اعرابیت در فقه اسلامی: تفاوت میان نسخه‌ها

نسخهٔ کنونی تا ‏۲۴ اوت ۲۰۲۲، ساعت ۱۸:۱۰

مقدمه

به کسانی که مکان ثابتی برای اقامت ندارند بلکه به صورت سیار در صحراها و مراتع زیر چادر زندگی می‌‏کنند، «بَدَوی» یا بادیه نشین گفته می‏‌شود، در مقابل «حَضَری» که اعم از شهر نشین و روستا نشین است.

تعلّق احکام شرع بر مکلّف با قطع نظر از خصوصیات سکونتی و زندگی او است. از این‌‏رو، بادیه نشین در احکام با شهرنشین و روستانشین یکسان است

مگر مواردی که به سبب اختلاف طبیعت زندگی بادیه نشینی با شهر نشینی و مانند آن از این قاعده استثنا شده است که در ذیل به مواردی از آن اشاره می‏‌شود.

احکام

صلات: در کراهت یا حرمت پیش ‏نماز شدن بدَوی برای حضری اختلاف است. قول نخست، مشهور میان متأخّران است. ^[۱] بر بادیه‌‏نشینی که برای تأمین آب و علف دام خویش پیوسته در حال جابه جایی است حکم مسافر جاری نمی‏‌شود؛ بلکه نمازش تمام و روزه‏اش صحیح است مگر آنکه برای منظوری دیگر همچون زیارت، تجارت و حج سفر کند که با تحقّق عنوان سفر شرعی، حکم مسافر را پیدا می‏‌کند ^[۲].
جهاد: بنابر قول مشهور بادیه نشینان هرچند در جنگ شرکت کنند از غنیمت سهمی ندارند. تنها مقدار اندکی از غنیمت به عنوان رضخ به آنان داده می‏‌شود. مراد از بادیه نشینان، خصوص افرادی هستند که اسلام آورده، لکن هنوز در اسلام، استوار و ثابت قدم نگشته‏‌اند و بر ترک مهاجرت و باقی ماندن در بادیه در قبال عدم سهم‏‌خواهی از غنیمت مصالحه کرده‏‌اند. ^[۳]
وکالت: مشهور فقها وکالت حَضَری برای بادیه نشین ـ بلکه هر فرد غریبی ـ را جهت فروش کالاهای وی که به شهر یا روستا آورده است، مکروه دانسته‌‏اند. قول مقابل آن، حرمت است. ^[۴]
نکاح: بنابر نظر برخی نگاه کردن به آن مقدار از مو یا بدن زنان بادیه نشین که به طور متعارف و رایج نمی‌‏پوشانند، بدون شهوت جایز است ^[۵]. ازدواج زن حضَری با مرد اعرابی مکروه است.^[۶]
شهادات: شهادت بادیه نشین علیه حضَری با وجود شرایط بنابر مشهور، پذیرفته است. ابن جُنید قائل به عدم پذیرش آن شده مگر آنکه مورد شهادت در بادیه رخ داده و حَضَری در آنجا وجود نداشته باشد یا مورد، قتلی باشد که حَضَری حضور نداشته است^[۷]^[۸]

منابع

هاشمی شاهرودی، سید محمود، فرهنگ فقه مطابق مذهب اهل بیت

پانویس

↑ جواهر الکلام، ج۱۳، ص:۳۸۷؛ الروضة البهیة، ج۱، ص:۸۰۴ ـ ۸۰۵.
↑ جواهرالکلام، ج۱۴، ص:۲۶۸ ـ ۲۷۰؛ مستمسک العروة، ج۸، ص:۶۹.
↑ جواهرالکلام، ج۲۱، ص:۲۱۷ ـ ۲۱۸.
↑ جواهرالکلام، ج۲۲، ص:۴۶۱.
↑ العروة الوثقی، ج۵، ص:۴۹۳.
↑ العروة الوثقی، ج۵، ص:۴۸۷.
↑ مختلف الشیعة، ج۸، ص:۵۳۰؛ فتاوی ابن الجنید، ص:۳۳۳.
↑ هاشمی شاهرودی، سید محمود، فرهنگ فقه مطابق مذهب اهل بیت ج۳، صفحه ۳۹-۴۰.

[1] جواهر الکلام، ج۱۳، ص:۳۸۷؛ الروضة البهیة، ج۱، ص:۸۰۴ ـ ۸۰۵.

[2] جواهرالکلام، ج۱۴، ص:۲۶۸ ـ ۲۷۰؛ مستمسک العروة، ج۸، ص:۶۹.

[3] جواهرالکلام، ج۲۱، ص:۲۱۷ ـ ۲۱۸.

[4] جواهرالکلام، ج۲۲، ص:۴۶۱.

[5] العروة الوثقی، ج۵، ص:۴۹۳.

[6] العروة الوثقی، ج۵، ص:۴۸۷.

[7] مختلف الشیعة، ج۸، ص:۵۳۰؛ فتاوی ابن الجنید، ص:۳۳۳.

[8] هاشمی شاهرودی، سید محمود، فرهنگ فقه مطابق مذهب اهل بیت ج۳، صفحه ۳۹-۴۰.

[۱]

[۲]

[۳]

[۴]

[۵]

[۶]

[۷]

[۸]

@@ خط ۱: / خط ۱: @@
-{{امامت}}
 {{مدخل مرتبط
 | موضوع مرتبط = اعرابیت
@@ خط ۷: / خط ۶: @@
 }}
-==مقدمه==
+== مقدمه ==
 به کسانی که مکان ثابتی برای اقامت ندارند بلکه به صورت سیار در صحراها و مراتع زیر چادر [[زندگی]] می‌‏کنند، «بَدَوی» یا [[بادیه نشین]] گفته می‏‌شود، در مقابل «حَضَری» که اعم از [[شهر]] نشین و روستا نشین است.
@@ خط ۱۴: / خط ۱۳: @@
 مگر مواردی که به سبب [[اختلاف]] [[طبیعت]] زندگی [[بادیه نشینی]] با شهر نشینی و مانند آن از این قاعده استثنا شده است که در ذیل به مواردی از آن اشاره می‏‌شود.
-==احکام==
+== احکام ==
-#'''صلات:''' در [[کراهت]] یا [[حرمت]] پیش ‏نماز شدن بدَوی برای حضری اختلاف است. قول نخست، مشهور میان متأخّران است. <ref>جواهر الکلام، ج۱۳، ص:۳۸۷؛ الروضة البهیة، ج۱، ص:۸۰۴ ـ ۸۰۵.</ref> بر بادیه‌‏نشینی که برای تأمین آب و علف دام خویش پیوسته در حال جابه جایی است [[حکم]] مسافر جاری نمی‏‌شود؛ بلکه نمازش تمام و روزه‏اش صحیح است مگر آنکه برای منظوری دیگر همچون [[زیارت]]، [[تجارت]] و [[حج]] [[سفر]] کند که با تحقّق عنوان سفر [[شرعی]]، [[حکم]] مسافر را پیدا می‏‌کند <ref>جواهرالکلام، ج۱۴، ص:۲۶۸ ـ ۲۷۰؛ مستمسک العروة، ج۸، ص:۶۹.</ref>.
+# '''صلات:''' در [[کراهت]] یا [[حرمت]] پیش ‏نماز شدن بدَوی برای حضری اختلاف است. قول نخست، مشهور میان متأخّران است. <ref>جواهر الکلام، ج۱۳، ص:۳۸۷؛ الروضة البهیة، ج۱، ص:۸۰۴ ـ ۸۰۵.</ref> بر بادیه‌‏نشینی که برای تأمین آب و علف دام خویش پیوسته در حال جابه جایی است [[حکم]] مسافر جاری نمی‏‌شود؛ بلکه نمازش تمام و روزه‏اش صحیح است مگر آنکه برای منظوری دیگر همچون [[زیارت]]، [[تجارت]] و [[حج]] [[سفر]] کند که با تحقّق عنوان سفر [[شرعی]]، [[حکم]] مسافر را پیدا می‏‌کند <ref>جواهرالکلام، ج۱۴، ص:۲۶۸ ـ ۲۷۰؛ مستمسک العروة، ج۸، ص:۶۹.</ref>.
-#'''[[جهاد]]:''' بنابر قول مشهور [[بادیه نشینان]] هرچند در [[جنگ]] شرکت کنند از [[غنیمت]] سهمی ندارند. تنها مقدار اندکی از غنیمت به عنوان [[رضخ]] به آنان داده می‏‌شود. مراد از بادیه نشینان، خصوص افرادی هستند که [[اسلام]] آورده، لکن هنوز در اسلام، [[استوار]] و [[ثابت قدم]] نگشته‏‌اند و بر ترک [[مهاجرت]] و باقی ماندن در [[بادیه]] در قبال عدم سهم‏‌خواهی از غنیمت [[مصالحه]] کرده‏‌اند. <ref>جواهرالکلام، ج۲۱، ص:۲۱۷ ـ ۲۱۸.</ref>
+# '''[[جهاد]]:''' بنابر قول مشهور [[بادیه نشینان]] هرچند در [[جنگ]] شرکت کنند از [[غنیمت]] سهمی ندارند. تنها مقدار اندکی از غنیمت به عنوان [[رضخ]] به آنان داده می‏‌شود. مراد از بادیه نشینان، خصوص افرادی هستند که [[اسلام]] آورده، لکن هنوز در اسلام، [[استوار]] و [[ثابت قدم]] نگشته‏‌اند و بر ترک [[مهاجرت]] و باقی ماندن در [[بادیه]] در قبال عدم سهم‏‌خواهی از غنیمت [[مصالحه]] کرده‏‌اند. <ref>جواهرالکلام، ج۲۱، ص:۲۱۷ ـ ۲۱۸.</ref>
-#'''وکالت:''' مشهور [[فقها]] وکالت حَضَری برای بادیه نشین ـ بلکه هر فرد غریبی ـ را جهت فروش کالاهای وی که به شهر یا روستا آورده است، [[مکروه]] دانسته‌‏اند. قول مقابل آن، [[حرمت]] است. <ref>جواهرالکلام، ج۲۲، ص:۴۶۱.</ref>
+# '''وکالت:''' مشهور [[فقها]] وکالت حَضَری برای بادیه نشین ـ بلکه هر فرد غریبی ـ را جهت فروش کالاهای وی که به شهر یا روستا آورده است، [[مکروه]] دانسته‌‏اند. قول مقابل آن، [[حرمت]] است. <ref>جواهرالکلام، ج۲۲، ص:۴۶۱.</ref>
-#'''نکاح:''' بنابر نظر برخی نگاه کردن به آن مقدار از مو یا [[بدن]] [[زنان]] [[بادیه نشین]] که به طور متعارف و رایج نمی‌‏پوشانند، بدون [[شهوت]] جایز است <ref>العروة الوثقی، ج۵، ص:۴۹۳.</ref>. [[ازدواج]] [[زن]] حضَری با [[مرد]] [[اعرابی]] [[مکروه]] است.<ref>العروة الوثقی، ج۵، ص:۴۸۷.</ref>
+# '''نکاح:''' بنابر نظر برخی نگاه کردن به آن مقدار از مو یا [[بدن]] [[زنان]] [[بادیه نشین]] که به طور متعارف و رایج نمی‌‏پوشانند، بدون [[شهوت]] جایز است <ref>العروة الوثقی، ج۵، ص:۴۹۳.</ref>. [[ازدواج]] [[زن]] حضَری با [[مرد]] [[اعرابی]] [[مکروه]] است.<ref>العروة الوثقی، ج۵، ص:۴۸۷.</ref>
-#'''شهادات:''' [[شهادت]] بادیه نشین علیه حضَری با وجود شرایط بنابر مشهور، پذیرفته است. [[ابن جُنید]] قائل به عدم پذیرش آن شده مگر آنکه مورد شهادت در [[بادیه]] رخ داده و حَضَری در آنجا وجود نداشته باشد یا مورد، قتلی باشد که حَضَری حضور نداشته است<ref>مختلف الشیعة، ج۸، ص:۵۳۰؛ فتاوی ابن الجنید، ص:۳۳۳.</ref>.<ref> [[سید محمود هاشمی شاهرودی|هاشمی شاهرودی، سید محمود]]، [[فرهنگ فقه مطابق مذهب اهل بیت (کتاب)|فرهنگ فقه مطابق مذهب اهل بیت]] ج۳، صفحه ۳۹-۴۰.</ref>
+# '''شهادات:''' [[شهادت]] بادیه نشین علیه حضَری با وجود شرایط بنابر مشهور، پذیرفته است. [[ابن جُنید]] قائل به عدم پذیرش آن شده مگر آنکه مورد شهادت در [[بادیه]] رخ داده و حَضَری در آنجا وجود نداشته باشد یا مورد، قتلی باشد که حَضَری حضور نداشته است<ref>مختلف الشیعة، ج۸، ص:۵۳۰؛ فتاوی ابن الجنید، ص:۳۳۳.</ref><ref> [[سید محمود هاشمی شاهرودی|هاشمی شاهرودی، سید محمود]]، [[فرهنگ فقه مطابق مذهب اهل بیت (کتاب)|فرهنگ فقه مطابق مذهب اهل بیت]] ج۳، صفحه ۳۹-۴۰.</ref>
 == منابع ==
@@ خط ۳۰: / خط ۲۹: @@
 [[رده:اعرابیت]]
-[[رده:مدخل]]