آیه استرجاع: تفاوت میان نسخه‌ها

آیه استرجاع
آیه استرجاع
ترجمه آیه
	ما از آن خداوندیم و به سوی او باز می‌گردیم
مشخصات آیه
بخشی از	آیهٔ ۱۵۶ سورهٔ بقره از جزء ۲ قرآن کریم
نام‌های دیگر	استرجاع
محتوای آیه
شأن نزول آیه	ستایش مؤمنان به دلیل صبر بر مصیبت‌ها بعد از جنگ بدر
دلالت آیه	دلالت بر آرامش مؤمنان در مقابل سختی‌ها و مصیبت‌ها;
	v; t; e;

نمایش تاریخچه به صورت تعاملی

دیداریویکی‌متن

نسخهٔ کنونی تا ‏۱۶ سپتامبر ۲۰۲۴، ساعت ۱۲:۵۵

استرجاع به معنی طلب بازگشت کردن و باز پس گرفتن چیزی است و در اصطلاح به گفتن ﴿إِنَّا لِلَّهِ وَإِنَّا إِلَيْهِ رَاجِعُونَ﴾^[۱] گفته می‌شود. کسی که با مصیبتی یا خبر مرگی مواجه شود، آن را بر زبان جاری می‌کند و با حکایت از اینکه بازگشت همه به سوی خداست، بر داغ خویش یا دیگری تسکینی می‌دهد.

معناشناسی

استرجاع در لغت از ریشه رجع، مصدر باب استفعال و به معنی طلب بازگشت کردن و باز پس گرفتن چیزی است و در اصطلاح به گفتن ﴿إِنَّا لِلَّهِ وَإِنَّا إِلَيْهِ رَاجِعُونَ﴾^[۲] گفته می‌شود و به‌معنای این است که "ما برای خدا و از سوی او هستیم و به سوی او باز می‌گردیم" و کسی که با مصیبتی یا خبر مرگی مواجه شود، آن را بر زبان جاری می‌کند و با حکایت از اینکه بازگشت همه به سوی خداست، بر داغ خویش یا دیگری تسکینی می‌دهد^[۳].

شأن نزول آیه استرجاع

در شأن نزول آیه از قول ابن عباس گزارش شده است که از آیه ﴿وَلَا تَقُولُوا لِمَنْ يُقْتَلُ فِي سَبِيلِ اللَّهِ أَمْوَاتٌ بَلْ أَحْيَاءٌ وَلَكِنْ لَا تَشْعُرُونَ﴾^[۴] تا آیه ﴿وَلَنَبْلُوَنَّكُمْ بِشَيْءٍ مِنَ الْخَوْفِ وَالْجُوعِ وَنَقْصٍ مِنَ الْأَمْوَالِ وَالْأَنْفُسِ وَالثَّمَرَاتِ وَبَشِّرِ الصَّابِرِينَ﴾^[۵]، ﴿الَّذِينَ إِذَا أَصَابَتْهُمْ مُصِيبَةٌ قَالُوا إِنَّا لِلَّهِ وَإِنَّا إِلَيْهِ رَاجِعُونَ﴾^[۶] در جنگ بدر نازل گردید؛ هنگامی که ۱۴ نفر از مسلمانان به قتل رسیدند و اصحاب پیامبر گفتند: فلانی و فلانی مردند. گرچه آیه استرجاع همان آیه ﴿الَّذِينَ إِذَا أَصَابَتْهُمْ مُصِيبَةٌ قَالُوا إِنَّا لِلَّهِ وَإِنَّا إِلَيْهِ رَاجِعُونَ﴾^[۷] به شمار می‌رود، اما به لحاظ آنکه آیه با موصول ﴿الَّذِينَ﴾ آغاز گردیده و بر طبق قاعده، توصیف افراد یاد شده در آیه پیشین است (که مورد امتحانات و ابتلائات الهی قرار گرفته‌اند) می‌توان گفت آیه ﴿وَلَنَبْلُوَنَّكُمْ بِشَيْءٍ مِنَ الْخَوْفِ وَالْجُوعِ وَنَقْصٍ مِنَ الْأَمْوَالِ وَالْأَنْفُسِ وَالثَّمَرَاتِ وَبَشِّرِ الصَّابِرِينَ﴾^[۸] نیز مقدمه آیه استرجاع است؛ چرا که خداوند در آیه ﴿وَلَنَبْلُوَنَّكُمْ بِشَيْءٍ مِنَ الْخَوْفِ وَالْجُوعِ وَنَقْصٍ مِنَ الْأَمْوَالِ وَالْأَنْفُسِ وَالثَّمَرَاتِ وَبَشِّرِ الصَّابِرِينَ﴾^[۹]، مؤمنان صابری را بشارت می‌دهد که در مقابل بلاها و مصیبت‌های گوناگون، شکیبایی پیشه کرده و شکایتی ندارند و سپس در آیه ﴿الَّذِينَ إِذَا أَصَابَتْهُمْ مُصِيبَةٌ قَالُوا إِنَّا لِلَّهِ وَإِنَّا إِلَيْهِ رَاجِعُونَ﴾^[۱۰] آنان را به گفتن ﴿إِنَّا لِلَّهِ﴾ و داشتن ویژگی استرجاع می‌ستاید.

خداوند متعال در آیه ﴿وَلَنَبْلُوَنَّكُمْ بِشَيْءٍ مِنَ الْخَوْفِ وَالْجُوعِ وَنَقْصٍ مِنَ الْأَمْوَالِ وَالْأَنْفُسِ وَالثَّمَرَاتِ وَبَشِّرِ الصَّابِرِينَ﴾^[۱۱] مواردی از قبیل مواجهه با ترس، گرسنگی، ضررهای مالی و فقدان خویشاوندان و نیز از دست دادن محصولات زراعی را آزمون الهی و مصیبت و محل استرجاع دانسته و به شکیبایانی که هنگام بروز هر یک از موارد مذکور ﴿إِنَّا لِلَّهِ وَإِنَّا إِلَيْهِ رَاجِعُونَ﴾ می‌گویند، بشارت داده است^[۱۲].

استرجاع در روایات

از ابن عباس نقل شده که استرجاع از خواص این امت است، زیرا رسول خدا (ص) فرمود: "به امت من چیزی داده شده که به هیچ یک از امت‌های دیگر داده نشده است و آن، گفتن ﴿إِنَّا لِلَّهِ وَإِنَّا إِلَيْهِ رَاجِعُونَ﴾ به هنگام مصیبت است". سنت و مستحب آن است که پس از استرجاع بگوید: پروردگارا در این مصیبت، مرا پاداش ده و بهتر از آن را برایم جایگزین فرما. همچنین آن حضرت فرموده: "کسی که هنگام مصیبت استرجاع کند، خداوند مصیبت او را جبران نماید و آخرتش را نیکو گرداند و نسل شایسته‌ای برای او قراردهد که به آن خشنود گردد"^[۱۳].

امام باقر (ع) فرمود: "هیچ مؤمن مصیبت زده‌ای در دنیا نیست که هنگام مصیبت، «إِنَّا للّه وإِنّا إِلَیهِ رَاجِعُونَ» گوید و بر مصیبت ناگهانی شکیبا باشد، مگر آنکه خداوند گناهان گذشته‌اش را می‌بخشاید، مگر گناهان کبیره که خداوند بر آنها وعده دوزخ داده است^[۱۴].

در امالی شیخ مفید، حدیثی از امام کاظم (ع) آمده است: «رسول خدا (ص) فرمود: چهار ویژگی است که در هرکس باشد، خداوند او را از اهل بهشت شمرده است: کسی که پناهگاهش شهادت به یگانگی خداوند و رسالت من باشد. کسی که به هنگام برخورداری از نعمت خداوند بگوید: ﴿الْحَمْدُ لِلَّهِ﴾^[۱۵]، کسی که پس از ارتکاب گناه بگوید: ﴿اسْتَغْفِرِ اللَّهَ﴾^[۱۶]. کسی که هنگام مواجهه با مصیبتی بگوید: ﴿إِنَّا لِلَّهِ وَإِنَّا إِلَيْهِ رَاجِعُونَ﴾^[۱۷].^[۱۸]

آثار گفتن استرجاع

گفتن ﴿إِنَّا لِلَّهِ وَإِنَّا إِلَيْهِ رَاجِعُونَ﴾ از یک سو اقرار به مبدأ و معاد و اظهار تسلیم در برابر قضا و قدر بوده و مایه آرامش قلب و امید به پاداش الهی می‌گردد و از سوی دیگر، یادآور این نکته است که بلاها و مصیبت‌های زودگذر دنیایی از ناحیه خداوند بوده و تصرف مالک در مملوک و ملک حقیقی خویش است: ﴿إِنَّا لِلَّهِ﴾. ما از آن خدا و مملوک او هستیم و مملوک حق اعتراض ندارد: ﴿عَبْدًا مَمْلُوكًا لَا يَقْدِرُ عَلَى شَيْءٍ﴾^[۱۹].

استرجاع موجب دوری استرجاع‌ کننده از سخنان نامناسب و شکایت و مانع وسوسه‌های شیطان یا موجب دلداری و تسلی قلب، کاهش حزن و اندوه مصیبت دیده و نیز اشتغال به کاری مستحب و اظهار عقاید حق است. البته این آثار در صورتی است که استرجاع، تنها به زبان جاری نشود بلکه از صمیم قلب ادا گردد، به گونه‌ای که انسان درباره آنچه به خاطرش آفریده شده بیندیشد. یعنی شناخت خدای تعالی و کمال نفس انسانی و اینکه وی به سوی پروردگارش باز می‌گردد تا برای همیشه باقی بماند و اینکه از این دنیای فانی کوچ می‌کند و نعمت‌های خداوند را به یاد می‌آورد تا ببیند آنچه که به وی ارزانی داشته‌اند چندین برابر چیزی است که از دست داده و در نتیجه مصیبت‌ها بر او آسان می‌گردد و به آن راضی می‌شود^[۲۰].^[۲۱]

جستارهای وابسته

آیه استرجاع

منابع

پانویس

↑ «ما از آن خداوندیم و به سوی او باز می‌گردیم» سوره بقره، آیه ۱۵۶.
↑ «ما از آن خداوندیم و به سوی او باز می‌گردیم» سوره بقره، آیه ۱۵۶.
↑ ر.ک: محدثی، جواد، فرهنگ عاشورا، ص۵۱؛ سرمدی، محمود، مقاله «آیه استرجاع»، دانشنامه معاصر قرآن کریم، ص۶۷-۶۸.
↑ «و کسانی را که در راه خداوند کشته می‌شوند مرده نخوانید که زنده‌اند امّا شما درنمی‌یابید» سوره بقره، آیه ۱۵۴.
↑ «و بی‌گمان شما را با چیزی از بیم و گرسنگی و کاستی دارایی‌ها و کسان و فرآورده‌ها می‌آزماییم، و شکیبایان را نوید بخش!» سوره بقره، آیه ۱۵۵.
↑ «همان کسان که چون بدیشان مصیبتی رسد می‌گویند: «انّا للّه و انّا الیه راجعون» (ما از آن خداوندیم و به سوی او باز می‌گردیم)» سوره بقره، آیه ۱۵۶.
↑ «همان کسان که چون بدیشان مصیبتی رسد می‌گویند: ما از آن خداوندیم و به سوی او باز می‌گردیم» سوره بقره، آیه ۱۵۶.
↑ «و بی‌گمان شما را با چیزی از بیم و گرسنگی و کاستی دارایی‌ها و کسان و فرآورده‌ها می‌آزماییم، و شکیبایان را نوید بخش!» سوره بقره، آیه ۱۵۵.
↑ «و بی‌گمان شما را با چیزی از بیم و گرسنگی و کاستی دارایی‌ها و کسان و فرآورده‌ها می‌آزماییم، و شکیبایان را نوید بخش!» سوره بقره، آیه ۱۵۵.
↑ «همان کسان که چون بدیشان مصیبتی رسد می‌گویند: «انّا للّه و انّا الیه راجعون» (ما از آن خداوندیم و به سوی او باز می‌گردیم)» سوره بقره، آیه ۱۵۶.
↑ «و بی‌گمان شما را با چیزی از بیم و گرسنگی و کاستی دارایی‌ها و کسان و فرآورده‌ها می‌آزماییم، و شکیبایان را نوید بخش!» سوره بقره، آیه ۱۵۵.
↑ سرمدی، محمود، مقاله «آیه استرجاع»، دانشنامه معاصر قرآن کریم، ص۶۷-۶۸.
↑ تفسیر روح المعانی، ج۱، ص۱۴۲۱؛ تفسیر العیاشی.
↑ «مَا مِنْ مُؤْمِنٍ يُصَابُ بِمُصِيبَةٍ فِي اَلدُّنْيَا فَيَسْتَرْجِعُ عِنْدَ مُصِيبَتِهِ وَ يَصْبِرُ حِينَ تَفْجَأُهُ اَلْمُصِيبَةُ إِلاَّ غَفَرَ اَللَّهُ لَهُ مَا مَضَى مِنْ ذُنُوبِهِ إِلاَّ اَلْكَبَائِرَ اَلَّتِي أَوْجَبَ اَللَّهُ عَزَّ وَ جَلَّ عَلَيْهَا اَلنَّارَ»؛ وسائل الشیعه، ج ۲، ص ۸۹۸.
↑ «سپاس، خداوند، پروردگار جهانیان را» سوره فاتحه، آیه ۲.
↑ «و از خداوند آمرزش بخواه» سوره نساء، آیه ۱۰۶.
↑ ترجمه امالی، شیخ مفید، ص۸۸.
↑ ر.ک: محدثی، جواد، فرهنگ عاشورا، ص۵۱.
↑ «خداوند بنده‌ای زرخرید را مثل می‌زند که توان هیچ کاری ندارد» سوره نحل، آیه ۷۵.
↑ ترجمه المیزان، ج۱؛ جواهر الکلام اطیب البیان، ج۲، ص۳۶۰.
↑ سرمدی، محمود، مقاله «آیه استرجاع»، دانشنامه معاصر قرآن کریم، ص۶۷-۶۸.

[1] «ما از آن خداوندیم و به سوی او باز می‌گردیم» سوره بقره، آیه ۱۵۶.

[2] «ما از آن خداوندیم و به سوی او باز می‌گردیم» سوره بقره، آیه ۱۵۶.

[3] ر.ک: محدثی، جواد، فرهنگ عاشورا، ص۵۱؛ سرمدی، محمود، مقاله «آیه استرجاع»، دانشنامه معاصر قرآن کریم، ص۶۷-۶۸.

[4] «و کسانی را که در راه خداوند کشته می‌شوند مرده نخوانید که زنده‌اند امّا شما درنمی‌یابید» سوره بقره، آیه ۱۵۴.

[5] «و بی‌گمان شما را با چیزی از بیم و گرسنگی و کاستی دارایی‌ها و کسان و فرآورده‌ها می‌آزماییم، و شکیبایان را نوید بخش!» سوره بقره، آیه ۱۵۵.

[6] «همان کسان که چون بدیشان مصیبتی رسد می‌گویند: «انّا للّه و انّا الیه راجعون» (ما از آن خداوندیم و به سوی او باز می‌گردیم)» سوره بقره، آیه ۱۵۶.

[7] «همان کسان که چون بدیشان مصیبتی رسد می‌گویند: ما از آن خداوندیم و به سوی او باز می‌گردیم» سوره بقره، آیه ۱۵۶.

[8] «و بی‌گمان شما را با چیزی از بیم و گرسنگی و کاستی دارایی‌ها و کسان و فرآورده‌ها می‌آزماییم، و شکیبایان را نوید بخش!» سوره بقره، آیه ۱۵۵.

[9] «و بی‌گمان شما را با چیزی از بیم و گرسنگی و کاستی دارایی‌ها و کسان و فرآورده‌ها می‌آزماییم، و شکیبایان را نوید بخش!» سوره بقره، آیه ۱۵۵.

[10] «همان کسان که چون بدیشان مصیبتی رسد می‌گویند: «انّا للّه و انّا الیه راجعون» (ما از آن خداوندیم و به سوی او باز می‌گردیم)» سوره بقره، آیه ۱۵۶.

[11] «و بی‌گمان شما را با چیزی از بیم و گرسنگی و کاستی دارایی‌ها و کسان و فرآورده‌ها می‌آزماییم، و شکیبایان را نوید بخش!» سوره بقره، آیه ۱۵۵.

[12] سرمدی، محمود، مقاله «آیه استرجاع»، دانشنامه معاصر قرآن کریم، ص۶۷-۶۸.

[13] تفسیر روح المعانی، ج۱، ص۱۴۲۱؛ تفسیر العیاشی.

[14] «مَا مِنْ مُؤْمِنٍ يُصَابُ بِمُصِيبَةٍ فِي اَلدُّنْيَا فَيَسْتَرْجِعُ عِنْدَ مُصِيبَتِهِ وَ يَصْبِرُ حِينَ تَفْجَأُهُ اَلْمُصِيبَةُ إِلاَّ غَفَرَ اَللَّهُ لَهُ مَا مَضَى مِنْ ذُنُوبِهِ إِلاَّ اَلْكَبَائِرَ اَلَّتِي أَوْجَبَ اَللَّهُ عَزَّ وَ جَلَّ عَلَيْهَا اَلنَّارَ»؛ وسائل الشیعه، ج ۲، ص ۸۹۸.

[15] «سپاس، خداوند، پروردگار جهانیان را» سوره فاتحه، آیه ۲.

[16] «و از خداوند آمرزش بخواه» سوره نساء، آیه ۱۰۶.

[17] ترجمه امالی، شیخ مفید، ص۸۸.

[18] ر.ک: محدثی، جواد، فرهنگ عاشورا، ص۵۱.

[19] «خداوند بنده‌ای زرخرید را مثل می‌زند که توان هیچ کاری ندارد» سوره نحل، آیه ۷۵.

[20] ترجمه المیزان، ج۱؛ جواهر الکلام اطیب البیان، ج۲، ص۳۶۰.

[21] سرمدی، محمود، مقاله «آیه استرجاع»، دانشنامه معاصر قرآن کریم، ص۶۷-۶۸.

[۱]

[۲]

[۳]

[۴]

[۵]

[۶]

[۷]

[۸]

[۹]

[۱۰]

[۱۱]

[۱۲]

[۱۳]

[۱۴]

[۱۵]

[۱۶]

[۱۷]

[۱۸]

[۱۹]

[۲۰]

[۲۱]

@@ خط ۱: / خط ۱: @@
-{{ویرایش غیرنهایی}}
+{{مدخل مرتبط
-{{امامت}}
+| موضوع مرتبط =
-<div style="padding: 0.0em 0em 0.0em;">
+| عنوان مدخل  =
-: <div style="background-color: rgb(252, 252, 233); text-align:center; font-size: 85%; font-weight: normal;">این مدخل از زیرشاخه‌های بحث '''[[آیات امامت امام علی]]''' و '''[[آیات فضائل امام علی]]''' است. "'''آیه استرجاع'''" از چند منظر متفاوت، بررسی می‌شود:</div>
+| مداخل مرتبط = [[آیه استرجاع در تفسیر و علوم قرآنی]] - [[آیه استرجاع در حدیث]] - [[آیه استرجاع در معارف و سیره حسینی]]
-<div style="padding: 0.0em 0em 0.0em;">
+| پرسش مرتبط  =
-: <div style="background-color: rgb(255, 245, 227); text-align:center; font-size: 85%; font-weight: normal;">[[آیه استرجاع  در قرآن]] | [[آیه استرجاع در حدیث]] | [[آیه استرجاع در کلام اسلامی]] | [[آیه استرجاع در گفتگوهای بین‌المذاهب]]</div>
+}}
-<div style="padding: 0.0em 0em 0.0em;">
+{{جعبه اطلاعات آیات نامدار
-: <div style="background-color: rgb(206,242, 299); text-align:center; font-size: 85%; font-weight: normal;">در این باره، تعداد بسیاری از پرسش‌های عمومی و مصداقی مرتبط، وجود دارند که در مدخل '''[[آیه استرجاع (پرسش)]]''' قابل دسترسی خواهند بود.</div>
+| نام آیه = آیه استرجاع
-<div style="padding: 0.4em 0em 0.0em;">
+| نام تصویر = آیه ۱۵۶ سوره بقره.jpg
+| توضیح تصویر =
+| متن آیه =
+| معنی آیه = ما از آن خداوندیم و به سوی او باز می‌گردیم
+| شماره آیه = ۱۵۶
+| نام سوره = بقره
+| شماره جزء = ۲
+| نام‌های دیگر = استرجاع
+| شأن نزول = ستایش مؤمنان به دلیل صبر بر مصیبت‌ها بعد از جنگ بدر
+| مصداق آیه =
+| دلالت آیه = {{فهرست جعبه|دلالت بر آرامش مؤمنان در مقابل سختی‌ها و مصیبت‌ها}}
+| نتایج آیه =
+}}
-متن آیه: {{متن قرآن|الَّذِينَ إِذَا أَصَابَتْهُمْ مُصِيبَةٌ قَالُوا إِنَّا لِلَّهِ وَإِنَّا إِلَيْهِ رَاجِعُونَ}}'''<ref>«همان کسان که چون بدیشان مصیبتی رسد می‌گویند: ما از آن خداوندیم و به سوی او باز می‌گردیم» سوره بقره، آیه ۱۵۶.</ref>.
+'''استرجاع''' به معنی طلب بازگشت کردن و باز پس گرفتن چیزی است و در اصطلاح به گفتن {{متن قرآن|إِنَّا لِلَّهِ وَإِنَّا إِلَيْهِ رَاجِعُونَ}}<ref>«ما از آن خداوندیم و به سوی او باز می‌گردیم» سوره بقره، آیه ۱۵۶.</ref> گفته می‌شود. کسی که با مصیبتی یا خبر مرگی مواجه شود، آن را بر زبان جاری می‌کند و با حکایت از اینکه بازگشت همه به سوی خداست، بر داغ خویش یا دیگری تسکینی می‌دهد.
-==مقدمه==
+== معناشناسی ==
-*سبب نام‌گذاری این [[آیه]] به [[آیه استرجاع]] عبارت پایانی [[آیه]] است که می‌فرماید: {{متن قرآن|إِنَّا لِلَّهِ وَإِنَّا إِلَيْهِ رَاجِعُونَ}}<ref>«ما از آن خداوندیم و به سوی او باز می‌گردیم» سوره بقره، آیه ۱۵۶.</ref> که [[اقرار]] به بازگشت [[انسان]] به سوی خداست.
+استرجاع در لغت از ریشه رجع، مصدر باب استفعال و به معنی طلب بازگشت کردن و باز پس گرفتن چیزی است و در اصطلاح به گفتن {{متن قرآن|إِنَّا لِلَّهِ وَإِنَّا إِلَيْهِ رَاجِعُونَ}}<ref>«ما از آن خداوندیم و به سوی او باز می‌گردیم» سوره بقره، آیه ۱۵۶.</ref> گفته می‌شود و به‌معنای این است که "ما برای [[خدا]] و از سوی او هستیم و به سوی او باز می‌گردیم" و کسی که با مصیبتی یا خبر مرگی مواجه شود، آن را بر زبان جاری می‌کند و با حکایت از اینکه بازگشت همه به سوی خداست، بر داغ خویش یا دیگری تسکینی می‌دهد<ref>ر.ک: [[جواد محدثی|محدثی، جواد]]، [[فرهنگ عاشورا (کتاب)|فرهنگ عاشورا]]، ص۵۱؛ [[محمود سرمدی|سرمدی، محمود]]، [[آیه استرجاع (مقاله)|مقاله «آیه استرجاع»]]، [[دانشنامه معاصر قرآن کریم (کتاب)|دانشنامه معاصر قرآن کریم]]، ص۶۷-۶۸.</ref>.
-*[[استرجاع]] در لغت از ریشه رجع، مصدر باب استفعال و به معنی [[طلب]] بازگشت کردن و باز پس گرفتن چیزی است. *این واژه بر پایه [[روایات]] فراوان، برای گفتن بخش دوم [[آیه]] ۱۵۶ [[سوره بقره]] {{متن قرآن|إِنَّا لِلَّهِ وَإِنَّا إِلَيْهِ رَاجِعُونَ}} توسط [[مؤمنان]] به هنگام بروز [[بلا]] و [[مصیبت]]، اصطلاح شده است. صاحب تاج المصادر می‌گوید: "بعد از آنکه دچار غصه و [[مصیبت]] شد، آرام گرفت و [[استرجاع]] کرد"<ref>{{عربی|"واستكان و استرجع بعد أن ارتاع و تفجع"}}</ref>.
-*در [[شأن نزول]] [[آیه]] از قول [[ابن عباس]] گزارش شده است که از [[آیه]] {{متن قرآن|وَلَا تَقُولُوا لِمَنْ يُقْتَلُ فِي سَبِيلِ اللَّهِ أَمْوَاتٌ بَلْ أَحْيَاءٌ وَلَكِنْ لَا تَشْعُرُونَ}}<ref>«و کسانی را که در راه خداوند کشته می‌شوند مرده نخوانید که زنده‌اند امّا شما درنمی‌یابید» سوره بقره، آیه ۱۵۴.</ref> تا [[آیه]] {{متن قرآن|وَلَنَبْلُوَنَّكُمْ بِشَيْءٍ مِنَ الْخَوْفِ وَالْجُوعِ وَنَقْصٍ مِنَ الْأَمْوَالِ وَالْأَنْفُسِ وَالثَّمَرَاتِ وَبَشِّرِ الصَّابِرِينَ}}<ref>«و بی‌گمان شما را با چیزی از بیم و گرسنگی و کاستی دارایی‌ها و کسان و فرآورده‌ها می‌آزماییم، و شکیبایان را نوید بخش!» سوره بقره، آیه ۱۵۵.</ref>، {{متن قرآن|الَّذِينَ إِذَا أَصَابَتْهُمْ مُصِيبَةٌ قَالُوا إِنَّا لِلَّهِ وَإِنَّا إِلَيْهِ رَاجِعُونَ}}<ref>«همان کسان که چون بدیشان مصیبتی رسد می‌گویند: «انّا للّه و انّا الیه راجعون» (ما از آن خداوندیم و به سوی او باز می‌گردیم)» سوره بقره، آیه ۱۵۶.</ref> در [[جنگ بدر]] نازل گردید؛ هنگامی که ۱۴ نفر از [[مسلمانان]] به [[قتل]] رسیدند و [[اصحاب پیامبر]] گفتند: فلانی و فلانی مردند. گرچه [[آیه استرجاع]] همان [[آیه]] {{متن قرآن|الَّذِينَ إِذَا أَصَابَتْهُمْ مُصِيبَةٌ قَالُوا إِنَّا لِلَّهِ وَإِنَّا إِلَيْهِ رَاجِعُونَ}}<ref>«همان کسان که چون بدیشان مصیبتی رسد می‌گویند: «انّا للّه و انّا الیه راجعون» (ما از آن خداوندیم و به سوی او باز می‌گردیم)» سوره بقره، آیه ۱۵۶.</ref> به شمار می‌رود، اما به لحاظ آنکه [[آیه]] با موصول {{متن قرآن|الَّذِينَ}} آغاز گردیده و بر طبق قاعده، توصیف افراد یاد شده در [[آیه]] پیشین می‌باشد (که مورد امتحانات و [[ابتلائات]] [[الهی]] قرار گرفته‌اند) می‌توان گفت که [[آیه]] {{متن قرآن|وَلَنَبْلُوَنَّكُمْ بِشَيْءٍ مِنَ الْخَوْفِ وَالْجُوعِ وَنَقْصٍ مِنَ الْأَمْوَالِ وَالْأَنْفُسِ وَالثَّمَرَاتِ وَبَشِّرِ الصَّابِرِينَ}}<ref>«و بی‌گمان شما را با چیزی از بیم و گرسنگی و کاستی دارایی‌ها و کسان و فرآورده‌ها می‌آزماییم، و شکیبایان را نوید بخش!» سوره بقره، آیه ۱۵۵.</ref> نیز مقدمه [[آیه استرجاع]] است؛ چرا که [[خداوند]] در [[آیه]] {{متن قرآن|وَلَنَبْلُوَنَّكُمْ بِشَيْءٍ مِنَ الْخَوْفِ وَالْجُوعِ وَنَقْصٍ مِنَ الْأَمْوَالِ وَالْأَنْفُسِ وَالثَّمَرَاتِ وَبَشِّرِ الصَّابِرِينَ}}<ref>«و بی‌گمان شما را با چیزی از بیم و گرسنگی و کاستی دارایی‌ها و کسان و فرآورده‌ها می‌آزماییم، و شکیبایان را نوید بخش!» سوره بقره، آیه ۱۵۵.</ref>، [[مؤمنان]] صابری را [[بشارت]] می‌دهد که در مقابل [[بلاها]] و مصیبت‌های گوناگون، [[شکیبایی]] پیشه کرده و شکایتی ندارند و سپس در [[آیه]] {{متن قرآن|الَّذِينَ إِذَا أَصَابَتْهُمْ مُصِيبَةٌ قَالُوا إِنَّا لِلَّهِ وَإِنَّا إِلَيْهِ رَاجِعُونَ}}<ref>«همان کسان که چون بدیشان مصیبتی رسد می‌گویند: «انّا للّه و انّا الیه راجعون» (ما از آن خداوندیم و به سوی او باز می‌گردیم)» سوره بقره، آیه ۱۵۶.</ref> آنان را به گفتن {{متن قرآن|إِنَّا لِلَّهِ}} و داشتن ویژگی [[استرجاع]] می‌ستاید.
-*[[خداوند متعال]] در [[آیه]] {{متن قرآن|وَلَنَبْلُوَنَّكُمْ بِشَيْءٍ مِنَ الْخَوْفِ وَالْجُوعِ وَنَقْصٍ مِنَ الْأَمْوَالِ وَالْأَنْفُسِ وَالثَّمَرَاتِ وَبَشِّرِ الصَّابِرِينَ}}<ref>«و بی‌گمان شما را با چیزی از بیم و گرسنگی و کاستی دارایی‌ها و کسان و فرآورده‌ها می‌آزماییم، و شکیبایان را نوید بخش!» سوره بقره، آیه ۱۵۵.</ref> مواردی از قبیل مواجهه با [[ترس]]، [[گرسنگی]]، ضررهای [[مالی]] و فقدان [[خویشاوندان]] و نیز از دست دادن محصولات زراعی را [[آزمون الهی]] و [[مصیبت]] و محل [[استرجاع]] دانسته و به شکیبایانی که هنگام بروز هر یک از موارد مذکور {{متن قرآن|إِنَّا لِلَّهِ وَإِنَّا إِلَيْهِ رَاجِعُونَ}} می‌گویند، [[بشارت]] داده است.
-*در [[روایات]] نیز [[استرجاع]] به هنگام رو به رو شدن با هرگونه [[سختی]] و [[ناگواری]] - هرچند ناچیز - سفارش و از ویژگی‌های [[امت پیامبر]]{{صل}} شمرده شده است. بر اساس روایتی از [[رسول خدا]]{{صل}} هرچه موجب [[اذیت]] مؤمنی شود، گرچه خاموش شدن چراغ یا فرو رفتن خاری در دست باشد از مصادیق [[مصیبت]] و جای [[استرجاع]] است <ref>تفسیر قرطبی، ج۲، ص۱۷۵؛ الدر المنثور، ج۱، ص۱۵۷.</ref>.
-*گفتن {{متن قرآن|إِنَّا لِلَّهِ وَإِنَّا إِلَيْهِ رَاجِعُونَ}} از یک سو [[اقرار]] به [[مبدأ و معاد]] و اظهار [[تسلیم]] در برابر [[قضا و قدر]] بوده و مایه [[آرامش]] [[قلب]] و [[امید]] به [[پاداش الهی]] می‌گردد و از سوی دیگر، یادآور این نکته است که [[بلاها]] و مصیبت‌های زودگذر [[دنیایی]] از [[ناحیه]] [[خداوند]] بوده و [[تصرف]] مالک در مملوک و [[ملک]] [[حقیقی]] خویش است: {{متن قرآن|إِنَّا لِلَّهِ}}. ما از آن [[خدا]] و مملوک او هستیم و مملوک [[حق]] [[اعتراض]] ندارد: {{متن قرآن|عَبْدًا مَمْلُوكًا لَا يَقْدِرُ عَلَى شَيْءٍ}}<ref>«خداوند بنده‌ای زرخرید را مثل می‌زند که توان هیچ کاری ندارد» سوره نحل، آیه ۷۵.</ref>.
-*[[استرجاع]] موجب دوری استرجاع‌ کننده از سخنان نامناسب و [[شکایت]] و مانع [[وسوسه‌های شیطان]] یا موجب [[دلداری]] و [[تسلی]] [[قلب]] کاهش [[حزن]] و [[اندوه]] [[مصیبت]] دیده و نیز اشتغال به کاری [[مستحب]] و اظهار [[عقاید]] [[حق]] است. البته این آثار در صورتی است که [[استرجاع]]، تنها به زبان جاری نشود بلکه از صمیم [[قلب]] ادا گردد به گونه‌ای که [[انسان]] درباره آنچه به خاطرش [[آفریده]] شده بیندیشد. یعنی [[شناخت]] [[خدای تعالی]] و کمال نفس [[انسانی]] و اینکه وی به سوی پروردگارش باز میگردد تا برای همیشه باقی بماند و اینکه از این دنیای فانی کوچ می‌کند و [[نعمت‌های خداوند]] را به یاد میآورد تا ببیند آنچه که به وی ارزانی داشته‌اند چندین برابر چیزی است که از دست داده و در نتیجه، [[مصیبت‌ها]] بر او آسان می‌گردد و به آن [[راضی]] می‌شود<ref>ترجمه المیزان، ج۱؛ جواهر الکلام اطیب البیان، ج۲، ص۳۶۰.</ref>.
-*موارد ذیل را می‌توان به عنوان [[پاداش]] [[صبر]] و [[استرجاع]] [[مؤمنان]] به شمار آورد:
-#'''[[بشارت]]:''' [[استرجاع]] [[شکیبایان]] منشأ برخورداری آنان از [[بشارت]] [[الهی]] است: {{متن قرآن|وَبَشِّرِ الصَّابِرِينَ}}<ref>«و شکیبایان را نوید بخش!» سوره بقره، آیه ۱۵۵.</ref>.
-#'''[[توفیق]]:''' [[استرجاع]] [[شکیبایان]] زمینه [[توفیق]] آنان در [[آزمایش الهی]] است که در [[آیه]] ۱۵۵ با عبارت {{متن قرآن|وَلَنَبْلُوَنَّكُمْ}} آغاز می‌گردد.
-#'''[[درود]] و [[رحمت]]:''' [[استرجاع]] [[شکیبایان]] موجب بهره‌مندی ایشان از [[درود]] و [[رحمت الهی]] است: {{متن قرآن|أُولَئِكَ عَلَيْهِمْ صَلَوَاتٌ مِنْ رَبِّهِمْ وَرَحْمَةٌ}}<ref>«بر آنان از پروردگارشان درودها و بخشایشی است» سوره بقره، آیه ۱۵۷.</ref>.
-#'''[[هدایت]]:''' [[استرجاع]] [[شکیبایان]] [[نشانه]] [[هدایت الهی]] است، زیرا در پایان [[آیه]] می‌فرماید: {{متن قرآن|وَأُولَئِكَ هُمُ الْمُهْتَدُونَ}}<ref>«آنانند که رهیافته‌اند» سوره بقره، آیه ۱۵۷.</ref>.
-*در [[احادیث]] فراوانی که از طریق [[فریقین]] گزارش گردیده به اهمیت و [[فضیلت]] [[استرجاع]] اشاره شده است. *بدون تردید از جمله خصال برجسته و [[شعار]] ویژه [[مؤمنان]]، [[شکر]] در [[نعمت]] و [[صبر]] و [[تحمل]] در [[مصیبت]] است، در امالی [[شیخ مفید]]، [[حدیثی]] از [[امام کاظم]]{{ع}} آمده است: «[[رسول خدا]]{{صل}} فرمود: چهار ویژگی است که در هرکس باشد، [[خداوند]] او را از [[اهل بهشت]] شمرده است: کسی که پناهگاهش [[شهادت]] به [[یگانگی خداوند]] و [[رسالت]] من باشد. کسی که به هنگام برخورداری از [[نعمت خداوند]] بگوید: {{متن قرآن|الْحَمْدُ لِلَّهِ}}<ref>«سپاس، خداوند، پروردگار جهانیان را» سوره فاتحه، آیه ۲.</ref>، کسی که پس از [[ارتکاب گناه]] بگوید: {{متن قرآن|اسْتَغْفِرِ اللَّهَ}}<ref>«و از خداوند آمرزش بخواه» سوره نساء، آیه ۱۰۶.</ref>. کسی که هنگام مواجهه با مصیبتی بگوید: {{متن قرآن|إِنَّا لِلَّهِ وَإِنَّا إِلَيْهِ رَاجِعُونَ}}<ref>ترجمه امالی، شیخ مفید، ص۸۸.</ref>.
-*از [[ابن عباس]] [[نقل]] شده که [[استرجاع]] از [[خواص]] این [[امت]] است، زیرا [[رسول خدا]]{{صل}} فرمود: "به [[امت]] من چیزی داده شده که به هیچ یک از امت‌های دیگر داده نشده است و آن، گفتن {{متن قرآن|إِنَّا لِلَّهِ وَإِنَّا إِلَيْهِ رَاجِعُونَ}} به هنگام [[مصیبت]] است". [[سنت]] و [[مستحب]] آن است که پس از [[استرجاع]] بگوید: پروردگارا در این [[مصیبت]]، مرا [[پاداش]] ده و بهتر از آن را برایم جایگزین فرما. همچنین آن [[حضرت]] فرموده: "کسی که هنگام [[مصیبت]] [[استرجاع]] کند، [[خداوند]] [[مصیبت]] او را جبران نماید و آخرتش را [[نیکو]] گرداند و [[نسل]] شایسته‌ای برای او قراردهد که به آن [[خشنود]] گردد"<ref>تفسیر روح المعانی، ج۱، ص۱۴۲۱؛ تفسیر العیاشی.</ref>.
-*در [[اصول کافی]]، [[حدیثی]] مرفوع از [[صالح بن ابی حماد]] [[نقل]] شده که: "[[امام علی]]{{ع}} نزد [[اشعث بن قیس]] رفت و [[مرگ]] برادرش را به وی [[تسلیت]] گفت. [[اشعث بن قیس]] در پاسخ، [[استرجاع]] نمود؛ [[حضرت]] به او فرمود: آیا می‌دانی [[تأویل]] آن چیست؟ [[اشعث بن قیس]] عرض کرد: [[خیر]]؛ [[امام]] فرمود: اینکه می‌گویی {{متن قرآن|إِنَّا لِلَّهِ}} [[اقرار]] توست به [[مالکیت]] [[خدا]] و اینکه می‌گویی {{متن قرآن|إِنَّا لِلَّهِ وَإِنَّا إِلَيْهِ رَاجِعُونَ}} [[اقرار]] ماست به فانی شدن خودمان"<ref>الکافی، ج۳، ص۳۶۱.</ref>.<ref>[[محمود سرمدی|سرمدی، محمود]]، [[آیه استرجاع (مقاله)|مقاله «آیه استرجاع»]]، [[دانشنامه معاصر قرآن کریم (کتاب)|دانشنامه معاصر قرآن کریم]]، ص۶۷-۶۸.</ref>
-==منابع==
+== شأن نزول آیه استرجاع ==
+در [[شأن نزول]] [[آیه]] از قول [[ابن عباس]] گزارش شده است که از آیه {{متن قرآن|وَلَا تَقُولُوا لِمَنْ يُقْتَلُ فِي سَبِيلِ اللَّهِ أَمْوَاتٌ بَلْ أَحْيَاءٌ وَلَكِنْ لَا تَشْعُرُونَ}}<ref>«و کسانی را که در راه خداوند کشته می‌شوند مرده نخوانید که زنده‌اند امّا شما درنمی‌یابید» سوره بقره، آیه ۱۵۴.</ref> تا آیه {{متن قرآن|وَلَنَبْلُوَنَّكُمْ بِشَيْءٍ مِنَ الْخَوْفِ وَالْجُوعِ وَنَقْصٍ مِنَ الْأَمْوَالِ وَالْأَنْفُسِ وَالثَّمَرَاتِ وَبَشِّرِ الصَّابِرِينَ}}<ref>«و بی‌گمان شما را با چیزی از بیم و گرسنگی و کاستی دارایی‌ها و کسان و فرآورده‌ها می‌آزماییم، و شکیبایان را نوید بخش!» سوره بقره، آیه ۱۵۵.</ref>، {{متن قرآن|الَّذِينَ إِذَا أَصَابَتْهُمْ مُصِيبَةٌ قَالُوا إِنَّا لِلَّهِ وَإِنَّا إِلَيْهِ رَاجِعُونَ}}<ref>«همان کسان که چون بدیشان مصیبتی رسد می‌گویند: «انّا للّه و انّا الیه راجعون» (ما از آن خداوندیم و به سوی او باز می‌گردیم)» سوره بقره، آیه ۱۵۶.</ref> در [[جنگ بدر]] نازل گردید؛ هنگامی که ۱۴ نفر از [[مسلمانان]] به [[قتل]] رسیدند و [[اصحاب پیامبر]] گفتند: فلانی و فلانی مردند. گرچه [[آیه استرجاع]] همان آیه {{متن قرآن|الَّذِينَ إِذَا أَصَابَتْهُمْ مُصِيبَةٌ قَالُوا إِنَّا لِلَّهِ وَإِنَّا إِلَيْهِ رَاجِعُونَ}}<ref>«همان کسان که چون بدیشان مصیبتی رسد می‌گویند: ما از آن خداوندیم و به سوی او باز می‌گردیم» سوره بقره، آیه ۱۵۶.</ref> به شمار می‌رود، اما به لحاظ آنکه آیه با موصول {{متن قرآن|الَّذِينَ}} آغاز گردیده و بر طبق قاعده، توصیف افراد یاد شده در [[آیه]] پیشین است (که مورد امتحانات و [[ابتلائات]] [[الهی]] قرار گرفته‌اند) می‌توان گفت آیه {{متن قرآن|وَلَنَبْلُوَنَّكُمْ بِشَيْءٍ مِنَ الْخَوْفِ وَالْجُوعِ وَنَقْصٍ مِنَ الْأَمْوَالِ وَالْأَنْفُسِ وَالثَّمَرَاتِ وَبَشِّرِ الصَّابِرِينَ}}<ref>«و بی‌گمان شما را با چیزی از بیم و گرسنگی و کاستی دارایی‌ها و کسان و فرآورده‌ها می‌آزماییم، و شکیبایان را نوید بخش!» سوره بقره، آیه ۱۵۵.</ref> نیز مقدمه [[آیه استرجاع]] است؛ چرا که [[خداوند]] در [[آیه]] {{متن قرآن|وَلَنَبْلُوَنَّكُمْ بِشَيْءٍ مِنَ الْخَوْفِ وَالْجُوعِ وَنَقْصٍ مِنَ الْأَمْوَالِ وَالْأَنْفُسِ وَالثَّمَرَاتِ وَبَشِّرِ الصَّابِرِينَ}}<ref>«و بی‌گمان شما را با چیزی از بیم و گرسنگی و کاستی دارایی‌ها و کسان و فرآورده‌ها می‌آزماییم، و شکیبایان را نوید بخش!» سوره بقره، آیه ۱۵۵.</ref>، [[مؤمنان]] صابری را [[بشارت]] می‌دهد که در مقابل [[بلاها]] و مصیبت‌های گوناگون، [[شکیبایی]] پیشه کرده و شکایتی ندارند و سپس در آیه {{متن قرآن|الَّذِينَ إِذَا أَصَابَتْهُمْ مُصِيبَةٌ قَالُوا إِنَّا لِلَّهِ وَإِنَّا إِلَيْهِ رَاجِعُونَ}}<ref>«همان کسان که چون بدیشان مصیبتی رسد می‌گویند: «انّا للّه و انّا الیه راجعون» (ما از آن خداوندیم و به سوی او باز می‌گردیم)» سوره بقره، آیه ۱۵۶.</ref> آنان را به گفتن {{متن قرآن|إِنَّا لِلَّهِ}} و داشتن ویژگی استرجاع می‌ستاید.
-==جستارهای وابسته==
+[[خداوند متعال]] در [[آیه]] {{متن قرآن|وَلَنَبْلُوَنَّكُمْ بِشَيْءٍ مِنَ الْخَوْفِ وَالْجُوعِ وَنَقْصٍ مِنَ الْأَمْوَالِ وَالْأَنْفُسِ وَالثَّمَرَاتِ وَبَشِّرِ الصَّابِرِينَ}}<ref>«و بی‌گمان شما را با چیزی از بیم و گرسنگی و کاستی دارایی‌ها و کسان و فرآورده‌ها می‌آزماییم، و شکیبایان را نوید بخش!» سوره بقره، آیه ۱۵۵.</ref> مواردی از قبیل مواجهه با [[ترس]]، [[گرسنگی]]، ضررهای [[مالی]] و فقدان [[خویشاوندان]] و نیز از دست دادن محصولات زراعی را [[آزمون الهی]] و [[مصیبت]] و محل استرجاع دانسته و به شکیبایانی که هنگام بروز هر یک از موارد مذکور {{متن قرآن|إِنَّا لِلَّهِ وَإِنَّا إِلَيْهِ رَاجِعُونَ}} می‌گویند، [[بشارت]] داده است<ref>[[محمود سرمدی|سرمدی، محمود]]، [[آیه استرجاع (مقاله)|مقاله «آیه استرجاع»]]، [[دانشنامه معاصر قرآن کریم (کتاب)|دانشنامه معاصر قرآن کریم]]، ص۶۷-۶۸.</ref>.
-* [[استرجاع]]
-==پانویس==
+== استرجاع در روایات ==
-{{پانویس2}}
+از [[ابن عباس]] [[نقل]] شده که استرجاع از [[خواص]] این [[امت]] است، زیرا [[رسول خدا]] {{صل}} فرمود: "به [[امت]] من چیزی داده شده که به هیچ یک از امت‌های دیگر داده نشده است و آن، گفتن {{متن قرآن|إِنَّا لِلَّهِ وَإِنَّا إِلَيْهِ رَاجِعُونَ}} به هنگام [[مصیبت]] است". [[سنت]] و [[مستحب]] آن است که پس از استرجاع بگوید: پروردگارا در این [[مصیبت]]، مرا [[پاداش]] ده و بهتر از آن را برایم جایگزین فرما. همچنین آن حضرت فرموده: "کسی که هنگام [[مصیبت]] استرجاع کند، [[خداوند]] [[مصیبت]] او را جبران نماید و آخرتش را [[نیکو]] گرداند و [[نسل]] شایسته‌ای برای او قراردهد که به آن [[خشنود]] گردد"<ref>تفسیر روح المعانی، ج۱، ص۱۴۲۱؛ تفسیر العیاشی.</ref>.
+[[امام باقر]] {{ع}} فرمود: "هیچ [[مؤمن]] [[مصیبت]] زده‌ای در [[دنیا]] نیست که هنگام [[مصیبت]]، {{متن حدیث|إِنَّا للّه وإِنّا إِلَیهِ رَاجِعُونَ}} گوید و بر [[مصیبت]] ناگهانی [[شکیبا]] باشد، مگر آنکه [[خداوند]] [[گناهان]] گذشته‌اش را می‌بخشاید، مگر [[گناهان کبیره]] که [[خداوند]] بر آنها [[وعده]] [[دوزخ]] داده است<ref>{{متن حدیث|مَا مِنْ مُؤْمِنٍ يُصَابُ بِمُصِيبَةٍ فِي اَلدُّنْيَا فَيَسْتَرْجِعُ عِنْدَ مُصِيبَتِهِ وَ يَصْبِرُ حِينَ تَفْجَأُهُ اَلْمُصِيبَةُ إِلاَّ غَفَرَ اَللَّهُ لَهُ مَا مَضَى مِنْ ذُنُوبِهِ إِلاَّ اَلْكَبَائِرَ اَلَّتِي أَوْجَبَ اَللَّهُ عَزَّ وَ جَلَّ عَلَيْهَا اَلنَّارَ}}؛ وسائل الشیعه، ج ۲، ص ۸۹۸.</ref>.
+در امالی [[شیخ مفید]]، [[حدیثی]] از [[امام کاظم]] {{ع}} آمده است: «[[رسول خدا]] {{صل}} فرمود: چهار ویژگی است که در هرکس باشد، [[خداوند]] او را از [[اهل بهشت]] شمرده است: کسی که پناهگاهش [[شهادت]] به [[یگانگی خداوند]] و [[رسالت]] من باشد. کسی که به هنگام برخورداری از [[نعمت خداوند]] بگوید: {{متن قرآن|الْحَمْدُ لِلَّهِ}}<ref>«سپاس، خداوند، پروردگار جهانیان را» سوره فاتحه، آیه ۲.</ref>، کسی که پس از [[ارتکاب گناه]] بگوید: {{متن قرآن|اسْتَغْفِرِ اللَّهَ}}<ref>«و از خداوند آمرزش بخواه» سوره نساء، آیه ۱۰۶.</ref>. کسی که هنگام مواجهه با مصیبتی بگوید: {{متن قرآن|إِنَّا لِلَّهِ وَإِنَّا إِلَيْهِ رَاجِعُونَ}}<ref>ترجمه امالی، شیخ مفید، ص۸۸.</ref>.<ref>ر.ک: [[جواد محدثی|محدثی، جواد]]، [[فرهنگ عاشورا (کتاب)|فرهنگ عاشورا]]، ص۵۱.</ref>
+== آثار گفتن استرجاع ==
+گفتن {{متن قرآن|إِنَّا لِلَّهِ وَإِنَّا إِلَيْهِ رَاجِعُونَ}} از یک سو [[اقرار]] به مبدأ و معاد و اظهار [[تسلیم]] در برابر [[قضا و قدر]] بوده و مایه [[آرامش]] [[قلب]] و [[امید]] به [[پاداش الهی]] می‌گردد و از سوی دیگر، یادآور این نکته است که [[بلاها]] و مصیبت‌های زودگذر [[دنیایی]] از ناحیه [[خداوند]] بوده و تصرف مالک در مملوک و [[ملک]] [[حقیقی]] خویش است: {{متن قرآن|إِنَّا لِلَّهِ}}. ما از آن [[خدا]] و مملوک او هستیم و مملوک [[حق]] [[اعتراض]] ندارد: {{متن قرآن|عَبْدًا مَمْلُوكًا لَا يَقْدِرُ عَلَى شَيْءٍ}}<ref>«خداوند بنده‌ای زرخرید را مثل می‌زند که توان هیچ کاری ندارد» سوره نحل، آیه ۷۵.</ref>.
+استرجاع موجب دوری استرجاع‌ کننده از سخنان نامناسب و [[شکایت]] و مانع [[وسوسه‌های شیطان]] یا موجب دلداری و تسلی [[قلب]]، کاهش [[حزن]] و [[اندوه]] [[مصیبت]] دیده و نیز اشتغال به کاری [[مستحب]] و اظهار [[عقاید]] [[حق]] است. البته این آثار در صورتی است که استرجاع، تنها به زبان جاری نشود بلکه از صمیم [[قلب]] ادا گردد، به گونه‌ای که [[انسان]] درباره آنچه به خاطرش [[آفریده]] شده بیندیشد. یعنی [[شناخت]] [[خدای تعالی]] و کمال نفس [[انسانی]] و اینکه وی به سوی پروردگارش باز می‌گردد تا برای همیشه باقی بماند و اینکه از این دنیای فانی کوچ می‌کند و [[نعمت‌های خداوند]] را به یاد می‌آورد تا ببیند آنچه که به وی ارزانی داشته‌اند چندین برابر چیزی است که از دست داده و در نتیجه [[مصیبت‌ها]] بر او آسان می‌گردد و به آن [[راضی]] می‌شود<ref>ترجمه المیزان، ج۱؛ جواهر الکلام اطیب البیان، ج۲، ص۳۶۰.</ref>.<ref>[[محمود سرمدی|سرمدی، محمود]]، [[آیه استرجاع (مقاله)|مقاله «آیه استرجاع»]]، [[دانشنامه معاصر قرآن کریم (کتاب)|دانشنامه معاصر قرآن کریم]]، ص۶۷-۶۸.</ref>
+== جستارهای وابسته ==
+{{مدخل وابسته}}
+* [[آیه استرجاع]]
+{{پایان مدخل وابسته}}
+== منابع ==
+{{منابع}}
+# [[پرونده:10524027.jpg|22px]] [[محمود سرمدی|سرمدی، محمود]]، [[آیه استرجاع (مقاله)|مقاله «آیه استرجاع»]]، [[دانشنامه معاصر قرآن کریم (کتاب)|'''دانشنامه معاصر قرآن کریم''']]
+# [[پرونده:13681024.jpg|22px]] [[جواد محدثی|محدثی، جواد]]، [[فرهنگ عاشورا (کتاب)|'''فرهنگ عاشورا''']]
+{{پایان منابع}}
+== پانویس ==
+{{پانویس}}
-{{امامت شناسی}}
-{{امام علی}}
-{{فضائل اهل بیت}}
-[[رده:آیه استرجاع]]
 [[رده:آیات نامدار]]
+[[رده:مدخل فرهنگ عاشورا]]