ادریس بن زید قمی: تفاوت میان نسخه‌ها

نسخهٔ کنونی تا ‏۷ فوریهٔ ۲۰۲۴، ساعت ۰۹:۵۲

مقدمه

ادریس بن زید از اصحاب و راویان امام رضا (ع) و امام کاظم (ع)^[۱] و بنا بر نقلی از اصحاب امام جواد (ع)^[۲] بود. در منابع رجالی ذکری از او به میان نیامده و برخی وی را مجهول خوانده‌اند^[۳]. شیخ صدوق او را جزو استادان خود نام برده و طرق خود به وی را بیان کرده و او و علی بن ادریس را با عبارت «صاحبی الإمام الرضا (ع)» توصیف کرده است^[۴]. برخی این عبارت شیخ را به نوعی مدح آن دو به شمار آورده‌اند^[۵]، اما برخی چنین برداشتی را درست نمی‌دانند^[۶] و طبعاً صحابی را بر معنای عام آن حمل می‌کنند.

ابراهیم بن هاشم قمی، احمد بزنطی، محمد بن سهل که همه صاحب اصول بودند، از وی روایت کرده‌اند. صدوق به همه آنها اعتماد کرده و از احادیث ایشان استفاده نموده است^[۷]. دو روایت از ادریس در منابع روایی موجود است. یکی از آنها در باب کفاره روزه نذر^[۸] و دیگری در باب زمین و مراتع است^[۹] که هر دو در منابع فقهی مورد استناد فقیهان قرار گرفته است^[۱۰].

برخی او را با ادریس بن زیاد کفرتوثی، منسوب به قریه‌ای در نزدیکی الجزیره یا یکی از روستاهای فلسطین^[۱۱]، متحد خوانده‌اند،؛ چراکه ابراهیم بن هاشم از هر دو نفر حدیثی را روایت کرده است^[۱۲]، اما این دلیل برای متحد دانستن این دو کافی به نظر نمی‌رسد، به ویژه آنکه هیچ نسبتی میان قمی و کفرتوثی نمی‌توان یافت. از این‌رو، برخی رسماً این ادعا را مردود دانسته و نپذیرفته‌اند^[۱۳]. برخی دیگر وی را با ادریس بن عبدالله بن سعد اشعری و ادریس بن عیسی اشعری قمی که هر دو در زمرۀ اصحاب امام رضا (ع) قرار دارند، متحد دانسته‌اند^[۱۴]، بی‌آنکه دلیل استواری برای این مدعا اقامه کنند. از این‌رو، این ادعا چندان مورد اقبال دیگر رجالیون و تراجم‌نگاران واقع نشده است و به همین دلیل نمی‌توان به آنها تمسک کرد و استناد جست.^[۱۵]

منابع

اخلاقی، معصومه، مقاله «ادریس بن زید قمی»، دانشنامه امام رضا ج۲

پانویس

↑ جامع الرواة، ج۱، ص۷۶.
↑ طرائف المقال، ج۱، ص۲۸۱.
↑ المفید من معجم رجال الحدیث، ص۵۱؛ روضة المتقین، ج۱۴، ص۴۹.
↑ من لا یحضره الفقیه، ج۴، ص۴۸۹؛ معجم رجال الحدیث، ج۳، ص۱۷۱.
↑ وسائل الشیعة، ج۳۰، ص۳۱۴؛ روضة المتقین، ج۱۴، ص۴۸- ۴۹؛ أعیان الشیعة، ج۳، ص۲۲۹.
↑ شعب المقال، ص۲۴۱.
↑ مستدر کات علم رجال الحدیث، ج۱، ص۵۲۷.
↑ الکافی، ج۴، ص۱۴۳؛ وسائل الشیعة، ج۱۰، ص۳۸۹.
↑ الکافی، ج۵، ص۲۷۶؛ من لایحضره الفقیه، ج۳، ص۲۴۶؛ تهذیب الأحکام، ج۷، ص۱۴۱؛ وسائل الشیعة، ج۱۷، ص۳۷۱.
↑ کتاب الوافی، ج۱۱، ص۵۱۹؛ جامع المدارک، ج۵، ص۲۴۳.
↑ معجم البلدان، ج۴، ص۴۶۸.
↑ تعلیقة علی منهج المقال، ص۸۲.
↑ تنقیح المقال، ج۸، ص۳۳۲.
↑ طرائف المقال، ج۱، ص۲۸۱.
↑ اخلاقی، معصومه، مقاله «ادریس بن زید قمی»، دانشنامه امام رضا ج۲ ص ۴۳.

[1] جامع الرواة، ج۱، ص۷۶.

[2] طرائف المقال، ج۱، ص۲۸۱.

[3] المفید من معجم رجال الحدیث، ص۵۱؛ روضة المتقین، ج۱۴، ص۴۹.

[4] من لا یحضره الفقیه، ج۴، ص۴۸۹؛ معجم رجال الحدیث، ج۳، ص۱۷۱.

[5] وسائل الشیعة، ج۳۰، ص۳۱۴؛ روضة المتقین، ج۱۴، ص۴۸- ۴۹؛ أعیان الشیعة، ج۳، ص۲۲۹.

[6] شعب المقال، ص۲۴۱.

[7] مستدر کات علم رجال الحدیث، ج۱، ص۵۲۷.

[8] الکافی، ج۴، ص۱۴۳؛ وسائل الشیعة، ج۱۰، ص۳۸۹.

[9] الکافی، ج۵، ص۲۷۶؛ من لایحضره الفقیه، ج۳، ص۲۴۶؛ تهذیب الأحکام، ج۷، ص۱۴۱؛ وسائل الشیعة، ج۱۷، ص۳۷۱.

[10] کتاب الوافی، ج۱۱، ص۵۱۹؛ جامع المدارک، ج۵، ص۲۴۳.

[11] معجم البلدان، ج۴، ص۴۶۸.

[12] تعلیقة علی منهج المقال، ص۸۲.

[13] تنقیح المقال، ج۸، ص۳۳۲.

[14] طرائف المقال، ج۱، ص۲۸۱.

[15] اخلاقی، معصومه، مقاله «ادریس بن زید قمی»، دانشنامه امام رضا ج۲ ص ۴۳.

[۱]

[۲]

[۳]

[۴]

[۵]

[۶]

[۷]

[۸]

[۹]

[۱۰]

[۱۱]

[۱۲]

[۱۳]

[۱۴]

[۱۵]

@@ خط ۱: / خط ۱: @@
-{{مدخل مرتبط | موضوع مرتبط = | عنوان مدخل  = | مداخل مرتبط = [[ادریس بن زید قمی در حدیث]] - [[ادریس بن زید قمی در تاریخ اسلامی]] - [[ادریس بن زید قمی در معارف و سیره رضوی]]| پرسش مرتبط  = }}
+{{مدخل مرتبط | موضوع مرتبط = | عنوان مدخل  = | مداخل مرتبط = [[ادریس بن زید قمی در معارف و سیره رضوی]]| پرسش مرتبط  = }}
+== مقدمه ==
+[[ادریس بن زید]] از [[اصحاب]] و راویان امام رضا {{ع}} و [[امام کاظم]] {{ع}}<ref>جامع الرواة، ج۱، ص۷۶.</ref> و بنا بر [[نقلی]] از [[اصحاب امام جواد]] {{ع}}<ref>طرائف المقال، ج۱، ص۲۸۱.</ref> بود. در منابع رجالی ذکری از او به میان نیامده و برخی وی را مجهول خوانده‌اند<ref>المفید من معجم رجال الحدیث، ص۵۱؛ روضة المتقین، ج۱۴، ص۴۹.</ref>. [[شیخ صدوق]] او را جزو استادان خود نام برده و طرق خود به وی را بیان کرده و او و [[علی بن ادریس]] را با عبارت «صاحبی الإمام [[الرضا]] {{ع}}» توصیف کرده است<ref>من لا یحضره الفقیه، ج۴، ص۴۸۹؛ معجم رجال الحدیث، ج۳، ص۱۷۱.</ref>. برخی این عبارت شیخ را به نوعی [[مدح]] آن دو به شمار آورده‌اند<ref>وسائل الشیعة، ج۳۰، ص۳۱۴؛ روضة المتقین، ج۱۴، ص۴۸- ۴۹؛ أعیان الشیعة، ج۳، ص۲۲۹.</ref>، اما برخی چنین برداشتی را درست نمی‌دانند<ref>شعب المقال، ص۲۴۱.</ref> و طبعاً [[صحابی]] را بر معنای عام آن حمل می‌کنند.
-== مقدمه ==
+[[ابراهیم بن هاشم قمی]]، [[احمد بزنطی]]، [[محمد بن سهل]] که همه صاحب اصول بودند، از وی [[روایت]] کرده‌اند. [[صدوق]] به همه آنها [[اعتماد]] کرده و از [[احادیث]] ایشان استفاده نموده است<ref>مستدر کات علم رجال الحدیث، ج۱، ص۵۲۷.</ref>. دو روایت از ادریس در [[منابع روایی]] موجود است. یکی از آنها در باب [[کفاره]] [[روزه]] [[نذر]]<ref>الکافی، ج۴، ص۱۴۳؛ وسائل الشیعة، ج۱۰، ص۳۸۹.</ref> و دیگری در باب [[زمین]] و مراتع است<ref>الکافی، ج۵، ص۲۷۶؛ من لایحضره الفقیه، ج۳، ص۲۴۶؛ تهذیب الأحکام، ج۷، ص۱۴۱؛ وسائل الشیعة، ج۱۷، ص۳۷۱.</ref> که هر دو در [[منابع فقهی]] مورد استناد [[فقیهان]] قرار گرفته است<ref>کتاب الوافی، ج۱۱، ص۵۱۹؛ جامع المدارک، ج۵، ص۲۴۳.</ref>.
-از [[راویان امام رضا]] {{ع}}. [[ادریس بن زید]] از [[اصحاب]] و راویان امام رضا {{ع}} و [[امام کاظم]] {{ع}}<ref>جامع الرواة، ج۱، ص۷۶.</ref> و بنا بر [[نقلی]] از [[اصحاب امام جواد]] {{ع}}<ref>طرائف المقال، ج۱، ص۲۸۱.</ref> بود. در منابع رجالی ذکری از او به میان نیامده و برخی وی را مجهول خوانده‌اند<ref>المفید من معجم رجال الحدیث، ص۵۱؛ روضة المتقین، ج۱۴، ص۴۹.</ref>. [[شیخ صدوق]] او را جزو استادان خود نام برده و طرق خود به وی را بیان کرده و او و [[علی بن ادریس]] را با عبارت «صاحبی الإمام [[الرضا]] {{ع}}» توصیف کرده است<ref>من لا یحضره الفقیه، ج۴، ص۴۸۹؛ معجم رجال الحدیث، ج۳، ص۱۷۱.</ref>. برخی این عبارت شیخ را به نوعی [[مدح]] آن دو به شمار آورده‌اند<ref>وسائل الشیعة، ج۳۰، ص۳۱۴؛ روضة المتقین، ج۱۴، ص۴۸- ۴۹؛ أعیان الشیعة، ج۳، ص۲۲۹.</ref>، اما برخی چنین برداشتی را درست نمی‌دانند<ref>شعب المقال، ص۲۴۱.</ref> و طبعاً [[صحابی]] را بر معنای عام آن حمل می‌کنند.
-[[ابراهیم بن هاشم]]، [[احمد بزنطی]]، [[محمد بن سهل]] که همه صاحب اصول بودند، از وی [[روایت]] کرده‌اند. [[صدوق]] به همه آنها [[اعتماد]] کرده و از [[احادیث]] ایشان استفاده نموده است<ref>مستدر کات علم رجال الحدیث، ج۱، ص۵۲۷.</ref>. دو روایت از ادریس در [[منابع روایی]] موجود است. یکی از آنها در باب [[کفاره]] [[روزه]] [[نذر]]<ref>الکافی، ج۴، ص۱۴۳؛ وسائل الشیعة، ج۱۰، ص۳۸۹.</ref> و دیگری در باب [[زمین]] و مراتع است<ref>الکافی، ج۵، ص۲۷۶؛ من لایحضره الفقیه، ج۳، ص۲۴۶؛ تهذیب الأحکام، ج۷، ص۱۴۱؛ وسائل الشیعة، ج۱۷، ص۳۷۱.</ref> که هر دو در [[منابع فقهی]] مورد استناد [[فقیهان]] قرار گرفته است<ref>کتاب الوافی، ج۱۱، ص۵۱۹؛ جامع المدارک، ج۵، ص۲۴۳.</ref>.
 برخی او را با [[ادریس بن زیاد کفرتوثی]]، منسوب به قریه‌ای در نزدیکی [[الجزیره]] یا یکی از روستاهای [[فلسطین]]<ref>معجم البلدان، ج۴، ص۴۶۸.</ref>، [[متحد]] خوانده‌اند،؛ چراکه ابراهیم بن هاشم از هر دو نفر [[حدیثی]] را روایت کرده است<ref>تعلیقة علی منهج المقال، ص۸۲.</ref>، اما این دلیل برای متحد دانستن این دو کافی به نظر نمی‌رسد، به ویژه آنکه هیچ نسبتی میان [[قمی]] و [[کفرتوثی]] نمی‌توان یافت. از این‌رو، برخی رسماً این ادعا را مردود دانسته و نپذیرفته‌اند<ref>تنقیح المقال، ج۸، ص۳۳۲.</ref>. برخی دیگر وی را با [[ادریس بن عبدالله بن سعد اشعری]] و [[ادریس بن عیسی اشعری قمی]] که هر دو در زمرۀ [[اصحاب امام رضا]] {{ع}} قرار دارند، [[متحد]] دانسته‌اند<ref>طرائف المقال، ج۱، ص۲۸۱.</ref>، بی‌آنکه دلیل [[استواری]] برای این مدعا اقامه کنند. از این‌رو، این ادعا چندان مورد اقبال دیگر رجالیون و تراجم‌نگاران واقع نشده است و به همین دلیل نمی‌توان به آنها [[تمسک]] کرد و استناد جست.<ref>[[معصومه اخلاقی|اخلاقی، معصومه]]، [[ادریس بن زید قمی - اخلاقی (مقاله)|مقاله «ادریس بن زید قمی»]]، [[دانشنامه امام رضا ج۲ (کتاب)|دانشنامه امام رضا ج۲]] ص ۴۳.</ref>
@@ خط ۱۵: / خط ۱۵: @@
 {{پانویس}}
-[[رده:ادریس بن زید قمی]]
 [[رده:راویان امام رضا]]
 [[رده:اصحاب امام رضا]]
 [[رده:اعلام]]