عدالت فرهنگی در معارف و سیره نبوی: تفاوت میان نسخه‌ها
جز (جایگزینی متن - '\<div\sstyle\=\"background\-color\:\srgb\(252\,\s252\,\s233\)\;\stext\-align\:center\;\sfont\-size\:\s85\%\;\sfont\-weight\:\snormal\;\"\>(.*)\'\'\'\[\[(.*)\]\]\'\'\'(.*)\"\'\'\'(.*)\'\'\'\"(.*)\<\/div\> \<div\sstyle\=\"background\-color\:\srgb\(255\,\s245\,\s227\)\;\stext\-align\:center\;\sfont\-size\:\s85\%\;\sfont\-weight\:\snormal\;\"\>(.*)\<\/div\> \<div\sstyle\=\"background\-color\:\srgb\(206\,242\,\s299\)\;\stext\-align\:center\;\sfont\-size\:\s85\%\;\sfont\-weight\:\sn...) |
(←پانویس) |
||
| (۳ نسخهٔ میانی ویرایش شده توسط ۲ کاربر نشان داده نشد) | |||
| خط ۱: | خط ۱: | ||
{{مدخل مرتبط | {{مدخل مرتبط | ||
| موضوع مرتبط = عدالت | | موضوع مرتبط = عدالت فرهنگی | ||
| عنوان مدخل = | | عنوان مدخل = عدالت فرهنگی | ||
| مداخل مرتبط = [[عدالت فرهنگی در | | مداخل مرتبط = [[عدالت فرهنگی در معارف و سیره نبوی]] - [[عدالت فرهنگی در فرهنگ و معارف انقلاب اسلامی]] | ||
| پرسش مرتبط = عدالت | | پرسش مرتبط = عدالت (پرسش) | ||
}} | }} | ||
==مقدمه== | == مقدمه == | ||
[[پیامبر گرامی اسلام]]{{صل}} با [[ابلاغ]] [[دعوت]] خود، هرگونه امتیاز و [[ارزش]] [[جاهلی]] مثل [[ثروت]] و [[نسب]] را از میان برداشت و [[تقوای الهی]] را معیار و [[میزان]] ارزش‌گذاری افراد قرار داد. [[حضرت]] می‌فرمایند: «[[مردم]] همانند دندانه‌های شانه با یکدیگر برابرند»<ref>{{متن حدیث|النَّاسُ سَوَاءٌ كَأَسْنَانِ الْمُشْطِ}}؛ شیخ صدوق، من لا یحضره الفقیه، ج۴، ص۳۷۹.</ref>. همچنین در [[حجة الوداع]] می‌فرمایند: «مردم به یک اندازه فرزند [[آدم]] و حوایند. [[عربی]] را بر عجمی و عجمی را بر عربی جز به تقوای الهی [[برتری]] نیست»<ref>تاریخ الیعقوبی، ج۲، ص۱۱۰. {{متن حدیث|النّاس في الإسلام سواء. طفّ الصّاع لآدم وحوّاء. لا فضل لعربيّ على أعجميّ، ولا لأعجميّ على عربيّ إلّا بتقوى الله}}.</ref>. | [[پیامبر گرامی اسلام]] {{صل}} با [[ابلاغ]] [[دعوت]] خود، هرگونه امتیاز و [[ارزش]] [[جاهلی]] مثل [[ثروت]] و [[نسب]] را از میان برداشت و [[تقوای الهی]] را معیار و [[میزان]] ارزش‌گذاری افراد قرار داد. [[حضرت]] می‌فرمایند: «[[مردم]] همانند دندانه‌های شانه با یکدیگر برابرند»<ref>{{متن حدیث|النَّاسُ سَوَاءٌ كَأَسْنَانِ الْمُشْطِ}}؛ شیخ صدوق، من لا یحضره الفقیه، ج۴، ص۳۷۹.</ref>. همچنین در [[حجة الوداع]] می‌فرمایند: «مردم به یک اندازه فرزند [[آدم]] و حوایند. [[عربی]] را بر عجمی و عجمی را بر عربی جز به تقوای الهی [[برتری]] نیست»<ref>تاریخ الیعقوبی، ج۲، ص۱۱۰. {{متن حدیث|النّاس في الإسلام سواء. طفّ الصّاع لآدم وحوّاء. لا فضل لعربيّ على أعجميّ، ولا لأعجميّ على عربيّ إلّا بتقوى الله}}.</ref>. | ||
یکی از بدترین [[تبعیض‌ها]] در [[عرب جاهلی]]، [[تبعیض]] جنسیتی و [[تحقیر]] [[زن]] بود که با آمدن [[اسلام]] از میان رفت و ملاک برتری زن یا مرد بر یکدیگر، صرفاً [[تقوا]] قرار داده شد. [[رسول خدا]]{{صل}} با بیان جایگاه [[واقعی]] زن و ارزش دادن به او، [[نگرش‌ها]] را متحول کرد. حضور فعال [[همسران پیامبر]]{{صل}}، [[حضرت فاطمه]]{{س}} و [[زنان]] هم‌عصر او در فعالیت‌های [[اجتماعی]]، [[سیاسی]]، [[اقتصادی]] و [[فرهنگی]] دلیل این مدعاست. | یکی از بدترین [[تبعیض‌ها]] در [[عرب جاهلی]]، [[تبعیض]] جنسیتی و [[تحقیر]] [[زن]] بود که با آمدن [[اسلام]] از میان رفت و ملاک برتری زن یا مرد بر یکدیگر، صرفاً [[تقوا]] قرار داده شد. [[رسول خدا]] {{صل}} با بیان جایگاه [[واقعی]] زن و ارزش دادن به او، [[نگرش‌ها]] را متحول کرد. حضور فعال [[همسران پیامبر]] {{صل}}، [[حضرت فاطمه]] {{س}} و [[زنان]] هم‌عصر او در فعالیت‌های [[اجتماعی]]، [[سیاسی]]، [[اقتصادی]] و [[فرهنگی]] دلیل این مدعاست. | ||
با این وجود [[پیامبر]] برای پذیرش دعوت خود، هیچ‌گونه تحمیلی را بر افراد [[اعمال]] نساخت و اصولاً [[پذیرش دین]] با [[تحمیل]] ناسازگار است، چنان‌که [[قرآن کریم]] می‌فرماید: {{متن قرآن|لَا إِكْرَاهَ فِي الدِّينِ قَدْ تَبَيَّنَ الرُّشْدُ مِنَ الْغَيِّ فَمَنْ يَكْفُرْ بِالطَّاغُوتِ وَيُؤْمِنْ بِاللَّهِ فَقَدِ اسْتَمْسَكَ بِالْعُرْوَةِ الْوُثْقَى}}<ref>«در (کار) دین هیچ اکراهی نیست که رهیافت از گمراهی آشکار است پس، آنکه به طاغوت کفر ورزد و به خداوند ایمان آورد، بی‌گمان به دستاویز اس[[تورات]]ر چنگ زده است» سوره بقره، آیه ۲۵۶.</ref> و نیز {{متن قرآن|ادْعُ إِلَى سَبِيلِ رَبِّكَ بِالْحِكْمَةِ وَالْمَوْعِظَةِ الْحَسَنَةِ وَجَادِلْهُمْ بِالَّتِي هِيَ أَحْسَنُ}}<ref>«(مردم را) به راه پروردگارت با حکمت و پند نیکو فرا خوان و با آنان با روشی که بهتر باشد چالش ورز!» سوره نحل، آیه ۱۲۵.</ref> و نیز به پیامبر تاکید می‌کند که {{متن قرآن|فَذَكِّرْ إِنَّمَا أَنْتَ مُذَكِّرٌ * لَسْتَ عَلَيْهِمْ بِمُصَيْطِرٍ * إِلَّا مَنْ تَوَلَّى وَكَفَرَ * فَيُعَذِّبُهُ اللَّهُ الْعَذَابَ الْأَكْبَرَ}}<ref>«پس پند بده که تنها تو پند دهنده‌ای * تو بر آنان چیره نیستی * مگر آنانکه رو بگردانند و کفر ورزند * که خدا آنان را به عذاب بزرگ‌تر عذاب کند» سوره غاشیه، آیه ۲۱-۲۴.</ref>. بر همین اساس است که در [[دین اسلام]]، اگر عملی از روی [[اکراه]] انجام شود، هیچ اثری بر آن مترتب نمی‌شود. [[دین]] امری اختیاری است و در صورتی که اختیاری پذیرفته شود، [[ارزشمند]] است | با این وجود [[پیامبر]] برای پذیرش دعوت خود، هیچ‌گونه تحمیلی را بر افراد [[اعمال]] نساخت و اصولاً [[پذیرش دین]] با [[تحمیل]] ناسازگار است، چنان‌که [[قرآن کریم]] می‌فرماید: {{متن قرآن|لَا إِكْرَاهَ فِي الدِّينِ قَدْ تَبَيَّنَ الرُّشْدُ مِنَ الْغَيِّ فَمَنْ يَكْفُرْ بِالطَّاغُوتِ وَيُؤْمِنْ بِاللَّهِ فَقَدِ اسْتَمْسَكَ بِالْعُرْوَةِ الْوُثْقَى}}<ref>«در (کار) دین هیچ اکراهی نیست که رهیافت از گمراهی آشکار است پس، آنکه به طاغوت کفر ورزد و به خداوند ایمان آورد، بی‌گمان به دستاویز اس[[تورات]]ر چنگ زده است» سوره بقره، آیه ۲۵۶.</ref> و نیز {{متن قرآن|ادْعُ إِلَى سَبِيلِ رَبِّكَ بِالْحِكْمَةِ وَالْمَوْعِظَةِ الْحَسَنَةِ وَجَادِلْهُمْ بِالَّتِي هِيَ أَحْسَنُ}}<ref>«(مردم را) به راه پروردگارت با حکمت و پند نیکو فرا خوان و با آنان با روشی که بهتر باشد چالش ورز!» سوره نحل، آیه ۱۲۵.</ref> و نیز به پیامبر تاکید می‌کند که {{متن قرآن|فَذَكِّرْ إِنَّمَا أَنْتَ مُذَكِّرٌ * لَسْتَ عَلَيْهِمْ بِمُصَيْطِرٍ * إِلَّا مَنْ تَوَلَّى وَكَفَرَ * فَيُعَذِّبُهُ اللَّهُ الْعَذَابَ الْأَكْبَرَ}}<ref>«پس پند بده که تنها تو پند دهنده‌ای * تو بر آنان چیره نیستی * مگر آنانکه رو بگردانند و کفر ورزند * که خدا آنان را به عذاب بزرگ‌تر عذاب کند» سوره غاشیه، آیه ۲۱-۲۴.</ref>. بر همین اساس است که در [[دین اسلام]]، اگر عملی از روی [[اکراه]] انجام شود، هیچ اثری بر آن مترتب نمی‌شود. [[دین]] امری اختیاری است و در صورتی که اختیاری پذیرفته شود، [[ارزشمند]] است<ref>[[روح الله دهقانی|دهقانی، روح الله]]، [[نظریه عدالت در دولت نبوی (مقاله)|مقاله «نظریه عدالت در دولت نبوی»]]، [[سیره سیاسی پیامبر اعظم (کتاب)|سیره سیاسی پیامبر اعظم]]، ص۱۸۶.</ref>. | ||
== پرسش مستقیم == | |||
==پرسش مستقیم== | |||
[[سیره پیامبر خاتم درباره عدالت فرهنگی چه بود؟ (پرسش)]] | [[سیره پیامبر خاتم درباره عدالت فرهنگی چه بود؟ (پرسش)]] | ||
== منابع == | == منابع == | ||
| خط ۲۹: | خط ۲۵: | ||
[[رده:عدالت فرهنگی]] | [[رده:عدالت فرهنگی]] | ||
نسخهٔ کنونی تا ۱۶ آوریل ۲۰۲۴، ساعت ۰۹:۰۶
این مدخل زیرشاخهٔ بحث عدالت فرهنگی است. عدالت فرهنگی از چند منظر متفاوت، بررسی می‌شود: عدالت فرهنگی در معارف و سیره نبوی - عدالت فرهنگی در فرهنگ و معارف انقلاب اسلامی - پرسش‌های مرتبطمقدمه
پیامبر گرامی اسلام (ص) با ابلاغ دعوت خود، هرگونه امتیاز و ارزش جاهلی مثل ثروت و نسب را از میان برداشت و تقوای الهی را معیار و میزان ارزش‌گذاری افراد قرار داد. حضرت می‌فرمایند: «مردم همانند دندانه‌های شانه با یکدیگر برابرند»[۱]. همچنین در حجة الوداع می‌فرمایند: «مردم به یک اندازه فرزند آدم و حوایند. عربی را بر عجمی و عجمی را بر عربی جز به تقوای الهی برتری نیست»[۲].
یکی از بدترین تبعیض‌ها در عرب جاهلی، تبعیض جنسیتی و تحقیر زن بود که با آمدن اسلام از میان رفت و ملاک برتری زن یا مرد بر یکدیگر، صرفاً تقوا قرار داده شد. رسول خدا (ص) با بیان جایگاه واقعی زن و ارزش دادن به او، نگرش‌ها را متحول کرد. حضور فعال همسران پیامبر (ص)، حضرت فاطمه (س) و زنان هم‌عصر او در فعالیت‌های اجتماعی، سیاسی، اقتصادی و فرهنگی دلیل این مدعاست.
با این وجود پیامبر برای پذیرش دعوت خود، هیچ‌گونه تحمیلی را بر افراد اعمال نساخت و اصولاً پذیرش دین با تحمیل ناسازگار است، چنان‌که قرآن کریم می‌فرماید: 
لَا إِكْرَاهَ فِي الدِّينِ قَدْ تَبَيَّنَ الرُّشْدُ مِنَ الْغَيِّ فَمَنْ يَكْفُرْ بِالطَّاغُوتِ وَيُؤْمِنْ بِاللَّهِ فَقَدِ اسْتَمْسَكَ بِالْعُرْوَةِ الْوُثْقَى
[۳] و نیز ادْعُ إِلَى سَبِيلِ رَبِّكَ بِالْحِكْمَةِ وَالْمَوْعِظَةِ الْحَسَنَةِ وَجَادِلْهُمْ بِالَّتِي هِيَ أَحْسَنُ[۴] و نیز به پیامبر تاکید می‌کند که فَذَكِّرْ إِنَّمَا أَنْتَ مُذَكِّرٌ * لَسْتَ عَلَيْهِمْ بِمُصَيْطِرٍ * إِلَّا مَنْ تَوَلَّى وَكَفَرَ * فَيُعَذِّبُهُ اللَّهُ الْعَذَابَ الْأَكْبَرَ[۵]. بر همین اساس است که در دین اسلام، اگر عملی از روی اکراه انجام شود، هیچ اثری بر آن مترتب نمی‌شود. دین امری اختیاری است و در صورتی که اختیاری پذیرفته شود، ارزشمند است[۶].
پرسش مستقیم
سیره پیامبر خاتم درباره عدالت فرهنگی چه بود؟ (پرسش)
منابع
پانویس
- ↑ «النَّاسُ سَوَاءٌ كَأَسْنَانِ الْمُشْطِ»؛ شیخ صدوق، من لا یحضره الفقیه، ج۴، ص۳۷۹.
- ↑ تاریخ الیعقوبی، ج۲، ص۱۱۰. «النّاس في الإسلام سواء. طفّ الصّاع لآدم وحوّاء. لا فضل لعربيّ على أعجميّ، ولا لأعجميّ على عربيّ إلّا بتقوى الله».
- ↑ «در (کار) دین هیچ اکراهی نیست که رهیافت از گمراهی آشکار است پس، آنکه به طاغوت کفر ورزد و به خداوند ایمان آورد، بی‌گمان به دستاویز استوراتر چنگ زده است» سوره بقره، آیه ۲۵۶.
- ↑ «(مردم را) به راه پروردگارت با حکمت و پند نیکو فرا خوان و با آنان با روشی که بهتر باشد چالش ورز!» سوره نحل، آیه ۱۲۵.
- ↑ «پس پند بده که تنها تو پند دهنده‌ای * تو بر آنان چیره نیستی * مگر آنانکه رو بگردانند و کفر ورزند * که خدا آنان را به عذاب بزرگ‌تر عذاب کند» سوره غاشیه، آیه ۲۱-۲۴.
- ↑ دهقانی، روح الله، مقاله «نظریه عدالت در دولت نبوی»، سیره سیاسی پیامبر اعظم، ص۱۸۶.