معیت با اهل بیت: تفاوت میان نسخه‌ها
بدون خلاصۀ ویرایش |
بدون خلاصۀ ویرایش |
||
| (۲۴ نسخهٔ میانی ویرایش شده توسط ۶ کاربر نشان داده نشد) | |||
| خط ۱: | خط ۱: | ||
{{ | {{مدخل مرتبط | ||
| موضوع مرتبط = اهل بیت | |||
| عنوان مدخل = | |||
| مداخل مرتبط = | |||
| پرسش مرتبط = | |||
}} | |||
==مقدمه== | == مقدمه == | ||
یکی از [[دستورات]] [[خدا]] به [[مؤمنان]]، [[همراهی]] [[مؤمنان]] با [[صادقان]] است: {{متن قرآن|يَا أَيُّهَا الَّذِينَ آمَنُوا اتَّقُوا اللَّهَ وَكُونُوا مَعَ الصَّادِقِينَ}}<ref>«ای مؤمنان! از خداوند پروا کنید و با راستگویان باشید!» سوره توبه، آیه ۱۱۹.</ref>. در پاره‌ای از روایات [[شیعه]] و [[سنّی]]، [[صادقان]]، [[پیامبر]] و [[اهل بیت]] {{عم}} او معرفی شده‌اند<ref>{{متن حدیث| عَنْ أَبِي عَبْدِ اللَّهِ {{ع}} فِي قَوْلِهِ كُونُوا مَعَ الصَّادِقِينَ قَالَ مَعَ آلِ مُحَمَّدٍ {{عم}}}}؛بحارالأنوار، ج۲۴، ص۳۱.</ref>. | |||
[[حافظ سلیمان قندوزی حنفی]] از [[سلمان فارسی]] [[نقل]] می‌کند<ref>ینابیع الموده، ص۱۱۵.</ref>، هنگامی که [[آیه]] {{متن قرآن|يَا أَيُّهَا الَّذِينَ آمَنُوا اتَّقُوا اللَّهَ وَكُونُوا مَعَ الصَّادِقِينَ}}<ref>«ای مؤمنان! از خداوند پروا کنید و با راستگویان باشید!» سوره توبه، آیه ۱۱۹.</ref> نازل شد، [[سلمان]] عرض کرد: "ای [[رسول خدا]] مفهوم [[آیه]] عام است یا خاص؟<ref>{{متن حدیث|يَا رَسُولَ اللَّهِ عَامَّةٌ هَذَا أَمْ خَاصَّةٌ}}:</ref> [[پیامبر]] فرمودند: کسانی که مأمور به این دستورند، عموم مؤمنان‌اند، ولی [[صادقین]] برادرم [[علی]] {{ع}} و اوصیای بعد از او تا [[روز قیامت]] هستند<ref>{{متن حدیث|أَمَّا الْمَأْمُورُونَ فَعَامَّةُ الْمُؤْمِنِينَ أُمِرُوا بِذَلِكَ وَ أَمَّا الصَّادِقُونَ فَخَاصَّةٌ لِأَخِي عَلِيٍّ وَ أَوْصِيَائِي مِنْ بَعْدِهِ إِلَى يَوْمِ الْقِيَامَةِ}}.</ref>. | |||
[[خدای سبحان]] به [[مؤمنان]] می‌فرماید: [[پیغمبر]] نیز هم مظهر [[رحمت]] مطلقه است و هم مظهر [[رحمت]] خاصّه و هم مظهر [[غضب]] مخصوص؛ شما از او جلو نیفتید، بلکه دنباله‌رو او باشید: {{متن قرآن|يَا أَيُّهَا الَّذِينَ آمَنُوا لَا تُقَدِّمُوا بَيْنَ يَدَيِ اللَّهِ وَرَسُولِهِ}}<ref>«ای مؤمنان! از خداوند و پیامبرش پیش نیفتید» سوره حجرات، آیه ۱.</ref> هر جا او [[مهربان]] است، [[مهربان]]؛ هر جا [[خشمگین]] است، عصبانی؛ آنجا که امر می‌کند، [[امتثال]] کنید و آنجا که [[نهی]] می‌کند، ترک.... نه [[علم]] و [[اندیشه]] خویش را بر [[وحی الهی]] تحمیل کنید و نه [[عواطف]] و خواسته‌های خود را [[حاکم]] سازید، بلکه به [[مؤمنان]] [[مهربان]] باشید، گرچه از شما [[بیگانه]] باشند و به [[کافران]] سرسختی نشان دهید، گرچه از بستگان شما به شمار آیند. | |||
معیّت با پیغمبر چونان "معیت معلولین علت ثالثه" نیست، بلکه همانند "معیّت علت و معلول" است، گاهی دو مأموم با هم‌اند و گاه [[امام]] و مأموم با هم؛ شما که با [[پیغمبر]] هستید، آن‌گونه باشید که [[امام]] و مأموم باهم‌اند، نه معیّت دو مأموم با یکدیگر. فرق اساسی این دوگونه معیّت آن است که در قسم نخست، معیّت مأموم به امامِ [[قائم]] است و مأموم به تبع [[امام]] با او معیّت دارد، ولی در قسم دوم، معیّت هر دو به شخص ثالث یا شیء ثالث وابسته است و آن [[امام]] است. کسی [[حق]] ندارد خود را در عرض [[پیغمبر]] قرار دهد؛ بلکه نظیر علت و معلول و [[امام]] و مأموم که تقدم از آنِ [[امام]] و تأخر از آنِ مأموم است، [[امام]]، مقدم است و مأموم، متأخر. او به تبع [[امام]]، [[افعال]] را انجام می‌دهد، ولی هر دو با هم [[نماز]] می‌خوانند، تقدم و تأخر هر یک محفوظ، ولی معیّت خارجی هم ملحوظ است<ref>جوادی آملی، عبدالله، سیره رسول اکرم در قرآن، ج۸ ص۳۰۲.</ref>. | |||
== | در بیشتر [[زیارتنامه‌ها]] آرزوی [[مصاحبت]] آمده است: "ای کاش با شما بودم و به رستگاریِ عظیم می‌رسیدیم"<ref>{{متن حدیث|يَا لَيْتَنِي كُنْتُ مَعَكُمْ فَأَفُوزَ فَوْزاً عَظِيماً}}؛ وقعة صفین، ص۸.</ref>. | ||
{{ | |||
{{ | سالکان [[صراط مستقیم]] می‌توانند پس از این که "با" صدیقان، [[شهیدان]] و [[صالحان]] بودند، "از" آنان شوند. در این میان تنها راه [[رسالت]] و [[نبوت]] همواره بر روی دیگران بسته است؛ زیرا آن، منصبی است [[الهی]] که با جعل [[خدای سبحان]] نصیب شایستگانِ آن می‌شود: {{متن قرآن|اللَّهُ أَعْلَمُ حَيْثُ يَجْعَلُ رِسَالَتَهُ}}<ref>«خداوند داناتر است که رسالت خود را کجا قرار دهد» سوره انعام، آیه ۱۲۴.</ref> ولی راه [[ولایت]]، [[امامت]] [[متقیان]]، [[ایمان]] و [[عمل صالح]] همواره بر چهره سالکان [[صالح]] گشوده است. ازاین‌رو، کسانی مانند "[[سلمان فارسی]]" از مرحله معیّت گذشته به مقام رفیع {{متن حدیث|مِنَّا أَهْلَ الْبَيْتِ}} رسیده‌اند و مانند "فضه خادمه" در [[فضیلت]] نزول "[[سوره هل اتی]]"، که برای [[اهل بیت]] {{عم}} است با آنان شریک می‌شود<ref>جوادی آملی، عبدالله، تفسیر تسنیم، ج۱، ص۵۴۱.</ref>.<ref>[[مهدی مقامی|مقامی، مهدی]]، [[وظایف امت نسبت به قرآن و عترت (کتاب)|وظایف امت نسبت به قرآن و عترت]]، ص ۹۸ ـ ۱۰۰.</ref> | ||
== جستارهای وابسته == | |||
* [[همراهی با نیکان]] | |||
== منابع == | |||
{{منابع}} | |||
# [[پرونده:IM010259.jpg|22px]] [[مهدی مقامی|مقامی، مهدی]]، [[وظایف امت نسبت به قرآن و عترت (کتاب)|'''وظایف امت نسبت به قرآن و عترت''']] | |||
{{پایان منابع}} | |||
== پانویس == | |||
{{پانویس}} | |||
[[رده:وظایف رفتاری و عملی امت نسبت به اهل بیت]] | [[رده:وظایف رفتاری و عملی امت نسبت به اهل بیت]] | ||
نسخهٔ کنونی تا ۲۳ مهٔ ۲۰۲۳، ساعت ۱۳:۴۸
مقدمه
یکی از دستورات خدا به مؤمنان، همراهی مؤمنان با صادقان است: ﴿يَا أَيُّهَا الَّذِينَ آمَنُوا اتَّقُوا اللَّهَ وَكُونُوا مَعَ الصَّادِقِينَ﴾[۱]. در پاره‌ای از روایات شیعه و سنّی، صادقان، پیامبر و اهل بیت (ع) او معرفی شده‌اند[۲].
حافظ سلیمان قندوزی حنفی از سلمان فارسی نقل می‌کند[۳]، هنگامی که آیه ﴿يَا أَيُّهَا الَّذِينَ آمَنُوا اتَّقُوا اللَّهَ وَكُونُوا مَعَ الصَّادِقِينَ﴾[۴] نازل شد، سلمان عرض کرد: "ای رسول خدا مفهوم آیه عام است یا خاص؟[۵] پیامبر فرمودند: کسانی که مأمور به این دستورند، عموم مؤمنان‌اند، ولی صادقین برادرم علی (ع) و اوصیای بعد از او تا روز قیامت هستند[۶].
خدای سبحان به مؤمنان می‌فرماید: پیغمبر نیز هم مظهر رحمت مطلقه است و هم مظهر رحمت خاصّه و هم مظهر غضب مخصوص؛ شما از او جلو نیفتید، بلکه دنباله‌رو او باشید: ﴿يَا أَيُّهَا الَّذِينَ آمَنُوا لَا تُقَدِّمُوا بَيْنَ يَدَيِ اللَّهِ وَرَسُولِهِ﴾[۷] هر جا او مهربان است، مهربان؛ هر جا خشمگین است، عصبانی؛ آنجا که امر می‌کند، امتثال کنید و آنجا که نهی می‌کند، ترک.... نه علم و اندیشه خویش را بر وحی الهی تحمیل کنید و نه عواطف و خواسته‌های خود را حاکم سازید، بلکه به مؤمنان مهربان باشید، گرچه از شما بیگانه باشند و به کافران سرسختی نشان دهید، گرچه از بستگان شما به شمار آیند.
معیّت با پیغمبر چونان "معیت معلولین علت ثالثه" نیست، بلکه همانند "معیّت علت و معلول" است، گاهی دو مأموم با هم‌اند و گاه امام و مأموم با هم؛ شما که با پیغمبر هستید، آن‌گونه باشید که امام و مأموم باهم‌اند، نه معیّت دو مأموم با یکدیگر. فرق اساسی این دوگونه معیّت آن است که در قسم نخست، معیّت مأموم به امامِ قائم است و مأموم به تبع امام با او معیّت دارد، ولی در قسم دوم، معیّت هر دو به شخص ثالث یا شیء ثالث وابسته است و آن امام است. کسی حق ندارد خود را در عرض پیغمبر قرار دهد؛ بلکه نظیر علت و معلول و امام و مأموم که تقدم از آنِ امام و تأخر از آنِ مأموم است، امام، مقدم است و مأموم، متأخر. او به تبع امام، افعال را انجام می‌دهد، ولی هر دو با هم نماز می‌خوانند، تقدم و تأخر هر یک محفوظ، ولی معیّت خارجی هم ملحوظ است[۸].
در بیشتر زیارتنامه‌ها آرزوی مصاحبت آمده است: "ای کاش با شما بودم و به رستگاریِ عظیم می‌رسیدیم"[۹].
سالکان صراط مستقیم می‌توانند پس از این که "با" صدیقان، شهیدان و صالحان بودند، "از" آنان شوند. در این میان تنها راه رسالت و نبوت همواره بر روی دیگران بسته است؛ زیرا آن، منصبی است الهی که با جعل خدای سبحان نصیب شایستگانِ آن می‌شود: ﴿اللَّهُ أَعْلَمُ حَيْثُ يَجْعَلُ رِسَالَتَهُ﴾[۱۰] ولی راه ولایت، امامت متقیان، ایمان و عمل صالح همواره بر چهره سالکان صالح گشوده است. ازاین‌رو، کسانی مانند "سلمان فارسی" از مرحله معیّت گذشته به مقام رفیع «مِنَّا أَهْلَ الْبَيْتِ» رسیده‌اند و مانند "فضه خادمه" در فضیلت نزول "سوره هل اتی"، که برای اهل بیت (ع) است با آنان شریک می‌شود[۱۱].[۱۲]
جستارهای وابسته
منابع
پانویس
- ↑ «ای مؤمنان! از خداوند پروا کنید و با راستگویان باشید!» سوره توبه، آیه ۱۱۹.
- ↑ « عَنْ أَبِي عَبْدِ اللَّهِ (ع) فِي قَوْلِهِ كُونُوا مَعَ الصَّادِقِينَ قَالَ مَعَ آلِ مُحَمَّدٍ (ع)»؛بحارالأنوار، ج۲۴، ص۳۱.
- ↑ ینابیع الموده، ص۱۱۵.
- ↑ «ای مؤمنان! از خداوند پروا کنید و با راستگویان باشید!» سوره توبه، آیه ۱۱۹.
- ↑ «يَا رَسُولَ اللَّهِ عَامَّةٌ هَذَا أَمْ خَاصَّةٌ»:
- ↑ «أَمَّا الْمَأْمُورُونَ فَعَامَّةُ الْمُؤْمِنِينَ أُمِرُوا بِذَلِكَ وَ أَمَّا الصَّادِقُونَ فَخَاصَّةٌ لِأَخِي عَلِيٍّ وَ أَوْصِيَائِي مِنْ بَعْدِهِ إِلَى يَوْمِ الْقِيَامَةِ».
- ↑ «ای مؤمنان! از خداوند و پیامبرش پیش نیفتید» سوره حجرات، آیه ۱.
- ↑ جوادی آملی، عبدالله، سیره رسول اکرم در قرآن، ج۸ ص۳۰۲.
- ↑ «يَا لَيْتَنِي كُنْتُ مَعَكُمْ فَأَفُوزَ فَوْزاً عَظِيماً»؛ وقعة صفین، ص۸.
- ↑ «خداوند داناتر است که رسالت خود را کجا قرار دهد» سوره انعام، آیه ۱۲۴.
- ↑ جوادی آملی، عبدالله، تفسیر تسنیم، ج۱، ص۵۴۱.
- ↑ مقامی، مهدی، وظایف امت نسبت به قرآن و عترت، ص ۹۸ ـ ۱۰۰.