تسبیح تربت: تفاوت میان نسخه‌ها

نسخهٔ کنونی تا ‏۹ ژوئیهٔ ۲۰۲۴، ساعت ۱۰:۰۶

مقدمه

تربت سید الشهدا(ع)، به خاطر قداست و فضیلت و الهام بخشی، هم مورد سجود قرار میگیرد، هم از آن تسبیح برای ذکر گفتن تهیّه می‌شود، هم کام نوزاد را بر می‌دارند، هم همراه میّت به صورت حنوط، به کار می‌رود. خاکی که مدفن یک شهید است، انتقال دهنده فرهنگ شهادت و الهام بخش شجاعت و ایمان است و تسبیحی که با چنین تربتی گفته شود، اجر مضاعف دارد. از امام صادق(ع) احادیثی در فضیلت تسبیح تربت سید الشهدا روایت شده است^[۱].

حضرت زهرا(ع) از تربت حمزه سید الشهدا، تسبیحی ساخته و به نخ کرده بود و با آن، ذکر تسبیحات می‌گفت، مردم همچنان کردند. چون حسین(ع) شهید شد، به خاطر مزیّت و فضیلت تربت او، این کار درباره تربت قبر آن امام شهید انجام گرفت^[۲]. پیش از تسبیح گلی، حضرت زهرا تسبیحی داشت از نخ پشمین که به آن گره‌های متعدّد زده بود و آن را می‌‌گرداند و تسبیح و تکبیر می‌‌گفت، تا آنکه حضرت حمزه در جنگ احد به شهادت رسید. آنگاه از تربت او تسبیحی ساخت. رسم مردم بر این جاری شد تا آنکه پس از شهادت امام حسین، از تربت قبر او تسبیح فراهم می‌کردند: «فَلَمَّا قُتِلَ الْحُسَيْنُ صَلَوَاتُ الله عَلَيْهِ عَدَلَ بِالْأَمْرِ إِلَيْهِ فَاسْتَعْمَلُوا تُرْبَتَهُ لِمَا فِيهَا مِنَ الْفَضْلِ وَ الْمَزِيَّةِ»^[۳].

دو حدیث در فضیلت تسبیح تربت: امام صادق(ع) فرمود: «مَنْ كَانَتْ مَعَهُ سُبْحَةٌ مِنْ طِينِ قَبْرِ الْحُسَيْنِ(ع) كُتِبَ مُسَبِّحاً وَ إِنْ لَمْ يُسَبِّحْ بِهَا»^[۴]. هر که تسبیحی از تربت قبر حسین(ع) داشته باشد، تسبیح‌گوی نوشته می‌شود، هر چند با آن تسبیح نگوید. اما کاظم(ع) فرمود: «لاَ يَسْتَغْنِي شِيعَتُنَا عَنْ أَرْبَعٍ... وَ سُبْحَةٍ مِنْ طِينِ قَبْرِ الْحُسَيْنِ(ع) فِيهَا ثَلاَثٌ وَ ثَلاَثُونَ حَبَّةً»^[۵]. شیعه ما از چهار چیز بی‌نیاز نیست:... یکی هم تسبیحی با ۳۳ دانه از خاک قبر امام حسین(ع)^[۶]. تسبیح تربت، قصیده‌ای صد بیتی است و واژه‌هایش همه عاشورایی، که دانه‌هایش همراه ذاکر، ذکر می‌گوید و عطر شهادت را میپراکند. کربلائیان با مضمون این قصیده مقدّس هم‌نوایی می‌کنند و با ترکیبات آنکه «اللَّهُ أَكْبَرُ»، «الْحَمْدُ لِلَّهِ» و «سُبْحَانَ اللَّهِ» است، آشنا و مأنوسند. دانه‌های تسبیح تربت، گوهرهایی است که از خاک کوی عشق گرفته شده و از آن نوری تا ملکوت خدا متصاعد می‌شود. دل‌های دریایی، گوهر تربت را در ساحل عشق، با "اشک" شستشو می‌دهند، و از زمزم دیدگان بر آن میبارند. این است رمز جلوه و جلای همیشگی "تربت حسین"! و همین است راز برتری تسبیح تربت، بر دانه‌های یاقوت و عقیق و فیروزه و زبرجد و الماس! تسبیح تربت، ترکیبی کربلایی دارد و آهنگی زهرایی و مفاهیمش هدیه خداوند به "فاطمه" است. منظومه‌ای رمزی از قداست و فداکاری و عشق و خلوص است. چه اکسیر شگفتی در خاک مزار حسین(ع) نهفته است، فضیلت‌بخش خاک بر گوهر!^[۷].

منابع

محدثی، جواد، فرهنگ عاشورا

پانویس

↑ بحار الأنوار، ج۹۸، ص۱۳۳.
↑ بحار الأنوار، ج۹۸، ص۱۳۳؛ المزار، شیخ مفید(چاپ کنگره شیخ مفید، ۱۴۱۳ق)، ص۱۵۰.
↑ بحار الأنوار، ج۸۲، ص۳۳۳.
↑ بحار الأنوار، ج۸۲، ص۳۴۰.
↑ بحار الأنوار، ج۸۲، ص۳۴۰. در «المزار»شیخ مفید، ص۱۵۲، عدد سی و چهار دانه آمده است.
↑ برای آگاهی از تاریخچه تسبیح و تسبیح تربت و آداب آن ر. ک: «دائرة المعارف تشیع»، ج۴، ص۲۰۵.
↑ محدثی، جواد، فرهنگ عاشورا، ص۱۲۲.

[1] بحار الأنوار، ج۹۸، ص۱۳۳.

[2] بحار الأنوار، ج۹۸، ص۱۳۳؛ المزار، شیخ مفید(چاپ کنگره شیخ مفید، ۱۴۱۳ق)، ص۱۵۰.

[3] بحار الأنوار، ج۸۲، ص۳۳۳.

[4] بحار الأنوار، ج۸۲، ص۳۴۰.

[5] بحار الأنوار، ج۸۲، ص۳۴۰. در «المزار»شیخ مفید، ص۱۵۲، عدد سی و چهار دانه آمده است.

[6] برای آگاهی از تاریخچه تسبیح و تسبیح تربت و آداب آن ر. ک: «دائرة المعارف تشیع»، ج۴، ص۲۰۵.

[7] محدثی، جواد، فرهنگ عاشورا، ص۱۲۲.

[۱]

[۲]

[۳]

[۴]

[۵]

[۶]

[۷]

@@ خط ۱: / خط ۱: @@
 {{مدخل مرتبط
-| موضوع مرتبط =
+| موضوع مرتبط = تربت
 | عنوان مدخل  =
-| مداخل مرتبط = [[تسبیح تربت در حدیث]] - [[تسبیح تربت در کلام اسلامی]] - [[تسبیح تربت در معارف و سیره حسینی]]
+| مداخل مرتبط =
-| پرسش مرتبط  = تسبیح تربت (پرسش)
+| پرسش مرتبط  =
 }}
-==مقدمه==
+== مقدمه ==
-[[تربت]] [[سید الشهدا]]{{ع}}، به خاطر [[قداست]] و [[فضیلت]] و [[الهام]] بخشی، هم مورد [[سجود]] قرار میگیرد، هم از آن [[تسبیح]] برای ذکر گفتن تهیّه می‌شود، هم کام نوزاد را بر می‌دارند، هم همراه میّت به صورت [[حنوط]]، به کار می‌رود. خاکی که [[مدفن]] یک [[شهید]] است، انتقال دهنده [[فرهنگ]] [[شهادت]] و [[الهام]] بخش [[شجاعت]] و [[ایمان]] است و تسبیحی که با چنین تربتی گفته شود، [[اجر مضاعف]] دارد. از [[امام صادق]]{{ع}} احادیثی در [[فضیلت]] [[تسبیح]] [[تربت]] [[سید الشهدا]] [[روایت]] شده است<ref>بحار الأنوار، ج۹۸، ص۱۳۳. </ref>.
+[[تربت]] [[سید الشهدا]]{{ع}}، به خاطر [[قداست]] و [[فضیلت]] و [[الهام]] بخشی، هم مورد [[سجود]] قرار میگیرد، هم از آن [[تسبیح]] برای ذکر گفتن تهیّه می‌شود، هم کام نوزاد را بر می‌دارند، هم همراه میّت به صورت حنوط، به کار می‌رود. خاکی که مدفن یک [[شهید]] است، انتقال دهنده فرهنگ شهادت و الهام بخش [[شجاعت]] و [[ایمان]] است و تسبیحی که با چنین تربتی گفته شود، اجر مضاعف دارد. از [[امام صادق]]{{ع}} احادیثی در فضیلت تسبیح تربت سید الشهدا [[روایت]] شده است<ref>بحار الأنوار، ج۹۸، ص۱۳۳. </ref>.
-[[حضرت زهرا]]{{ع}} از [[تربت]] [[حمزه]] [[سید الشهدا]]، تسبیحی ساخته و به نخ کرده بود و با آن، ذکر تسبیحات می‌گفت، [[مردم]] همچنان کردند. چون [[حسین]]{{ع}} [[شهید]] شد، به خاطر مزیّت و [[فضیلت]] [[تربت]] او، این کار درباره [[تربت]] [[قبر]] آن [[امام]] [[شهید]] انجام گرفت<ref>بحار الأنوار، ج۹۸، ص۱۳۳؛ المزار، شیخ مفید(چاپ کنگره شیخ مفید، ۱۴۱۳ق)، ص۱۵۰. </ref>. پیش از [[تسبیح]] گلی، [[حضرت]] [[زهرا]] تسبیحی داشت از نخ پشمین که به آن گره‌های متعدّد زده بود و آن را می‌‌گرداند و [[تسبیح]] و [[تکبیر]] میگفت، تا آنکه [[حضرت]] [[حمزه]] در [[جنگ احد]] به [[شهادت]] رسید. آنگاه از [[تربت]] او تسبیحی ساخت. رسم [[مردم]] بر این جاری شد تا آنکه پس از [[شهادت امام حسین]]، از [[تربت]] [[قبر]] او [[تسبیح]] فراهم می‌کردند: {{متن حدیث|فَلَمَّا قُتِلَ الْحُسَيْنُ صَلَوَاتُ الله عَلَيْهِ عَدَلَ بِالْأَمْرِ إِلَيْهِ فَاسْتَعْمَلُوا تُرْبَتَهُ لِمَا فِيهَا مِنَ الْفَضْلِ وَ الْمَزِيَّةِ}}<ref>بحار الأنوار، ج۸۲، ص۳۳۳.</ref>.
-دو [[حدیث]] در [[فضیلت]] [[تسبیح]] [[تربت]]: [[امام صادق]]{{ع}} فرمود: {{متن حدیث|مَنْ كَانَتْ مَعَهُ سُبْحَةٌ مِنْ طِينِ قَبْرِ الْحُسَيْنِ{{ع}} كُتِبَ مُسَبِّحاً وَ إِنْ لَمْ يُسَبِّحْ بِهَا}}<ref>بحار الأنوار، ج۸۲، ص۳۴۰.</ref>. هر که تسبیحی از [[تربت]] [[قبر]] [[حسین]]{{ع}} داشته باشد، تسبیح‌گوی نوشته می‌شود، هر چند با آن [[تسبیح]] نگوید. اما کاظم{{ع}} فرمود: {{متن حدیث|لاَ يَسْتَغْنِي شِيعَتُنَا عَنْ أَرْبَعٍ... وَ سُبْحَةٍ مِنْ طِينِ قَبْرِ الْحُسَيْنِ{{ع}} فِيهَا ثَلاَثٌ وَ ثَلاَثُونَ حَبَّةً}}<ref>بحار الأنوار، ج۸۲، ص۳۴۰. در «المزار»شیخ مفید، ص۱۵۲، عدد سی و چهار دانه آمده است.</ref>. [[شیعه]] ما از چهار چیز [[بی‌نیاز]] نیست:... یکی هم تسبیحی با ۳۳ دانه از [[خاک]] [[قبر امام حسین]]{{ع}}<ref>برای آگاهی از تاریخچه تسبیح و تسبیح تربت و آداب آن ر.ک: «دائرة المعارف تشیع»، ج۴، ص۲۰۵.</ref>. [[تسبیح]] [[تربت]]، قصیده‌ای [[صد]] بیتی است و واژه‌هایش همه [[عاشورایی]]، که دانه‌هایش همراه [[ذاکر]]، ذکر میگوید و [[عطر]] [[شهادت]] را میپراکند. کربلائیان با مضمون این قصیده [[مقدّس]] [[هم‌نوایی]] میکنند و با ترکیبات آنکه {{متن حدیث|اللَّهُ أَكْبَرُ}}، {{متن حدیث|الْحَمْدُ لِلَّهِ}} و {{متن حدیث|سُبْحَانَ اللَّهِ}} است، آشنا و مأنوسند. دانه‌های [[تسبیح]] [[تربت]]، گوهرهایی است که از [[خاک]] کوی [[عشق]] گرفته شده و از آن نوری تا [[ملکوت خدا]] متصاعد می‌شود. دل‌های دریایی، گوهر [[تربت]] را در ساحل [[عشق]]، با "اشک" شستشو میدهند، و از [[زمزم]] دیدگان بر آن میبارند. این است رمز جلوه و جلای همیشگی "تربت حسین"! و همین است [[راز]] [[برتری]] [[تسبیح]] [[تربت]]، بر دانه‌های یاقوت و عقیق و فیروزه و زبرجد و الماس! [[تسبیح]] [[تربت]]، ترکیبی کربلایی دارد و آهنگی زهرایی و مفاهیمش [[هدیه خداوند]] به "فاطمه" است. منظومه‌ای رمزی از [[قداست]] و [[فداکاری]] و [[عشق]] و [[خلوص]] است. چه اکسیر شگفتی در [[خاک]] [[مزار]] [[حسین]]{{ع}} نهفته است، فضیلت‌بخش [[خاک]] بر گوهر!<ref>[[جواد محدثی|محدثی، جواد]]، [[فرهنگ عاشورا (کتاب)|فرهنگ عاشورا]]، ص ۱۲۲.</ref>.
+[[حضرت زهرا]]{{ع}} از تربت [[حمزه سید الشهدا]]، تسبیحی ساخته و به نخ کرده بود و با آن، ذکر تسبیحات می‌گفت، [[مردم]] همچنان کردند. چون حسین{{ع}} [[شهید]] شد، به خاطر مزیّت و فضیلت تربت او، این کار درباره تربت [[قبر]] آن [[امام]] شهید انجام گرفت<ref>بحار الأنوار، ج۹۸، ص۱۳۳؛ المزار، شیخ مفید(چاپ کنگره شیخ مفید، ۱۴۱۳ق)، ص۱۵۰. </ref>. پیش از تسبیح گلی، حضرت [[زهرا]] تسبیحی داشت از نخ پشمین که به آن گره‌های متعدّد زده بود و آن را می‌‌گرداند و تسبیح و [[تکبیر]] می‌‌گفت، تا آنکه [[حضرت حمزه]] در [[جنگ احد]] به [[شهادت]] رسید. آنگاه از تربت او تسبیحی ساخت. رسم مردم بر این جاری شد تا آنکه پس از [[شهادت امام حسین]]، از تربت قبر او تسبیح فراهم می‌کردند: {{متن حدیث|فَلَمَّا قُتِلَ الْحُسَيْنُ صَلَوَاتُ الله عَلَيْهِ عَدَلَ بِالْأَمْرِ إِلَيْهِ فَاسْتَعْمَلُوا تُرْبَتَهُ لِمَا فِيهَا مِنَ الْفَضْلِ وَ الْمَزِيَّةِ}}<ref>بحار الأنوار، ج۸۲، ص۳۳۳.</ref>.
+دو [[حدیث]] در فضیلت تسبیح تربت: امام صادق{{ع}} فرمود: {{متن حدیث|مَنْ كَانَتْ مَعَهُ سُبْحَةٌ مِنْ طِينِ قَبْرِ الْحُسَيْنِ{{ع}} كُتِبَ مُسَبِّحاً وَ إِنْ لَمْ يُسَبِّحْ بِهَا}}<ref>بحار الأنوار، ج۸۲، ص۳۴۰.</ref>. هر که تسبیحی از تربت [[قبر حسین]]{{ع}} داشته باشد، تسبیح‌گوی نوشته می‌شود، هر چند با آن تسبیح نگوید. اما کاظم{{ع}} فرمود: {{متن حدیث|لاَ يَسْتَغْنِي شِيعَتُنَا عَنْ أَرْبَعٍ... وَ سُبْحَةٍ مِنْ طِينِ قَبْرِ الْحُسَيْنِ{{ع}} فِيهَا ثَلاَثٌ وَ ثَلاَثُونَ حَبَّةً}}<ref>بحار الأنوار، ج۸۲، ص۳۴۰. در «المزار»شیخ مفید، ص۱۵۲، عدد سی و چهار دانه آمده است.</ref>. [[شیعه]] ما از چهار چیز بی‌نیاز نیست:... یکی هم تسبیحی با ۳۳ دانه از خاک [[قبر امام حسین]]{{ع}}<ref>برای آگاهی از تاریخچه تسبیح و تسبیح تربت و آداب آن ر. ک: «دائرة المعارف تشیع»، ج۴، ص۲۰۵.</ref>. تسبیح تربت، قصیده‌ای صد بیتی است و واژه‌هایش همه [[عاشورایی]]، که دانه‌هایش همراه ذاکر، ذکر می‌گوید و عطر [[شهادت]] را میپراکند. کربلائیان با مضمون این قصیده [[مقدّس]] هم‌نوایی می‌کنند و با ترکیبات آنکه {{متن حدیث|اللَّهُ أَكْبَرُ}}، {{متن حدیث|الْحَمْدُ لِلَّهِ}} و {{متن حدیث|سُبْحَانَ اللَّهِ}} است، آشنا و مأنوسند. دانه‌های تسبیح تربت، گوهرهایی است که از خاک کوی [[عشق]] گرفته شده و از آن نوری تا ملکوت خدا متصاعد می‌شود. دل‌های دریایی، گوهر [[تربت]] را در [[ساحل]] عشق، با "[[اشک]]" شستشو می‌دهند، و از [[زمزم]] دیدگان بر آن میبارند. این است رمز جلوه و جلای همیشگی "تربت حسین"! و همین است راز [[برتری]] تسبیح تربت، بر دانه‌های یاقوت و [[عقیق]] و فیروزه و زبرجد و الماس! تسبیح تربت، ترکیبی کربلایی دارد و آهنگی زهرایی و مفاهیمش هدیه خداوند به "[[فاطمه]]" است. منظومه‌ای رمزی از [[قداست]] و [[فداکاری]] و عشق و [[خلوص]] است. چه اکسیر [[شگفتی]] در خاک مزار حسین{{ع}} نهفته است، فضیلت‌بخش خاک بر گوهر!<ref>[[جواد محدثی|محدثی، جواد]]، [[فرهنگ عاشورا (کتاب)|فرهنگ عاشورا]]، ص۱۲۲.</ref>.
 == منابع ==
 {{منابع}}
-* [[پرونده:13681024.jpg|22px]] [[جواد محدثی|محدثی، جواد]]، [[فرهنگ عاشورا (کتاب)|'''فرهنگ عاشورا''']]
+# [[پرونده:13681024.jpg|22px]] [[جواد محدثی|محدثی، جواد]]، [[فرهنگ عاشورا (کتاب)|'''فرهنگ عاشورا''']]
 {{پایان منابع}}
@@ خط ۲۰: / خط ۲۱: @@
 {{پانویس}}
-[[رده:تسبیح تربت]]
+[[رده:امام حسین]]
 [[رده:مدخل فرهنگ عاشورا]]