علم معصوم به تمام موارد قرآن: تفاوت میان نسخه‌ها
(←پانویس) |
بدون خلاصۀ ویرایش |
||
| خط ۷: | خط ۷: | ||
== قرآن منبع علم [[اهل بیت]] و علم ایشان به قرآن == | == قرآن منبع علم [[اهل بیت]] و علم ایشان به قرآن == | ||
یکی از معتبرترین خاستگاه علوم [[اهل بیت]] {{عم}}، قرآن کریم است. این کتاب آسمانی، سرچشمۀ تمامی احکام شریعت و مهم‌ترین منبع علوم و معارف اسلامی است، | یکی از معتبرترین خاستگاه علوم [[اهل بیت]] {{عم}}، قرآن کریم است. این کتاب آسمانی، سرچشمۀ تمامی احکام شریعت و مهم‌ترین منبع علوم و معارف اسلامی است، لکن همه کس نمی‌تواند به عمق و باطن آن دست یابد و حقایق علمی آن را کشف کند. تنها کسانی که بعد از [[پیامبر خاتم|رسول اکرم]] {{صل}} به تمام قرآن آشنایند و از ظاهر و باطن، محکم و متشابه، ناسخ و منسوخ، عام و خاص، و مطلق و مقیدش آگاهی دارند، [[امامان]] {{عم}} هستند<ref>ر.ک: [[ناصر مکارم شیرازی|مکارم شیرازی، ناصر]]، پیام قرآن، ج ۹، ص ۱۱۱۹-۱۲۶؛ [[محمد صادق عظیمی|عظیمی، محمد صادق]]، [[سیر تطور موضوع گستره علم امام در کلام اسلامی (پایان‌نامه)|سیر تطور گستره علم امام در کلام اسلامی]]، ص ۱۷۱؛ [[علی اکبر بابایی|بابایی، علی اکبر]]، [[اهل بیت پیامبر مفسران آگاه به تمام قرآن (مقاله)|اهل بیت پیامبر مفسران آگاه به تمام قرآن]]، ماهنامۀ معرفت، ش ۳۸، ص ۲۷.</ref>. با این تفاوت که [[پیامبر]] از طریق [[وحی]] با آیات [[قرآن]] آشنا می شد، و [[امامان]] با هدایت‌های پیامبر و تأییدات ویژۀ خداوند. شیعیان معتقدند، آگاهی از قرآن و تفسیر و تأویل آن، جزء علومی است که لازم است امام از آن برخوردار باشد و عدم اطلاع از آن، نقصان در علوم دینی است و چنین نقصی از امام به دور است. در این زمینه گفته شده است: "قرآن به تمام و کمال و با همه حلال و حرام خود، بدون هیچ اختلاف و نزاعی، نزد امامان {{عم}} موجود است"<ref>ر.ک: [[محمد صادق عظیمی|عظیمی، محمد صادق]]، [[سیر تطور موضوع گستره علم امام در کلام اسلامی (پایان‌نامه)|سیر تطور گستره علم امام در کلام اسلامی]]، ص ۱۷۱؛ [[ناصرالدین اوجاقی|اوجاقی، ناصرالدین]]، [[علم امام از دیدگاه کلام امامیه (کتاب)|علم امام از دیدگاه کلام امامیه]]، ص ۷۵ و ۷۶.</ref> و شیخ صدوق در این زمینه می گوید: "علم امام از ناحيه خداى تعالى و رسول اوست و از اين روست كه حقايق قرآن را می‌دانند و تنزيل و تفسير و تأويل و معانى و ناسخ و منسوخ (...) آن را می‌دانند ..."<ref>ابن بابویه، محمد بن علی، كمال الدين و تمام النعمة، ج ۲، ص ۶۶۱.</ref>.<ref>ر.ک: [[سید ابراهیم افتخاری|افتخاری، سید ابراهیم]]، [[بررسی مقایسه‌ای شئون امامت در مکتب قم و بغداد (پایان‌نامه)|بررسی مقایسه‌ای شئون امامت در مکتب قم و بغداد]]، ص ۸۱.</ref> | ||
== دلیل روایی بر علم امامان به تمام قرآن == | == دلیل روایی بر علم امامان به تمام قرآن == | ||
برخی از روایات | برخی از روایات نیز دال بر چنین مطلبی هستند، مانند روایت [[امام علی|امیرالمؤمنین]] {{ع}} که می‌فرمایند: «هیچ آیه از قرآن بر [[پیامبر خاتم|پیامبر خدا]] {{صل}} نیامد مگر آنکه آن را بر من خوانده و املا نمود و من آن را با خط خود نوشتم، پیامبر، تأویل و تفسیر و ناسخ و منسوخ و محکم متشابه و عام و خاص آن را به من آموخت»<ref>صفار، محمد بن حسن، بصائرالدرجات، ج 1، ص ۱۹۸.</ref> و یا [[امام باقر]] {{ع}} می فرمایند: هیچ کس نمی‌تواند ادعا کند از ظاهر و باطن قرآن به طور کامل آگاه است، مگر اوصیا و جانشینان پیامبر.<ref>ر.ک: [[محمد صادق عظیمی|عظیمی، محمد صادق]]، [[سیر تطور موضوع گستره علم امام در کلام اسلامی (پایان‌نامه)|سیر تطور گستره علم امام در کلام اسلامی]]، ص ۱۷۱.</ref> همچنین برخی روایات ذیل آیۀ {{متن قرآن|وَ مَا يَعْلَمُ تَأْوِيلَهُ إِلَّا اللَّهُ وَ الرَّاسِخُونَ فىِ الْعِلْمِ}}،<ref>سورۀ آل عمران، آیۀ ۷.</ref> راسخان در علم را به خصوص [[امامان]] [[معصوم]] {{عم}} تفسیر کرده و دلیل دیگری بر حصر همۀ علوم و معانی قرآن در دوازده امام است، یعنی اینکه فقط ایشان عالم به تمام موارد موجود در قرآن هستند. [[امام صادق]] {{ع}} فرمودند: {{متن قرآن|نَحْنُ الرَّاسِخُونَ فِي الْعِلْمِ وَ نَحْنُ نَعْلَمُ تَأْوِيلَه}}<ref>کلینی، محمد بن یعقوب، کافی، ج ۱، ص ۲۱۳.</ref>.<ref>ر.ک: [[علی اکبر بابایی|بابایی، علی اکبر]]، [[اهل بیت پیامبر مفسران آگاه به تمام قرآن (مقاله)|اهل بیت پیامبر مفسران آگاه به تمام قرآن]]، ماهنامۀ معرفت، ش ۳۸، ص ۲۷.</ref> | ||
== نتیجه گیری == | == نتیجه گیری == | ||
از [[روایات]] گوناگون استفاده می‌شود که اولاً قرآن علم خداوند بوده و همۀ حقایق در آن موجود است | از [[روایات]] گوناگون استفاده می‌شود که اولاً قرآن علم خداوند بوده و همۀ حقایق در آن موجود است و ثانیاً یکی از مصادر علوم و معارف [[امامان]] {{عم}} قرآن مجید است و ایشان به تمام آن علم دارند<ref>ر.ک: [[محمد صادق عظیمی|عظیمی، محمد صادق]]، [[سیر تطور موضوع گستره علم امام در کلام اسلامی (پایان‌نامه)|سیر تطور گستره علم امام در کلام اسلامی]]، ص ۱۷۱.</ref>. | ||
== پرسش‌های وابسته == | == پرسش‌های وابسته == | ||
نسخهٔ ۲۹ آوریل ۲۰۲۴، ساعت ۱۳:۲۹
این مدخل زیرشاخهٔ بحث علم معصوم است. علم معصوم به تمام موارد قرآن از چند منظر متفاوت، بررسی می‌شود: علم معصوم به تمام موارد قرآن در حدیث - علم معصوم به تمام موارد قرآن در کلام اسلامی - پرسش‌های مرتبطقرآن منبع علم اهل بیت و علم ایشان به قرآن
یکی از معتبرترین خاستگاه علوم اهل بیت (ع)، قرآن کریم است. این کتاب آسمانی، سرچشمۀ تمامی احکام شریعت و مهم‌ترین منبع علوم و معارف اسلامی است، لکن همه کس نمی‌تواند به عمق و باطن آن دست یابد و حقایق علمی آن را کشف کند. تنها کسانی که بعد از رسول اکرم (ص) به تمام قرآن آشنایند و از ظاهر و باطن، محکم و متشابه، ناسخ و منسوخ، عام و خاص، و مطلق و مقیدش آگاهی دارند، امامان (ع) هستند[۱]. با این تفاوت که پیامبر از طریق وحی با آیات قرآن آشنا می شد، و امامان با هدایت‌های پیامبر و تأییدات ویژۀ خداوند. شیعیان معتقدند، آگاهی از قرآن و تفسیر و تأویل آن، جزء علومی است که لازم است امام از آن برخوردار باشد و عدم اطلاع از آن، نقصان در علوم دینی است و چنین نقصی از امام به دور است. در این زمینه گفته شده است: "قرآن به تمام و کمال و با همه حلال و حرام خود، بدون هیچ اختلاف و نزاعی، نزد امامان (ع) موجود است"[۲] و شیخ صدوق در این زمینه می گوید: "علم امام از ناحيه خداى تعالى و رسول اوست و از اين روست كه حقايق قرآن را می‌دانند و تنزيل و تفسير و تأويل و معانى و ناسخ و منسوخ (...) آن را می‌دانند ..."[۳].[۴]
دلیل روایی بر علم امامان به تمام قرآن
برخی از روایات نیز دال بر چنین مطلبی هستند، مانند روایت امیرالمؤمنین (ع) که می‌فرمایند: «هیچ آیه از قرآن بر پیامبر خدا (ص) نیامد مگر آنکه آن را بر من خوانده و املا نمود و من آن را با خط خود نوشتم، پیامبر، تأویل و تفسیر و ناسخ و منسوخ و محکم متشابه و عام و خاص آن را به من آموخت»[۵] و یا امام باقر (ع) می فرمایند: هیچ کس نمی‌تواند ادعا کند از ظاهر و باطن قرآن به طور کامل آگاه است، مگر اوصیا و جانشینان پیامبر.[۶] همچنین برخی روایات ذیل آیۀ ﴿وَ مَا يَعْلَمُ تَأْوِيلَهُ إِلَّا اللَّهُ وَ الرَّاسِخُونَ فىِ الْعِلْمِ﴾،[۷] راسخان در علم را به خصوص امامان معصوم (ع) تفسیر کرده و دلیل دیگری بر حصر همۀ علوم و معانی قرآن در دوازده امام است، یعنی اینکه فقط ایشان عالم به تمام موارد موجود در قرآن هستند. امام صادق (ع) فرمودند: ﴿نَحْنُ الرَّاسِخُونَ فِي الْعِلْمِ وَ نَحْنُ نَعْلَمُ تَأْوِيلَه﴾[۸].[۹]
نتیجه گیری
از روایات گوناگون استفاده می‌شود که اولاً قرآن علم خداوند بوده و همۀ حقایق در آن موجود است و ثانیاً یکی از مصادر علوم و معارف امامان (ع) قرآن مجید است و ایشان به تمام آن علم دارند[۱۰].
پرسش‌های وابسته
منابع
پانویس
- ↑ ر.ک: مکارم شیرازی، ناصر، پیام قرآن، ج ۹، ص ۱۱۱۹-۱۲۶؛ عظیمی، محمد صادق، سیر تطور گستره علم امام در کلام اسلامی، ص ۱۷۱؛ بابایی، علی اکبر، اهل بیت پیامبر مفسران آگاه به تمام قرآن، ماهنامۀ معرفت، ش ۳۸، ص ۲۷.
- ↑ ر.ک: عظیمی، محمد صادق، سیر تطور گستره علم امام در کلام اسلامی، ص ۱۷۱؛ اوجاقی، ناصرالدین، علم امام از دیدگاه کلام امامیه، ص ۷۵ و ۷۶.
- ↑ ابن بابویه، محمد بن علی، كمال الدين و تمام النعمة، ج ۲، ص ۶۶۱.
- ↑ ر.ک: افتخاری، سید ابراهیم، بررسی مقایسه‌ای شئون امامت در مکتب قم و بغداد، ص ۸۱.
- ↑ صفار، محمد بن حسن، بصائرالدرجات، ج 1، ص ۱۹۸.
- ↑ ر.ک: عظیمی، محمد صادق، سیر تطور گستره علم امام در کلام اسلامی، ص ۱۷۱.
- ↑ سورۀ آل عمران، آیۀ ۷.
- ↑ کلینی، محمد بن یعقوب، کافی، ج ۱، ص ۲۱۳.
- ↑ ر.ک: بابایی، علی اکبر، اهل بیت پیامبر مفسران آگاه به تمام قرآن، ماهنامۀ معرفت، ش ۳۸، ص ۲۷.
- ↑ ر.ک: عظیمی، محمد صادق، سیر تطور گستره علم امام در کلام اسلامی، ص ۱۷۱.