یزید بن زیاد کندی: تفاوت میان نسخه‌ها

از امامت‌پدیا، دانشنامهٔ امامت و ولایت
جز (ربات: جایگزینی خودکار متن (-==منابع== +== منابع ==))
 
(۱۹ نسخهٔ میانی ویرایش شده توسط ۷ کاربر نشان داده نشد)
خط ۱: خط ۱:
{{امامت}}
{{مدخل مرتبط | موضوع مرتبط = اصحاب امام حسین | عنوان مدخل = یزید بن زیاد کندی | مداخل مرتبط = [[یزید بن زیاد کندی در تاریخ اسلامی]]| پرسش مرتبط  = }}
<div style="background-color: rgb(252, 252, 233); text-align:center; font-size: 85%; font-weight: normal;">این مدخل از چند منظر متفاوت، بررسی می‌شود:</div>
{{جعبه اطلاعات اصحاب
<div style="background-color: rgb(255, 245, 227); text-align:center; font-size: 85%; font-weight: normal;">[[یزید بن زیاد کندی در تاریخ اسلامی]]</div>
| نام = یزید بن زیاد کندی
<div style="padding: 0.0em 0em 0.0em;">
| مشهور به =
| نام تصویر = آرامگاه شهدای کربلا.jpg   
| عرض تصویر =
| توضیح تصویر = آرامگاه شهدای کربلا
| نام کامل = یزید بن زیاد کندی 
| نام‌های دیگر =
| جنسیت = مرد
| کنیه = ابو الشعثاء کندی
| لقب = 
| اهل =
| از قبیله = [[کنده]]   
| از تیره =   
| پدر = [[زیاد بن مهاجر کندی بهدلی]]   
| مادر =   
| همسر =   
| پسر =
| دختر =
| خواهر =
| برادر = 
| خویشاوندان = 
| وابستگان =
| تاریخ تولد = 
| محل تولد = [[یمن]] 
| محل زندگی = [[کوفه]]   
| تاریخ درگذشت = 
| محل درگذشت = 
| تاریخ شهادت = [[۶۱ هجری]] 
| محل شهادت = [[کربلا]]
| طول عمر = 
| محل دفن = [[کربلا]]
| دین =
| مذهب =
| از اصحاب = [[امام حسین]]
| از طبقه =
| در جنگ = [[واقعه عاشورا]]
| نقش‌ها =
| فعالیت‌ها =
| علت شهرت =
| علت درگذشت = 
| علت شهادت =
| راوی از =
| روایات مشهور = 
| مشایخ او = 
| راویان از او =
| آخرین راوی از او =
}}


==مقدمه==
'''یزید بن زیاد کندی''' مردی [[شجاع]]، [[تیراندازی]] ماهر و از [[یاران]] [[اباعبدالله الحسین]]{{ع}} در [[واقعه کربلا]] بود او در واقعه کربلا پس از انداختن تیرهای متعدد و کشتن چندین نفر از [[سپاه]] [[عمر سعد]] به [[شهادت]] رسید.
'''یزید بن زیاد کندی''' از شهدای کربلاست. نام کاملش [[یزید بن زیاد بن مهاصر بن نعمان کندی]]<ref>انساب الاشراف، ج۳، ص۴۰۵، دارالفکر، ر.ک: الفتوح، ج۵، ص۱۹۹؛ تاریخ طبری، ج۵، ص۴۴۵، دارمعارف مصر؛ تنقیح المقال، ج۳، ص۳۲۶؛ نام وی زیاد (امالی صدوق، ص۱۳۷؛ بحارالانوار، ج۴۴، ص۳۲۰؛ رمزالمصیبه، ج۲، ص۱۳۵؛ هم و غم فی شهر المحرم، ص۹۱) و زائده (بحارالانوار، ج۹۸، ص۳۴۱، چاپ بیروت) نیز آمده است و نام پدرش، زید بن مهاصر (تسمیه من قتل، ش۷۹) مهاصر (الفتوح، ج۵، ص۱۹۹؛ انساب الاشراف، ج۳، ص۴۰۵، دارالفکر؛ تاریخ طبری، ج۵، ص۴۴۵، دارالمعارف مصر؛ امالی صدوق، ص۱۳۷؛ مناقب آل ابی طالب، ج۴، ص۱۱۲؛ رمز المصیبة، ج۲، ص۱۳۷؛ هم و غم فی شهر المحرم، ص۹۱ و...) مهاصر (امالی صدوق، ص۱۳۷؛ بحارالانوار، ج۴۵، ص۳۰ و ۷۲) مصاهر، (ناسخ التواریخ، ج۲، ص۳۰۹) مظاهر، ( هیجان‎انگیزترین پدیده تاریخ به اراده نیرومند حسین بن علی{{ع}}، ص۲۸۷) شعثا (مجالس المؤمنین، ص۱۲۰) آورده‌اند. برخی آورده‌اند که وی از محدثان بوده است، (منتهی الآمال، ج۱، ص۳۶۸، کتابفروشی اسلامیه).</ref>، معروف به «[[ابو الشعثاء کندی]]»<ref>ابوالبیغاء، (الفتوح، ج۵، ص۱۳۶).</ref> از [[رجال]] نامی و از دلاوران و تیراندازان ماهر [[کوفه]] بود که همراه [[سپاه]] [[عمر سعد]] از [[کوفه]] خارج شد ولی به [[حسین بن علی]]{{ع}} پیوست. برخی هم گفته‌اند پیش از رسیدن [[سپاه]] [[حر بن یزید ریاحی]] به [[امام حسین]]{{ع}} وی به [[امام حسین]]{{ع}} پیوسته و همراه او شده بود. پیش روی [[امام حسین]]، [[صد]] تیر به سوی [[دشمن]] افکند که تنها پنج تیر بر [[زمین]] افتاد. با هر تیری که می‌انداخت، [[امام حسین]]{{ع}} [[دعا]] می‌کرد که خدایا تیراندازی‌اش را [[استوار]] گردان و پاداشش را [[بهشت]] قرار بده: {{متن حدیث|اللَّهُمَّ سَدِّدْ رَمْيَتَهُ، وَ اجْعَلْ ثَوَابَهُ الْجَنَّةَ}}<ref>اعیان الشیعه، ج۱، ص۶۰۳؛ کامل، ابن اثیر، ج۲، ص۵۶۹.</ref>. نام او را [[یزید بن ابی زیاد]] و [[یزید بن زیاد بن مهاجر]] هم [[نقل]] کرده‌اند<ref>تنقیح المقال، مامقانی، ج۳، ص۳۲۶.</ref>.<ref>[[جواد محدثی|محدثی، جواد]]، [[فرهنگ عاشورا (کتاب)|فرهنگ عاشورا]]، ص ۵۱۴.</ref>
 
== مقدمه ==
«یزید» فرزند [[زیاد بن مهاجر کندی بهدلی]]<ref>بهدلی: تیره‌ای از قبیله بنی کنده است.</ref>، [[اهل کوفه]] و [[یمنی]] الاصل و معروف به کنیه‌اش، [[ابو الشعثاء کندی]] بود<ref> تنقیح المقال، ج۳، ص۳۲۶.</ref>. او مردی [[شجاع]] و بی‌پروا و مورد [[احترام]] اهل کوفه و از [[یاران]] [[اباعبدالله الحسین]] {{ع}} در [[واقعه کربلا]] بود.
 
در چگونگی پیوستن وی به [[کاروان حسینی]] میان مورّخان [[اختلاف]] است، برخی گفته‌اند: [[ابوالشعثاء]] همراه [[عمر بن سعد]] از [[کوفه]] به [[کربلا]] آمد و آن‌گاه که او پیشنهادهای [[امام حسین]] {{ع}} را رد کرد از لشکرش جدا شد و به [[سپاه امام]] {{ع}} پیوست و با آن حضرت بود تا در رکابش به [[شهادت]] رسید<ref>انساب الاشراف، ج۳، ص۴۰۵، دارالفکر؛ تاریخ طبری، ج۵، ص۴۰۸، دارمعارف مصر؛ الکامل فی التاریخ، ج۴، ص۷۳؛ اعیان الشیعه، ج۱، ص۶۰۳.</ref>.<ref>جمعی از نویسندگان، [[پژوهشی پیرامون شهدای کربلا (کتاب)|پژوهشی پیرامون شهدای کربلا]]، ص۶۷.</ref>
 
برخی دیگر آورده‌اند که قبل از برخورد [[حر بن یزید ریاحی]] با [[امام حسین]] {{ع}}، ابو الشعثاء کندی از [[کوفه]] خارج شد و در بین راه [[مکه]] به کوفه به [[امام]] {{ع}} ملحق شد<ref>[[سید اصغر ناظم‌زاده|ناظم‌زاده، سید اصغر]]، [[اصحاب امام حسین - ناظم‌زاده (کتاب)|اصحاب امام حسین]]، ص۶۲۶؛ [[جواد محدثی|محدثی، جواد]]، [[فرهنگ عاشورا (کتاب)|فرهنگ عاشورا]]، ص ۵۱۴.</ref>.
 
== نبردی دلاورانه و [[شهادت در راه خدا]] ==
ابوالشعثاء مردی [[شجاع]] و [[تیراندازی]] ماهر بود؛ لذا [[روز عاشورا]] پس از اجازه از امام {{ع}} بر مرکب خود سوار شد و با نیروهای [[دشمن]] به [[جنگ]] پرداخت، اما در ضمن درگیری، اسب او را پی کردند و او به ناچار پیاده جنگید و در برابر دیدگان [[امام]] {{ع}} بر سر زانو نشست و یک صد تیر به سوی دشمن پرتاب کرد امام {{ع}} در [[حق]] او [[دعا]] کرد و چنین گفت: «خدایا تیرهای او را به [[هدف]] بنشان و [[پاداش]] او را [[بهشت]] قرار ده!»<ref>{{متن حدیث|اَللَّهُمَّ سَدِّدْ رَمْيَتَهُ، وَ اِجْعَلْ ثَوَابَهُ اَلْجَنَّةَ}}</ref>
 
وی هر تیری که می‌‌انداخت می‌گفت: «من از [[قبیله]] بهدله هستم که در میان پیادگان و [[سواره‌نظام]] یکه سوارند»<ref>{{عربی|أَنَا اِبْنُ بَهْدَلَةَ، فُرْسَانِ الْعَرْجَلَةِ}}</ref>.<ref>روز عرجله، روز جنگی مربوط به قوم بهدله قبیله‌ای از قبائل کِنده از قوم او بوده. که در آن پیروز شده بوده‌اند و برایشان نام‌آور شده بود؛ لذا به آن افتخار و مباهات می‌کردند، و افتخار به چنین روزهایی از جنگ‌های جاهلی در اسلام قطعاً مکروه است - اگر حرام نباشد - مگر در حال جنگ که افتخار برای حماسه و خونگرمی استثناء شده است، به کتاب‌های جهاد مراجعه شود، و در همینجا همین که امام معصوم حسین {{ع}} حاضر و ناظر بوده و نهی ننموده متضمن تجویز آن خواهد بود.</ref>
 
موقعی که تیرهایش تمام شد از جا برخاست و گفت: تمام تیرهایم جز پنج تیر به هدف خورد<ref>تاریخ طبری، ج۵، ص۴۴۵؛ نفس المهموم، ص۲۷۴؛ مقتل مقرم، ص۲۴۳؛ ابصارالعین، ص۱۴۹ و نیز، ر. ک: بحار الأنوار، ج۴۵، ص۳۰.</ref>.
 
سپس ابو الشعثاء کندی با [[شمشیر]] به [[سپاه]] دشمن [[حمله]] کرد و هنگام [[یورش]] بر دشمن این [[رجز]] را می‌‌خواند:
{{شعر}}
{{ب|''أَنَا يَزِيدُ وَ أَبِي‏ مَهاصِرُ''|2=''اشجعُ من لیثٍ بغیلٍ خادِرُ''}}
{{ب|''يَا رَبِّ إِنِّي لِلْحُسَيْنِ نَاصِرٌ''|2=''وَ لِابْنِ سَعْدٍ تَارِكٌ وَ هَاجِرٌ''<ref>بغیل: درخت زیاد درهم شده (جنگل).</ref>}}
{{پایان شعر}}
:منم [[یزید]] و پدرم مهاصر و از شیر در جنگل) کمین کرده، پروردگارا! من [[حسین]] را یاورم و از [[ابن سعد]] دور و بیزارم.
 
ابوالشّعثاء پس از کشتن نُه<ref>امالی شیخ صدوق، ص۱۳۷.</ref> و به قولی هیجده یا نوزده تن و مجروح کردن شماری دیگر از [[سپاه]] [[دشمن]] به [[شهادت]] رسید<ref>ذخیرةالدارین، ص۲۴۰، در کتاب فرسان الهیجاء، ج۱، ص۳۰ به نقل از شرح قصیده ابوفراس آورده که چهل و چند نفر را به هلاکت رساند</ref>.<ref>جمعی از نویسندگان، [[پژوهشی پیرامون شهدای کربلا (کتاب)|پژوهشی پیرامون شهدای کربلا]]، ص۶۹.</ref>
 
در [[افتخار]] او همین بس که در [[زیارت ناحیه مقدسه]] بر او [[سلام]] و [[درود]] فرستاده است: {{متن حدیث|السَّلَامُ‏ عَلَى‏ يَزِيدَ بْنِ‏ زِيَادِ بْنِ‏ مُهَاجر الْكِنْدِيِّ}}<ref>زیارت ناحیه مقدسه، بحار الأنوار، ج۴۵، ص۷۲.</ref>.<ref>[[سید اصغر ناظم‌زاده|ناظم‌زاده، سید اصغر]]، [[اصحاب امام حسین - ناظم‌زاده (کتاب)|اصحاب امام حسین]]، ص۶۲۸-۶۲۹؛ [[محمد محمدی ری‌شهری|محمدی ری‌شهری، محمد]]، [[گزیده دانشنامه امام حسین (کتاب)|گزیده دانشنامه امام حسین]] ص ۵۶۳؛ [[محمد هادی یوسفی غروی|یوسفی غروی، محمد هادی]]، [[سوگ‌نامه کربلا (مقاله)|مقاله «سوگ‌نامه کربلا»]]، [[فرهنگ عاشورایی ج۴ (کتاب)|فرهنگ عاشورایی ج۴]] ص۸۴؛ [[جواد محدثی|محدثی، جواد]]، [[فرهنگ عاشورا (کتاب)|فرهنگ عاشورا]]، ص ۵۱۴.</ref>
 
==[[شهادت]] [[یزید بن زیاد]]، ابوالشعثاء==
[[ابو الشعثاء]] از [[یاران صدیق امام]]، چهره‌ای [[شجاع]] و [[تیرانداز]] ماهری که در [[روز عاشورا]] زانو به [[زمین]] زد و صد تیر به سوی دشمن نشانه رفت و فقط پنج تیر او به [[خطا]] رفت، هر تیری که می‌انداخت امام حسین{{ع}} در [[حق]] او [[دعا]] می‌کرد و می‌فرمود: {{متن حدیث|اللَّهُمَّ سَدِّدْ رَمْيَتَهُ وَ اجْعَلْ ثَوَابَهُ الْجَنَّةَ}}؛ بار خدایا! تیر اندازی او را محکم بگردان و جزای وی را [[بهشت]] قرار بده! بعد از اتمام تیرها که همه به [[هدف]] رسیدند، قبضه [[شمشیر]] خود را فشرد و به دشمن [[حمله]] کرد و در یک [[نبرد]] قهرمانانه نه نفر از دشمن را از پای درآورد و سرانجام به [[فیض]] شهادت نائل آمد<ref>مقتل الحسین مقرم، ص۳۰۰؛ طبری، ج۵، ص۴۴۵.</ref>.<ref>[[علی راجی|راجی، علی]]، [[مظلومیت سیدالشهداء ج۲ (کتاب)|مظلومیت سیدالشهداء]]، ج۲، ص ۷۸.</ref>.


== جستارهای وابسته ==
== جستارهای وابسته ==
*[[زیاد بن مهاصر کندی]] (پدر)
{{مدخل وابسته}}
* [[زیاد بن مهاصر کندی]] (پدر)
{{پایان مدخل‌ وابسته}}


== منابع ==
== منابع ==
{{منابع}}
{{منابع}}
#[[پرونده:13681024.jpg|22px]] [[جواد محدثی|محدثی، جواد]]، [[فرهنگ عاشورا (کتاب)|'''فرهنگ عاشورا''']]
# [[پرونده:1100374.jpg|22px]] [[سید اصغر ناظم‌زاده|ناظم‌زاده، سید اصغر]]، [[اصحاب امام حسین - ناظم‌زاده (کتاب)|'''اصحاب امام حسین''']]
# [[پرونده:13681353.jpg|22px]] [[محمد محمدی ری‌شهری|محمدی ری‌شهری، محمد]]، [[گزیده دانشنامه امام حسین (کتاب)|'''گزیده دانشنامه امام حسین''']]
# [[پرونده:1100824.jpg|22px]] [[محمد هادی یوسفی غروی|یوسفی غروی، محمد هادی]]، [[سوگ‌نامه کربلا (مقاله)|مقاله «سوگ‌نامه کربلا»]]، [[فرهنگ عاشورایی ج۴ (کتاب)|'''فرهنگ عاشورایی ج۴''']]
# [[پرونده:360818579.jpg|22px]] جمعی از نویسندگان، [[پژوهشی پیرامون شهدای کربلا (کتاب)| '''پژوهشی پیرامون شهدای کربلا''']]
# [[پرونده:13681024.jpg|22px]] [[جواد محدثی|محدثی، جواد]]، [[فرهنگ عاشورا (کتاب)|'''فرهنگ عاشورا''']]
# [[پرونده:IM010744.jpg|22px]] [[علی راجی|راجی، علی]]، [[مظلومیت سیدالشهداء ج۲ (کتاب)|'''مظلومیت سیدالشهداء ج۲''']]
{{پایان منابع}}
{{پایان منابع}}


==پانویس==
== پانویس ==
{{پانویس}}
{{پانویس}}


[[رده:یزید بن زیاد کندی]]
[[رده:مدخل فرهنگ عاشورا]]
[[رده:مدخل فرهنگ عاشورا]]
[[رده:اعلام]]
[[رده:اعلام]]
[[رده:شهدای واقعه کربلا]]
[[رده:شهدای واقعه کربلا]]
[[رده:یاران امام حسین]]
[[رده:اصحاب امام حسین]]
[[رده:کنده]]

نسخهٔ کنونی تا ‏۲۸ اکتبر ۲۰۲۴، ساعت ۰۹:۲۴

یزید بن زیاد کندی
آرامگاه شهدای کربلا
نام کاملیزید بن زیاد کندی
جنسیتمرد
کنیهابو الشعثاء کندی
از قبیلهکنده
پدرزیاد بن مهاجر کندی بهدلی
محل تولدیمن
محل زندگیکوفه
تاریخ شهادت۶۱ هجری
محل شهادتکربلا
محل آرامگاهکربلا
از اصحابامام حسین
حضور در جنگواقعه عاشورا

یزید بن زیاد کندی مردی شجاع، تیراندازی ماهر و از یاران اباعبدالله الحسین(ع) در واقعه کربلا بود او در واقعه کربلا پس از انداختن تیرهای متعدد و کشتن چندین نفر از سپاه عمر سعد به شهادت رسید.

مقدمه

«یزید» فرزند زیاد بن مهاجر کندی بهدلی[۱]، اهل کوفه و یمنی الاصل و معروف به کنیه‌اش، ابو الشعثاء کندی بود[۲]. او مردی شجاع و بی‌پروا و مورد احترام اهل کوفه و از یاران اباعبدالله الحسین (ع) در واقعه کربلا بود.

در چگونگی پیوستن وی به کاروان حسینی میان مورّخان اختلاف است، برخی گفته‌اند: ابوالشعثاء همراه عمر بن سعد از کوفه به کربلا آمد و آن‌گاه که او پیشنهادهای امام حسین (ع) را رد کرد از لشکرش جدا شد و به سپاه امام (ع) پیوست و با آن حضرت بود تا در رکابش به شهادت رسید[۳].[۴]

برخی دیگر آورده‌اند که قبل از برخورد حر بن یزید ریاحی با امام حسین (ع)، ابو الشعثاء کندی از کوفه خارج شد و در بین راه مکه به کوفه به امام (ع) ملحق شد[۵].

نبردی دلاورانه و شهادت در راه خدا

ابوالشعثاء مردی شجاع و تیراندازی ماهر بود؛ لذا روز عاشورا پس از اجازه از امام (ع) بر مرکب خود سوار شد و با نیروهای دشمن به جنگ پرداخت، اما در ضمن درگیری، اسب او را پی کردند و او به ناچار پیاده جنگید و در برابر دیدگان امام (ع) بر سر زانو نشست و یک صد تیر به سوی دشمن پرتاب کرد امام (ع) در حق او دعا کرد و چنین گفت: «خدایا تیرهای او را به هدف بنشان و پاداش او را بهشت قرار ده!»[۶]

وی هر تیری که می‌‌انداخت می‌گفت: «من از قبیله بهدله هستم که در میان پیادگان و سواره‌نظام یکه سوارند»[۷].[۸]

موقعی که تیرهایش تمام شد از جا برخاست و گفت: تمام تیرهایم جز پنج تیر به هدف خورد[۹].

سپس ابو الشعثاء کندی با شمشیر به سپاه دشمن حمله کرد و هنگام یورش بر دشمن این رجز را می‌‌خواند:

أَنَا يَزِيدُ وَ أَبِي‏ مَهاصِرُاشجعُ من لیثٍ بغیلٍ خادِرُ
يَا رَبِّ إِنِّي لِلْحُسَيْنِ نَاصِرٌوَ لِابْنِ سَعْدٍ تَارِكٌ وَ هَاجِرٌ[۱۰]
منم یزید و پدرم مهاصر و از شیر در جنگل) کمین کرده، پروردگارا! من حسین را یاورم و از ابن سعد دور و بیزارم.

ابوالشّعثاء پس از کشتن نُه[۱۱] و به قولی هیجده یا نوزده تن و مجروح کردن شماری دیگر از سپاه دشمن به شهادت رسید[۱۲].[۱۳]

در افتخار او همین بس که در زیارت ناحیه مقدسه بر او سلام و درود فرستاده است: «السَّلَامُ‏ عَلَى‏ يَزِيدَ بْنِ‏ زِيَادِ بْنِ‏ مُهَاجر الْكِنْدِيِّ»[۱۴].[۱۵]

شهادت یزید بن زیاد، ابوالشعثاء

ابو الشعثاء از یاران صدیق امام، چهره‌ای شجاع و تیرانداز ماهری که در روز عاشورا زانو به زمین زد و صد تیر به سوی دشمن نشانه رفت و فقط پنج تیر او به خطا رفت، هر تیری که می‌انداخت امام حسین(ع) در حق او دعا می‌کرد و می‌فرمود: «اللَّهُمَّ سَدِّدْ رَمْيَتَهُ وَ اجْعَلْ ثَوَابَهُ الْجَنَّةَ»؛ بار خدایا! تیر اندازی او را محکم بگردان و جزای وی را بهشت قرار بده! بعد از اتمام تیرها که همه به هدف رسیدند، قبضه شمشیر خود را فشرد و به دشمن حمله کرد و در یک نبرد قهرمانانه نه نفر از دشمن را از پای درآورد و سرانجام به فیض شهادت نائل آمد[۱۶].[۱۷].

جستارهای وابسته

منابع

پانویس

  1. بهدلی: تیره‌ای از قبیله بنی کنده است.
  2. تنقیح المقال، ج۳، ص۳۲۶.
  3. انساب الاشراف، ج۳، ص۴۰۵، دارالفکر؛ تاریخ طبری، ج۵، ص۴۰۸، دارمعارف مصر؛ الکامل فی التاریخ، ج۴، ص۷۳؛ اعیان الشیعه، ج۱، ص۶۰۳.
  4. جمعی از نویسندگان، پژوهشی پیرامون شهدای کربلا، ص۶۷.
  5. ناظم‌زاده، سید اصغر، اصحاب امام حسین، ص۶۲۶؛ محدثی، جواد، فرهنگ عاشورا، ص ۵۱۴.
  6. «اَللَّهُمَّ سَدِّدْ رَمْيَتَهُ، وَ اِجْعَلْ ثَوَابَهُ اَلْجَنَّةَ»
  7. أَنَا اِبْنُ بَهْدَلَةَ، فُرْسَانِ الْعَرْجَلَةِ
  8. روز عرجله، روز جنگی مربوط به قوم بهدله قبیله‌ای از قبائل کِنده از قوم او بوده. که در آن پیروز شده بوده‌اند و برایشان نام‌آور شده بود؛ لذا به آن افتخار و مباهات می‌کردند، و افتخار به چنین روزهایی از جنگ‌های جاهلی در اسلام قطعاً مکروه است - اگر حرام نباشد - مگر در حال جنگ که افتخار برای حماسه و خونگرمی استثناء شده است، به کتاب‌های جهاد مراجعه شود، و در همینجا همین که امام معصوم حسین (ع) حاضر و ناظر بوده و نهی ننموده متضمن تجویز آن خواهد بود.
  9. تاریخ طبری، ج۵، ص۴۴۵؛ نفس المهموم، ص۲۷۴؛ مقتل مقرم، ص۲۴۳؛ ابصارالعین، ص۱۴۹ و نیز، ر. ک: بحار الأنوار، ج۴۵، ص۳۰.
  10. بغیل: درخت زیاد درهم شده (جنگل).
  11. امالی شیخ صدوق، ص۱۳۷.
  12. ذخیرةالدارین، ص۲۴۰، در کتاب فرسان الهیجاء، ج۱، ص۳۰ به نقل از شرح قصیده ابوفراس آورده که چهل و چند نفر را به هلاکت رساند
  13. جمعی از نویسندگان، پژوهشی پیرامون شهدای کربلا، ص۶۹.
  14. زیارت ناحیه مقدسه، بحار الأنوار، ج۴۵، ص۷۲.
  15. ناظم‌زاده، سید اصغر، اصحاب امام حسین، ص۶۲۸-۶۲۹؛ محمدی ری‌شهری، محمد، گزیده دانشنامه امام حسین ص ۵۶۳؛ یوسفی غروی، محمد هادی، مقاله «سوگ‌نامه کربلا»، فرهنگ عاشورایی ج۴ ص۸۴؛ محدثی، جواد، فرهنگ عاشورا، ص ۵۱۴.
  16. مقتل الحسین مقرم، ص۳۰۰؛ طبری، ج۵، ص۴۴۵.
  17. راجی، علی، مظلومیت سیدالشهداء، ج۲، ص ۷۸.