التفسیر المأثور عن عمر بن الخطاب: تفاوت میان نسخه‌ها
(←مقدمه) |
بدون خلاصۀ ویرایش |
||
| (۹ نسخهٔ میانی ویرایش شده توسط ۴ کاربر نشان داده نشد) | |||
| خط ۱: | خط ۱: | ||
{{ | {{مدخل مرتبط | ||
| موضوع مرتبط = تفسیر مأثور | |||
| عنوان مدخل = | |||
| مداخل مرتبط = | |||
| پرسش مرتبط = | |||
}} | |||
==مقدمه== | == مقدمه == | ||
نام کتابی است که [[ابراهیم بن حسن]] دیدگاه‌های [[تفسیری]] نقل شده از [[عمر بن خطاب]] را از [[کتاب‌های تفسیری]] و [[روایی]] [[اهل تسنن]]<ref>مانند: جامع البیان طبری، تفسیر القرآن العظیم ابن کثیر، الدر المنثور سیوطی، صحیح البخاری، صحیح مسلم، مسند احمد بن حنبل.</ref> به ترتیب [[سوره‌های قرآن]] در آن گرد آورده است و مجموع آن ۸۵۳ مورد است<ref>پارسا، کتابشناسی جهانی قرآن کریم، ج۱، ص۴۶۲، رقم ۳۰۴۴ نیز به این کتاب اشاره کرده است.</ref>، ولی بسیاری از آثاری که در آن گرد آمده، تفسیری نیست؛ برای نمونه: | نام کتابی است که [[ابراهیم بن حسن]] دیدگاه‌های [[تفسیری]] نقل شده از [[عمر بن خطاب]] را از [[کتاب‌های تفسیری]] و [[روایی]] [[اهل تسنن]]<ref>مانند: جامع البیان طبری، تفسیر القرآن العظیم ابن کثیر، الدر المنثور سیوطی، صحیح البخاری، صحیح مسلم، مسند احمد بن حنبل.</ref> به ترتیب [[سوره‌های قرآن]] در آن گرد آورده است و مجموع آن ۸۵۳ مورد است<ref>پارسا، کتابشناسی جهانی قرآن کریم، ج۱، ص۴۶۲، رقم ۳۰۴۴ نیز به این کتاب اشاره کرده است.</ref>، ولی بسیاری از آثاری که در آن گرد آمده، تفسیری نیست؛ برای نمونه: | ||
# اثر اول دربارۀ این است که در [[نماز شب]] می‌توان به [[قرائت]] «[[فاتحة الکتاب]]» اکتفا کرد. | |||
# اثر دوم درباره این است که [[پیامبر]] {{صل}}، [[ابو بکر]] و [[عمر]] در [[نماز]] {{متن قرآن|بِسْمِ اللَّهِ الرَّحْمَنِ الرَّحِيمِ}} را بلند قرائت می‌کردند. | |||
# در اثر سوم وجه آورده شدن {{متن قرآن|الْحَمْدُ لِلَّهِ}} در ذکر {{متن حدیث|سُبْحَانَ اللَّهِ وَ الْحَمْدُ لِلَّهِ وَ لَا إِلَهَ إِلَّا اللَّهُ}} بیان شده است. | |||
# در اثر چهارم علت کم شدن ملخ در [[زمان عمر]] بیان شده است. | |||
# اثر ۵ تا ۱۳ در بیان کیفیت قرائت [[آیه]] ۵ [[سوره بقره]] و {{متن قرآن|مَالِكِ يَوْمِ الدِّينِ}} یا {{عربی|"مَلِكِ يَوْمِ الدِّينِ"}} خوانده شدن آن است. | |||
# اثر چهاردهم در بیان این است که عمر {{متن قرآن|صِرَاطَ الَّذِينَ أَنْعَمْتَ عَلَيْهِمْ}}<ref>«راه آنان که به نعمت پرورده‌ای؛ که نه بر ایشان خشم آورده‌ای و نه گمراه‌اند» سوره فاتحه، آیه ۷.</ref> را {{عربی|"صِرَاطَ مَن أَنْعَمْتَ عَلَيْهِمْ"}} و {{متن قرآن|وَلَا الضَّالِّينَ}}<ref>«راه آنان که به نعمت پرورده‌ای؛ که نه بر ایشان خشم آورده‌ای و نه گمراه‌اند» سوره فاتحه، آیه ۷.</ref> را {{عربی|"وَغير الضَّالِّينَ"}} قرائت کرده است. | |||
بنابراین، از ۱۴ اثری که در ارتباط با سورۀ [[حمد]] گرد آورده، هیچ کدام تفسیری نیست <ref>ر.ک: ابن الحسن، التفسیر المأثور عن عمر بن الخطاب، ص۹۳-۱۰۷.</ref> و به همین صورت، بسیاری از آثاری که در سوره‌های دیگر گرد آورده نیز تفسیری نمی‌باشد. | بنابراین، از ۱۴ اثری که در ارتباط با سورۀ [[حمد]] گرد آورده، هیچ کدام تفسیری نیست <ref>ر. ک: ابن الحسن، التفسیر المأثور عن عمر بن الخطاب، ص۹۳-۱۰۷.</ref> و به همین صورت، بسیاری از آثاری که در سوره‌های دیگر گرد آورده نیز تفسیری نمی‌باشد. | ||
اثر پانزدهم و شانزدهم در بیان [[فضیلت]] [[قرائت]] [[سوره بقره]] و فضیلت [[یاد گرفتن]] آن است. | اثر پانزدهم و شانزدهم در بیان [[فضیلت]] [[قرائت]] [[سوره بقره]] و فضیلت [[یاد گرفتن]] آن است. | ||
اثر هفدهم در بیان این است که [[عمر]] [[سوره بقره|سورۀ بقره]] را در [[دوازده]] | اثر هفدهم در بیان این است که [[عمر]] [[سوره بقره|سورۀ بقره]] را در [[دوازده]] سال یاد گرفت و وقتی آن را تمام کرد، یک شتر نحر کرد<ref>ر. ک: ابن الحسن، التفسیر المأثور عن عمر بن الخطاب، ص۱۰۸، ۱۰۹.</ref>. | ||
در اثر ۸۱۷ آمده است که عمر در بالای [[منبر]] آیاتی از [[سوره عبس]] را قرائت کرد و به [[آیه]] {{متن قرآن|فَاكِهَةً وَأَبًّا}}<ref>«و میوه و علف؛» سوره عبس، آیه ۳۱.</ref> رسید معنای «ابّ» را نمی‌دانست، گفت چه اشکال دارد که معنای آن را ندانی<ref>ر.ک: ابن الحسن، التفسیر المأثور عن عمر بن الخطاب، ص۸۹۷.</ref>. | در اثر ۸۱۷ آمده است که عمر در بالای [[منبر]] آیاتی از [[سوره عبس]] را قرائت کرد و به [[آیه]] {{متن قرآن|فَاكِهَةً وَأَبًّا}}<ref>«و میوه و علف؛» سوره عبس، آیه ۳۱.</ref> رسید معنای «ابّ» را نمی‌دانست، گفت چه اشکال دارد که معنای آن را ندانی<ref>ر. ک: ابن الحسن، التفسیر المأثور عن عمر بن الخطاب، ص۸۹۷.</ref>. | ||
در نتیجه هرچند نام این کتاب التفسیر المأثور است، ولی محتوای آن جز در مواردی اندک [[تفسیر]] نمی‌باشد و از نظر سند نیز بیشتر آن آثار سندی معتبر ندارند، بلکه در نزد [[شیعه]] [[صحت سند]] هیچ‌یک از آن آثار قابل [[اثبات]] نیست<ref>برای توضیح ر.ک: همین کتاب، ص۳۵۲؛ بابایی، مکاتب تفسیری، ج۱، ص۳۲۶-۳۲۷.</ref> | در نتیجه هرچند نام این کتاب التفسیر المأثور است، ولی محتوای آن جز در مواردی اندک [[تفسیر]] نمی‌باشد و از نظر سند نیز بیشتر آن آثار سندی معتبر ندارند، بلکه در نزد [[شیعه]] [[صحت سند]] هیچ‌یک از آن آثار قابل [[اثبات]] نیست<ref>برای توضیح ر. ک: همین کتاب، ص۳۵۲؛ بابایی، مکاتب تفسیری، ج۱، ص۳۲۶-۳۲۷.</ref><ref>[[علی اکبر بابایی|بابایی، علی اکبر]]، [[تاریخ تفسیر قرآن (کتاب)|تاریخ تفسیر قرآن]]، ص ۲۷۹-۲۸۰.</ref> | ||
== منابع == | == منابع == | ||
| خط ۲۹: | خط ۳۳: | ||
{{پانویس}} | {{پانویس}} | ||
[[رده:تفسیر]] | [[رده:تفسیر]] | ||
نسخهٔ کنونی تا ۶ مارس ۲۰۲۴، ساعت ۱۷:۴۶
مقدمه
نام کتابی است که ابراهیم بن حسن دیدگاه‌های تفسیری نقل شده از عمر بن خطاب را از کتاب‌های تفسیری و روایی اهل تسنن[۱] به ترتیب سوره‌های قرآن در آن گرد آورده است و مجموع آن ۸۵۳ مورد است[۲]، ولی بسیاری از آثاری که در آن گرد آمده، تفسیری نیست؛ برای نمونه:
- اثر اول دربارۀ این است که در نماز شب می‌توان به قرائت «فاتحة الکتاب» اکتفا کرد.
- اثر دوم درباره این است که پیامبر (ص)، ابو بکر و عمر در نماز ﴿بِسْمِ اللَّهِ الرَّحْمَنِ الرَّحِيمِ﴾ را بلند قرائت می‌کردند.
- در اثر سوم وجه آورده شدن ﴿الْحَمْدُ لِلَّهِ﴾ در ذکر «سُبْحَانَ اللَّهِ وَ الْحَمْدُ لِلَّهِ وَ لَا إِلَهَ إِلَّا اللَّهُ» بیان شده است.
- در اثر چهارم علت کم شدن ملخ در زمان عمر بیان شده است.
- اثر ۵ تا ۱۳ در بیان کیفیت قرائت آیه ۵ سوره بقره و ﴿مَالِكِ يَوْمِ الدِّينِ﴾ یا "مَلِكِ يَوْمِ الدِّينِ" خوانده شدن آن است.
- اثر چهاردهم در بیان این است که عمر ﴿صِرَاطَ الَّذِينَ أَنْعَمْتَ عَلَيْهِمْ﴾[۳] را "صِرَاطَ مَن أَنْعَمْتَ عَلَيْهِمْ" و ﴿وَلَا الضَّالِّينَ﴾[۴] را "وَغير الضَّالِّينَ" قرائت کرده است.
بنابراین، از ۱۴ اثری که در ارتباط با سورۀ حمد گرد آورده، هیچ کدام تفسیری نیست [۵] و به همین صورت، بسیاری از آثاری که در سوره‌های دیگر گرد آورده نیز تفسیری نمی‌باشد.
اثر پانزدهم و شانزدهم در بیان فضیلت قرائت سوره بقره و فضیلت یاد گرفتن آن است.
اثر هفدهم در بیان این است که عمر سورۀ بقره را در دوازده سال یاد گرفت و وقتی آن را تمام کرد، یک شتر نحر کرد[۶].
در اثر ۸۱۷ آمده است که عمر در بالای منبر آیاتی از سوره عبس را قرائت کرد و به آیه ﴿فَاكِهَةً وَأَبًّا﴾[۷] رسید معنای «ابّ» را نمی‌دانست، گفت چه اشکال دارد که معنای آن را ندانی[۸].
در نتیجه هرچند نام این کتاب التفسیر المأثور است، ولی محتوای آن جز در مواردی اندک تفسیر نمی‌باشد و از نظر سند نیز بیشتر آن آثار سندی معتبر ندارند، بلکه در نزد شیعه صحت سند هیچ‌یک از آن آثار قابل اثبات نیست[۹][۱۰]
منابع
پانویس
- ↑ مانند: جامع البیان طبری، تفسیر القرآن العظیم ابن کثیر، الدر المنثور سیوطی، صحیح البخاری، صحیح مسلم، مسند احمد بن حنبل.
- ↑ پارسا، کتابشناسی جهانی قرآن کریم، ج۱، ص۴۶۲، رقم ۳۰۴۴ نیز به این کتاب اشاره کرده است.
- ↑ «راه آنان که به نعمت پرورده‌ای؛ که نه بر ایشان خشم آورده‌ای و نه گمراه‌اند» سوره فاتحه، آیه ۷.
- ↑ «راه آنان که به نعمت پرورده‌ای؛ که نه بر ایشان خشم آورده‌ای و نه گمراه‌اند» سوره فاتحه، آیه ۷.
- ↑ ر. ک: ابن الحسن، التفسیر المأثور عن عمر بن الخطاب، ص۹۳-۱۰۷.
- ↑ ر. ک: ابن الحسن، التفسیر المأثور عن عمر بن الخطاب، ص۱۰۸، ۱۰۹.
- ↑ «و میوه و علف؛» سوره عبس، آیه ۳۱.
- ↑ ر. ک: ابن الحسن، التفسیر المأثور عن عمر بن الخطاب، ص۸۹۷.
- ↑ برای توضیح ر. ک: همین کتاب، ص۳۵۲؛ بابایی، مکاتب تفسیری، ج۱، ص۳۲۶-۳۲۷.
- ↑ بابایی، علی اکبر، تاریخ تفسیر قرآن، ص ۲۷۹-۲۸۰.