امارت: تفاوت میان نسخه‌ها

از امامت‌پدیا، دانشنامهٔ امامت و ولایت
بدون خلاصۀ ویرایش
 
(۳۴ نسخهٔ میانی ویرایش شده توسط ۷ کاربر نشان داده نشد)
خط ۱: خط ۱:
{{ویرایش غیرنهایی}}
{{مدخل مرتبط | موضوع مرتبط = | عنوان مدخل = | مداخل مرتبط = [[امارت در فقه سیاسی]]| پرسش مرتبط  = }}
{{امامت}}
<div style="padding: 0.0em 0em 0.0em;">
: <div style="background-color: rgb(252, 252, 233); text-align:center; font-size: 85%; font-weight: normal;">اين مدخل از چند منظر متفاوت، بررسی می‌شود:</div>
<div style="padding: 0.0em 0em 0.0em;">
: <div style="background-color: rgb(255, 245, 227); text-align:center; font-size: 85%; font-weight: normal;">[[امارت در قرآن]] | [[امارت در حدیث]] | [[امارت در فقه اسلامی]] | [[امارت در فقه سیاسی]]</div>
<div style="padding: 0.0em 0em 0.0em;">
: <div style="background-color: rgb(206,242, 299); text-align:center; font-size: 85%; font-weight: normal;">در این باره، تعداد بسیاری از پرسش‌های عمومی و مصداقی مرتبط، وجود دارند که در مدخل '''[[امارت (پرسش)]]''' قابل دسترسی خواهند بود.</div>
<div style="padding: 0.4em 0em 0.0em;">


==مقدمه==
== مقدمه ==
امارت - [[فرمانروایی]] - در [[فرهنگ]] [[سیاسی]] [[اسلام]]، به حوزۀ [[فرمانروایی]] [[خلیفه]] و [[امیر]] گفته می‌شد<ref>لغت‌نامه دهخدا، ج۳، ص۳۳۹۱.</ref>. امارت به دو بخش: امارت [[عامه]] و امارت [[خاصه]] تقسیم می‌گردید. راجع به امارت [[عامه]] (ر.ک: [[امارة الاستکفاء]] و الأستیلاء) و امّا امارت خاصّه، آن بود که [[امیر]] انحصاراً به [[تدبیر امور]] سربازان، و [[تنبیه]] خاطیان، [[حمایت]] از اصل [[نظام]] و [[دفاع از حریم اسلام]] می‌پرداخت و هیچ‌گونه دخالتی در [[امور قضایی]]، و [[احکام]] اجرایی، [[جبایه]] [[خراج]] و یا [[صدقات]] نمی‌کرد؛ حتّی [[امامت]] در [[نماز]] را نیز عهده‌دار نبود<ref>ابویعلی، الاحکام السلطانیه، ص۳۹-۳۸؛ ماوردی، الاحکام السلطانیه، ص۳۰؛ تاریخ التمدن الاسلامی، ج۱، ص۱۴۹؛ ر.ک: امارة الخاصه.</ref>. در [[سیستم]] حکومت‌های امروزی، این امور به [[وزیر]] [[دفاع]] واگذار می‌گردد<ref>[[اباصلت فروتن|فروتن، اباصلت]]، [[علی اصغر مرادی|مرادی، علی اصغر]]، [[واژه‌نامه فقه سیاسی (کتاب)|واژه‌نامه فقه سیاسی]]، ص ۴۲.</ref>.
«امارت» یا «[[فرمانروایی]]» در [[فرهنگ]] [[سیاسی]] [[اسلام]]، به حوزۀ [[فرمانروایی]] [[خلیفه]] و [[امیر]] گفته می‌شد<ref>لغت‌نامه دهخدا، ج۳، ص۳۳۹۱.</ref>. امارت به دو بخش: [[امارت عامه]] و [[امارت خاصه]] تقسیم می‌گردید. راجع به امارت عامه (ر.ک: [[امارت استکفاء]] و [[امارت استیلاء]]) و امّا امارت خاصّه، آن بود که [[امیر]] انحصاراً به [[تدبیر امور]] سربازان، و [[تنبیه]] خاطیان، حمایت از اصل [[نظام]] و دفاع از حریم اسلام می‌پرداخت و هیچ‌گونه دخالتی در [[امور قضایی]]، و [[احکام اجرایی]]، [[جبایه خراج]] و یا [[صدقات]] نمی‌کرد؛ حتّی [[امامت]] در [[نماز]] را نیز عهده‌دار نبود<ref>ابویعلی، الاحکام السلطانیه، ص۳۹-۳۸؛ ماوردی، الاحکام السلطانیه، ص۳۰؛ تاریخ التمدن الاسلامی، ج۱، ص۱۴۹؛ ر. ک: امارة الخاصه.</ref>. در [[سیستم]] حکومت‌های امروزی، این امور به [[وزیر]] [[دفاع]] واگذار می‌گردد<ref>[[اباصلت فروتن|فروتن، اباصلت]]، [[علی اصغر مرادی|مرادی، علی اصغر]]، [[واژه‌نامه فقه سیاسی (کتاب)|واژه‌نامه فقه سیاسی]]، ص ۴۲.</ref>.


== امیر ==
«امیر» عالی‌ترین [[مقام دولتی]] پس از [[خلیفه]] و [[وزیر]] [[تفویض]] محسوب می‌شد<ref> لغت‌نامه دهخدا، ج۳، ص۳۳۹۱؛ ابویعلی، الاحکام السلطانیه، ص۳۵؛ ماوردی، الاحکام السلطانیه، ص۳۰؛ صبح الأعشی، ج۴، ص۶۰.</ref>. مفهوم امیر، از جهتی نزدیک به مفهوم «[[والی]]» است و اغلب به شخصی گفته می‌شد که متصدّی [[امور سیاسی]] بود؛ یعنی اموری نظیر [[برقراری نظم]]، [[دفاع]] از [[استقلال]] و [[امنیت]] و [[اجرای قوانین]] از [[وظایف]] اصلی وی به شمار می‌آمد. در این راستا، هرگاه حوزه فعالیت امیر «بلد» باشد «[[امیر بلد]]» و اگر «اقلیم» باشد «[[امیر اقلیم]]» نامیده می‌شد<ref>الاحکام السلطانیه، ص۳۵.</ref>. امیر از حیث [[میزان]] صلاحیت به [[امیر خاص]] و عام تقسیم می‌گردید<ref>الاحکام السلطانیه، ص۳۵.</ref>. واژه امیر در ابتدا برای [[خلفا]] وضع شده بود، به ویژه هرگاه که به الفاظ «[[المؤمنین]]» یا «المسلمین» اضافه می‌گردید. سپس به رؤسای [[سپاه]]، [[حکام]] و ارباب [[سیاست]] اطلاق شد و الفاظی نظیر: «الاجل»، «الجلیل»، «السید»، «المظفر» و «المؤید» بدان اضافه گردید<ref>صبح الاعشی، ج۵، ص۴۴۹؛ نقود العربیه، ص۱۳۴؛ نهج البلاغه، خطبه ۴۰؛ ابن اثیر، الکامل، ص۳۲۵؛ مقدمه ابن خلدون، ص۴۵۷.</ref>.<ref>[[اباصلت فروتن|فروتن، اباصلت]]، [[علی اصغر مرادی|مرادی، علی اصغر]]، [[واژه‌نامه فقه سیاسی (کتاب)|واژه‌نامه فقه سیاسی]]، ص۵۰.</ref>


==منابع==
== جستارهای وابسته ==
* [[پرونده:11677.jpg|22px]] [[اباصلت فروتن|فروتن، اباصلت]]، [[علی اصغر مرادی|مرادی، علی اصغر]]، [[واژه‌نامه فقه سیاسی (کتاب)|'''واژه‌نامه فقه سیاسی''']]
{{مدخل وابسته}}
 
==جستارهای وابسته==
* [[امیر]]
* [[امیر الامراء]]
* [[امیر الامراء]]
* [[امیرالمؤمنین]]
* [[امیرالمؤمنین]]
* [[دارالامارة]]
* [[دارالامارة]]
==پانویس==
{{پایان مدخل وابسته}}
 
== منابع ==
{{منابع}}
# [[پرونده:11677.jpg|22px]] [[اباصلت فروتن|فروتن، اباصلت]]، [[علی اصغر مرادی|مرادی، علی اصغر]]، [[واژه‌نامه فقه سیاسی (کتاب)|'''واژه‌نامه فقه سیاسی''']]
{{پایان منابع}}
 
== پانویس ==
{{پانویس}}
{{پانویس}}
{{حکومت}}
{{حکومت}}


[[رده:امارت]]
[[رده:حکومت]]
[[رده:مدخل]]

نسخهٔ کنونی تا ‏۲۵ آوریل ۲۰۲۳، ساعت ۱۸:۰۰

مقدمه

«امارت» یا «فرمانروایی» در فرهنگ سیاسی اسلام، به حوزۀ فرمانروایی خلیفه و امیر گفته می‌شد[۱]. امارت به دو بخش: امارت عامه و امارت خاصه تقسیم می‌گردید. راجع به امارت عامه (ر.ک: امارت استکفاء و امارت استیلاء) و امّا امارت خاصّه، آن بود که امیر انحصاراً به تدبیر امور سربازان، و تنبیه خاطیان، حمایت از اصل نظام و دفاع از حریم اسلام می‌پرداخت و هیچ‌گونه دخالتی در امور قضایی، و احکام اجرایی، جبایه خراج و یا صدقات نمی‌کرد؛ حتّی امامت در نماز را نیز عهده‌دار نبود[۲]. در سیستم حکومت‌های امروزی، این امور به وزیر دفاع واگذار می‌گردد[۳].

امیر

«امیر» عالی‌ترین مقام دولتی پس از خلیفه و وزیر تفویض محسوب می‌شد[۴]. مفهوم امیر، از جهتی نزدیک به مفهوم «والی» است و اغلب به شخصی گفته می‌شد که متصدّی امور سیاسی بود؛ یعنی اموری نظیر برقراری نظم، دفاع از استقلال و امنیت و اجرای قوانین از وظایف اصلی وی به شمار می‌آمد. در این راستا، هرگاه حوزه فعالیت امیر «بلد» باشد «امیر بلد» و اگر «اقلیم» باشد «امیر اقلیم» نامیده می‌شد[۵]. امیر از حیث میزان صلاحیت به امیر خاص و عام تقسیم می‌گردید[۶]. واژه امیر در ابتدا برای خلفا وضع شده بود، به ویژه هرگاه که به الفاظ «المؤمنین» یا «المسلمین» اضافه می‌گردید. سپس به رؤسای سپاه، حکام و ارباب سیاست اطلاق شد و الفاظی نظیر: «الاجل»، «الجلیل»، «السید»، «المظفر» و «المؤید» بدان اضافه گردید[۷].[۸]

جستارهای وابسته

منابع

پانویس

  1. لغت‌نامه دهخدا، ج۳، ص۳۳۹۱.
  2. ابویعلی، الاحکام السلطانیه، ص۳۹-۳۸؛ ماوردی، الاحکام السلطانیه، ص۳۰؛ تاریخ التمدن الاسلامی، ج۱، ص۱۴۹؛ ر. ک: امارة الخاصه.
  3. فروتن، اباصلت، مرادی، علی اصغر، واژه‌نامه فقه سیاسی، ص ۴۲.
  4. لغت‌نامه دهخدا، ج۳، ص۳۳۹۱؛ ابویعلی، الاحکام السلطانیه، ص۳۵؛ ماوردی، الاحکام السلطانیه، ص۳۰؛ صبح الأعشی، ج۴، ص۶۰.
  5. الاحکام السلطانیه، ص۳۵.
  6. الاحکام السلطانیه، ص۳۵.
  7. صبح الاعشی، ج۵، ص۴۴۹؛ نقود العربیه، ص۱۳۴؛ نهج البلاغه، خطبه ۴۰؛ ابن اثیر، الکامل، ص۳۲۵؛ مقدمه ابن خلدون، ص۴۵۷.
  8. فروتن، اباصلت، مرادی، علی اصغر، واژه‌نامه فقه سیاسی، ص۵۰.