همنشینی: تفاوت میان نسخه‌ها
بدون خلاصۀ ویرایش |
(←مقدمه) |
||
| خط ۱۰: | خط ۱۰: | ||
==مقدمه== | ==مقدمه== | ||
هم‌نشین، همراه، [[رفیق]] [[دوست]] نقش مهمی در [[زندگی]] [[انسان]] ایفا می‌کنند. [[قرآن کریم]]، علت [[سقوط]] برخی افراد در [[عذاب]] [[جهنم]] را | هم‌نشین، همراه، [[رفیق]] [[دوست]] نقش مهمی در [[زندگی]] [[انسان]] ایفا می‌کنند. [[قرآن کریم]]، علت [[سقوط]] برخی افراد در [[عذاب]] [[جهنم]] را همنشینی با [[دوستان]] [[ناصالح]] خوانده است<ref>{{متن قرآن|يَا وَيْلَتَى لَيْتَنِي لَمْ أَتَّخِذْ فُلَانًا خَلِيلًا}} «ای وای! کاش فلانی را به دوستی نمی‌گرفتم!» سوره فرقان، آیه ۲۸.</ref>. | ||
[[رسول خدا]]{{صل}} فرمود: «انسان براساس دینِ دوست و همراه خود [[رفتار]] می‌کند»<ref>کافی، ج۲، ص۳۷۵.</ref>. | [[رسول خدا]]{{صل}} فرمود: «انسان براساس دینِ دوست و همراه خود [[رفتار]] می‌کند»<ref>کافی، ج۲، ص۳۷۵.</ref>. | ||
[[امام زین‌العابدین]]{{ع}}، افراد [[مطیع]] [[خداوند]] را [[بهترین]] دوستان معرفی کرده و [[همراهی]] و [[همکاری]] با آنان را از [[خداوند بزرگ]] درخواست کرده: «بار الها! و [[انس]] خود و دوستان خود و [[بندگان]] فرمانبردارت را نصیب من کن... و مرا همدم و [[یاور]] ایشان گردان!»<ref>نیایش بیست‌ویکم.</ref>. | [[امام زین‌العابدین]]{{ع}}، افراد [[مطیع]] [[خداوند]] را [[بهترین]] دوستان معرفی کرده و [[همراهی]] و [[همکاری]] با آنان را از [[خداوند بزرگ]] درخواست کرده: «بار الها! و [[انس]] خود و دوستان خود و [[بندگان]] فرمانبردارت را نصیب من کن... و مرا همدم و [[یاور]] ایشان گردان!»<ref>نیایش بیست‌ویکم.</ref>. | ||
| خط ۱۸: | خط ۱۸: | ||
[[امام]]، بهترین نوع رابطه انسان با [[والدین]] را رابطه بر مبنای دوستی و [[دلسوزی]] خوانده و عرضه می‌دارد: «خداوندا، [[دل]] من بر ایشان [[[پدر]] و [[مادر]]] [[مهربان]] ساز و چنان کن که با آنان به [[مدارا]] رفتار کنم و بر آنان [[مشفق]] باشم»<ref>نیایش بیست‌وچهارم.</ref>. | [[امام]]، بهترین نوع رابطه انسان با [[والدین]] را رابطه بر مبنای دوستی و [[دلسوزی]] خوانده و عرضه می‌دارد: «خداوندا، [[دل]] من بر ایشان [[[پدر]] و [[مادر]]] [[مهربان]] ساز و چنان کن که با آنان به [[مدارا]] رفتار کنم و بر آنان [[مشفق]] باشم»<ref>نیایش بیست‌وچهارم.</ref>. | ||
امام شرایط | امام شرایط همنشینی درست را به ما می‌آموزد و در برخورد با [[همسایگان]] و دوستان که گریزی از همنشینی و [[مصاحبت]] با آنها نیست عرضه می‌دارد: «بار خدایا مرا برگمار که همسایگان و دوستان [[بدکردار]] خود را به [[نیکی]] [[پاداش]] دهم و از ستمکارشان درگذرم و از [[بدگمانی]] در [[حق]] ایشان بپرهیزم و با همگان مشفق و مهربان باشم... و از روی [[خیرخواهی]] خواستار دوام [[نعمت]] ایشان باشم»<ref>نیایش بیست‌وششم.</ref>. | ||
از سخنان حضرت درمی یابیم که افراد [[صالح]] و [[درستکار]] کسانی هستند که [[شایسته]] است در مجلس آنها حضور یابیم و با آنان در [[ارتباط]] باشیم: {{متن حدیث|وَ اعْمُرْ بِي مَجَالِسَ الصَّالِحِينَ}}<ref>دعای ۴۱.</ref>؛ "مجالس [[صالحان]] را به من [[آبادانی]] و رونق بخش". عده‌ای به [[اشتباه]] و صرفاً براساس معیارهای مادی و چشم‌پُرکن افراد ثروتمند را صاحب [[فضیلت]] دانسته و طالب | از سخنان حضرت درمی یابیم که افراد [[صالح]] و [[درستکار]] کسانی هستند که [[شایسته]] است در مجلس آنها حضور یابیم و با آنان در [[ارتباط]] باشیم: {{متن حدیث|وَ اعْمُرْ بِي مَجَالِسَ الصَّالِحِينَ}}<ref>دعای ۴۱.</ref>؛ "مجالس [[صالحان]] را به من [[آبادانی]] و رونق بخش". عده‌ای به [[اشتباه]] و صرفاً براساس معیارهای مادی و چشم‌پُرکن افراد ثروتمند را صاحب [[فضیلت]] دانسته و طالب همنشینی با آنانند و به همین [[دلیل]] به افراد نادار و [[فقیر]] با نظر [[حقارت]] نگاه کرده و از آنان دوری می‌کنند. [[امام سجاد]]{{ع}} این طرز [[فکر]] را [[نکوهش]] می‌نماید<ref>نیایش سی‌وپنجم.</ref> و در عوض از [[خدا]] می‌خواهد: «ای [[خداوند]]، [[محبوب]] من گردان همنشینی با درویشان را و یاری‌ام ده که بر [[مصاحبت]] آنان [[شکیبا]] باشم»<ref>نیایش سی‌ام.</ref>. شاید بدین سبب که همنشینی با دنیاداران [[دل]] را به سمت [[دنیادوستی]] و [[دنیاپرستی]] سوق می‌دهد.<ref>الصحیفة السجادیة، امام زین‌العابدین{{ع}}، نشر الهادی، قم، ۱۴۱۸؛ صحیفه سجادیه، ترجمه عبدالمحمد آیتی، انتشارات سروش، تهران، ۱۳۷۵؛ قرآن کریم، ترجمه ناصر مکارم شیرازی، دارالقرآن الکریم، قم، ۱۳۷۳.</ref>.<ref>[[علی اکبر شایسته‌نژاد|شایسته‌نژاد، علی اکبر]]، [[دانشنامه صحیفه سجادیه (کتاب)|مقاله «همنشینی»، دانشنامه صحیفه سجادیه]]، ص ۵۳۶.</ref> | ||
== جستارهای وابسته == | == جستارهای وابسته == | ||
نسخهٔ ۹ دسامبر ۲۰۲۰، ساعت ۱۰:۰۹
- اين مدخل از چند منظر متفاوت، بررسی می‌شود:
- در این باره، تعداد بسیاری از پرسش‌های عمومی و مصداقی مرتبط، وجود دارند که در مدخل همنشینی (پرسش) قابل دسترسی خواهند بود.
مقدمه
هم‌نشین، همراه، رفیق دوست نقش مهمی در زندگی انسان ایفا می‌کنند. قرآن کریم، علت سقوط برخی افراد در عذاب جهنم را همنشینی با دوستان ناصالح خوانده است[۱]. رسول خدا(ص) فرمود: «انسان براساس دینِ دوست و همراه خود رفتار می‌کند»[۲]. امام زین‌العابدین(ع)، افراد مطیع خداوند را بهترین دوستان معرفی کرده و همراهی و همکاری با آنان را از خداوند بزرگ درخواست کرده: «بار الها! و انس خود و دوستان خود و بندگان فرمانبردارت را نصیب من کن... و مرا همدم و یاور ایشان گردان!»[۳]. همچنین دوستی با افراد مؤمن را موجب آسایش زندگی خوانده است: «بار الها! دوستی ما در دل‌های مؤمنان قرار ده و زندگی را بر ما دشوار مگردان»[۴].
آن حضرت ارزش و اهمیت روابط نزدیکان را وابسته به میزان دوستی شمرده درخواست کرده است: «بار الها!... دشمنی نزدیکان مرا به دوستی تبدیل فرما»[۵]. امام، بهترین نوع رابطه انسان با والدین را رابطه بر مبنای دوستی و دلسوزی خوانده و عرضه می‌دارد: «خداوندا، دل من بر ایشان [[[پدر]] و مادر] مهربان ساز و چنان کن که با آنان به مدارا رفتار کنم و بر آنان مشفق باشم»[۶].
امام شرایط همنشینی درست را به ما می‌آموزد و در برخورد با همسایگان و دوستان که گریزی از همنشینی و مصاحبت با آنها نیست عرضه می‌دارد: «بار خدایا مرا برگمار که همسایگان و دوستان بدکردار خود را به نیکی پاداش دهم و از ستمکارشان درگذرم و از بدگمانی در حق ایشان بپرهیزم و با همگان مشفق و مهربان باشم... و از روی خیرخواهی خواستار دوام نعمت ایشان باشم»[۷].
از سخنان حضرت درمی یابیم که افراد صالح و درستکار کسانی هستند که شایسته است در مجلس آنها حضور یابیم و با آنان در ارتباط باشیم: «وَ اعْمُرْ بِي مَجَالِسَ الصَّالِحِينَ»[۸]؛ "مجالس صالحان را به من آبادانی و رونق بخش". عده‌ای به اشتباه و صرفاً براساس معیارهای مادی و چشم‌پُرکن افراد ثروتمند را صاحب فضیلت دانسته و طالب همنشینی با آنانند و به همین دلیل به افراد نادار و فقیر با نظر حقارت نگاه کرده و از آنان دوری می‌کنند. امام سجاد(ع) این طرز فکر را نکوهش می‌نماید[۹] و در عوض از خدا می‌خواهد: «ای خداوند، محبوب من گردان همنشینی با درویشان را و یاری‌ام ده که بر مصاحبت آنان شکیبا باشم»[۱۰]. شاید بدین سبب که همنشینی با دنیاداران دل را به سمت دنیادوستی و دنیاپرستی سوق می‌دهد.[۱۱].[۱۲]
جستارهای وابسته
منابع
پانویس
- ↑ ﴿يَا وَيْلَتَى لَيْتَنِي لَمْ أَتَّخِذْ فُلَانًا خَلِيلًا﴾ «ای وای! کاش فلانی را به دوستی نمی‌گرفتم!» سوره فرقان، آیه ۲۸.
- ↑ کافی، ج۲، ص۳۷۵.
- ↑ نیایش بیست‌ویکم.
- ↑ نیایش چهل‌ودوم.
- ↑ نیایش بیستم.
- ↑ نیایش بیست‌وچهارم.
- ↑ نیایش بیست‌وششم.
- ↑ دعای ۴۱.
- ↑ نیایش سی‌وپنجم.
- ↑ نیایش سی‌ام.
- ↑ الصحیفة السجادیة، امام زین‌العابدین(ع)، نشر الهادی، قم، ۱۴۱۸؛ صحیفه سجادیه، ترجمه عبدالمحمد آیتی، انتشارات سروش، تهران، ۱۳۷۵؛ قرآن کریم، ترجمه ناصر مکارم شیرازی، دارالقرآن الکریم، قم، ۱۳۷۳.
- ↑ شایسته‌نژاد، علی اکبر، مقاله «همنشینی»، دانشنامه صحیفه سجادیه، ص ۵۳۶.