ایام الله: تفاوت میان نسخه‌ها

نسخهٔ کنونی تا ‏۲۶ ژوئن ۲۰۲۴، ساعت ۱۳:۵۵

ایام الله یعنی روزهای بزرگ تاریخی؛ گرچه همه روزها روز خداوند است، امّا گاهی قدرت و اراده خداوند، در بعضی از اوقات آشکارتر است. از این رو به آن مناسبت‌ها یوم الله و ایّام الله می‌گویند. روزهایی که مظهر نعمت خداوند است، یا نشانی از قهر خدا بر ستمکاران و طاغوت‌هاست. در روایتی امام باقر(ع) سه روز ظهور امام زمان(ع)، رجعت و قیامت را از ایام الله شمرده‌اند.

مقدمه

ایام الله یعنی روزهای بزرگ تاریخی، هنگام پیدایش رحمت‌‏ها یا بلاهای ویژه. ایام جمع یوم، به معنای روز است و برای بزرگداشت حوادثی که در روزهایی خاص رخ داده است ـ اعم از نعمت‌‏ها و بلاهای الهی ـ و ایام ظهور آن‏ها به خدا نسبت داده می‏‌شود. گرچه همه روزها روز خداوند است، امّا گاهی قدرت و اراده خداوند، در بعضی از اوقات آشکارتر است. از این رو به آن مناسبت‌ها یوم الله و ایّام الله می‌گویند. اینگونه روزهای مهمّ، یا مظهر نعمت خداوند است، یا نشانی از قهر خدا بر ستمکاران و طاغوت‌هاست. در قرآن کریم و احادیث نیز از این موضوع یاد شده است^[۱].

این واژه ترکیبی فقط دو بار در قرآن کریم به صراحت آمده است: ﴿وَلَقَدْ أَرْسَلْنَا مُوسَى بِآيَاتِنَا أَنْ أَخْرِجْ قَوْمَكَ مِنَ الظُّلُمَاتِ إِلَى النُّورِ وَذَكِّرْهُمْ بِأَيَّامِ اللَّهِ إِنَّ فِي ذَلِكَ لَآيَاتٍ لِّكُلِّ صَبَّارٍ شَكُورٍ ﴾^[۲] و ﴿قُل لِّلَّذِينَ آمَنُوا يَغْفِرُوا لِلَّذِينَ لا يَرْجُون أَيَّامَ اللَّهِ لِيَجْزِيَ قَوْمًا بِمَا كَانُوا يَكْسِبُونَ﴾^[۳].

هر روز که فصل تازه‏‌ای در زندگی انسان‏ها گشوده و درس عبرتی به آن‏ها داده شده است و ظهور و قیام پیامبری در آن بوده یا طاغوت و فرعون گردن‏کشی در آن به قعر دره نیستی فرستاده شده و خلاصه هرروز که حق و عدالتی برپا شده و ظلم و بدعتی خاموش گشته است، همه آن‏ها از ایام اللّه است^[۴].^[۵]

در نهج البلاغه نیز حضرت علی (ع) به یکی از کارگزاران حکومتی خود در مکه می‌‌نویسد که در کنار برپایی فریضه حج، "ایّام الله" را به یاد مردم آورد^[۶].^[۷]

در روایاتی که از امامان معصوم (ع) به ما رسیده، "ایام اللّه" به روزهای گوناگونی تفسیر شده است؛ امام باقر (ع) فرموده است: "ایام اللّه سه روز است؛ روزی که حضرت قائم (ع) قیام خواهد کرد و روز بازگشت برخی از مردگان و روز رستاخیز"^[۸]. روشن است که این‏گونه احادیث دلیل بر انحصار نیست؛ بلکه بیان قسمتی از مصداق‏های روشن است^[۹].

پرسش‌های وابسته

ایام الله چه روزهایی است؟ (پرسش)

منابع

پانویس

↑ سلیمیان، خدامراد، فرهنگ‌نامه مهدویت، ص۱۰۲ ـ ۱۰۴؛ محدثی، جواد، فرهنگ‌نامه دینی، ص۳۹.
↑ و به راستی موسی را با نشانه‌های خویش فرستادیم (و گفتیم) که قومت را به سوی روشنایی از تیرگی‌ها بیرون بر و روزهای خداوند را به آنان گوشزد کن، بی‌گمان در آن نشانه‌هایی برای هر شکیبای سپاسگزاری است؛ سوره ابراهیم، آیه ۵.
↑ به مؤمنان بگو، از کسانی که به «روزهای خداوند» امیدی ندارند درگذرند تا (خداوند، هر) قومی را برابر با کارهایی که می‌کرده‌اند کیفر دهد؛ سوره جاثیه، آیه۱۴.
↑ ناصر مکارم شیرازی و دیگران، تفسیر نمونه، ج ۱۰، ص ۲۷۱- ۲۷۲.
↑ سلیمیان، خدامراد، فرهنگ‌نامه مهدویت، ص۱۰۲ ـ ۱۰۴.
↑ نهج البلاغه (فیض الاسلام)، نامه ۶۷.
↑ محدثی، جواد، فرهنگ‌نامه دینی، ص۳۹.
↑ «أَيَّامُ‏ اللَّهِ‏ ثَلَاثَةٌ يَوْمُ‏ يَقُومُ‏ الْقَائِمُ‏ وَ يَوْمُ‏ الْكَرَّةِ وَ يَوْمُ‏ الْقِيَامَةِ‏»؛ شیخ صدوق، الخصال، ص ۱۰۸، ح ۷۵.
↑ سلیمیان، خدامراد، فرهنگ‌نامه مهدویت، ص۱۰۲ ـ ۱۰۴؛ تونه‌ای، مجتبی، موعودنامه، ص۱۴۷.

[1] سلیمیان، خدامراد، فرهنگ‌نامه مهدویت، ص۱۰۲ ـ ۱۰۴؛ محدثی، جواد، فرهنگ‌نامه دینی، ص۳۹.

[2] و به راستی موسی را با نشانه‌های خویش فرستادیم (و گفتیم) که قومت را به سوی روشنایی از تیرگی‌ها بیرون بر و روزهای خداوند را به آنان گوشزد کن، بی‌گمان در آن نشانه‌هایی برای هر شکیبای سپاسگزاری است؛ سوره ابراهیم، آیه ۵.

[3] به مؤمنان بگو، از کسانی که به «روزهای خداوند» امیدی ندارند درگذرند تا (خداوند، هر) قومی را برابر با کارهایی که می‌کرده‌اند کیفر دهد؛ سوره جاثیه، آیه۱۴.

[4] ناصر مکارم شیرازی و دیگران، تفسیر نمونه، ج ۱۰، ص ۲۷۱- ۲۷۲.

[5] سلیمیان، خدامراد، فرهنگ‌نامه مهدویت، ص۱۰۲ ـ ۱۰۴.

[6] نهج البلاغه (فیض الاسلام)، نامه ۶۷.

[7] محدثی، جواد، فرهنگ‌نامه دینی، ص۳۹.

[8] «أَيَّامُ‏ اللَّهِ‏ ثَلَاثَةٌ يَوْمُ‏ يَقُومُ‏ الْقَائِمُ‏ وَ يَوْمُ‏ الْكَرَّةِ وَ يَوْمُ‏ الْقِيَامَةِ‏»؛ شیخ صدوق، الخصال، ص ۱۰۸، ح ۷۵.

[9] سلیمیان، خدامراد، فرهنگ‌نامه مهدویت، ص۱۰۲ ـ ۱۰۴؛ تونه‌ای، مجتبی، موعودنامه، ص۱۴۷.

[۱]

[۲]

[۳]

[۴]

[۵]

[۶]

[۷]

[۸]

[۹]

@@ خط ۱: / خط ۱: @@
-{{ویرایش غیرنهایی}}
+{{مدخل مرتبط | موضوع مرتبط = | عنوان مدخل  = | مداخل مرتبط = [[ایام الله در قرآن]] - [[ایام الله در معارف مهدویت]] - [[ایام الله در معارف و سیره حسینی]]| پرسش مرتبط  = }}
-{{امامت}}
-<div style="padding: 0.0em 0em 0.0em;">
-: <div style="background-color: rgb(252, 252, 233); text-align:center; font-size: 85%; font-weight: normal;">اين مدخل از چند منظر متفاوت، بررسی می‌شود:</div>
-<div style="padding: 0.0em 0em 0.0em;">
-: <div style="background-color: rgb(255, 245, 227); text-align:center; font-size: 85%; font-weight: normal;">[[ایام الله در قرآن]] | [[ایام الله در حدیث]] | [[ایام الله در نهج البلاغه]] | [[ایام الله در معارف دعا و زیارات]] | [[ایام الله در اخلاق اسلامی]] | [[ایام الله در معارف مهدویت]]</div>
-<div style="padding: 0.0em 0em 0.0em;">
-: <div style="background-color: rgb(206,242, 299); text-align:center; font-size: 85%; font-weight: normal;">در این باره، تعداد بسیاری از پرسش‌های عمومی و مصداقی مرتبط، وجود دارند که در مدخل '''[[ایام الله (پرسش)]]''' قابل دسترسی خواهند بود.</div>
-<div style="padding: 0.4em 0em 0.0em;">
-==مقدمه==
+'''ایام الله''' یعنی روزهای بزرگ [[تاریخی]]؛ گرچه همه روزها [[روز]] [[خداوند]] است، امّا گاهی [[قدرت]] و [[اراده خداوند]]، در بعضی از اوقات آشکارتر است. از این رو به آن مناسبت‌ها [[یوم الله]] و [[ایّام الله]] می‌گویند. روزهایی که مظهر [[نعمت خداوند]] است، یا نشانی از قهر [[خدا]] بر [[ستمکاران]] و طاغوت‌هاست. در روایتی [[امام باقر]]{{ع}} سه روز [[ظهور امام زمان]]{{ع}}، [[رجعت]] و [[قیامت]] را از ایام الله شمرده‌اند.
-*'''ایام الله:''' روزهای [[خدا]]. مقصود، روزهای مهمّ، سرنوشت‌ساز و به یادماندنی است که در [[اسلام]] یا [[انقلاب اسلامی]] پدید آمده است. گرچه همه روزها روز [[خداوند]] است، امّا گاهی [[قدرت]] و [[اراده خداوند]]، در بعضی از اوقات آشکارتر است. از این رو به آن مناسبت‌ها [[یوم الله]] و ایّام [[الله]] می‌گویند. اینگونه روزهای مهمّ، یا [[مظهر]] [[نعمت خداوند]] است، یا نشانی از [[قهر خدا]] بر [[ستمکاران]] و طاغوت‌هاست. در [[قرآن کریم]] و [[احادیث]] نیز از این موضوع یاد شده است.
-*در [[قرآن]]، [[خداوند]] [[حضرت موسی]] را [[فرمان]] می‌دهد که "ایام الله" را برای [[قوم]] خود یادآوری کند{{متن قرآن|وَلَقَدْ أَرْسَلْنَا مُوسَى بِآيَاتِنَا أَنْ أَخْرِجْ قَوْمَكَ مِنَ الظُّلُمَاتِ إِلَى النُّورِ وَذَكِّرْهُمْ بِأَيَّامِ اللَّهِ إِنَّ فِي ذَلِكَ لَآيَاتٍ لِكُلِّ صَبَّارٍ شَكُورٍ}}<ref>و به راستی موسی را با نشانه‌های خویش فرستادیم (و گفتیم) که قومت را به سوی روشنایی از تیرگی‌ها بیرون بر و روزهای خداوند را به آنان گوشزد کن، بی‌گمان در آن نشانه‌هایی برای هر شکیبای سپاسگزاری است؛ سوره ابراهیم، آیه ۵.</ref>.
-*در [[نهج البلاغه]] نیز [[حضرت علی]] {{ع}} به یکی از [[کارگزاران حکومتی]] خود در [[مکه]] می‌‌نویسد که در کنار برپایی [[فریضه]] [[حج]]، "ایّام الله" را به یاد [[مردم]] آورد<ref>نهج البلاغه (فیض الاسلام)، نامه ۶۷.</ref><ref>[[جواد محدثی|محدثی، جواد]]، [[ فرهنگ‌نامه دینی (کتاب)|فرهنگ‌نامه دینی]]، ص۳۹.</ref>.
-==ایام الله در فرهنگ‌نامه مهدویت==
+== مقدمه ==
-*روزهای بزرگ [[تاریخی]]، هنگام پیدایش رحمت‌‏ها یا بلاهای ویژه‏<ref>[[خدامراد سلیمیان|سلیمیان، خدامراد]]، [[فرهنگ‌نامه مهدویت (کتاب)|فرهنگ‌نامه مهدویت]]، ص۱۰۲ - ۱۰۴.</ref>.
+ایام الله یعنی روزهای بزرگ [[تاریخی]]، هنگام پیدایش رحمت‌‏ها یا بلاهای ویژه. ایام جمع یوم، به معنای روز است و برای بزرگداشت حوادثی که در روزهایی خاص رخ داده است ـ اعم از [[نعمت‌‏ها]] و بلاهای الهی ـ و ایام [[ظهور]] آن‏ها به [[خدا]] نسبت داده می‏‌شود. گرچه همه روزها روز [[خداوند]] است، امّا گاهی [[قدرت]] و [[اراده خداوند]]، در بعضی از اوقات آشکارتر است. از این رو به آن مناسبت‌ها [[یوم الله]] و [[ایّام الله]] می‌گویند. اینگونه روزهای مهمّ، یا مظهر [[نعمت خداوند]] است، یا نشانی از قهر خدا بر [[ستمکاران]] و طاغوت‌هاست. در [[قرآن کریم]] و [[احادیث]] نیز از این موضوع یاد شده است<ref>[[خدامراد سلیمیان|سلیمیان، خدامراد]]، [[فرهنگ‌نامه مهدویت (کتاب)|فرهنگ‌نامه مهدویت]]، ص۱۰۲ ـ ۱۰۴؛ [[جواد محدثی|محدثی، جواد]]، [[فرهنگ‌نامه دینی (کتاب)|فرهنگ‌نامه دینی]]، ص۳۹.</ref>.
-*ایام جمع یوم، به معنای روز است و برای بزرگداشت حوادثی که در روزهایی خاص رخ داده است - اعم از [[نعمت‌‏ها]] و [[بلاهای الهی]]- ایام [[ظهور]] آن‏ها به [[خدا]] نسبت داده می‏‌شود. این واژه ترکیبی فقط دو بار در [[قرآن کریم]] به صراحت آمده است<ref>[[خدامراد سلیمیان|سلیمیان، خدامراد]]، [[فرهنگ‌نامه مهدویت (کتاب)|فرهنگ‌نامه مهدویت]]، ص۱۰۲ - ۱۰۴.</ref>:
-#[[خداوند]]، پس از آنکه یکی از [[وظایف]] [[حضرت موسی]]{{ع}} را خارج کردن [[قوم]] خود از [[تاریکی]] به [[روشنایی]] می‏‌شناساند به یکی دیگر از مأموریت‏‌های مهم آن [[حضرت]]، یعنی یادآوری روزهای [[خدا]] "[[ایام اللّه]]" به [[قوم]] خود اشاره کرده است: {{متن قرآن|وَلَقَدْ أَرْسَلْنَا مُوسَى بِآيَاتِنَا أَنْ أَخْرِجْ قَوْمَكَ مِنَ الظُّلُمَاتِ إِلَى النُّورِ وَذَكِّرْهُمْ بِأَيَّامِ اللَّهِ إِنَّ فِي ذَلِكَ لَآيَاتٍ لِّكُلِّ صَبَّارٍ شَكُورٍ }}<ref> و به راستی موسی را با نشانه‌های خویش فرستادیم (و گفتیم) که قومت را به سوی روشنایی از تیرگی‌ها بیرون بر و روزهای خداوند را به آنان گوشزد کن، بی‌گمان در آن نشانه‌هایی برای هر شکیبای سپاسگزاری است؛ سوره ابراهیم، آیه: ۵.</ref><ref>[[خدامراد سلیمیان|سلیمیان، خدامراد]]، [[فرهنگ‌نامه مهدویت (کتاب)|فرهنگ‌نامه مهدویت]]، ص۱۰۲ - ۱۰۴.</ref>.
-#[[پروردگار]]، در خطابی به [[پیامبر خاتم|رسول خدا]]{{صل}} به روش برخورد [[مؤمنان]] با [[کافران]] اشاره کرده و از آن‏ها می‌‏خواهد از کسانی که روزهای سخت و ناگوار [[خدا]] "[[ایام اللّه]]" را [[باور]] ندارند، درگذرند، تا [[خداوند]] خود سزای [[کردار بد]] ایشان را بدهد: {{متن قرآن|قُل لِّلَّذِينَ آمَنُوا يَغْفِرُوا لِلَّذِينَ لا يَرْجُون أَيَّامَ اللَّهِ لِيَجْزِيَ قَوْمًا بِمَا كَانُوا يَكْسِبُونَ}}<ref> به مؤمنان بگو، از کسانی که به «روزهای خداوند» امیدی  ندارند درگذرند تا (خداوند، هر) قومی را برابر با کارهایی که می‌کرده‌اند کیفر دهد؛ سوره جاثیه، آیه:۱۴.</ref>
-*[[خداوند]] سبحانه و تعالی در [[آیه]] نخست، به یکی از مأموریت‏‌های بزرگ [[حضرت موسی]]{{ع}} اشاره کرده، می‌‏فرماید: تو موظفی [[ایام الهی]] و روزهای [[خدا]] را به یاد [[قوم]] خود بیاوری. به طور [[مسلم]]، همه روزها، ایام [[خداوند]] است؛همان‏گونه که همه مکان‏ها متعلق به [[خدا]] است. اگر مکان خاصی به نام بیت اللّه "[[خانه خدا]]" نامیده شد، [[دلیل]] بر ویژگی آن است. همچنین عنوان "[[ایام اللّه]]" اشاره به روزهای مخصوصی است که امتیاز و [[روشنایی]] و درخشش فوق العاده‏ای دارد. به همین سبب [[مفسران]]، در [[تفسیر]] آن، احتمالات مختلفی داده‏اند؛ برخی گفته‌‏اند: اشاره به روزهای [[پیروزی]] [[پیامبران پیشین]] و امت‏های [[راستین]] آنان و روزهایی است که گونه‌‏های [[نعمت‏های الهی]] بر اثر شایستگی‌‏ها شامل حال آن‏ها است. عده‌‏ای گفته‏‌اند: اشاره به روزهایی است که [[خداوند]] سبحانه و تعالی [[اقوام]] [[سرکش]] را به زنجیر [[عذاب]] می‌‏کشید و طاغوت‏ها را با یک [[فرمان]] درو می‌‏کرد؛ گروهی نیز به هر دو قسمت اشاره کرده‌‏اند؛ اما اصولا نمی‌‏توان این تعبیر گویا و رسا را محدود ساخت. "[[ایام اللّه]]"، تمام روزهایی است که دارای عظمتی در [[تاریخ]] [[زندگی]] [[بشر]] است. هر روز که یکی از فرمان‌‏های [[خدا]] در آن چنان درخشیده که بقیه امور را تحت الشعاع خود قرار داده، از [[ایام اللّه]] است.
-*هرروز که فصل تازه‏‌ای در [[زندگی]] انسان‏ها گشوده و درس عبرتی به آن‏ها داده شده است و [[ظهور]] و [[قیام]] [[پیامبری]] در آن بوده یا [[طاغوت]] و [[فرعون]] گردن‏کشی در آن به قعر دره نیستی فرستاده شده، و خلاصه هرروز که [[حق]] و عدالتی برپا شده و [[ظلم]] و بدعتی خاموش گشته است، همه آن‏ها از [[ایام اللّه]] است<ref>  ناصر مکارم شیرازی و دیگران، تفسیر نمونه، ج ۱۰، ص ۲۷۱- ۲۷۲</ref><ref>[[خدامراد سلیمیان|سلیمیان، خدامراد]]، [[فرهنگ‌نامه مهدویت (کتاب)|فرهنگ‌نامه مهدویت]]، ص۱۰۲ - ۱۰۴.</ref>.
-*در روایاتی که از [[امامان معصوم]]{{عم}} به ما رسیده، "[[ایام اللّه]]" به روزهای گوناگونی [[تفسیر]] شده است؛ [[امام باقر]]{{ع}} فرموده است: "[[ایام اللّه]] سه روز است؛ روزی که [[امام مهدی|حضرت قائم]]{{ع}} [[قیام]] خواهد کرد و روز بازگشت برخی از مردگان و [[روز رستاخیز]]"<ref> {{عربی|" أَيَّامُ‏ اللَّهِ‏ ثَلَاثَةٌ يَوْمُ‏ يَقُومُ‏ الْقَائِمُ‏ وَ يَوْمُ‏ الْكَرَّةِ وَ يَوْمُ‏ الْقِيَامَةِ‏ ‏‏‏‏"}}؛ شیخ صدوق، الخصال، ص ۱۰۸، ح ۷۵</ref><ref>[[خدامراد سلیمیان|سلیمیان، خدامراد]]، [[فرهنگ‌نامه مهدویت (کتاب)|فرهنگ‌نامه مهدویت]]، ص۱۰۲ - ۱۰۴.</ref>.
-*روشن است که این‏گونه [[احادیث]] [[دلیل]] بر انحصار نیست؛ بلکه [[بیان]] قسمتی از مصداق‏های روشن است<ref>[[خدامراد سلیمیان|سلیمیان، خدامراد]]، [[فرهنگ‌نامه مهدویت (کتاب)|فرهنگ‌نامه مهدویت]]، ص۱۰۲ - ۱۰۴.</ref>.
-==[[ایام الله]] در موعودنامه==
+این واژه ترکیبی فقط دو بار در [[قرآن کریم]] به صراحت آمده است: {{متن قرآن|وَلَقَدْ أَرْسَلْنَا مُوسَى بِآيَاتِنَا أَنْ أَخْرِجْ قَوْمَكَ مِنَ الظُّلُمَاتِ إِلَى النُّورِ وَذَكِّرْهُمْ بِأَيَّامِ اللَّهِ إِنَّ فِي ذَلِكَ لَآيَاتٍ لِّكُلِّ صَبَّارٍ شَكُورٍ }}<ref> و به راستی موسی را با نشانه‌های خویش فرستادیم (و گفتیم) که قومت را به سوی روشنایی از تیرگی‌ها بیرون بر و روزهای خداوند را به آنان گوشزد کن، بی‌گمان در آن نشانه‌هایی برای هر شکیبای سپاسگزاری است؛ سوره ابراهیم، آیه ۵.</ref> و {{متن قرآن|قُل لِّلَّذِينَ آمَنُوا يَغْفِرُوا لِلَّذِينَ لا يَرْجُون أَيَّامَ اللَّهِ لِيَجْزِيَ قَوْمًا بِمَا كَانُوا يَكْسِبُونَ}}<ref> به مؤمنان بگو، از کسانی که به «روزهای خداوند» امیدی ندارند درگذرند تا (خداوند، هر) قومی را برابر با کارهایی که می‌کرده‌اند کیفر دهد؛ سوره جاثیه، آیه۱۴.</ref>.
-*در [[آیه]] پنجم [[سوره]] [[مبارکه]] [[ابراهیم]] آمده است: {{متن قرآن|...وَذَكِّرْهُمْ بِأَيَّامِ اللَّهِ}} از [[امام محمد باقر]] {{ع}} [[روایت]] است که "[[ایام الله]]" سه روز است: روز [[قیام قائم]] {{ع}}، روز [[رجعت]] و [[روز قیامت]]<ref>ینابیع المودّه، ج ۳، ص ۲۴۲.</ref>. این [[حدیث]] به همین تعبیر از [[امام صادق]] {{ع}} نیز [[روایت]] شده است<ref>المحجّة، ص ۱۰۸.</ref>. و در [[تفسیر]] [[علی بن ابراهیم]] [[قمی]] نیز آمده که "[[ایام الله]]" سه روز است: روز [[قیام قائم]] {{ع}}، روز [[مرگ]] و [[روز رستاخیز]]<ref>خصال صدوق، ص ۱۰۸؛ تفسیر صافی، ج ۴، ص ۲۲۵.</ref><ref>[[مجتبی تونه‌ای|تونه‌ای، مجتبی]]، [[موعودنامه (کتاب)|موعودنامه]]، ص۱۴۷.</ref>.
-==پرسش‌های وابسته==
+هر روز که فصل تازه‏‌ای در [[زندگی]] انسان‏ها گشوده و درس عبرتی به آن‏ها داده شده است و [[ظهور]] و [[قیام]] [[پیامبری]] در آن بوده یا [[طاغوت]] و [[فرعون]] گردن‏کشی در آن به قعر دره نیستی فرستاده شده و خلاصه هرروز که [[حق]] و عدالتی برپا شده و [[ظلم]] و بدعتی خاموش گشته است، همه آن‏ها از [[ایام اللّه]] است<ref> ناصر مکارم شیرازی و دیگران، تفسیر نمونه، ج ۱۰، ص ۲۷۱- ۲۷۲.</ref>.<ref>[[خدامراد سلیمیان|سلیمیان، خدامراد]]، [[فرهنگ‌نامه مهدویت (کتاب)|فرهنگ‌نامه مهدویت]]، ص۱۰۲ ـ ۱۰۴.</ref>
-* [[ایام الله چه روزهایی است؟ (پرسش)]]
+در [[نهج البلاغه]] نیز [[حضرت علی]] {{ع}} به یکی از [[کارگزاران حکومتی]] خود در [[مکه]] می‌‌نویسد که در کنار برپایی [[فریضه]] [[حج]]، "ایّام الله" را به یاد [[مردم]] آورد<ref>نهج البلاغه (فیض الاسلام)، نامه ۶۷.</ref>.<ref>[[جواد محدثی|محدثی، جواد]]، [[فرهنگ‌نامه دینی (کتاب)|فرهنگ‌نامه دینی]]، ص۳۹.</ref>
-== جستارهای وابسته ==
+در روایاتی که از [[امامان معصوم]] {{عم}} به ما رسیده، "[[ایام اللّه]]" به روزهای گوناگونی [[تفسیر]] شده است؛ [[امام باقر]] {{ع}} فرموده است: "[[ایام اللّه]] سه روز است؛ روزی که [[امام مهدی|حضرت قائم]] {{ع}} [[قیام]] خواهد کرد و روز بازگشت برخی از مردگان و [[روز رستاخیز]]"<ref> {{متن حدیث|أَيَّامُ‏ اللَّهِ‏ ثَلَاثَةٌ يَوْمُ‏ يَقُومُ‏ الْقَائِمُ‏ وَ يَوْمُ‏ الْكَرَّةِ وَ يَوْمُ‏ الْقِيَامَةِ‏}}؛ شیخ صدوق، الخصال، ص ۱۰۸، ح ۷۵.</ref>. روشن است که این‏گونه [[احادیث]] [[دلیل]] بر انحصار نیست؛ بلکه بیان قسمتی از مصداق‏های روشن است<ref>[[خدامراد سلیمیان|سلیمیان، خدامراد]]، [[فرهنگ‌نامه مهدویت (کتاب)|فرهنگ‌نامه مهدویت]]، ص۱۰۲ ـ ۱۰۴؛ [[مجتبی تونه‌ای|تونه‌ای، مجتبی]]، [[موعودنامه (کتاب)|موعودنامه]]، ص۱۴۷.</ref>.
-{{:فرهنگنامه مهدویت (نمایه)}}
-==منابع==
+== پرسش‌های وابسته ==
-* [[پرونده:13681040.jpg|22px]] [[جواد محدثی|محدثی، جواد]]، [[فرهنگ‌نامه دینی (کتاب)|'''فرهنگ‌نامه دینی''']]
+* [[ایام الله چه روزهایی است؟ (پرسش)]]
-==پانویس==
+== منابع ==
-{{یادآوری پانویس}}
+{{منابع}}
-{{پانویس2}}
+# [[پرونده:134491.jpg|22px]] [[خدامراد سلیمیان|سلیمیان، خدامراد]]، [[فرهنگ‌نامه مهدویت (کتاب)|'''فرهنگ‌نامه مهدویت''']]
+# [[پرونده:29873800.jpg|22px]] [[مجتبی تونه‌ای|تونه‌ای، مجتبی]]، [[موعودنامه (کتاب)|'''موعودنامه''']]
+# [[پرونده:13681040.jpg|22px]] [[جواد محدثی|محدثی، جواد]]، [[فرهنگ‌نامه دینی (کتاب)|'''فرهنگ‌نامه دینی''']]
+{{پایان منابع}}
-{{امام مهدی}}
+== پانویس ==
+{{پانویس}}
-[[رده:امام مهدی]]
+[[رده:اصطلاحات قرآنی]]
-[[رده:ایام الله]]
-[[رده:مدخل موعودنامه]]