اثبات اعجاز قرآن: تفاوت میان نسخه‌ها

از امامت‌پدیا، دانشنامهٔ امامت و ولایت
 
(۲ نسخهٔ میانیِ ایجادشده توسط همین کاربر نشان داده نشد)
خط ۱: خط ۱:
{{مدخل مرتبط | موضوع مرتبط = | عنوان مدخل  = | مداخل مرتبط = [[اثبات اعجاز قرآن در قرآن]] - [[اثبات اعجاز قرآن در حدیث]] - [[اثبات اعجاز قرآن در کلام اسلامی]]| پرسش مرتبط  = اثبات اعجاز قرآن (پرسش)}}
{{مدخل مرتبط | موضوع مرتبط = اعجاز قرآن | عنوان مدخل  = | مداخل مرتبط = | پرسش مرتبط  = }}


== معناشناسی اعجاز و معجزه ==
== معناشناسی اعجاز و معجزه ==
{{اصلی|معجزه}}
{{اصلی|معجزه}}
=== معنای لغوی ===
=== معنای لغوی ===
[[اعجاز]] مصدر [[باب]] [[افعال]] از ریشه "ع‌ ـ‌ ج‌ ـ‌ ز" به معنای [[ناتوان]] ساختن یا [[ناتوان]] یافتن کسی یا چیزی به‌کار رفته<ref>راغب، حسین بن محمد، المفردات، ص‌۵۴۷؛ ابن منظور، محمد بن مکرم، لسان العرب، ج‌۹، ص‌۵۸؛ مقائیس اللغة، ج۴، ص۲۳۲.</ref> و در [[قرآن کریم]] به معنای نخست آمده است: {{متن قرآن|وَمَا أَنتُم بِمُعْجِزِينَ}}<ref>و شما به ستوه آورنده‌ی خداوند نیستید؛ سوره انعام، آیه۱۳۴.</ref>. واژه معجزه، اسم فاعل ماده "عجز" از [[باب]] [[افعال]] به معنای ناتوان کننده است<ref>[[سید محمود دشتی|دشتی، سید محمود]] و [[غلام علی عزیزی|عزیزی، غلام علی]]، [[دائرةالمعارف قرآن کریم ج۳ (کتاب)|دائرةالمعارف قرآن کریم]]، ص۵۵۸ – ۵۶۴؛ [[محمد تقی مصباح یزدی|مصباح یزدی، محمد تقی]]، [[راه و راهنماشناسی (کتاب)|راه و راهنماشناسی]]، ص ۱۸۱.</ref>.
[[اعجاز]] مصدر [[باب]] [[افعال]] از ریشه "ع‌ ـ‌ ج‌ ـ‌ ز" به معنای [[ناتوان]] ساختن یا [[ناتوان]] یافتن کسی یا چیزی به‌کار رفته<ref>راغب، حسین بن محمد، المفردات، ص‌۵۴۷؛ ابن منظور، محمد بن مکرم، لسان العرب، ج‌۹، ص‌۵۸؛ مقائیس اللغة، ج۴، ص۲۳۲.</ref> و در [[قرآن کریم]] به معنای نخست آمده است: {{متن قرآن|وَمَا أَنتُم بِمُعْجِزِينَ}}<ref>و شما به ستوه آورنده‌ی خداوند نیستید؛ سوره انعام، آیه۱۳۴.</ref>. واژه معجزه، اسم فاعل ماده "عجز" از [[باب]] [[افعال]] به معنای ناتوان کننده است<ref>[[سید محمود دشتی|دشتی، سید محمود]] و [[غلام علی عزیزی|عزیزی، غلام علی]]، [[دائرةالمعارف قرآن کریم ج۳ (کتاب)|دائرةالمعارف قرآن کریم ج۳]]، ص۵۵۸ – ۵۶۴؛ [[محمد تقی مصباح یزدی|مصباح یزدی، محمد تقی]]، [[راه و راهنماشناسی (کتاب)|راه و راهنماشناسی]]، ص ۱۸۱.</ref>.


=== معنای اصطلاحی ===
=== معنای اصطلاحی ===
[[معجزه]] عمل خارق عادتی را گویند که انجام آن از [[قدرت]] افراد عادی بیرون بوده و تنها به اتکای یک نیروی مافوق طبیعی امکان‌پذیر است. [[معجزه]] عملی است از طرف مدعی [[نبوت]] و دارای برخی شرایط و خصوصیات و نشانه‌ای روشن و دلیلی آشکار است بر [[صدق]] ادعای آورنده آن<ref> [[محمد تقی مصباح یزدی|مصباح یزدی، محمد تقی]]، [[راه و راهنماشناسی (کتاب)|راه و راهنماشناسی]]، ص ۱۸۱.</ref>.  
[[معجزه]] عمل خارق عادتی را گویند که انجام آن از [[قدرت]] افراد عادی بیرون بوده و تنها به اتکای یک نیروی مافوق طبیعی امکان‌پذیر است. [[معجزه]] عملی است از طرف مدعی [[نبوت]] و دارای برخی شرایط و خصوصیات و نشانه‌ای روشن و دلیلی آشکار است بر [[صدق]] ادعای آورنده آن<ref>[[محمد تقی مصباح یزدی|مصباح یزدی، محمد تقی]]، [[راه و راهنماشناسی (کتاب)|راه و راهنماشناسی]]، ص ۱۸۱.</ref>.  


== شرایط معجزه ==
== شرایط معجزه ==
خط ۲۰: خط ۲۰:
[[پیامبر اسلام]] {{صل}} از نخستین روز اظهار دعوتش، با [[دشمنان]] سرسخت و [[کینه‌توزی]] مواجه شد که از هیچ‌گونه تلاش و کوششی برای [[مبارزه]] با این [[آیین الهی]]، کوتاهی نکردند و پس از [[نومید]] شدن از تأثیر تهدیدات و تطمیعات، کمر به [[قتل]] آن حضرت بستند، که با [[تدبیر الهی]]، این [[توطئه]] نیز با [[هجرت پیامبر]] خنثی شد. البته بقیه [[عمر]] [[شریف]] [[پیامبر]] در [[مدینه]] نیز در جنگ‌های متعدد با [[مشرکان]] و همدستان [[یهودی]] آنان سپری گردید.
[[پیامبر اسلام]] {{صل}} از نخستین روز اظهار دعوتش، با [[دشمنان]] سرسخت و [[کینه‌توزی]] مواجه شد که از هیچ‌گونه تلاش و کوششی برای [[مبارزه]] با این [[آیین الهی]]، کوتاهی نکردند و پس از [[نومید]] شدن از تأثیر تهدیدات و تطمیعات، کمر به [[قتل]] آن حضرت بستند، که با [[تدبیر الهی]]، این [[توطئه]] نیز با [[هجرت پیامبر]] خنثی شد. البته بقیه [[عمر]] [[شریف]] [[پیامبر]] در [[مدینه]] نیز در جنگ‌های متعدد با [[مشرکان]] و همدستان [[یهودی]] آنان سپری گردید.


از آن پس، [[دشمنان اسلام]] همواره به دنبال راه‌های گوناگون برای از بین بردن [[اسلام]] بوده‌اند. یکی از این شیوه‌ها تلاش برای آوردن [[کلامی]] مثل [[قرآن]] بوده است تا از این راه ادعای [[تحدی قرآن]] را درهم شکنند. اولین تلاش در این زمینه شاید به دست مسیلمه [[کذاب]]، که در زمان [[پیامبر]] ادعای [[پیامبری]] نمود و در نهایت مورد [[تمسخر]] دیگران شد، صورت گرفت. او [[سعی]] کرد یک [[سوره]] مثل [[قرآن]] بیاورد و آن [[سوره]] این بود: {{عربی|" الفیل و ما الفیل و ما أدراک ما الفیل له خرطومٌ طویل‏‏‏‏‏‏‏‏‏‏‏‏‏‏‏‏‏‏‏‏‏‏‏‏‏"}}<ref>ر ک: تفسیر ابن کثیر، ج۲، ص۴۲۶.</ref>.
از آن پس، [[دشمنان اسلام]] همواره به دنبال راه‌های گوناگون برای از بین بردن [[اسلام]] بوده‌اند. یکی از این شیوه‌ها تلاش برای آوردن [[کلامی]] مثل [[قرآن]] بوده است تا از این راه ادعای [[تحدی قرآن]] را درهم شکنند. اولین تلاش در این زمینه شاید به دست مسیلمه [[کذاب]]، که در زمان [[پیامبر]] ادعای [[پیامبری]] نمود و در نهایت مورد [[تمسخر]] دیگران شد، صورت گرفت. او [[سعی]] کرد یک [[سوره]] مثل [[قرآن]] بیاورد و آن [[سوره]] این بود: {{عربی|"الفیل و ما الفیل و ما أدراک ما الفیل له خرطومٌ طویل‏‏‏‏‏‏‏‏‏‏‏‏‏‏‏‏‏‏‏‏‏‏‏‏‏"}}<ref>ر.ک: تفسیر ابن کثیر، ج۲، ص۴۲۶.</ref>.


در عصر حاضر که قدرت‌های بزرگ [[دنیا]]، [[اسلام]] را بزرگ‌ترین [[دشمن]] برای [[سلطه]] ظالمانه خودشان شناخته و کمر به [[مبارزه]] جدی با آن بسته‌اند و همه گونه امکانات [[مالی]] و [[علمی]] و [[سیاسی]] و [[تبلیغاتی]] را در [[اختیار]] دارند، طبیعی است که با تمام توان بکوشند تا کتابی مشابه [[قرآن]] بنگارند و آن را به‌وسیله رسانه‌های گروهی و وسایل [[تبلیغات]] [[جهانی]] عرضه نمایند.
در عصر حاضر که قدرت‌های بزرگ [[دنیا]]، [[اسلام]] را بزرگ‌ترین [[دشمن]] برای [[سلطه]] ظالمانه خودشان شناخته و کمر به [[مبارزه]] جدی با آن بسته‌اند و همه گونه امکانات [[مالی]] و [[علمی]] و [[سیاسی]] و [[تبلیغاتی]] را در [[اختیار]] دارند، طبیعی است که با تمام توان بکوشند تا کتابی مشابه [[قرآن]] بنگارند و آن را به‌وسیله رسانه‌های گروهی و وسایل [[تبلیغات]] [[جهانی]] عرضه نمایند.


در همین راستا، اخیراً گروهی از [[مسیحیان]] در [[آمریکا]] در معارضه با [[قرآن]]، کتابی با نام "الفرقان الحق" نوشته‌اند. این جریان از سال ۱۹۹۹ با انتشار سوره‌ای جعلی [[شبیه]] [[سوره‌های قرآن]] [[کریم]] در اینترنت آغاز شد و به تألیف این کتاب انجامید که به [[تقلید]] از شیوه و اسلوب [[قرآن کریم]] و با استفاده از کلمات و [[آیات]] آن [[جعل]] و با رسم‌الخط [[قرآنی]] عرضه شد. به نظر می‌رسد فراهم آورندگان این کتاب هنوز در مرحله [[آزمایش]] هستند و شرایط فعلی را برای مورد گسترده و توزیع بی‌محابای آن در [[کشورهای اسلامی]] مناسب نمی‌بینند. اما این اثر در کتابخانه‌ای بزرگ و مشهور دنیای [[عرب]]، باشگاه‌های تفریحی و ورزشی و مراکز [[آموزشی]] و فنی به شکل گسترده‌ای [[تبلیغ]] و توزیع شده است. با اندک مطالعه و بررسی در [[وجوه اعجاز قرآن]] [[کریم]] و [[تطبیق]] عبارات چنین نوشته‌های بشری با [[آیات]] آسمانی [[قرآن کریم]] قابل‌مقایسه نیست و این تلاش‌ها هرگز به نتیجه نمی‌رسد<ref>ر ک: نقد کتاب «الفرقان الحق» با تأکید بر وجوه اعجاز قرآن.</ref>.
در همین راستا، اخیراً گروهی از [[مسیحیان]] در [[آمریکا]] در معارضه با [[قرآن]]، کتابی با نام "الفرقان الحق" نوشته‌اند. این جریان از سال ۱۹۹۹ با انتشار سوره‌ای جعلی [[شبیه]] [[سوره‌های قرآن]] [[کریم]] در اینترنت آغاز شد و به تألیف این کتاب انجامید که به [[تقلید]] از شیوه و اسلوب [[قرآن کریم]] و با استفاده از کلمات و [[آیات]] آن [[جعل]] و با رسم‌الخط [[قرآنی]] عرضه شد. به نظر می‌رسد فراهم آورندگان این کتاب هنوز در مرحله [[آزمایش]] هستند و شرایط فعلی را برای مورد گسترده و توزیع بی‌محابای آن در [[کشورهای اسلامی]] مناسب نمی‌بینند. اما این اثر در کتابخانه‌ای بزرگ و مشهور دنیای [[عرب]]، باشگاه‌های تفریحی و ورزشی و مراکز [[آموزشی]] و فنی به شکل گسترده‌ای [[تبلیغ]] و توزیع شده است. با اندک مطالعه و بررسی در [[وجوه اعجاز قرآن]] [[کریم]] و [[تطبیق]] عبارات چنین نوشته‌های بشری با [[آیات]] آسمانی [[قرآن کریم]] قابل‌مقایسه نیست و این تلاش‌ها هرگز به نتیجه نمی‌رسد<ref>ر.ک: نقد کتاب «الفرقان الحق» با تأکید بر وجوه اعجاز قرآن.</ref>.


بنابراین، هر فرد [[عاقل]] و جویای [[حقیقت]] با توجه به این نکات، [[یقین]] خواهد کرد [[قرآن کریم]] کتابی استثنایی و غیرقابل [[تقلید]] است و هیچ فرد یا گروهی با هیچ [[آموزش]] و تمرینی نمی‌تواند مانند آن را بیاورد. به این ترتیب، [[قرآن کریم]] همه ویژگی‌های یک [[معجزه]] [[خارق‌العاده]] بودن، [[الهی]] و غیرقابل [[تقلید]] بودن، و به‌عنوان دلیلی بر صحت [[نبوت]] ارائه شدن را داراست و ازاین‌روی، [[بهترین]] [[دلیل]] بر [[صدق]] [[دعوت]] [[پیامبر اکرم]] {{صل}} و [[حقانیت]] [[دین مقدس اسلام]] می‌باشد.
بنابراین، هر فرد [[عاقل]] و جویای [[حقیقت]] با توجه به این نکات، [[یقین]] خواهد کرد [[قرآن کریم]] کتابی استثنایی و غیرقابل [[تقلید]] است و هیچ فرد یا گروهی با هیچ [[آموزش]] و تمرینی نمی‌تواند مانند آن را بیاورد. به این ترتیب، [[قرآن کریم]] همه ویژگی‌های یک [[معجزه]] [[خارق‌العاده]] بودن، [[الهی]] و غیرقابل [[تقلید]] بودن، و به‌عنوان دلیلی بر صحت [[نبوت]] ارائه شدن را داراست و ازاین‌روی، [[بهترین]] [[دلیل]] بر [[صدق]] [[دعوت]] [[پیامبر اکرم]] {{صل}} و [[حقانیت]] [[دین مقدس اسلام]] می‌باشد.


آری، از بزرگ‌ترین [[نعمت‌های الهی]] بر [[جامعه انسانی]] همین است که این کتاب [[شریف]] را به‌گونه‌ای نازل فرموده که همواره به‌صورت [[معجزه]]‌ای جاویدان باقی بماند و [[دلیل]] [[صدق]] و حقانیتش را با خودش داشته باشد. دلیلی که [[درک]] دلالت آن، نیازی به تحصیل و تخصص ندارد و برای هر فردی قابل‌فهم و [[پذیرش]] است<ref>آموزش عقاید، ص۲۶۲.</ref><ref>[[محمد تقی سبحانی|سبحانی، محمد تقی]] و [[رضا برنجکار|برنجکار، رضا]]، [[معارف و عقاید ۱ (کتاب)|معارف و عقاید]]، ج۱، ص۲۱۱ - ۲۲۰.</ref>
آری، از بزرگ‌ترین [[نعمت‌های الهی]] بر [[جامعه انسانی]] همین است که این کتاب [[شریف]] را به‌گونه‌ای نازل فرموده که همواره به‌صورت [[معجزه]]‌ای جاویدان باقی بماند و [[دلیل]] [[صدق]] و حقانیتش را با خودش داشته باشد. دلیلی که [[درک]] دلالت آن، نیازی به تحصیل و تخصص ندارد و برای هر فردی قابل‌فهم و [[پذیرش]] است<ref>آموزش عقاید، ص۲۶۲.</ref>.<ref>[[محمد تقی سبحانی|سبحانی، محمد تقی]] و [[رضا برنجکار|برنجکار، رضا]]، [[معارف و عقاید ۱ (کتاب)|معارف و عقاید ۱]]، ص۲۱۱ - ۲۲۰.</ref>


== منابع ==
== منابع ==
خط ۴۱: خط ۴۱:
{{پانویس}}
{{پانویس}}


[[رده:قرآن]]
[[رده:اعجاز قرآن]]

نسخهٔ کنونی تا ‏۹ مارس ۲۰۲۴، ساعت ۰۸:۳۲

معناشناسی اعجاز و معجزه

معنای لغوی

اعجاز مصدر باب افعال از ریشه "ع‌ ـ‌ ج‌ ـ‌ ز" به معنای ناتوان ساختن یا ناتوان یافتن کسی یا چیزی به‌کار رفته[۱] و در قرآن کریم به معنای نخست آمده است: ﴿وَمَا أَنتُم بِمُعْجِزِينَ[۲]. واژه معجزه، اسم فاعل ماده "عجز" از باب افعال به معنای ناتوان کننده است[۳].

معنای اصطلاحی

معجزه عمل خارق عادتی را گویند که انجام آن از قدرت افراد عادی بیرون بوده و تنها به اتکای یک نیروی مافوق طبیعی امکان‌پذیر است. معجزه عملی است از طرف مدعی نبوت و دارای برخی شرایط و خصوصیات و نشانه‌ای روشن و دلیلی آشکار است بر صدق ادعای آورنده آن[۴].

شرایط معجزه

شرایط و خصوصیات معجزه عبارت‌اند از:

  1. هیچ انسانی حتی نوابغ، به اتکای قدرت بشری توانایی بر انجام آن نداشته باشد.
  2. آورنده معجزه باید دیگران را به مقابله دعوت کند "تحدی" و در این میدان مغلوب دیگران نشود.
  3. همراه با ادعای نبوت باشد[۵].

اگر کسی به‌ راستی توانست امور خارق‌العاده را انجام دهد و همگان در برابر او عاجز شوند، یقین پیدا می‌شود که او پشتوانه‌ای الهی دارد و از طرف خداست[۶].

قراین و نشانه‌های اعجاز قرآن کریم

پیامبر اسلام (ص) از نخستین روز اظهار دعوتش، با دشمنان سرسخت و کینه‌توزی مواجه شد که از هیچ‌گونه تلاش و کوششی برای مبارزه با این آیین الهی، کوتاهی نکردند و پس از نومید شدن از تأثیر تهدیدات و تطمیعات، کمر به قتل آن حضرت بستند، که با تدبیر الهی، این توطئه نیز با هجرت پیامبر خنثی شد. البته بقیه عمر شریف پیامبر در مدینه نیز در جنگ‌های متعدد با مشرکان و همدستان یهودی آنان سپری گردید.

از آن پس، دشمنان اسلام همواره به دنبال راه‌های گوناگون برای از بین بردن اسلام بوده‌اند. یکی از این شیوه‌ها تلاش برای آوردن کلامی مثل قرآن بوده است تا از این راه ادعای تحدی قرآن را درهم شکنند. اولین تلاش در این زمینه شاید به دست مسیلمه کذاب، که در زمان پیامبر ادعای پیامبری نمود و در نهایت مورد تمسخر دیگران شد، صورت گرفت. او سعی کرد یک سوره مثل قرآن بیاورد و آن سوره این بود: "الفیل و ما الفیل و ما أدراک ما الفیل له خرطومٌ طویل‏‏‏‏‏‏‏‏‏‏‏‏‏‏‏‏‏‏‏‏‏‏‏‏‏"[۷].

در عصر حاضر که قدرت‌های بزرگ دنیا، اسلام را بزرگ‌ترین دشمن برای سلطه ظالمانه خودشان شناخته و کمر به مبارزه جدی با آن بسته‌اند و همه گونه امکانات مالی و علمی و سیاسی و تبلیغاتی را در اختیار دارند، طبیعی است که با تمام توان بکوشند تا کتابی مشابه قرآن بنگارند و آن را به‌وسیله رسانه‌های گروهی و وسایل تبلیغات جهانی عرضه نمایند.

در همین راستا، اخیراً گروهی از مسیحیان در آمریکا در معارضه با قرآن، کتابی با نام "الفرقان الحق" نوشته‌اند. این جریان از سال ۱۹۹۹ با انتشار سوره‌ای جعلی شبیه سوره‌های قرآن کریم در اینترنت آغاز شد و به تألیف این کتاب انجامید که به تقلید از شیوه و اسلوب قرآن کریم و با استفاده از کلمات و آیات آن جعل و با رسم‌الخط قرآنی عرضه شد. به نظر می‌رسد فراهم آورندگان این کتاب هنوز در مرحله آزمایش هستند و شرایط فعلی را برای مورد گسترده و توزیع بی‌محابای آن در کشورهای اسلامی مناسب نمی‌بینند. اما این اثر در کتابخانه‌ای بزرگ و مشهور دنیای عرب، باشگاه‌های تفریحی و ورزشی و مراکز آموزشی و فنی به شکل گسترده‌ای تبلیغ و توزیع شده است. با اندک مطالعه و بررسی در وجوه اعجاز قرآن کریم و تطبیق عبارات چنین نوشته‌های بشری با آیات آسمانی قرآن کریم قابل‌مقایسه نیست و این تلاش‌ها هرگز به نتیجه نمی‌رسد[۸].

بنابراین، هر فرد عاقل و جویای حقیقت با توجه به این نکات، یقین خواهد کرد قرآن کریم کتابی استثنایی و غیرقابل تقلید است و هیچ فرد یا گروهی با هیچ آموزش و تمرینی نمی‌تواند مانند آن را بیاورد. به این ترتیب، قرآن کریم همه ویژگی‌های یک معجزه خارق‌العاده بودن، الهی و غیرقابل تقلید بودن، و به‌عنوان دلیلی بر صحت نبوت ارائه شدن را داراست و ازاین‌روی، بهترین دلیل بر صدق دعوت پیامبر اکرم (ص) و حقانیت دین مقدس اسلام می‌باشد.

آری، از بزرگ‌ترین نعمت‌های الهی بر جامعه انسانی همین است که این کتاب شریف را به‌گونه‌ای نازل فرموده که همواره به‌صورت معجزه‌ای جاویدان باقی بماند و دلیل صدق و حقانیتش را با خودش داشته باشد. دلیلی که درک دلالت آن، نیازی به تحصیل و تخصص ندارد و برای هر فردی قابل‌فهم و پذیرش است[۹].[۱۰]

منابع

پانویس

  1. راغب، حسین بن محمد، المفردات، ص‌۵۴۷؛ ابن منظور، محمد بن مکرم، لسان العرب، ج‌۹، ص‌۵۸؛ مقائیس اللغة، ج۴، ص۲۳۲.
  2. و شما به ستوه آورنده‌ی خداوند نیستید؛ سوره انعام، آیه۱۳۴.
  3. دشتی، سید محمود و عزیزی، غلام علی، دائرةالمعارف قرآن کریم ج۳، ص۵۵۸ – ۵۶۴؛ مصباح یزدی، محمد تقی، راه و راهنماشناسی، ص ۱۸۱.
  4. مصباح یزدی، محمد تقی، راه و راهنماشناسی، ص ۱۸۱.
  5. مصباح یزدی، محمد تقی، راه و راهنماشناسی، ص ۱۸۱.
  6. نصیری، علی، قرآن‌شناسی، چلچراغ حکمت ج۲۲، ص ۴۷ تا ۶۲.
  7. ر.ک: تفسیر ابن کثیر، ج۲، ص۴۲۶.
  8. ر.ک: نقد کتاب «الفرقان الحق» با تأکید بر وجوه اعجاز قرآن.
  9. آموزش عقاید، ص۲۶۲.
  10. سبحانی، محمد تقی و برنجکار، رضا، معارف و عقاید ۱، ص۲۱۱ - ۲۲۰.