ابوحمزه ثمالی: تفاوت میان نسخه‌ها
بدون خلاصۀ ویرایش |
|||
| (۴ نسخهٔ میانی ویرایش شده توسط ۴ کاربر نشان داده نشد) | |||
| خط ۱: | خط ۱: | ||
{{مدخل مرتبط| موضوع مرتبط = | {{مدخل مرتبط| موضوع مرتبط = اصحاب امام سجاد| عنوان مدخل = ابوحمزه ثمالی| مداخل مرتبط = [[ابوحمزه ثمالی در تاریخ اسلامی]] - [[ابوحمزه ثمالی در معارف و سیره رضوی]] - [[ابوحمزه ثمالی در علوم قرآنی]] - [[ابوحمزه ثمالی در تراجم و رجال]]| پرسش مرتبط = }} | ||
== آشنایی اجمالی == | == آشنایی اجمالی == | ||
[[ثابت بن دینار ابو حمزه ثمالی]] [[ازدی]] [[کوفی]] از بزرگان [[اهل حدیث]] و [[مقربان]] درگاه [[اهل بیت]] {{عم}} شمرده می‌شود. | [[ثابت بن دینار ابو حمزه ثمالی]] [[ازدی]] [[کوفی]] از بزرگان [[اهل حدیث]] و [[مقربان]] درگاه [[اهل بیت]] {{عم}} شمرده می‌شود. | ||
ثمالی منسوب به بنی ثماله، تیره‌ای از [[قبیله أزد]] است<ref>الأنساب ۲/۵۱۳ تنقیح المقال ۱/۱۸۹.</ref>. اما [[شیخ صدوق]] وی را منسوب به بنی ثعل، تیره‌ای از [[قبیله]] طیّ دانسته و گفته است که چون [[ابوحمزه]] در بین ثماله می‌‌زیست، به ثمالی معروف گشت<ref>من لا یحضره الفقیه ۴/۳۶.</ref>. وی از [[اصحاب امام سجاد]]، [[امام باقر]]، [[امام صادق]] و [[امام کاظم]] {{ع}} بود و از آن بزرگواران [[حدیث]] شنیده و [[روایت]] کرده است<ref>رجال النجاشی ۱/۲۹۰ اختیار معرفة الرجال ۲۰۳.</ref>. از روایتگرانی چون [[أنس]]، [[شعبی]]<ref>میزان الاعتدال ۱/۳۶۳ اعیان الشیعه ۴/۱۱.</ref> و [[اصبغ بن نباته]]<ref>جامع الرواة ۱/۱۳۷.</ref> نیز روایاتی نقل کرده است. [[محدثان]] معروفی چون [[هشام بن سالم]]،<ref>اختیار معرفة الرجال ۱۰۸.</ref> [[مفضل بن عمر]]، [[محمد بن مسلم]]،<ref>جامع الرواة ۱/۱۳۵ تنقیح المقال ۱/۱۹۱.</ref> وکیع<ref>الانساب ۲/۵۱۳ المجروحین ۲۰۶.</ref> و ثوری<ref>اعیان الشیعه ۴/۱۱.</ref> از ابوحمزه روایت کرده‌اند | ثمالی منسوب به بنی ثماله، تیره‌ای از [[قبیله أزد]] است<ref>الأنساب ۲/۵۱۳ تنقیح المقال ۱/۱۸۹.</ref>. اما [[شیخ صدوق]] وی را منسوب به بنی ثعل، تیره‌ای از [[قبیله]] طیّ دانسته و گفته است که چون [[ابوحمزه]] در بین ثماله می‌‌زیست، به ثمالی معروف گشت<ref>من لا یحضره الفقیه ۴/۳۶.</ref>. وی از [[اصحاب]] [[امام سجاد]]، [[امام باقر]]، [[امام صادق]] و [[امام کاظم]] {{ع}} بود و از آن بزرگواران [[حدیث]] شنیده و [[روایت]] کرده است<ref>رجال النجاشی ۱/۲۹۰ اختیار معرفة الرجال ۲۰۳.</ref>. از روایتگرانی چون [[أنس]]، [[شعبی]]<ref>میزان الاعتدال ۱/۳۶۳ اعیان الشیعه ۴/۱۱.</ref> و [[اصبغ بن نباته]]<ref>جامع الرواة ۱/۱۳۷.</ref> نیز روایاتی نقل کرده است. [[محدثان]] معروفی چون [[هشام بن سالم]]،<ref>اختیار معرفة الرجال ۱۰۸.</ref> [[مفضل بن عمر]]، [[محمد بن مسلم]]،<ref>جامع الرواة ۱/۱۳۵ تنقیح المقال ۱/۱۹۱.</ref> وکیع<ref>الانساب ۲/۵۱۳ المجروحین ۲۰۶.</ref> و ثوری<ref>اعیان الشیعه ۴/۱۱.</ref> از ابوحمزه روایت کرده‌اند. | ||
[[فضل بن شاذان]] [[روایت]] می‌کند که [[امام علی بن موسی الرضا]] {{ع}} درباره او فرمود: «[[ابو حمزه ثمالی]]، [[لقمان]] (یا سلمان) [[زمان]] خود بود. او محضر پُر [[برکت]] سه [[امام]] [[معصوم]]: [[علی بن الحسین]]، [[محمد بن علی]] و [[جعفر بن محمد]] {{عم}} را تماماً و برهه‌ای از دوران [[امامت]] [[موسی بن جعفر]] {{ع}} را [[درک]] کرده و مورد [[عنایت]] آنان بوده است». | [[فضل بن شاذان]] [[روایت]] می‌کند که [[امام علی بن موسی الرضا]] {{ع}} درباره او فرمود: «[[ابو حمزه ثمالی]]، [[لقمان]] (یا سلمان) [[زمان]] خود بود. او محضر پُر [[برکت]] سه [[امام]] [[معصوم]]: [[علی بن الحسین]]، [[محمد بن علی]] و [[جعفر بن محمد]] {{عم}} را تماماً و برهه‌ای از دوران [[امامت]] [[موسی بن جعفر]] {{ع}} را [[درک]] کرده و مورد [[عنایت]] آنان بوده است»<ref>[[فرهنگ‌نامه مؤلفان اسلامی ج۱ (کتاب)|فرهنگ‌نامه مؤلفان اسلامی]]، ج۱ ص۲۱۲؛ [[جواد محدثی|محدثی، جواد]]، [[فرهنگ غدیر (کتاب)|فرهنگ غدیر]]، ص۱۷۷.</ref>. | ||
== آثار == | == آثار == | ||
| خط ۱۳: | خط ۱۳: | ||
== جستارهای وابسته == | == جستارهای وابسته == | ||
{{مدخل وابسته}} | {{مدخل وابسته}} | ||
* [[محمد بن ابی‌حمزه ثمالی]] (فرزند) | |||
* [[دانش تفسیر قرآن]] | * [[دانش تفسیر قرآن]] | ||
* [[مفسران شیعه]] | * [[مفسران شیعه]] | ||
| خط ۲۱: | خط ۲۲: | ||
{{منابع}} | {{منابع}} | ||
# [[پرونده: IM009687.jpg|22px]] جمعی از پژوهشگران، [[فرهنگ‌نامه مؤلفان اسلامی ج۱ (کتاب)|'''فرهنگ‌نامه مؤلفان اسلامی ج۱''']] | # [[پرونده: IM009687.jpg|22px]] جمعی از پژوهشگران، [[فرهنگ‌نامه مؤلفان اسلامی ج۱ (کتاب)|'''فرهنگ‌نامه مؤلفان اسلامی ج۱''']] | ||
# [[پرونده:1368987.jpg|22px]] [[جواد محدثی|محدثی، جواد]]، [[فرهنگ غدیر (کتاب)|'''فرهنگ غدیر''']] | |||
{{پایان منابع}} | {{پایان منابع}} | ||
| خط ۳۵: | خط ۳۷: | ||
[[رده:مفسران]] | [[رده:مفسران]] | ||
[[رده:کوفیان]] | [[رده:کوفیان]] | ||
[[رده:اعلام]] | |||
نسخهٔ کنونی تا ۸ ژوئن ۲۰۲۴، ساعت ۱۸:۲۰
این مدخل زیرشاخهٔ بحث اصحاب امام سجاد است. ابوحمزه ثمالی از چند منظر متفاوت، بررسی می‌شود: ابوحمزه ثمالی در تاریخ اسلامی - ابوحمزه ثمالی در معارف و سیره رضوی - ابوحمزه ثمالی در علوم قرآنی - ابوحمزه ثمالی در تراجم و رجال - پرسش مرتبط نداردآشنایی اجمالی
ثابت بن دینار ابو حمزه ثمالی ازدی کوفی از بزرگان اهل حدیث و مقربان درگاه اهل بیت (ع) شمرده می‌شود.
ثمالی منسوب به بنی ثماله، تیره‌ای از قبیله أزد است[۱]. اما شیخ صدوق وی را منسوب به بنی ثعل، تیره‌ای از قبیله طیّ دانسته و گفته است که چون ابوحمزه در بین ثماله می‌‌زیست، به ثمالی معروف گشت[۲]. وی از اصحاب امام سجاد، امام باقر، امام صادق و امام کاظم (ع) بود و از آن بزرگواران حدیث شنیده و روایت کرده است[۳]. از روایتگرانی چون أنس، شعبی[۴] و اصبغ بن نباته[۵] نیز روایاتی نقل کرده است. محدثان معروفی چون هشام بن سالم،[۶] مفضل بن عمر، محمد بن مسلم،[۷] وکیع[۸] و ثوری[۹] از ابوحمزه روایت کرده‌اند.
فضل بن شاذان روایت می‌کند که امام علی بن موسی الرضا (ع) درباره او فرمود: «ابو حمزه ثمالی، لقمان (یا سلمان) زمان خود بود. او محضر پُر برکت سه امام معصوم: علی بن الحسین، محمد بن علی و جعفر بن محمد (ع) را تماماً و برهه‌ای از دوران امامت موسی بن جعفر (ع) را درک کرده و مورد عنایت آنان بوده است»[۱۰].
آثار
آثارش عبارت انداز: رسالة الحقوق کتاب تفسیر القرآن کتاب النوادر[۱۱] اصل[۱۲] و الزهد[۱۳]. دعای معروف ابوحمزه ثمالی نیز از جمله دعاهایی است که ابوحمزه آن را از امام سجاد (ع) روایت کرده است[۱۴]. وی سرانجام در سال ۱۵۰ه درگذشت[۱۵]. در تاریخ وفاتش اختلاف است[۱۶].[۱۷]
جستارهای وابسته
منابع
جمعی از پژوهشگران، فرهنگ‌نامه مؤلفان اسلامی ج۱
محدثی، جواد، فرهنگ غدیر
پانویس
- ↑ الأنساب ۲/۵۱۳ تنقیح المقال ۱/۱۸۹.
- ↑ من لا یحضره الفقیه ۴/۳۶.
- ↑ رجال النجاشی ۱/۲۹۰ اختیار معرفة الرجال ۲۰۳.
- ↑ میزان الاعتدال ۱/۳۶۳ اعیان الشیعه ۴/۱۱.
- ↑ جامع الرواة ۱/۱۳۷.
- ↑ اختیار معرفة الرجال ۱۰۸.
- ↑ جامع الرواة ۱/۱۳۵ تنقیح المقال ۱/۱۹۱.
- ↑ الانساب ۲/۵۱۳ المجروحین ۲۰۶.
- ↑ اعیان الشیعه ۴/۱۱.
- ↑ فرهنگ‌نامه مؤلفان اسلامی، ج۱ ص۲۱۲؛ محدثی، جواد، فرهنگ غدیر، ص۱۷۷.
- ↑ رجال النجاشی ۱/۲۹۰ ـ ۲۹۲.
- ↑ الذریعه ۲/۱۴۴.
- ↑ معالم العلماء ۲۹ ـ ۳۰.
- ↑ اعیان الشیعه ۴/۱۰.
- ↑ من لا یحضره الفقیه ۴/۳۶ رجال النجاشی ۱/۲۹۰.
- ↑ تنقیح المقال ۱/۱۸۹ الضعفاء الکبیر ۱/۱۷۲ اعیان الشیعه ۴/۱۰.
- ↑ فرهنگ‌نامه مؤلفان اسلامی، ج۱ ص۲۱۲.