا خَلِيلًا﴾ «ای وای! کاش فلانی را به دوستی نمی‌گرفتم!» سوره فرقان، آیه ۲۸.
- ↑ کافی، ج۲، ص۳۷۵.
- ↑ نیایش بیست‌ویکم.
- ↑ نیایش چهل‌ودوم.
- ↑ نیایش بیستم.
- ↑ نیایش بیست‌وچهارم.
- ↑ نیایش بیست‌وششم.
- ↑ دعای ۴۱.
- ↑ نیایش سی‌وپنجم.
- ↑ نیایش سی‌ام.
- ↑ الصحیفة السجادیة، امام زین‌العابدین (ع)، نشر الهادی، قم، ۱۴۱۸؛ صحیفه سجادیه، ترجمه عبدالمحمد آیتی، انتشارات سروش، تهران، ۱۳۷۵؛ قرآن کریم، ترجمه ناصر مکارم شیرازی، دارالقرآن الکریم، قم، ۱۳۷۳.
- ↑ شایسته‌نژاد، علی اکبر، مقاله «همنشینی»، دانشنامه صحیفه سجادیه، ص ۵۳۶.
همنشینی از چند منظر متفاوت، بررسی می‌شود: همنشینی در قرآن - همنشینی در معارف دعا و زیارات - همنشینی در معارف و سیره سجادی - پرسش مرتبط ندارد