ابوصرمه خزرجی: تفاوت میان نسخه‌ها
جز (جایگزینی متن - '== پرسش‌های وابسته == == منابع ==' به '== منابع ==') |
بدون خلاصۀ ویرایش برچسب: پیوندهای ابهام‌زدایی |
||
| (۴ نسخهٔ میانی ویرایش شده توسط یک کاربر دیگر نشان داده نشد) | |||
| خط ۱: | خط ۱: | ||
{{ | {{مدخل مرتبط | موضوع مرتبط = | عنوان مدخل = | مداخل مرتبط = | پرسش مرتبط = }} | ||
==مقدمه== | == مقدمه == | ||
در نام او [[اختلاف]] است. [[طبری]] برای او، نام‌های [[صرمة بن مالک]]، [[قیس بن صرمه]]، [[صرمة بن انس]]، [[ابوقیس بن صرمه]] را آورده است.<ref>جامع البیان، مج ۲، ج ۲، ص ۲۲۳-۲۲۸.</ref> در اسم و [[کنیه]] او، نقل‌های دیگری نیز وجود دارد.<ref>توضیح المشتبه، ج ۵، ص ۴۵۸؛ الثقات، ج ۳، ص ۳۴۰؛ سیره ابن‌هشام، ج۲، ص ۵۱۰؛ مجمع البیان، ج ۱، ص ۵۰۳.</ref> او از [[بنی‌نجّار]] بود <ref>اسدالغابه، ج ۳، ص ۱۸.</ref> و ۱۲۰ سال [[عمر]] کرد.<ref>الاصابه، ج ۳، ص ۳۴۲.</ref> در [[جاهلیّت]]، رهبانیّت [[اختیار]] و [[لباس]] پشمینه به تن و از [[بت‌پرستی]] دوری می‌کرد. خود را از جنابت شست و شو می‌داد و از [[زن]] حائض دوری می‌جست.<ref>البدایة و النهایه، ج ۳، ص ۱۲۴.</ref> بر زبانش [[حق]] جاری بود و [[خدا]] را به بزرگی یاد می‌کرد. [[دین]] [[مسیحیّت]] را برگزید؛ امّا از آن صرف نظر کرد. جُنُب و حائض حق ورود به مکان ویژه عبادتش را نداشتند. او می‌گفت: من خدای [[ابراهیم]] را می‌پرستم.<ref>مروج‌الذهب، ج۱، ص۷۱؛ الاستیعاب، ج۴، ص۲۹۸.</ref> ابوصرمه، در قبیله‌اش مورد [[احترام]] بود؛<ref>الاصابه، ج ۳، ص ۳۴۲.</ref> [[قبیله قریش]] را [[دوست]] می‌داشت و چندین سال در میان آنان [[زندگی]] کرد؛ زیرا همسرش، ارنب دختر [[اسد بن عبدالعزی]] از [[قریش]] بود.<ref>البدایة و النهایه، ج ۳، ص ۱۲۱.</ref> گویند: هنگام [[هجرت پیامبر]]{{صل}} به یثرب، ابوصرمه [[اسلام]] را در [[کهن‌سالی]] به [[نیکی]] پذیرفت و از سابقان در اسلام پس از [[هجرت]] شد و [[جنگ بدر]] و دیگر [[غزوات]] را [[درک]] کرد.<ref>الاستیعاب، ج ۴، ص ۲۵۴.</ref> به [[نقلی]]، در [[فتح مصر]] نیز حضور داشت.<ref>الاصابة، ج ۷، ص ۱۸۴.</ref> به ابوصرمه اشعار [[زیبایی]] نسبت داده شده که در اشعار [[دوران جاهلیّت]] او، [[دعوت به خدا]]، [[نیکوکاری]]، [[تقوا]]، [[اخلاق نیک]] و [[صلح]] و [[آشتی]] به چشم می‌خورد.<ref>سیره ابن هشام، ج ۲، ص ۵۱۰ و ۵۱۱.</ref> او پس از اسلام، در [[ستایش خدا]]، [[پیامبر اسلام]] و [[توفیق]] [[تشرّف]] به [[دین اسلام]]، [[فضایل]] قریش و آزمون‌های آنها از سوی [[خداوند]]، اشعاری سروده است.<ref>سیره ابن هشام، ج ۲، ص ۵۱۲.</ref> [[نقل]] شده است که [[عبدالله بن عباس]]، برای [[آموختن]] اشعار ابوصرمه مدّتی نزد وی می‌آمد.<ref>الاصابه، ج ۳، ص ۳۴۱.</ref> او [[راوی]] احادیثی از [[پیامبر]]{{صل}} بدون واسطه یا از طریقِ [[ابوایوب انصاری]] و دیگران است.<ref>[[سید مصطفی اسدی|اسدی، سید مصطفی]]، [[ابوصرمه خزرجی (مقاله)|مقاله «ابوصرمه خزرجی»]]، [[دائرة المعارف قرآن کریم ج۱ (کتاب)|دائرة المعارف قرآن کریم]]، | در نام او [[اختلاف]] است. [[طبری]] برای او، نام‌های [[صرمة بن مالک]]، [[قیس بن صرمه]]، [[صرمة بن انس]]، [[ابوقیس بن صرمه]] را آورده است.<ref>جامع البیان، مج ۲، ج ۲، ص ۲۲۳-۲۲۸.</ref> در اسم و [[کنیه]] او، نقل‌های دیگری نیز وجود دارد.<ref>توضیح المشتبه، ج ۵، ص ۴۵۸؛ الثقات، ج ۳، ص ۳۴۰؛ سیره ابن‌هشام، ج۲، ص ۵۱۰؛ مجمع البیان، ج ۱، ص ۵۰۳.</ref> او از [[بنی‌نجّار]] بود <ref>اسدالغابه، ج ۳، ص ۱۸.</ref> و ۱۲۰ سال [[عمر]] کرد.<ref>الاصابه، ج ۳، ص ۳۴۲.</ref> در [[جاهلیّت]]، رهبانیّت [[اختیار]] و [[لباس]] پشمینه به تن و از [[بت‌پرستی]] دوری می‌کرد. خود را از جنابت شست و شو می‌داد و از [[زن]] حائض دوری می‌جست.<ref>البدایة و النهایه، ج ۳، ص ۱۲۴.</ref> بر زبانش [[حق]] جاری بود و [[خدا]] را به بزرگی یاد می‌کرد. [[دین]] [[مسیحیّت]] را برگزید؛ امّا از آن صرف نظر کرد. جُنُب و حائض حق ورود به مکان ویژه عبادتش را نداشتند. او می‌گفت: من خدای [[ابراهیم]] را می‌پرستم.<ref>مروج‌الذهب، ج۱، ص۷۱؛ الاستیعاب، ج۴، ص۲۹۸.</ref> ابوصرمه، در قبیله‌اش مورد [[احترام]] بود؛<ref>الاصابه، ج ۳، ص ۳۴۲.</ref> [[قبیله قریش]] را [[دوست]] می‌داشت و چندین سال در میان آنان [[زندگی]] کرد؛ زیرا همسرش، ارنب دختر [[اسد بن عبدالعزی]] از [[قریش]] بود.<ref>البدایة و النهایه، ج ۳، ص ۱۲۱.</ref> گویند: هنگام [[هجرت پیامبر]] {{صل}} به یثرب، ابوصرمه [[اسلام]] را در [[کهن‌سالی]] به [[نیکی]] پذیرفت و از سابقان در اسلام پس از [[هجرت]] شد و [[جنگ بدر]] و دیگر [[غزوات]] را [[درک]] کرد.<ref>الاستیعاب، ج ۴، ص ۲۵۴.</ref> به [[نقلی]]، در [[فتح مصر]] نیز حضور داشت.<ref>الاصابة، ج ۷، ص ۱۸۴.</ref> به ابوصرمه اشعار [[زیبایی]] نسبت داده شده که در اشعار [[دوران جاهلیّت]] او، [[دعوت به خدا]]، [[نیکوکاری]]، [[تقوا]]، [[اخلاق نیک]] و [[صلح]] و [[آشتی]] به چشم می‌خورد.<ref>سیره ابن هشام، ج ۲، ص ۵۱۰ و ۵۱۱.</ref> او پس از اسلام، در [[ستایش خدا]]، [[پیامبر اسلام]] و [[توفیق]] [[تشرّف]] به [[دین اسلام]]، [[فضایل]] قریش و آزمون‌های آنها از سوی [[خداوند]]، اشعاری سروده است.<ref>سیره ابن هشام، ج ۲، ص ۵۱۲.</ref> [[نقل]] شده است که [[عبدالله بن عباس]]، برای [[آموختن]] اشعار ابوصرمه مدّتی نزد وی می‌آمد.<ref>الاصابه، ج ۳، ص ۳۴۱.</ref> او [[راوی]] احادیثی از [[پیامبر]] {{صل}} بدون واسطه یا از طریقِ [[ابوایوب انصاری]] و دیگران است.<ref>[[سید مصطفی اسدی|اسدی، سید مصطفی]]، [[ابوصرمه خزرجی (مقاله)|مقاله «ابوصرمه خزرجی»]]، [[دائرة المعارف قرآن کریم ج۱ (کتاب)|دائرة المعارف قرآن کریم]]، ج۱، ص 693-694.</ref> | ||
==ابوصرمه در [[شأن نزول]]== | == ابوصرمه در [[شأن نزول]] == | ||
بخشی از [[آیه]] {{متن قرآن|أُحِلَّ لَكُمْ لَيْلَةَ الصِّيَامِ الرَّفَثُ إِلَى نِسَائِكُمْ هُنَّ لِبَاسٌ لَكُمْ وَأَنْتُمْ لِبَاسٌ لَهُنَّ عَلِمَ اللَّهُ أَنَّكُمْ كُنْتُمْ تَخْتَانُونَ أَنْفُسَكُمْ فَتَابَ عَلَيْكُمْ وَعَفَا عَنْكُمْ فَالْآنَ بَاشِرُوهُنَّ وَابْتَغُوا مَا كَتَبَ اللَّهُ لَكُمْ وَكُلُوا وَاشْرَبُوا حَتَّى يَتَبَيَّنَ لَكُمُ الْخَيْطُ الْأَبْيَضُ مِنَ الْخَيْطِ الْأَسْوَدِ مِنَ الْفَجْرِ ثُمَّ أَتِمُّوا الصِّيَامَ إِلَى اللَّيْلِ وَلَا تُبَاشِرُوهُنَّ وَأَنْتُمْ عَاكِفُونَ فِي الْمَسَاجِدِ تِلْكَ حُدُودُ اللَّهِ فَلَا تَقْرَبُوهَا كَذَلِكَ يُبَيِّنُ اللَّهُ آيَاتِهِ لِلنَّاسِ لَعَلَّهُمْ يَتَّقُونَ}}<ref>«آمیزش با زنانتان در شب روزه‌داری برای شما حلال شده است. آنها جامه شما و شما جامه آنهایید. خداوند معلوم داشت که شما با خود نادرستی می‌ورزیدید، بنابراین، از شما در گذشت و شما را بخشود؛ اکنون (می‌توانید) با آنان آمیزش کنید و آنچه خداوند برای شما مقرّر داشت» سوره بقره، آیه ۱۸۷.</ref> درباره ابوصرمه نازل شده است.<ref>جامع البیان، مج ۲، ج ۲، ص ۲۲۳ و ۲۲۴.</ref> [[روزه‌دار]] در آغاز [[اسلام]]، فقط مجاز به [[خوردن و آشامیدن]] از غروب تا پیش از [[خواب]]، یا قبل از وقت [[نماز]] عشا بود.<ref>قمی، ج ۱، ص ۹۳؛ التفسیر الکبیر، ج ۵، ص ۲۶۸.</ref> روزی ابوصرمه از کار در نخلستان، به [[خانه]] بازگشت و بر اثر خستگی به خواب رفت. هنگامی که بیدار شد،<ref> الاصابه، ج ۳، ص ۳۴۳.</ref> از خوردن [[غذا]] [[پرهیز]] کرد و با همان حال، [[روز]] بعد را [[روزه]] گرفت. هنگام ظهر بی‌هوش شد <ref> اسباب النزول، واحدی، ص ۴۸.</ref> و به نقل سُدّی، پیامبر به او فرمود: چرا تو را رنجور می‌بینم؟<ref>جامع البیان، مج ۲، ج ۲، ص ۲۲۷.</ref> ابوصرمه ماجرا را نقل کرد؛ آن گاه این آیه نازل شد: {{متن قرآن|وَكُلُوا وَاشْرَبُوا حَتَّى يَتَبَيَّنَ لَكُمُ الْخَيْطُ الْأَبْيَضُ مِنَ الْخَيْطِ الْأَسْوَدِ مِنَ الْفَجْرِ ثُمَّ أَتِمُّوا الصِّيَامَ إِلَى اللَّيْلِ}}. با [[نزول]] این آیه، [[حرمت]] خوردن و آشامیدن در شب [[ماه رمضان]] [[نسخ]] شد و [[مسلمانان]] خوشحال شدند<ref>اسباب النزول، واحدی، ص ۴۹.</ref><ref>[[سید مصطفی اسدی|اسدی، سید مصطفی]]، [[ابوصرمه خزرجی (مقاله)|مقاله «ابوصرمه خزرجی»]]، [[دائرة المعارف قرآن کریم ج۱ (کتاب)|دائرة المعارف قرآن کریم]]، ج۱، ص 694.</ref> | |||
== منابع == | == منابع == | ||
{{منابع}} | {{منابع}} | ||
#[[پرونده:000052.jpg|22px]] [[سید مصطفی اسدی|اسدی، سید مصطفی]]، [[ابوصرمه خزرجی (مقاله)|مقاله «ابوصرمه خزرجی»]]، [[دائرةالمعارف قرآن کریم ج۱ (کتاب)|'''دائرةالمعارف قرآن کریم ج۱''']] | |||
{{پایان منابع}} | {{پایان منابع}} | ||
| خط ۱۶: | خط ۱۵: | ||
{{پانویس}} | {{پانویس}} | ||
[[رده:اعلام]] | [[رده:اعلام]] | ||
نسخهٔ کنونی تا ۱۱ ژانویهٔ ۲۰۲۴، ساعت ۱۳:۴۵
موضوع مرتبط ندارد - مدخل مرتبط ندارد - پرسش مرتبط ندارد
مقدمه
در نام او اختلاف است. طبری برای او، نام‌های صرمة بن مالک، قیس بن صرمه، صرمة بن انس، ابوقیس بن صرمه را آورده است.[۱] در اسم و کنیه او، نقل‌های دیگری نیز وجود دارد.[۲] او از بنی‌نجّار بود [۳] و ۱۲۰ سال عمر کرد.[۴] در جاهلیّت، رهبانیّت اختیار و لباس پشمینه به تن و از بت‌پرستی دوری می‌کرد. خود را از جنابت شست و شو می‌داد و از زن حائض دوری می‌جست.[۵] بر زبانش حق جاری بود و خدا را به بزرگی یاد می‌کرد. دین مسیحیّت را برگزید؛ امّا از آن صرف نظر کرد. جُنُب و حائض حق ورود به مکان ویژه عبادتش را نداشتند. او می‌گفت: من خدای ابراهیم را می‌پرستم.[۶] ابوصرمه، در قبیله‌اش مورد احترام بود؛[۷] قبیله قریش را دوست می‌داشت و چندین سال در میان آنان زندگی کرد؛ زیرا همسرش، ارنب دختر اسد بن عبدالعزی از قریش بود.[۸] گویند: هنگام هجرت پیامبر a به یثرب، ابوصرمه اسلام را در کهن‌سالی به نیکی پذیرفت و از سابقان در اسلام پس از هجرت شد و جنگ بدر و دیگر غزوات را درک کرد.[۹] به نقلی، در فتح مصر نیز حضور داشت.[۱۰] به ابوصرمه اشعار زیبایی نسبت داده شده که در اشعار دوران جاهلیّت او، دعوت به خدا، نیکوکاری، تقوا، اخلاق نیک و صلح و آشتی به چشم می‌خورد.[۱۱] او پس از اسلام، در ستایش خدا، پیامبر اسلام و توفیق تشرّف به دین اسلام، فضایل قریش و آزمون‌های آنها از سوی خداوند، اشعاری سروده است.[۱۲] نقل شده است که عبدالله بن عباس، برای آموختن اشعار ابوصرمه مدّتی نزد وی می‌آمد.[۱۳] او راوی احادیثی از پیامبر a بدون واسطه یا از طریقِ ابوایوب انصاری و دیگران است.[۱۴]
ابوصرمه در شأن نزول
بخشی از آیه 
أُحِلَّ لَكُمْ لَيْلَةَ الصِّيَامِ الرَّفَثُ إِلَى نِسَائِكُمْ هُنَّ لِبَاسٌ لَكُمْ وَأَنْتُمْ لِبَاسٌ لَهُنَّ عَلِمَ اللَّهُ أَنَّكُمْ كُنْتُمْ تَخْتَانُونَ أَنْفُسَكُمْ فَتَابَ عَلَيْكُمْ وَعَفَا عَنْكُمْ فَالْآنَ بَاشِرُوهُنَّ وَابْتَغُوا مَا كَتَبَ اللَّهُ لَكُمْ وَكُلُوا وَاشْرَبُوا حَتَّى يَتَبَيَّنَ لَكُمُ الْخَيْطُ الْأَبْيَضُ مِنَ الْخَيْطِ الْأَسْوَدِ مِنَ الْفَجْرِ ثُمَّ أَتِمُّوا الصِّيَامَ إِلَى اللَّيْلِ وَلَا تُبَاشِرُوهُنَّ وَأَنْتُمْ عَاكِفُونَ فِي الْمَسَاجِدِ تِلْكَ حُدُودُ اللَّهِ فَلَا تَقْرَبُوهَا كَذَلِكَ يُبَيِّنُ اللَّهُ آيَاتِهِ لِلنَّاسِ لَعَلَّهُمْ يَتَّقُونَ
[۱۵] درباره ابوصرمه نازل شده است.[۱۶] روزه‌دار در آغاز اسلام، فقط مجاز به خوردن و آشامیدن از غروب تا پیش از خواب، یا قبل از وقت نماز عشا بود.[۱۷] روزی ابوصرمه از کار در نخلستان، به خانه بازگشت و بر اثر خستگی به خواب رفت. هنگامی که بیدار شد،[۱۸] از خوردن غذا پرهیز کرد و با همان حال، روز بعد را روزه گرفت. هنگام ظهر بی‌هوش شد [۱۹] و به نقل سُدّی، پیامبر به او فرمود: چرا تو را رنجور می‌بینم؟[۲۰] ابوصرمه ماجرا را نقل کرد؛ آن گاه این آیه نازل شد: وَكُلُوا وَاشْرَبُوا حَتَّى يَتَبَيَّنَ لَكُمُ الْخَيْطُ الْأَبْيَضُ مِنَ الْخَيْطِ الْأَسْوَدِ مِنَ الْفَجْرِ ثُمَّ أَتِمُّوا الصِّيَامَ إِلَى اللَّيْلِ. با نزول این آیه، حرمت خوردن و آشامیدن در شب ماه رمضان نسخ شد و مسلمانان خوشحال شدند[۲۱][۲۲]
منابع
پانویس
- ↑ جامع البیان، مج ۲، ج ۲، ص ۲۲۳-۲۲۸.
- ↑ توضیح المشتبه، ج ۵، ص ۴۵۸؛ الثقات، ج ۳، ص ۳۴۰؛ سیره ابن‌هشام، ج۲، ص ۵۱۰؛ مجمع البیان، ج ۱، ص ۵۰۳.
- ↑ اسدالغابه، ج ۳، ص ۱۸.
- ↑ الاصابه، ج ۳، ص ۳۴۲.
- ↑ البدایة و النهایه، ج ۳، ص ۱۲۴.
- ↑ مروج‌الذهب، ج۱، ص۷۱؛ الاستیعاب، ج۴، ص۲۹۸.
- ↑ الاصابه، ج ۳، ص ۳۴۲.
- ↑ البدایة و النهایه، ج ۳، ص ۱۲۱.
- ↑ الاستیعاب، ج ۴، ص ۲۵۴.
- ↑ الاصابة، ج ۷، ص ۱۸۴.
- ↑ سیره ابن هشام، ج ۲، ص ۵۱۰ و ۵۱۱.
- ↑ سیره ابن هشام، ج ۲، ص ۵۱۲.
- ↑ الاصابه، ج ۳، ص ۳۴۱.
- ↑ اسدی، سید مصطفی، مقاله «ابوصرمه خزرجی»، دائرة المعارف قرآن کریم، ج۱، ص 693-694.
- ↑ «آمیزش با زنانتان در شب روزه‌داری برای شما حلال شده است. آنها جامه شما و شما جامه آنهایید. خداوند معلوم داشت که شما با خود نادرستی می‌ورزیدید، بنابراین، از شما در گذشت و شما را بخشود؛ اکنون (می‌توانید) با آنان آمیزش کنید و آنچه خداوند برای شما مقرّر داشت» سوره بقره، آیه ۱۸۷.
- ↑ جامع البیان، مج ۲، ج ۲، ص ۲۲۳ و ۲۲۴.
- ↑ قمی، ج ۱، ص ۹۳؛ التفسیر الکبیر، ج ۵، ص ۲۶۸.
- ↑ الاصابه، ج ۳، ص ۳۴۳.
- ↑ اسباب النزول، واحدی، ص ۴۸.
- ↑ جامع البیان، مج ۲، ج ۲، ص ۲۲۷.
- ↑ اسباب النزول، واحدی، ص ۴۹.
- ↑ اسدی، سید مصطفی، مقاله «ابوصرمه خزرجی»، دائرة المعارف قرآن کریم، ج۱، ص 694.