علم معصوم به تمام موارد قرآن: تفاوت میان نسخه‌ها

نسخهٔ کنونی تا ‏۲۹ آوریل ۲۰۲۴، ساعت ۱۴:۴۵

قرآن منبع علم اهل بیت و علم ایشان به قرآن

یکی از معتبرترین خاستگاه علوم اهل بیت (ع)، قرآن کریم است. این کتاب آسمانی، سرچشمۀ تمامی احکام شریعت و مهم‌ترین منبع علوم و معارف اسلامی است، لکن همه کس نمی‌تواند به عمق و باطن آن دست یابد و حقایق علمی آن را کشف کند. تنها کسانی که بعد از رسول اکرم (ص) به تمام قرآن آشنایند و از ظاهر و باطن، محکم و متشابه، ناسخ و منسوخ، عام و خاص، و مطلق و مقیدش آگاهی دارند، امامان (ع) هستند^[۱]. با این تفاوت که پیامبر از طریق وحی با آیات قرآن آشنا می شد، و امامان با هدایت‌های پیامبر و تأییدات ویژۀ خداوند. شیعیان معتقدند، آگاهی از قرآن و تفسیر و تأویل آن، جزء علومی است که لازم است امام از آن برخوردار باشد و عدم اطلاع از آن، نقصان در علوم دینی است و چنین نقصی از امام به دور است. در این زمینه گفته شده است: "قرآن به تمام و کمال و با همه حلال و حرام خود، بدون هیچ اختلاف و نزاعی، نزد امامان (ع) موجود است"^[۲] و شیخ صدوق در این زمینه می گوید: "علم امام از ناحيه خداى تعالى و رسول اوست و از اين روست كه حقايق قرآن را می‌دانند و تنزيل و تفسير و تأويل و معانى و ناسخ و منسوخ (...) آن را می‌دانند ..."^[۳].^[۴]

دلیل روایی بر علم امامان به تمام قرآن

برخی از روایات نیز دال بر چنین مطلبی هستند، مانند روایت امیرالمؤمنین (ع) که می‌فرمایند: «هیچ آیه از قرآن بر پیامبر خدا (ص) نیامد مگر آنکه آن را بر من خوانده و املا نمود و من آن را با خط خود نوشتم، پیامبر، تأویل و تفسیر و ناسخ و منسوخ و محکم متشابه و عام و خاص آن را به من آموخت»^[۵] و یا امام باقر (ع) می فرمایند: هیچ کس نمی‌تواند ادعا کند از ظاهر و باطن قرآن به طور کامل آگاه است، مگر اوصیا و جانشینان پیامبر.^[۶] همچنین برخی روایات ذیل آیۀ ﴿وَ مَا يَعْلَمُ تَأْوِيلَهُ إِلَّا اللَّهُ وَ الرَّاسِخُونَ فىِ الْعِلْمِ﴾،^[۷] راسخان در علم را به خصوص امامان معصوم (ع) تفسیر کرده و دلیل دیگری بر حصر همۀ علوم و معانی قرآن در دوازده امام است، یعنی اینکه فقط ایشان عالم به تمام موارد موجود در قرآن هستند. امام صادق (ع) فرمودند: ﴿نَحْنُ‏ الرَّاسِخُونَ‏ فِي‏ الْعِلْمِ‏ وَ نَحْنُ‏ نَعْلَمُ‏ تَأْوِيلَه﴾^[۸].^[۹]

نتیجه گیری

از روایات گوناگون استفاده می‌شود که اولاً قرآن علم خداوند بوده و همۀ حقایق در آن موجود است و ثانیاً یکی از مصادر علوم و معارف امامان (ع) قرآن مجید است و ایشان به تمام آن علم دارند^[۱۰].

پرسش‌های وابسته

آیا معصوم به تمام موارد قرآن علم دارد؟ (پرسش)

منابع

پانویس

↑ ر.ک: مکارم شیرازی، ناصر، پیام قرآن ج۹، ص ۱۱۱۹-۱۲۶؛ عظیمی، محمد صادق، سیر تطور گستره علم امام در کلام اسلامی، ص ۱۷۱؛ بابایی، علی اکبر، اهل بیت پیامبر مفسران آگاه به تمام قرآن، ماهنامۀ معرفت، ش ۳۸، ص ۲۷.
↑ ر.ک: عظیمی، محمد صادق، سیر تطور گستره علم امام در کلام اسلامی، ص ۱۷۱؛ اوجاقی، ناصرالدین، علم امام از دیدگاه کلام امامیه، ص ۷۵ و ۷۶.
↑ ابن بابویه، محمد بن علی، كمال الدين و تمام النعمة، ج ۲، ص ۶۶۱.
↑ ر.ک: افتخاری، سید ابراهیم، بررسی مقایسه‌ای شئون امامت در مکتب قم و بغداد، ص ۸۱.
↑ صفار، محمد بن حسن، بصائرالدرجات، ج 1، ص ۱۹۸.
↑ ر.ک: عظیمی، محمد صادق، سیر تطور گستره علم امام در کلام اسلامی، ص ۱۷۱.
↑ سورۀ آل عمران، آیۀ ۷.
↑ کلینی، محمد بن یعقوب، کافی، ج ۱، ص ۲۱۳.
↑ ر.ک: بابایی، علی اکبر، اهل بیت پیامبر مفسران آگاه به تمام قرآن، ماهنامۀ معرفت، ش ۳۸، ص ۲۷.
↑ ر.ک: عظیمی، محمد صادق، سیر تطور گستره علم امام در کلام اسلامی، ص ۱۷۱.

[1] ر.ک: مکارم شیرازی، ناصر، پیام قرآن ج۹، ص ۱۱۱۹-۱۲۶؛ عظیمی، محمد صادق، سیر تطور گستره علم امام در کلام اسلامی، ص ۱۷۱؛ بابایی، علی اکبر، اهل بیت پیامبر مفسران آگاه به تمام قرآن، ماهنامۀ معرفت، ش ۳۸، ص ۲۷.

[2] ر.ک: عظیمی، محمد صادق، سیر تطور گستره علم امام در کلام اسلامی، ص ۱۷۱؛ اوجاقی، ناصرالدین، علم امام از دیدگاه کلام امامیه، ص ۷۵ و ۷۶.

[3] ابن بابویه، محمد بن علی، كمال الدين و تمام النعمة، ج ۲، ص ۶۶۱.

[4] ر.ک: افتخاری، سید ابراهیم، بررسی مقایسه‌ای شئون امامت در مکتب قم و بغداد، ص ۸۱.

[5] صفار، محمد بن حسن، بصائرالدرجات، ج 1، ص ۱۹۸.

[6] ر.ک: عظیمی، محمد صادق، سیر تطور گستره علم امام در کلام اسلامی، ص ۱۷۱.

[7] سورۀ آل عمران، آیۀ ۷.

[8] کلینی، محمد بن یعقوب، کافی، ج ۱، ص ۲۱۳.

[9] ر.ک: بابایی، علی اکبر، اهل بیت پیامبر مفسران آگاه به تمام قرآن، ماهنامۀ معرفت، ش ۳۸، ص ۲۷.

[10] ر.ک: عظیمی، محمد صادق، سیر تطور گستره علم امام در کلام اسلامی، ص ۱۷۱.

[۱]

[۲]

[۳]

[۴]

[۵]

[۶]

[۷]

[۸]

[۹]

[۱۰]

@@ خط ۱: / خط ۱: @@
-{{علم معصوم}}
+{{مدخل مرتبط
-{{خرد}}
+| موضوع مرتبط = علم معصوم
-<div style="padding: 0.0em 0em 0.0em;">
+| عنوان مدخل  =
-: <div style="background-color: rgb(252, 252, 233); text-align:center; font-size: 85%; font-weight: normal;">اين مدخل از زیرشاخه‌های بحث '''[[علم معصوم]]''' است. "'''[[علم معصوم به تمام موارد قرآن]]'''" از چند منظر متفاوت، بررسی می‌شود:</div>
+| مداخل مرتبط = [[علم معصوم به تمام موارد قرآن در حدیث]] - [[علم معصوم به تمام موارد قرآن در کلام اسلامی]]
-<div style="padding: 0.0em 0em 0.0em;">
+| پرسش مرتبط  = علم معصوم (پرسش)
-: <div style="background-color: rgb(255, 245, 227); text-align:center; font-size: 85%; font-weight: normal;">[[علم معصوم به تمام موارد قرآن در قرآن]] | [[علم معصوم به تمام موارد قرآن در حدیث]] | [[علم معصوم به تمام موارد قرآن در کلام اسلامی]] | [[علم معصوم به تمام موارد قرآن در فلسفه اسلامی]] | [[علم معصوم به تمام موارد قرآن در عرفان اسلامی]]</div>
+}}
-<div style="padding: 0.0em 0em 0.0em;">
-: <div style="background-color: rgb(206,242, 299); text-align:center; font-size: 85%; font-weight: normal;">در این باره، تعداد بسیاری از پرسش‌های عمومی و مصداقی مرتبط، وجود دارند که در مدخل '''[[علم معصوم (پرسش)]]''' قابل دسترسی خواهند بود.</div>
-<div style="padding: 0.4em 0em 0.0em;">
-==قرآن منبع علم [[اهل بیت]] و علم ایشان به قرآن==
+== قرآن منبع علم [[اهل بیت]] و علم ایشان به قرآن ==
-*یکی از معتبرترین خاستگاه علوم [[اهل بیت]] {{عم}}، قرآن کریم است. این کتاب آسمانی، سرچشمۀ تمامی احکام شریعت و مهم‌ترین منبع علوم و معارف اسلامی است،<ref>ر.ک. [[محمد صادق عظیمی|عظیمی، محمد صادق]]، [[سیر تطور موضوع گستره علم امام در کلام اسلامی (پایان‌نامه)|سیر تطور گستره علم امام در کلام اسلامی]]، ص ۱۷۱؛ [[ناصرالدین اوجاقی|اوجاقی، ناصرالدین]]، [[علم امام از دیدگاه کلام امامیه (کتاب)|علم امام از دیدگاه کلام امامیه]]، ص ۷۵ و ۷۶</ref> لیکن همه کس نمی‌تواند به عمق و باطن آن دست یابد و حقایق علمی آن را کشف کند. تنها کسانی که بعد از [[پیامبر خاتم|رسول اکرم]] {{صل}} به تمام قرآن آشنایند و از ظاهر و باطن، محکم و متشابه، ناسخ و منسوخ، عام و خاص، و مطلق و مقیدش آگاهی دارند، [[امامان]] {{عم}} هستند.<ref>ر.ک. [[ناصر مکارم شیرازی|مکارم شیرازی، ناصر]]، پیام قرآن، ج ۹، ص ۱۱۱۹-۱۲۶؛ [[محمد صادق عظیمی|عظیمی، محمد صادق]]، [[سیر تطور موضوع گستره علم امام در کلام اسلامی (پایان‌نامه)|سیر تطور گستره علم امام در کلام اسلامی]]، ص ۱۷۱؛ [[علی اکبر بابایی|بابایی، علی اکبر]]، [[اهل بیت پیامبر مفسران آگاه به تمام قرآن (مقاله)|اهل بیت پیامبر مفسران آگاه به تمام قرآن]]، ماهنامۀ معرفت، ش ۳۸، ص ۲۷</ref> با این تفاوت که [[پیامبر]] از طریق [[وحی]] با آیات [[قرآن]] آشنا می شد، و [[امامان]] با هدایت‌های پیامبر و تأییدات ویژۀ خداوند.<ref>ر.ک. [[محمد صادق عظیمی|عظیمی، محمد صادق]]، [[سیر تطور موضوع گستره علم امام در کلام اسلامی (پایان‌نامه)|سیر تطور گستره علم امام در کلام اسلامی]]، ص ۱۷۱</ref> شیعیان معتقدند، آگاهی از قرآن و تفسیر و تأویل آن، جزء علومی است که لازم است امام از آن برخوردار باشد و عدم اطلاع از آن، نقصان در علوم دینی است و چنین نقصی از امام به دور است.<ref>ر.ک. [[ناصرالدین اوجاقی|اوجاقی، ناصرالدین]]، [[علم امام از دیدگاه کلام امامیه (کتاب)|علم امام از دیدگاه کلام امامیه]]، ص ۷۵ و ۷۶</ref> در این زمینه گفته شده است: "قرآن به تمام و کمال و با همه حلال و حرام خود، بدون هیچ اختلاف و نزاعی، نزد امامان{{عم}} موجود است".<ref>ر.ک. [[محمد صادق عظیمی|عظیمی، محمد صادق]]، [[سیر تطور موضوع گستره علم امام در کلام اسلامی (پایان‌نامه)|سیر تطور گستره علم امام در کلام اسلامی]]، ص ۱۷۱؛ [[ناصرالدین اوجاقی|اوجاقی، ناصرالدین]]، [[علم امام از دیدگاه کلام امامیه (کتاب)|علم امام از دیدگاه کلام امامیه]]، ص ۷۵ و ۷۶</ref> و شیخ صدوق در این زمینه می گوید:<ref>ابن بابویه، محمد بن علی، كمال الدين و تمام النعمة، ج ۲، ص ۶۶۱</ref> " علم امام از ناحيه خداى تعالى و رسول اوست و از اين روست كه حقايق قرآن را می‌دانند و تنزيل و تفسير و تأويل و معانى و ناسخ و منسوخ (...) آنرا می‌دانند ...".<ref>ر.ک. [[سید ابراهیم افتخاری|افتخاری، سید ابراهیم]]، [[بررسی مقایسه‌ای شئون امامت در مکتب قم و بغداد (پایان‌نامه)|بررسی مقایسه‌ای شئون امامت در مکتب قم و بغداد]]، ص ۸۱</ref>
+یکی از معتبرترین خاستگاه علوم [[اهل بیت]] {{عم}}، قرآن کریم است. این کتاب آسمانی، سرچشمۀ تمامی احکام شریعت و مهم‌ترین منبع علوم و معارف اسلامی است، لکن همه کس نمی‌تواند به عمق و باطن آن دست یابد و حقایق علمی آن را کشف کند. تنها کسانی که بعد از [[پیامبر خاتم|رسول اکرم]] {{صل}} به تمام قرآن آشنایند و از ظاهر و باطن، محکم و متشابه، ناسخ و منسوخ، عام و خاص، و مطلق و مقیدش آگاهی دارند، [[امامان]] {{عم}} هستند<ref>ر.ک: [[ناصر مکارم شیرازی|مکارم شیرازی، ناصر]]، [[پیام قرآن ج۹ (کتاب)|پیام قرآن ج۹]]، ص ۱۱۱۹-۱۲۶؛ [[محمد صادق عظیمی|عظیمی، محمد صادق]]، [[سیر تطور موضوع گستره علم امام در کلام اسلامی (پایان‌نامه)|سیر تطور گستره علم امام در کلام اسلامی]]، ص ۱۷۱؛ [[علی اکبر بابایی|بابایی، علی اکبر]]، [[اهل بیت پیامبر مفسران آگاه به تمام قرآن (مقاله)|اهل بیت پیامبر مفسران آگاه به تمام قرآن]]، ماهنامۀ معرفت، ش ۳۸، ص ۲۷.</ref>. با این تفاوت که [[پیامبر]] از طریق [[وحی]] با آیات [[قرآن]] آشنا می شد، و [[امامان]] با هدایت‌های پیامبر و تأییدات ویژۀ خداوند. شیعیان معتقدند، آگاهی از قرآن و تفسیر و تأویل آن، جزء علومی است که لازم است امام از آن برخوردار باشد و عدم اطلاع از آن، نقصان در علوم دینی است و چنین نقصی از امام به دور است. در این زمینه گفته شده است: "قرآن به تمام و کمال و با همه حلال و حرام خود، بدون هیچ اختلاف و نزاعی، نزد امامان {{عم}} موجود است"<ref>ر.ک: [[محمد صادق عظیمی|عظیمی، محمد صادق]]، [[سیر تطور موضوع گستره علم امام در کلام اسلامی (پایان‌نامه)|سیر تطور گستره علم امام در کلام اسلامی]]، ص ۱۷۱؛ [[ناصرالدین اوجاقی|اوجاقی، ناصرالدین]]، [[علم امام از دیدگاه کلام امامیه (کتاب)|علم امام از دیدگاه کلام امامیه]]، ص ۷۵ و ۷۶.</ref> و شیخ صدوق در این زمینه می گوید: "علم امام از ناحيه خداى تعالى و رسول اوست و از اين روست كه حقايق قرآن را می‌دانند و تنزيل و تفسير و تأويل و معانى و ناسخ و منسوخ (...) آن را می‌دانند ..."<ref>ابن بابویه، محمد بن علی، كمال الدين و تمام النعمة، ج ۲، ص ۶۶۱.</ref>.<ref>ر.ک: [[سید ابراهیم افتخاری|افتخاری، سید ابراهیم]]، [[بررسی مقایسه‌ای شئون امامت در مکتب قم و بغداد (پایان‌نامه)|بررسی مقایسه‌ای شئون امامت در مکتب قم و بغداد]]، ص ۸۱.</ref>
-==دلیل روایی بر علم امامان به تمام قرآن==
-*برخی از روایات<ref>ر.ک. [[سید ابراهیم افتخاری|افتخاری، سید ابراهیم]]، [[بررسی مقایسه‌ای شئون امامت در مکتب قم و بغداد (پایان‌نامه)|بررسی مقایسه‌ای شئون امامت در مکتب قم و بغداد]]، ص ۸۱؛ [[احد ایمانی|ایمانی، احد]]، وبگاه بهترین سخن‌ها؛ [[علی اکبر بابایی|بابایی، علی اکبر]]، [[اهل بیت پیامبر مفسران آگاه به تمام قرآن (مقاله)|اهل بیت پیامبر مفسران آگاه به تمام قرآن]]، ماهنامۀ معرفت، ش ۳۸، ص ۲۷</ref> نیز دال بر چنین مطلبی هستند، مانند روایت [[امام علی|امیرالمؤمنین]] {{ع}} که می‌فرمایند:<ref>صفار، محمد بن حسن، بصائرالدرجات، ج 1، ص ۱۹۸</ref> «هیچ آیه از قرآن بر [[پیامبر خاتم|پیامبر خدا]]{{صل}} نیامد مگر آنکه آن را بر من خوانده و املا نمود و من آن را با خط خود نوشتم، پیامبر، تأویل و تفسیر و ناسخ و منسوخ و محکم متشابه و عام و خاص آن را به من آموخت.»<ref>ر.ک. [[محمد صادق عظیمی|عظیمی، محمد صادق]]، [[سیر تطور موضوع گستره علم امام در کلام اسلامی (پایان‌نامه)|سیر تطور گستره علم امام در کلام اسلامی]]، ص ۱۷۱</ref> و یا [[امام باقر]] {{ع}} می فرمایند: هیچ کس نمی‌تواند ادعا کند از ظاهر و باطن قرآن به طور کامل آگاه است، مگر اوصیا و جانشینان پیامبر.<ref>ر.ک. [[محمد صادق عظیمی|عظیمی، محمد صادق]]، [[سیر تطور موضوع گستره علم امام در کلام اسلامی (پایان‌نامه)|سیر تطور گستره علم امام در کلام اسلامی]]، ص ۱۷۱</ref> همچنین برخی روایات ذیل آیۀ {{عربی|اندازه=100%|﴿{{متن قرآن|وَ مَا يَعْلَمُ تَأْوِيلَهُ إِلَّا اللَّهُ  وَ الرَّاسِخُونَ فىِ الْعِلْمِ}}﴾}}،<ref>سورۀ آل عمران، آیۀ ۷</ref> راسخان در علم را به خصوص [[امامان]] [[معصوم]] {{عم}} تفسیر کرده و دلیل دیگری بر حصر همۀ علوم و معانی قرآن در دوازده امام است،<ref>ر.ک. [[علی اکبر بابایی|بابایی، علی اکبر]]، [[اهل بیت پیامبر مفسران آگاه به تمام قرآن (مقاله)|اهل بیت پیامبر مفسران آگاه به تمام قرآن]]، ماهنامۀ معرفت، ش ۳۸، ص ۲۷</ref> یعنی اینکه فقط ایشان عالم به تمام موارد موجود در قرآن هستند. [[امام صادق]] {{ع}} فرمودند:<ref>کلینی، محمد بن یعقوب، کافی، ج ۱، ص ۲۱۳</ref> {{عربی|اندازه=100%|﴿{{متن قرآن|نَحْنُ‏ الرَّاسِخُونَ‏ فِي‏ الْعِلْمِ‏ وَ نَحْنُ‏ نَعْلَمُ‏ تَأْوِيلَه}}﴾}}<ref>ر.ک. [[علی اکبر بابایی|بابایی، علی اکبر]]، [[اهل بیت پیامبر مفسران آگاه به تمام قرآن (مقاله)|اهل بیت پیامبر مفسران آگاه به تمام قرآن]]، ماهنامۀ معرفت، ش ۳۸، ص ۲۷</ref>
+== دلیل روایی بر علم امامان به تمام قرآن ==
-==نتیجه گیری==
+برخی از روایات نیز دال بر چنین مطلبی هستند، مانند روایت [[امام علی|امیرالمؤمنین]] {{ع}} که می‌فرمایند: «هیچ آیه از قرآن بر [[پیامبر خاتم|پیامبر خدا]] {{صل}} نیامد مگر آنکه آن را بر من خوانده و املا نمود و من آن را با خط خود نوشتم، پیامبر، تأویل و تفسیر و ناسخ و منسوخ و محکم متشابه و عام و خاص آن را به من آموخت»<ref>صفار، محمد بن حسن، بصائرالدرجات، ج 1، ص ۱۹۸.</ref> و یا [[امام باقر]] {{ع}} می فرمایند: هیچ کس نمی‌تواند ادعا کند از ظاهر و باطن قرآن به طور کامل آگاه است، مگر اوصیا و جانشینان پیامبر.<ref>ر.ک: [[محمد صادق عظیمی|عظیمی، محمد صادق]]، [[سیر تطور موضوع گستره علم امام در کلام اسلامی (پایان‌نامه)|سیر تطور گستره علم امام در کلام اسلامی]]، ص ۱۷۱.</ref> همچنین برخی روایات ذیل آیۀ {{متن قرآن|وَ مَا يَعْلَمُ تَأْوِيلَهُ إِلَّا اللَّهُ وَ الرَّاسِخُونَ فىِ الْعِلْمِ}}،<ref>سورۀ آل عمران، آیۀ ۷.</ref> راسخان در علم را به خصوص [[امامان]] [[معصوم]] {{عم}} تفسیر کرده و دلیل دیگری بر حصر همۀ علوم و معانی قرآن در دوازده امام است، یعنی اینکه فقط ایشان عالم به تمام موارد موجود در قرآن هستند. [[امام صادق]] {{ع}} فرمودند: {{متن قرآن|نَحْنُ‏ الرَّاسِخُونَ‏ فِي‏ الْعِلْمِ‏ وَ نَحْنُ‏ نَعْلَمُ‏ تَأْوِيلَه}}<ref>کلینی، محمد بن یعقوب، کافی، ج ۱، ص ۲۱۳.</ref>.<ref>ر.ک: [[علی اکبر بابایی|بابایی، علی اکبر]]، [[اهل بیت پیامبر مفسران آگاه به تمام قرآن (مقاله)|اهل بیت پیامبر مفسران آگاه به تمام قرآن]]، ماهنامۀ معرفت، ش ۳۸، ص ۲۷.</ref>
-*از [[روایات]] گوناگون استفاده می‌شود که اولاً قرآن علم خداوند بوده و همۀ حقایق در آن موجود است<ref>ر.ک. [[احد ایمانی|ایمانی، احد]]، وبگاه بهترین سخن‌ها</ref> و ثانیاً یکی از مصادر علوم و معارف [[امامان]]{{عم}} قرآن مجید است و ایشان به تمام آن علم دارند.<ref>ر.ک. [[محمد صادق عظیمی|عظیمی، محمد صادق]]، [[سیر تطور موضوع گستره علم امام در کلام اسلامی (پایان‌نامه)|سیر تطور گستره علم امام در کلام اسلامی]]، ص ۱۷۱</ref>
+== نتیجه گیری ==
+از [[روایات]] گوناگون استفاده می‌شود که اولاً قرآن علم خداوند بوده و همۀ حقایق در آن موجود است و ثانیاً یکی از مصادر علوم و معارف [[امامان]] {{عم}} قرآن مجید است و ایشان به تمام آن علم دارند<ref>ر.ک: [[محمد صادق عظیمی|عظیمی، محمد صادق]]، [[سیر تطور موضوع گستره علم امام در کلام اسلامی (پایان‌نامه)|سیر تطور گستره علم امام در کلام اسلامی]]، ص ۱۷۱.</ref>.
 == پرسش‌های وابسته ==
+{{پرسش‌های وابسته}}
 * [[آیا معصوم به تمام موارد قرآن علم دارد؟ (پرسش)]]
+{{پایان پرسش‌های وابسته}}
-==جستارهای وابسته==
+== منابع ==
+{{منابع}}
-=='''[[:رده:آثار علم معصوم|منبع‌شناسی جامع علم معصوم]]'''==
+# [[پرونده:152461.jpg|22px]] [[ناصر مکارم شیرازی|مکارم شیرازی، ناصر]]، [[پیام قرآن ج۹ (کتاب)|'''پیام قرآن ج۹''']]
-{{پرسش‌های وابسته}}
+# [[پرونده:Mar.jpg|22px]] [[علی اکبر بابایی|بابایی، علی اکبر]]، [[اهل بیت پیامبر مفسران آگاه به تمام قرآن (مقاله)|'''اهل بیت پیامبر مفسران آگاه به تمام قرآن''']]
-{{ستون-شروع|3}}
+# [[پرونده:89913604.jpg|22px]] [[محمد صادق عظیمی|عظیمی، محمد صادق]]، [[سیر تطور موضوع گستره علم امام در کلام اسلامی (پایان‌نامه)|'''سیر تطور موضوع گستره علم امام در کلام اسلامی''']]
-* [[:رده:کتاب‌شناسی کتاب‌های علم معصوم|کتاب‌شناسی علم معصوم]]؛
+# [[پرونده:29048600800.jpg|22px]] [[ناصرالدین اوجاقی|اوجاقی، ناصرالدین]]، [[علم امام از دیدگاه کلام امامیه (کتاب)|'''علم امام از دیدگاه کلام امامیه''']]
-* [[:رده:مقاله‌شناسی مقاله‌های علم معصوم|مقاله‌شناسی علم معصوم]]؛
+# [[پرونده:9030760879.jpg|22px]] [[سید ابراهیم افتخاری|افتخاری، سید ابراهیم]]، [[بررسی مقایسه‌ای شئون امامت در مکتب قم و بغداد (پایان‌نامه)|'''بررسی مقایسه‌ای شئون امامت در مکتب قم و بغداد''']]
-* [[:رده:پایان‌نامه‌شناسی پایان‌نامه‌های علم معصوم|پایان‌نامه‌شناسی علم معصوم]].
+{{پایان منابع}}
-{{پایان}}
-{{پایان}}
-==منابع==
+== پانویس ==
-{{فهرست پرسش‌ها}}
+{{پانویس}}
-{{ستون-شروع|2}}
-* [[پرونده:Mar.jpg|22px]] [[علی اکبر بابایی|بابایی، علی اکبر]]، [[اهل بیت پیامبر مفسران آگاه به تمام قرآن (مقاله)|'''اهل بیت پیامبر مفسران آگاه به تمام قرآن''']]؛
-* [[پرونده:89913604.jpg|22px]] [[محمد صادق عظیمی|عظیمی، محمد صادق]]، [[سیر تطور موضوع گستره علم امام در کلام اسلامی (پایان‌نامه)|'''سیر تطور موضوع گستره علم امام در کلام اسلامی''']]؛
-* [[پرونده:29048600800.jpg|22px]] [[ناصرالدین اوجاقی|اوجاقی، ناصرالدین]]، [[علم امام از دیدگاه کلام امامیه (کتاب)|'''علم امام از دیدگاه کلام امامیه''']]؛
-* [[پرونده:9030760879.jpg|22px]] [[سید ابراهیم افتخاری|افتخاری، سید ابراهیم]]، [[بررسی مقایسه‌ای شئون امامت در مکتب قم و بغداد (پایان‌نامه)|'''بررسی مقایسه‌ای شئون امامت در مکتب قم و بغداد''']]؛
-{{پایان}}
-{{پایان}}
-==پانویس==
-{{یادآوری پانویس}}
-{{پانویس2}}
-{{علم معصوم افقی}}
+[[رده:علم معصوم به قرآن]]
-[[رده:مدخل‌های اصلی دانشنامه]]
-[[رده:علم معصوم به تمام موارد قرآن]]
 [[رده:مدخل برگرفته از پرسمان]]
 [[رده:مدخل برگرفته از پرسمان علم معصوم]]