استغفار در معارف و سیره نبوی: تفاوت میان نسخه‌ها
(صفحه‌ای تازه حاوی «{{امامت}} {{مدخل مرتبط | موضوع مرتبط = استغفار | عنوان مدخل = استغفار | مداخل مرتبط = استغفار در قرآن - استغفار در معارف دعا و زیارات - استغفار در معارف و سیره نبوی - استغفار در معارف و سیره سجادی - استغفار در معارف و سیره رضوی | پرسش مرتبط...» ایجاد کرد) برچسب: پیوندهای ابهام‌زدایی |
(←مقدمه) |
||
| (۴ نسخهٔ میانی ویرایش شده توسط ۲ کاربر نشان داده نشد) | |||
| خط ۱: | خط ۱: | ||
{{مدخل مرتبط | {{مدخل مرتبط | ||
| موضوع مرتبط = استغفار | | موضوع مرتبط = استغفار | ||
| خط ۶: | خط ۵: | ||
| پرسش مرتبط = | | پرسش مرتبط = | ||
}} | }} | ||
== | == مقدمه == | ||
از | از عباداتی که در [[سیره]] و [[کلام]] [[رسول خدا]] {{صل}} فراوان از آن یاد شده، آمرزش‌خواهی در درگاه [[الهی]] است. [[رسول خدا]] {{صل}} [[استغفار]] را "[[بهترین]] [[عبادت]]"<ref>الکافی، ج ۲، ص ۵۱۷؛ الجعفریات، ص ۲۲۸ و المحاسن، ج ۱، ص ۳۱. </ref> و آن را "داروی [[گناهان]]"<ref>ثواب الاعمال، ص ۱۶۴؛ الجعفریات، ص ۲۲۸ و مکارم الاخلاق، ص ۳۱۳.</ref> و "زایل کننده غم‌ها"<ref>الکافی، ج ۸، ص، ۹۳؛ المحاسن، ج۱، ص۴۳؛ کنزالعمال، ج۱۵، ص۸۴۷ و تاریخ بغداد، ج۲، ص۵۰.</ref> و "مایه جلب روزی"<ref>الجامع الصغیر، ج۲، ص۵۳۸؛ کنزالعمال، ج۳، ص۲۵۹ و محمد بن اسحاق، مسند ابراهیم بن ادهم، ص۱۹-۲۰.</ref> دانسته و به [[مسلمانان]] سفارش کرده‌اند که فراوان [[آمرزش]] بخواهید؛ ایشان فرموده‌اند: "خوشا به حال کسی که در [[نامه]] اعمالش، آمرزش‌خواهی بسیار وجود داشته باشد"<ref>الشعرانی، العهود المحمدیه، ص ۲۷۵.</ref>. و "هر کس بسیار [[آمرزش]] بخواهد، [[خداوند]] از هر غمی برای او گشایشی و از هر تنگنایی برای او راه نجاتی قرار می‌دهد"<ref>الدعوات، ص ۸۶؛ محمد بن یزید القزوینی، ابن ماجه، ج ۲، ص ۱۲۵۵، سنن ابی داوود، ج ۱، ص ۳۴۰ و المعجم الکبیر، ج ۱۰، ص ۲۸۲.</ref>. همچنین فرموده است: "هر کس [[دوست]] دارد که [[نامه]] اعمالش او را خوشحال کند، آمرزش‌خواهی را در آن بسیار گرداند"<ref>مجمع الزوائد، ج ۱۰، ص ۲۰۸؛ کتاب الدعاء، ص ۵۰۶ و الجامع الصغیر، ج ۲، ص ۵۵۴.</ref>. چرا که "آمرزش‌خواهی در [[نامه اعمال]]، مانند [[نور]] می‌درخشد"<ref>الجامع الصغیر، ج ۱، ص ۴۷۴ و کنزالعمال، ج ۱، ص ۴۷۵.</ref>. | ||
روزی [[رسول اکرم]]{{صل}} در جمع [[اصحاب]] و [[یاران]] خود فرمود: "[[خداوند متعال]] گنهکاران را می‌آمرزد؛ مگر کسی را که خودش نخواهد آمرزیده شود"؛ [[اصحاب]] گفتند: "ای [[پیامبر خدا]]{{صل}}! چه کسی خواهان آن است که آمرزیده نشود؟" فرمود: "کسی که [[آمرزش]] نمی‌طلبد"<ref>مستدرک الوسائل، ج ۱۲، ص ۱۲۲.</ref>. آن [[حضرت]]، [[بهترین]] [[استغفار]] را نزد [[خدا]]، [[ترک گناه]] و [[پشیمانی]] [از آن] دانسته<ref>مجموعه ورام، ج ۲، ص ۱۲۳. </ref> و فرموده است: "هیچ صدایی نزد [[خداوند]]، [[دوست]] داشتنی‌تر از صدای [[بنده]] اندوهناک نیست" | روزی [[رسول اکرم]] {{صل}} در جمع [[اصحاب]] و [[یاران]] خود فرمود: "[[خداوند متعال]] گنهکاران را می‌آمرزد؛ مگر کسی را که خودش نخواهد آمرزیده شود"؛ [[اصحاب]] گفتند: "ای [[پیامبر خدا]] {{صل}}! چه کسی خواهان آن است که آمرزیده نشود؟" فرمود: "کسی که [[آمرزش]] نمی‌طلبد"<ref>مستدرک الوسائل، ج ۱۲، ص ۱۲۲.</ref>. آن [[حضرت]]، [[بهترین]] [[استغفار]] را نزد [[خدا]]، [[ترک گناه]] و [[پشیمانی]] [از آن] دانسته<ref>مجموعه ورام، ج ۲، ص ۱۲۳. </ref> و فرموده است: "هیچ صدایی نزد [[خداوند]]، [[دوست]] داشتنی‌تر از صدای [[بنده]] اندوهناک نیست"؛ | ||
گفته شد: "مقصود چیست؟" فرمود: "بنده‌ای [[گناه]] می‌کند و به خاطر آن، [[ترس]] از [[خداوند]]، وجودش را پر می‌کند و می‌گوید: "پروردگارا!" و [[خدا]] می‌فرماید: "منم [[پروردگار]] تو. تو را می‌آمرزم، آن گاه که از من [[آمرزش]] بطلبی و پاسخت را می‌دهم، آن‌گاه که مرا بخوانی"<ref>مستدرک الوسائل، ج ۵، ص ۳۱۸ - ۳۱۹ و کنزالعمال، ج ۴، ص ۲۲۷.</ref>. | گفته شد: "مقصود چیست؟" فرمود: "بنده‌ای [[گناه]] می‌کند و به خاطر آن، [[ترس]] از [[خداوند]]، وجودش را پر می‌کند و می‌گوید: "پروردگارا!" و [[خدا]] می‌فرماید: "منم [[پروردگار]] تو. تو را می‌آمرزم، آن گاه که از من [[آمرزش]] بطلبی و پاسخت را می‌دهم، آن‌گاه که مرا بخوانی"<ref>مستدرک الوسائل، ج ۵، ص ۳۱۸ - ۳۱۹ و کنزالعمال، ج ۴، ص ۲۲۷.</ref>. | ||
در [[سیره رسول خدا]]{{صل}} [[آمرزش]] خواهی، [[جایگاه]] مهمی دارد و [[نقل]] شده است که [[پیامبر]]{{صل}} خود، بیش از همه [[مردم]] [[استغفار]] می‌کرد<ref>دلائل النبوة، ج ۱، ص ۳۵۶؛ عبد بن حمید الکسی، منتخب عبد بن حمید، ص ۴۲۷، السنن الکبری، ج ۶، ص ۱۱۸؛ صحیح، ابن حبان، ج ۳، ص۲۰۷ - ۲۰۸ و الطبرانی، مسند الشامیین. ۱۹۹۶م، ج۱، ص۱۶۹.</ref> و با آنکه گناهی نکرده بود، اما هر روز هفتاد مرتبه [[استغفار]] می‌کرد<ref>الکافی، ج ۲، ص۴۳۸؛ ارشادالقلوب، ج۱، ص۴۵ و حسین بن سعید اهوازی، الزهد، ص۷۳.</ref>. از [[امام صادق]]{{ع}} [[روایت]] شده است، [[رسول خدا]]{{صل}} از هیچ [[مجلسی]]، گرچه کوتاه، بر نمی‌خاست؛ مگر اینکه ۲۵ بار [[استغفار]] می‌کرد<ref>الکافی، ج ۲، ص ۵۰۴؛ عدة الداعی، ص ۲۶۵ و مکارم الاخلاق، ص ۳۱۳.</ref>. ابن [[عمر]] نیز [[روایت]] کرده است که ما در یک مجلس، صد بار این [[دعا]] را از [[رسول خدا]]{{صل}} می‌شمردیم: "پروردگارا! مرا ببخش و [ به [[رحمت]] خویش] به من باز گرد که توبه‌پذیر [[مهربانی]]"<ref>سنن ابی داوود، ج ۱، ص ۳۳۹؛ سنن ترمذی، ج ۵، ص ۱۵۷ و السنن الکبری، ج ۶، ص ۱۱۹.</ref>. [[پیامبر خدا]]{{صل}} خوش داشت که در زمان [[استغفار]]، ذکر استغفارش را سه بار تکرار کند<ref>مکارم الاخلاق، ص ۲۳، مسند احمد، ج ۱، ص ۳۹۴؛ سنن ابی داوود، ج ۱، ص ۳۴۱ و صحیح ابن حبان، ج ۳، ص ۲۰۴.</ref> | در [[سیره رسول خدا]] {{صل}} [[آمرزش]] خواهی، [[جایگاه]] مهمی دارد و [[نقل]] شده است که [[پیامبر]] {{صل}} خود، بیش از همه [[مردم]] [[استغفار]] می‌کرد<ref>دلائل النبوة، ج ۱، ص ۳۵۶؛ عبد بن حمید الکسی، منتخب عبد بن حمید، ص ۴۲۷، السنن الکبری، ج ۶، ص ۱۱۸؛ صحیح، ابن حبان، ج ۳، ص۲۰۷ - ۲۰۸ و الطبرانی، مسند الشامیین. ۱۹۹۶م، ج۱، ص۱۶۹.</ref> و با آنکه گناهی نکرده بود، اما هر روز هفتاد مرتبه [[استغفار]] می‌کرد<ref>الکافی، ج ۲، ص۴۳۸؛ ارشادالقلوب، ج۱، ص۴۵ و حسین بن سعید اهوازی، الزهد، ص۷۳.</ref>. از [[امام صادق]] {{ع}} [[روایت]] شده است، [[رسول خدا]] {{صل}} از هیچ [[مجلسی]]، گرچه کوتاه، بر نمی‌خاست؛ مگر اینکه ۲۵ بار [[استغفار]] می‌کرد<ref>الکافی، ج ۲، ص ۵۰۴؛ عدة الداعی، ص ۲۶۵ و مکارم الاخلاق، ص ۳۱۳.</ref>. ابن [[عمر]] نیز [[روایت]] کرده است که ما در یک مجلس، صد بار این [[دعا]] را از [[رسول خدا]] {{صل}} می‌شمردیم: "پروردگارا! مرا ببخش و [به [[رحمت]] خویش] به من باز گرد که توبه‌پذیر [[مهربانی]]"<ref>سنن ابی داوود، ج ۱، ص ۳۳۹؛ سنن ترمذی، ج ۵، ص ۱۵۷ و السنن الکبری، ج ۶، ص ۱۱۹.</ref>. [[پیامبر خدا]] {{صل}} خوش داشت که در زمان [[استغفار]]، ذکر استغفارش را سه بار تکرار کند<ref>مکارم الاخلاق، ص ۲۳، مسند احمد، ج ۱، ص ۳۹۴؛ سنن ابی داوود، ج ۱، ص ۳۴۱ و صحیح ابن حبان، ج ۳، ص ۲۰۴.</ref><ref> [[سید علی اکبر حسینی ایمنی|حسینی ایمنی، سید علی اکبر]]، [[فرهنگنامه سیره پیامبر اعظم (کتاب)|فرهنگنامه سیره پیامبر اعظم]]، ص۵۰۸ ـ ۵۰۹.</ref> | ||
== منابع == | == منابع == | ||
| خط ۲۳: | خط ۲۲: | ||
[[رده:استغفار]] | [[رده:استغفار]] | ||
نسخهٔ کنونی تا ۷ ژانویهٔ ۲۰۲۴، ساعت ۰۹:۲۹
این مدخل زیرشاخهٔ بحث استغفار است. استغفار از چند منظر متفاوت، بررسی می‌شود: استغفار در قرآن - استغفار در معارف دعا و زیارات - استغفار در معارف و سیره نبوی - استغفار در معارف و سیره سجادی - استغفار در معارف و سیره رضوی - پرسش مرتبط نداردمقدمه
از عباداتی که در سیره و کلام رسول خدا (ص) فراوان از آن یاد شده، آمرزش‌خواهی در درگاه الهی است. رسول خدا (ص) استغفار را "بهترین عبادت"[۱] و آن را "داروی گناهان"[۲] و "زایل کننده غم‌ها"[۳] و "مایه جلب روزی"[۴] دانسته و به مسلمانان سفارش کرده‌اند که فراوان آمرزش بخواهید؛ ایشان فرموده‌اند: "خوشا به حال کسی که در نامه اعمالش، آمرزش‌خواهی بسیار وجود داشته باشد"[۵]. و "هر کس بسیار آمرزش بخواهد، خداوند از هر غمی برای او گشایشی و از هر تنگنایی برای او راه نجاتی قرار می‌دهد"[۶]. همچنین فرموده است: "هر کس دوست دارد که نامه اعمالش او را خوشحال کند، آمرزش‌خواهی را در آن بسیار گرداند"[۷]. چرا که "آمرزش‌خواهی در نامه اعمال، مانند نور می‌درخشد"[۸].
روزی رسول اکرم (ص) در جمع اصحاب و یاران خود فرمود: "خداوند متعال گنهکاران را می‌آمرزد؛ مگر کسی را که خودش نخواهد آمرزیده شود"؛ اصحاب گفتند: "ای پیامبر خدا (ص)! چه کسی خواهان آن است که آمرزیده نشود؟" فرمود: "کسی که آمرزش نمی‌طلبد"[۹]. آن حضرت، بهترین استغفار را نزد خدا، ترک گناه و پشیمانی [از آن] دانسته[۱۰] و فرموده است: "هیچ صدایی نزد خداوند، دوست داشتنی‌تر از صدای بنده اندوهناک نیست"؛ گفته شد: "مقصود چیست؟" فرمود: "بنده‌ای گناه می‌کند و به خاطر آن، ترس از خداوند، وجودش را پر می‌کند و می‌گوید: "پروردگارا!" و خدا می‌فرماید: "منم پروردگار تو. تو را می‌آمرزم، آن گاه که از من آمرزش بطلبی و پاسخت را می‌دهم، آن‌گاه که مرا بخوانی"[۱۱].
در سیره رسول خدا (ص) آمرزش خواهی، جایگاه مهمی دارد و نقل شده است که پیامبر (ص) خود، بیش از همه مردم استغفار می‌کرد[۱۲] و با آنکه گناهی نکرده بود، اما هر روز هفتاد مرتبه استغفار می‌کرد[۱۳]. از امام صادق (ع) روایت شده است، رسول خدا (ص) از هیچ مجلسی، گرچه کوتاه، بر نمی‌خاست؛ مگر اینکه ۲۵ بار استغفار می‌کرد[۱۴]. ابن عمر نیز روایت کرده است که ما در یک مجلس، صد بار این دعا را از رسول خدا (ص) می‌شمردیم: "پروردگارا! مرا ببخش و [به رحمت خویش] به من باز گرد که توبه‌پذیر مهربانی"[۱۵]. پیامبر خدا (ص) خوش داشت که در زمان استغفار، ذکر استغفارش را سه بار تکرار کند[۱۶][۱۷]
منابع
پانویس
- ↑ الکافی، ج ۲، ص ۵۱۷؛ الجعفریات، ص ۲۲۸ و المحاسن، ج ۱، ص ۳۱.
- ↑ ثواب الاعمال، ص ۱۶۴؛ الجعفریات، ص ۲۲۸ و مکارم الاخلاق، ص ۳۱۳.
- ↑ الکافی، ج ۸، ص، ۹۳؛ المحاسن، ج۱، ص۴۳؛ کنزالعمال، ج۱۵، ص۸۴۷ و تاریخ بغداد، ج۲، ص۵۰.
- ↑ الجامع الصغیر، ج۲، ص۵۳۸؛ کنزالعمال، ج۳، ص۲۵۹ و محمد بن اسحاق، مسند ابراهیم بن ادهم، ص۱۹-۲۰.
- ↑ الشعرانی، العهود المحمدیه، ص ۲۷۵.
- ↑ الدعوات، ص ۸۶؛ محمد بن یزید القزوینی، ابن ماجه، ج ۲، ص ۱۲۵۵، سنن ابی داوود، ج ۱، ص ۳۴۰ و المعجم الکبیر، ج ۱۰، ص ۲۸۲.
- ↑ مجمع الزوائد، ج ۱۰، ص ۲۰۸؛ کتاب الدعاء، ص ۵۰۶ و الجامع الصغیر، ج ۲، ص ۵۵۴.
- ↑ الجامع الصغیر، ج ۱، ص ۴۷۴ و کنزالعمال، ج ۱، ص ۴۷۵.
- ↑ مستدرک الوسائل، ج ۱۲، ص ۱۲۲.
- ↑ مجموعه ورام، ج ۲، ص ۱۲۳.
- ↑ مستدرک الوسائل، ج ۵، ص ۳۱۸ - ۳۱۹ و کنزالعمال، ج ۴، ص ۲۲۷.
- ↑ دلائل النبوة، ج ۱، ص ۳۵۶؛ عبد بن حمید الکسی، منتخب عبد بن حمید، ص ۴۲۷، السنن الکبری، ج ۶، ص ۱۱۸؛ صحیح، ابن حبان، ج ۳، ص۲۰۷ - ۲۰۸ و الطبرانی، مسند الشامیین. ۱۹۹۶م، ج۱، ص۱۶۹.
- ↑ الکافی، ج ۲، ص۴۳۸؛ ارشادالقلوب، ج۱، ص۴۵ و حسین بن سعید اهوازی، الزهد، ص۷۳.
- ↑ الکافی، ج ۲، ص ۵۰۴؛ عدة الداعی، ص ۲۶۵ و مکارم الاخلاق، ص ۳۱۳.
- ↑ سنن ابی داوود، ج ۱، ص ۳۳۹؛ سنن ترمذی، ج ۵، ص ۱۵۷ و السنن الکبری، ج ۶، ص ۱۱۹.
- ↑ مکارم الاخلاق، ص ۲۳، مسند احمد، ج ۱، ص ۳۹۴؛ سنن ابی داوود، ج ۱، ص ۳۴۱ و صحیح ابن حبان، ج ۳، ص ۲۰۴.
- ↑ حسینی ایمنی، سید علی اکبر، فرهنگنامه سیره پیامبر اعظم، ص۵۰۸ ـ ۵۰۹.