تحلیلی درباره جفر و جامعه دو منبع علم امام (مقاله)

تحلیلی در باره جفر و جامعه، دو منبع علم امام
رتبه علمی	علمی-پژوهشی(حوزه علمیه)
زبان	فارسی
نویسندگان	احمد شجاعی، محمد فرضی پوریان
موضوع	علم امام
مذهب	شیعه
منتشر شده در	فصلنامه کلام اسلامی
وابسته به	مؤسسه تحقیقاتی و تعلیماتی امام صادق
محل نشر	قم، ایران
تاریخ نشر	تابستان ۱۳۹۶
شماره	۱۰۲
شماره صفحات	از صفحه ۷۷ تا ۹۸ مجله
ناشر الکترونیک	پایگاه مجلات تخصصی نور

تحلیلی درباره جفر و جامعه، دو منبع علم امام عنوان مقاله‌ای است که با زبان فارسی به بررسی علم امام می‌پردازد. این مقاله ۲۲ صفحه‌ای به قلم احمد شجاعی و محمد فرضی پوریان نگاشته شده و فصلنامه کلام اسلامی (تابستان۱۳۹۶، شماره ۱۰۲) انتشار آن را به عهده داشته است.

چکیده مقاله

• نویسندگان در ابتدای چکیده مقاله می‌نویسند: «یکی از بحث‌های مهم امامت مسأله علم امام است. شیعه معتقد است امام، چون منصوب از جانب خداست، باید دارای علمی تام و کامل نسبت به شریعت باشد، و خداوند متعال این علم را بدون آموزش و اکتساب در اختیار امام قرار دهد. حال سخن در این است که علم امام از چه منابعی تأمین می‌شود؟ در روایات ناظر به علم امام، منابع متعددی برای علوم ائمه(ع) ذکر شده است. در این نوشتار به بررسی دو منبع از این منابع پرداخته شده است؛ این دو منبع که در روایات "جفر" و "جامعه" معرفی شده‌اند، حاوی علوم مختلفی است که از طرف خداوند متعال به پیامبر اکرم(ص) عطا شده، و از طریق ایشان به ائمه(ع) رسیده است. در این نوشتار با روش تحلیلی- تحقیقی به بررسی این روایات از حیث سند و محتوا پرداخته و محتوای این دو منبع بررسی می‌شود».
• در ادامه چنین نوشته‌اند: «و گاهی اولاد حسن جهت تأیید و تثبیت این امر علوم خود را نیز هم‌سطح و هم‌طراز همه مردم قلمداد می‌کردند؛ به امام صادق(ع) عرض شد که عبدالله بن حسن بر این باور است که علم او به مسائل در حد علوم مردم بوده و بیشتر از آن عالم نیست؛ امام فرمود: قسم به خدا عبدالله بن حسن درست می‌گوید، لکن به خدا قسم جامعه که حلال و حرام خدا در اوست و همچنین جفر و مصحف فاطمه پیش ماست، چه خواهد کرد عبد الله بن حسن وقتی که مردم از هر سرزمینی (و یا از هر فنی) به او رجوع کرده و سؤال کنند؟ آیا راضی نیستید که در روز قیامت به دامان ما چنگ زنید در حالی که ما به دامان پیغمبرمان چنگ زده و پیغمبر ما به دامان پروردگارش چنگ زده است؟ ابن خلدون در مقدمه خود علم جفر را از امام صادق(ع) دانسته و معتقد است ایشان مبدأ این علم بوده‌اند؛ به این دلیل که حضرت از حوادث آینده برای قیام‌کنندگان در مقابل خلفا خبر می‌داد و به همان شکلی که حضرت خبر داده بود اتفاق می‌افتاد؛ لذا وی وجود علم جفر را از کرامات جعفر بن محمد(ع) دانسته و می‌نویسد: کرامات زیادی برای اهل‌ بیت(ع) نقل شده که به هیچ‌کس دیگری نسبت داده نشده است؛ چراکه اینها اهل کرامت بوده و علم و دین و آثاری از نبوت داشته و مورد عنایت خداوند هستند».

فهرست مقاله

• چکیده
• مقدمه
• محتوای جفر
• جفر و غیبت حضرت ولی عصر
• جامعه و کتاب علی
• جامعه و تبیین و روش‌های باطل استنباط
• رابطه جفر و جامعه با قرآن
• جفر و جامعه و واکنش‌های بنی‌الحسن در قبال آنها
• تفسیر عرفانی جفر و جامعه
• جفر و علم حروف
• جفر و جامعه از نگاه عالمان اهل سنت
• نکته پایانی
• نتیجه‌گیری
• فهرست منابع

دربارهٔ پدیدآورندگان

احمد شجاعی (پدیدآورنده)

احمد شجاعی آقای احمد شجاعی (متولد ۱۳۴۵، اهر)، در کنار دروس متداول حوزوی مطالعات خود را در زمینه‌های فقه و اصول، کلام جدید و فلسفه غرب، معارف اسلامی و فلسفه اسلامی پیگیری کرد. معاونت پژوهشی مرکز تخصصی علم کلام و همکاری با مؤسسه امام صادق از جمله فعالیت‌های وی است. او علاوه بر تدریس دروس حوزوی و دانشگاهی به راهنمایی و مشاوره پایان‌نامه‌های دانشجویان نیز مشغول است و تاکنون چندین جلد کتاب و مقاله به رشته تحریر درآورده است. «عزاداری و انتظار»، «دین و دولت در شریعت ناب محمدی»، «تحلیلی درباره جفر و جامعه دو منبع علم امام»، «حدیث علی مع الحق»، «جفر»، «جامعه»، «حدیث تشبیه»، «ابداع» و «آیه» برخی از این آثار است.

محمد فرضی پوریان (پدیدآورنده)