نادانی در فلسفه اسلامی: تفاوت میان نسخه‌ها
جز (ربات: جایگزینی خودکار متن (-== جستارهای وابسته == * +== جستارهای وابسته == {{مدخل‌های وابسته}} *)) |
بدون خلاصۀ ویرایش |
||
| (۶ نسخهٔ میانی ویرایش شده توسط ۴ کاربر نشان داده نشد) | |||
| خط ۱: | خط ۱: | ||
{{ | {{مدخل مرتبط | ||
| موضوع مرتبط = نادانی | |||
| عنوان مدخل = نادانی | |||
| مداخل مرتبط = [[نادانی در قرآن]] - [[نادانی در حدیث]] - [[نادانی در نهج البلاغه]] - [[نادانی در فقه اسلامی]] - [[نادانی در فلسفه اسلامی]] - [[نادانی در اصول فقه]] - [[نادانی در اخلاق اسلامی]] | |||
| پرسش مرتبط = | |||
}} | |||
جهل در | جهل در علوم عقلی به ویژه در منطق به معنای عدم [[علم]] در موجود دارای قابلیت عالم شدن است. | ||
==مقدمه== | == مقدمه == | ||
معرِّف و [[حجت]] (معلومات [[تصوری]] و [[تصدیقی]] موصله) موضوع [[علم]] [[منطق]] را تشکیل می‌‌دهند، از این رو در [[منطق]] از [[تصور]] و [[تصدیق]] و مقسم این دو ([[علم حصولی]]) و مفهوم مقابل [[علم]] - یعنی [[جهل]] - بحث میشود. [[علم]]، حضور صورت شیء نزد [[عقل]] است، و [[جهل]]، بر عدم [[علم]] در [[حق]] کسی اطلاق میشود که قابلیت و استعداد عالم شدن را دارد، مانند نوزاد [[انسان]] که قابلیت عالم شدن را دارد. به عبارت دیگر، [[تقابل]] بین [[علم]] و [[جهل]]، [[تقابل]] عدم و [[ملکه]] است، بنابراین کلمه [[علم]] و [[جهل]] و عالم و [[جاهل]] درباره جمادات و نباتات به کار نمی‌رود. | |||
[[جهل]] به اعتباری، به [[جهل بسیط و مرکب]]، و به اعتبار دیگر، به [[جهل]] [[تصوری]] و [[تصدیقی]] منقسم میشود. همچنین، [[وهم]] و [[شک]] هم از مصادیق [[جهل]] شمرده میشود<ref>المنطق، ج۱، ص۱۹؛ شرح المنظومة - [[منطق]]، ج۱، ص۱۷۲.</ref> | |||
== جستارهای وابسته == | == جستارهای وابسته == | ||
{{ | {{مدخل وابسته}} | ||
* [[جهل محض]] | * [[جهل محض]] | ||
* [[جهل بسیط]] | * [[جهل بسیط]] | ||
| خط ۲۶: | خط ۲۵: | ||
* [[جهل تصوری]] | * [[جهل تصوری]] | ||
* [[جهل مرکب]] | * [[جهل مرکب]] | ||
*[[ شک]] | * [[شک]] | ||
* [[وهم]] | * [[وهم]] | ||
{{پایان مدخل وابسته}} | |||
== منابع == | |||
{{منابع}} | |||
# [https://thesaurus.isca.ac.ir/term/98nybe7rdogzg4a5 گنجینه اطلاعات علوم اسلامی] | |||
{{پایان منابع}} | |||
== پانویس == | == پانویس == | ||
{{پانویس}} | {{پانویس}} | ||
[[رده: | [[رده:جهل]] | ||
نسخهٔ کنونی تا ۲۰ دسامبر ۲۰۲۲، ساعت ۰۸:۲۴
این مدخل زیرشاخهٔ بحث نادانی است. نادانی از چند منظر متفاوت، بررسی میشود: نادانی در قرآن - نادانی در حدیث - نادانی در نهج البلاغه - نادانی در فقه اسلامی - نادانی در فلسفه اسلامی - نادانی در اصول فقه - نادانی در اخلاق اسلامی - پرسش مرتبط نداردجهل در علوم عقلی به ویژه در منطق به معنای عدم علم در موجود دارای قابلیت عالم شدن است.
مقدمه
معرِّف و حجت (معلومات تصوری و تصدیقی موصله) موضوع علم منطق را تشکیل می‌‌دهند، از این رو در منطق از تصور و تصدیق و مقسم این دو (علم حصولی) و مفهوم مقابل علم - یعنی جهل - بحث میشود. علم، حضور صورت شیء نزد عقل است، و جهل، بر عدم علم در حق کسی اطلاق میشود که قابلیت و استعداد عالم شدن را دارد، مانند نوزاد انسان که قابلیت عالم شدن را دارد. به عبارت دیگر، تقابل بین علم و جهل، تقابل عدم و ملکه است، بنابراین کلمه علم و جهل و عالم و جاهل درباره جمادات و نباتات به کار نمی‌رود.
جهل به اعتباری، به جهل بسیط و مرکب، و به اعتبار دیگر، به جهل تصوری و تصدیقی منقسم میشود. همچنین، وهم و شک هم از مصادیق جهل شمرده میشود[۱]