حسن بن سهل سرخسی: تفاوت میان نسخه‌ها
(←مقدمه) |
بدون خلاصۀ ویرایش برچسب: پیوندهای ابهام‌زدایی |
||
| خط ۱: | خط ۱: | ||
{{مدخل مرتبط | موضوع مرتبط = | عنوان مدخل = | مداخل مرتبط = | پرسش مرتبط = }} | {{مدخل مرتبط | موضوع مرتبط = اصحاب امام رضا| عنوان مدخل = | مداخل مرتبط = | پرسش مرتبط = }} | ||
== | == آشنایی اجمالی == | ||
حسن بن | [[ابومحمد حسن بن سهل بن عبدالله سرخسی ذوالقلمین]] [[برادر]] [[فضل بن سهل ذوالریاستین]]، [[وزیر]] [[مأمون عباسی]] بود. ولادت او را به سال ۱۶۶ هـ نوشته‌اند.<ref>الاعلام ۲/۱۹۲.</ref> [[شیخ طوسی]] نام وی را در زمره [[اصحاب امام رضا]]{{ع}} ذکر کرده است.<ref>رجال الطوسی ۳۷۴.</ref> حسن فردی ادیب، [[شاعر]]<ref> الفهرست (الندیم) ۱۹۱.</ref> و آشنا به [[اخترشناسی]] بود.<ref>اعیان الشیعه ۵/۱۰۷.</ref> هنگامی که برادرش فضل در [[خراسان]] به [[قتل]] رسید، [[مأمون]] حسن را که در آن [[زمان]] در [[بغداد]] بود، به [[وزارت]] برگزید و تمام [[اختیارات]] فضل را به او واگذار کرد<ref> تاریخ بغداد ۷/۳۲۰.</ref> از جمله [[ولایت]] و [[حکومت]] تمام سرزمین‌هایی را که به دست [[طاهر بن حسین]] از [[فرماندهان لشکر]] مأمون فتح شده بود، به حسن واگذار نمود.<ref> الوافی بالوفیات ۱۲/۳۸.</ref> وی نزد مأمون منزلتی والا داشت و مورد [[احترام]] وی بود و نشست‌های طولانی مأمون با وی حکایت از این امر دارد.<ref>الفخری ۲۲۳.</ref> [[رجال‌نویسان]] و [[مورخان]] حسن را فردی [[عاقل]]، [[مدبر]]، بلندهمت و بسیار [[بخشنده]] توصیف کرده و آورده‌اند که وی بسیار به [[شعرا]] علاقمند بود و عطایای فراوانی به ایشان [[هدیه]] می‌‌کرد.<ref>الوافی بالوفیات ۱۲/۳۸.</ref> مورخان گفته‌اند: پس از آنکه مأمون از خراسان به بغداد بازگشت، با پوران دختر [[حسن بن سهل]] [[ازدواج]] کرد و ابن سهل نیز [[مراسم]] [[عروسی]] را بسیار مفصل و باشکوه برگزار نمود.<ref>تاریخ بغداد ۷/۳۲۰.</ref> [[شیخ مفید]] می‌‌نویسد: فضل و حسن با [[ولایتعهدی امام رضا]]{{ع}} مخالف بودند، ولی به [[اصرار]] مأمون نزد [[امام]]{{ع}} رفته و موافقت حضرت را جلب کردند. آنان ظاهراً این مسئله را پذیرفته بودند، ولی به قدری نزد مأمون از امام [[سعایت]] و [[بدگویی]] کردند که موجب [[شهادت امام]]{{ع}} توسط او گردید.<ref> الارشاد ۲/۲۶۰، ۲۶۱ و ۲۶۹.</ref> بنا بر گفته [[طبری]]، حسن به سال ۲۰۳ هـ به [[مرض]] سوداء دچار گشته و عقلش را از دست داد و چنان شدت یافت که در [[غل و زنجیر]] شده و در خانه‌اش [[محبوس]] گردید. این [[مورخ]] [[زمان مرگ]] حسن بن سهل را سال ۲۳۶ هـ نوشته است.<ref> تاریخ الطبری ۸/۵۶۸ و ۹/۱۸۴.</ref> البته اقوال دیگری درباره [[تاریخ]] [[مرگ]] او وجود دارد. | ||
حسن کتاب جاودان [[خرد]] تصنیف هوشنگ [[شاه]] را به [[عربی]] [[ترجمه]] و تلخیص کرده است.<ref> کشف الظنون ۱/۵۷۷.</ref> الندیم نیز وی را در زمره [[شعرا]] ذکر کرده و اشعار اندکی را به او نسبت داده است.<ref>الفهرست (الندیم) ۱۹۱.</ref>.<ref> [[فرهنگ‌نامه مؤلفان اسلامی ج۱ (کتاب)|فرهنگ‌نامه مؤلفان اسلامی]]، ج۱، ص۲۶۰.</ref> | |||
== جستارهای وابسته == | == جستارهای وابسته == | ||
* [[فضل بن سهل]] (برادر) | * [[فضل بن سهل]] (برادر) | ||
== منابع == | == منابع == | ||
{{منابع}} | {{منابع}} | ||
# [[پرونده: | # [[پرونده: IM009687.jpg|22px]] جمعی از پژوهشگران، [[فرهنگ‌نامه مؤلفان اسلامی ج۱ (کتاب)|'''فرهنگ‌نامه مؤلفان اسلامی ج۱''']] | ||
{{پایان منابع}} | {{پایان منابع}} | ||
| خط ۱۸: | خط ۱۷: | ||
{{پانویس}} | {{پانویس}} | ||
[[رده: | [[رده:اصحاب امام رضا]] | ||
[[رده:اعلام]] | [[رده:اعلام]] | ||
نسخهٔ کنونی تا ۱۰ مارس ۲۰۲۴، ساعت ۱۲:۵۰
آشنایی اجمالی
ابومحمد حسن بن سهل بن عبدالله سرخسی ذوالقلمین برادر فضل بن سهل ذوالریاستین، وزیر مأمون عباسی بود. ولادت او را به سال ۱۶۶ هـ نوشته‌اند.[۱] شیخ طوسی نام وی را در زمره اصحاب امام رضا(ع) ذکر کرده است.[۲] حسن فردی ادیب، شاعر[۳] و آشنا به اخترشناسی بود.[۴] هنگامی که برادرش فضل در خراسان به قتل رسید، مأمون حسن را که در آن زمان در بغداد بود، به وزارت برگزید و تمام اختیارات فضل را به او واگذار کرد[۵] از جمله ولایت و حکومت تمام سرزمین‌هایی را که به دست طاهر بن حسین از فرماندهان لشکر مأمون فتح شده بود، به حسن واگذار نمود.[۶] وی نزد مأمون منزلتی والا داشت و مورد احترام وی بود و نشست‌های طولانی مأمون با وی حکایت از این امر دارد.[۷] رجال‌نویسان و مورخان حسن را فردی عاقل، مدبر، بلندهمت و بسیار بخشنده توصیف کرده و آورده‌اند که وی بسیار به شعرا علاقمند بود و عطایای فراوانی به ایشان هدیه می‌‌کرد.[۸] مورخان گفته‌اند: پس از آنکه مأمون از خراسان به بغداد بازگشت، با پوران دختر حسن بن سهل ازدواج کرد و ابن سهل نیز مراسم عروسی را بسیار مفصل و باشکوه برگزار نمود.[۹] شیخ مفید می‌‌نویسد: فضل و حسن با ولایتعهدی امام رضا(ع) مخالف بودند، ولی به اصرار مأمون نزد امام(ع) رفته و موافقت حضرت را جلب کردند. آنان ظاهراً این مسئله را پذیرفته بودند، ولی به قدری نزد مأمون از امام سعایت و بدگویی کردند که موجب شهادت امام(ع) توسط او گردید.[۱۰] بنا بر گفته طبری، حسن به سال ۲۰۳ هـ به مرض سوداء دچار گشته و عقلش را از دست داد و چنان شدت یافت که در غل و زنجیر شده و در خانه‌اش محبوس گردید. این مورخ زمان مرگ حسن بن سهل را سال ۲۳۶ هـ نوشته است.[۱۱] البته اقوال دیگری درباره تاریخ مرگ او وجود دارد.
حسن کتاب جاودان خرد تصنیف هوشنگ شاه را به عربی ترجمه و تلخیص کرده است.[۱۲] الندیم نیز وی را در زمره شعرا ذکر کرده و اشعار اندکی را به او نسبت داده است.[۱۳].[۱۴]
جستارهای وابسته
- فضل بن سهل (برادر)
منابع
جمعی از پژوهشگران، فرهنگ‌نامه مؤلفان اسلامی ج۱
پانویس
- ↑ الاعلام ۲/۱۹۲.
- ↑ رجال الطوسی ۳۷۴.
- ↑ الفهرست (الندیم) ۱۹۱.
- ↑ اعیان الشیعه ۵/۱۰۷.
- ↑ تاریخ بغداد ۷/۳۲۰.
- ↑ الوافی بالوفیات ۱۲/۳۸.
- ↑ الفخری ۲۲۳.
- ↑ الوافی بالوفیات ۱۲/۳۸.
- ↑ تاریخ بغداد ۷/۳۲۰.
- ↑ الارشاد ۲/۲۶۰، ۲۶۱ و ۲۶۹.
- ↑ تاریخ الطبری ۸/۵۶۸ و ۹/۱۸۴.
- ↑ کشف الظنون ۱/۵۷۷.
- ↑ الفهرست (الندیم) ۱۹۱.
- ↑ فرهنگ‌نامه مؤلفان اسلامی، ج۱، ص۲۶۰.