ضحاک بن قیس فهری: تفاوت میان نسخه‌ها

از امامت‌پدیا، دانشنامهٔ امامت و ولایت
جز (جایگزینی متن - '\<div\sstyle\=\"background\-color\:\srgb\(252\,\s252\,\s233\)\;\stext\-align\:center\;\sfont\-size\:\s85\%\;\sfont\-weight\:\snormal\;\"\>(.*)\'\'\'\[\[(.*)\]\]\'\'\'(.*)\"\'\'\'(.*)\'\'\'\"(.*)\<\/div\> \<div\sstyle\=\"background\-color\:\srgb\(255\,\s245\,\s227\)\;\stext\-align\:center\;\sfont\-size\:\s85\%\;\sfont\-weight\:\snormal\;\"\>(.*)\<\/div\> \<div\sstyle\=\"background\-color\:\srgb\(206\,242\,\s299\)\;\stext\-align\:center\;\sfont\-size\:\s85\%\;\sfont\-weight\:\sn...)
 
(۸ نسخهٔ میانی ویرایش شده توسط ۵ کاربر نشان داده نشد)
خط ۱: خط ۱:
{{امامت}}
{{مدخل مرتبط
{{مدخل مرتبط
| موضوع مرتبط = مخالفان امام علی
| موضوع مرتبط = مخالفان امام علی
| عنوان مدخل  = [[مخالفان امام علی]]
| عنوان مدخل  =  
| مداخل مرتبط = [[مخالفان امام علی در حدیث]] - [[مخالفان امام علی در کلام اسلامی]] - [[مخالفان امام علی در تاریخ اسلام]]
| مداخل مرتبط =  
| پرسش مرتبط  = مخالفان امام علی (پرسش)
| پرسش مرتبط  =  
}}
}}


==مقدمه==
== مقدمه ==
* [[ضحاک بن قیس]]: از چهره‌های غارتگر و [[مفسد]] و دستیار [[معاویه]] و از [[فرماندهان سپاه]] [[دمشق]] که در ایجاد بلوا و [[فتنه]] در قلمرو [[حکومت]] [[امام علی|امیر المؤمنین]]{{ع}} کوشا بود. وی همراه چند هزار نفر در مرز غربی [[عراق]]، در منطقۀ [[حکومت]] [[امام علی|حضرت علی]]{{ع}} به تاخت‌وتاز و حمله به [[مردم]] و [[حاجیان]] و [[غارت]] اموالشان پرداخت و [[عمرو بن قیس]] ([[والی]] [[منصوب]] از سوی آن [[حضرت]]) را کشت. پس از این واقعه، [[امام علی|امیر مؤمنان]]{{ع}} [[سخنرانی]] کرد و [[مردم]] را به مقابله فراخواند، امّا پاسخ سرد [[مردم]] سبب شد که [[حضرت]] خطبه‌ای انتقادی و گلایه‌آمیز از [[سستی]] و [[بی‌حالی]] یارانش ایراد کند.<ref>نهج البلاغه خطبه۲۹</ref> وی مدتی هم پس از [[مرگ]] [[زیاد بن ابیه]] [[والی کوفه]] بود و بر جنازۀ [[معاویه]] نیز [[نماز]] خواند. در [[جنگ صفین]] و [[قیام]] [[حجر بن عدی]] و بسیاری از حوادث آن روزگار، در خط [[امویان]] بود و بر ضدّ جبهۀ [[حق]] می‌کوشید.<ref>دانشنامه امیر المؤمنین ج۱۱ص۳۵۲</ref><ref>[[جواد محدثی|محدثی، جواد]]، [[فرهنگ غدیر (کتاب)|فرهنگ غدیر]]، ص۳۶۹.</ref>
[[ضحاک بن قیس]] از چهره‌های [[غارتگر]] و [[مفسد]] و دستیار [[معاویه]] و از [[فرماندهان سپاه]] [[دمشق]] بود که در ایجاد بلوا و [[فتنه]] در قلمرو [[حکومت]] [[امام علی|امیر المؤمنین]] {{ع}} کوشا بود. وی همراه چند هزار نفر در مرز غربی [[عراق]]، در منطقۀ [[حکومت]] [[امام علی|حضرت علی]] {{ع}} به تاخت و تاز و حمله به [[مردم]] و [[حاجیان]] و [[غارت]] اموالشان پرداخت و [[عمرو بن قیس]] ([[والی]] [[منصوب]] از سوی آن حضرت) را کشت. پس از این واقعه، [[امام علی|امیر مؤمنان]] {{ع}} [[سخنرانی]] کرد و [[مردم]] را به مقابله فراخواند، امّا پاسخ سرد [[مردم]] سبب شد که حضرت خطبه‌ای انتقادی و گلایه‌آمیز از [[سستی]] و [[بی‌حالی]] یارانش ایراد کند<ref>نهج البلاغه خطبه۲۹.</ref>. وی مدتی هم پس از [[مرگ]] [[زیاد بن ابیه]] [[والی کوفه]] بود و بر جنازۀ [[معاویه]] نیز [[نماز]] خواند. در [[جنگ صفین]] و [[قیام]] [[حجر بن عدی]] و بسیاری از حوادث آن روزگار، در خط [[امویان]] بود و بر ضدّ جبهۀ [[حق]] می‌کوشید<ref>دانشنامه امیر المؤمنین ج۱۱ص۳۵۲.</ref>.<ref>[[جواد محدثی|محدثی، جواد]]، [[فرهنگ غدیر (کتاب)|فرهنگ غدیر]]، ص۳۶۹.</ref>


== جستارهای وابسته ==
[[ضحاک]] پس از استقرار در کوفه، همچون زیاد بن ابیه به [[تهدید]] و [[ارعاب]] [[کوفیان]] پرداخت و خطاب به آنان گفت: در میان شما کسانی هستند که گذشتگان [[صالح]] ما ([[عثمان]]) را [[سب]] و شتم می‌کنند؛ اگر از این [[رفتار]] خویش دست برندارند، همان [[شمشیر]] [[زیاد بن ابیه|زیاد]] را به روی شما خواهم کشید؛ چراکه من همان [[غارتگر]] سرزمین‌های شما بر [[ساحل]] [[رود فرات]] هستم!<ref>انساب الاشراف، ج۱۱، ص۵۱.</ref>.
 
وی که از [[صحابه]] و [[محدثان]] به شمار می‌آمد، در [[زمان]] [[امارت]] بر کوفه مانند زیاد بن ابیه [[بدعت‌ها]] گذاشت؛ که [[امام جماعت]] قرار دادن [[کودکی]] نابالغ به اعتبار [[حافظ قرآن]] بودن او و [[سجده]] کردن در میان خطبه‌های [[نماز جمعه]] از جمله آنهاست<ref>تاریخ طبری، ج۱۱، ص۵۰.</ref>. ضحاک تا سال ۵۸ فرمانروای کوفه بود<ref>تاریخ طبری، ج۴، ص۲۲۹.</ref>.<ref>[[محمد حسین رجبی دوانی|رجبی دوانی، محمد حسین]]، [[کوفه و نقش آن در قرون نخستین اسلامی (کتاب)|کوفه و نقش آن در قرون نخستین اسلامی]] ص ۳۱۱.</ref>
 
==ضحاک بن قیس==
او شش سال پیش از [[وفات پیامبر]] به [[دنیا]] آمد و در [[فتح دمشق]] شرکت داشت<ref>نصر بن مزاحم، وقعة صفین، ص۲۰۶؛ طبری، محمد بن جریر، تاریخ الطبری، ج۵، ص۱۲.</ref> و از سران [[سپاه معاویه]] در [[جنگ صفین]] و [[فرمانده]] [[قلب لشکر]] بود. [[امیرالمؤمنین]] او را [[لعنت]] می‌کرد<ref>نصر بن مزاحم، وقعة صفین، ص۵۵۲.</ref>. او [[رئیس]] «[[شرطه]]» [[معاویه]] و از کسانی بود که پس از جنگ صفین به دستور معاویه به شهرهای [[عراق]] و قلمرو [[حکومت امیرالمؤمنین]] [[یورش]] می‌برد و [[امام]] به وسیله [[حجر بن عدی]] [[فتنه]] او را دفع کرد<ref>ابن هلال ثقفی الغارات، ج۲۲ ص۴۲۲؛ طبری، محمد بن جریر، تاریخ الطبری، ج۵، ص۱۵۳.</ref>. او پس از [[مصالحه]] [[امام حسن]] با معاویه، از سوی او [[حاکم کوفه]] شد<ref>ابن حجر، الاستیعاب، ج۲، ص۲۹۷.</ref>.<ref>[[یعقوب جعفری|جعفری، یعقوب]]، [[قاسطین (مقاله)| مقاله «قاسطین»]]، [[دانشنامه امام علی ج۹ (کتاب)|دانشنامه امام علی ج۹]] ص ۱۴۸.</ref>


== منابع ==
== منابع ==
{{منابع}}
{{منابع}}
* [[پرونده:1368987.jpg|22px]] [[جواد محدثی|محدثی، جواد]]، [[فرهنگ غدیر (کتاب)|'''فرهنگ غدیر''']]
# [[پرونده:1368987.jpg|22px]] [[جواد محدثی|محدثی، جواد]]، [[فرهنگ غدیر (کتاب)|'''فرهنگ غدیر''']]
# [[پرونده:IM010499.jpg|22px]] [[محمد حسین رجبی دوانی|رجبی دوانی، محمد حسین]]، [[کوفه و نقش آن در قرون نخستین اسلامی (کتاب)|'''کوفه و نقش آن در قرون نخستین اسلامی''']]
# [[پرونده:1368107.jpg|22px]] [[یعقوب جعفری|جعفری، یعقوب]]، [[قاسطین (مقاله)| مقاله «قاسطین»]]، [[دانشنامه امام علی ج۹ (کتاب)|'''دانشنامه امام علی ج۹''']]
{{پایان منابع}}
{{پایان منابع}}


خط ۲۱: خط ۲۷:


{{مخالفان امام علی}}
{{مخالفان امام علی}}
[[رده:ضحاک بن قیس فهری]]
 
[[رده:مدخل فرهنگ غدیر]]
[[رده:اعلام]]
[[رده:دشمنان اهل بیت]]

نسخهٔ کنونی تا ‏۲۵ نوامبر ۲۰۲۳، ساعت ۰۹:۴۵

مقدمه

ضحاک بن قیس از چهره‌های غارتگر و مفسد و دستیار معاویه و از فرماندهان سپاه دمشق بود که در ایجاد بلوا و فتنه در قلمرو حکومت امیر المؤمنین (ع) کوشا بود. وی همراه چند هزار نفر در مرز غربی عراق، در منطقۀ حکومت حضرت علی (ع) به تاخت و تاز و حمله به مردم و حاجیان و غارت اموالشان پرداخت و عمرو بن قیس (والی منصوب از سوی آن حضرت) را کشت. پس از این واقعه، امیر مؤمنان (ع) سخنرانی کرد و مردم را به مقابله فراخواند، امّا پاسخ سرد مردم سبب شد که حضرت خطبه‌ای انتقادی و گلایه‌آمیز از سستی و بی‌حالی یارانش ایراد کند[۱]. وی مدتی هم پس از مرگ زیاد بن ابیه والی کوفه بود و بر جنازۀ معاویه نیز نماز خواند. در جنگ صفین و قیام حجر بن عدی و بسیاری از حوادث آن روزگار، در خط امویان بود و بر ضدّ جبهۀ حق می‌کوشید[۲].[۳]

ضحاک پس از استقرار در کوفه، همچون زیاد بن ابیه به تهدید و ارعاب کوفیان پرداخت و خطاب به آنان گفت: در میان شما کسانی هستند که گذشتگان صالح ما (عثمان) را سب و شتم می‌کنند؛ اگر از این رفتار خویش دست برندارند، همان شمشیر زیاد را به روی شما خواهم کشید؛ چراکه من همان غارتگر سرزمین‌های شما بر ساحل رود فرات هستم![۴].

وی که از صحابه و محدثان به شمار می‌آمد، در زمان امارت بر کوفه مانند زیاد بن ابیه بدعت‌ها گذاشت؛ که امام جماعت قرار دادن کودکی نابالغ به اعتبار حافظ قرآن بودن او و سجده کردن در میان خطبه‌های نماز جمعه از جمله آنهاست[۵]. ضحاک تا سال ۵۸ فرمانروای کوفه بود[۶].[۷]

ضحاک بن قیس

او شش سال پیش از وفات پیامبر به دنیا آمد و در فتح دمشق شرکت داشت[۸] و از سران سپاه معاویه در جنگ صفین و فرمانده قلب لشکر بود. امیرالمؤمنین او را لعنت می‌کرد[۹]. او رئیس «شرطه» معاویه و از کسانی بود که پس از جنگ صفین به دستور معاویه به شهرهای عراق و قلمرو حکومت امیرالمؤمنین یورش می‌برد و امام به وسیله حجر بن عدی فتنه او را دفع کرد[۱۰]. او پس از مصالحه امام حسن با معاویه، از سوی او حاکم کوفه شد[۱۱].[۱۲]

منابع

پانویس

  1. نهج البلاغه خطبه۲۹.
  2. دانشنامه امیر المؤمنین ج۱۱ص۳۵۲.
  3. محدثی، جواد، فرهنگ غدیر، ص۳۶۹.
  4. انساب الاشراف، ج۱۱، ص۵۱.
  5. تاریخ طبری، ج۱۱، ص۵۰.
  6. تاریخ طبری، ج۴، ص۲۲۹.
  7. رجبی دوانی، محمد حسین، کوفه و نقش آن در قرون نخستین اسلامی ص ۳۱۱.
  8. نصر بن مزاحم، وقعة صفین، ص۲۰۶؛ طبری، محمد بن جریر، تاریخ الطبری، ج۵، ص۱۲.
  9. نصر بن مزاحم، وقعة صفین، ص۵۵۲.
  10. ابن هلال ثقفی الغارات، ج۲۲ ص۴۲۲؛ طبری، محمد بن جریر، تاریخ الطبری، ج۵، ص۱۵۳.
  11. ابن حجر، الاستیعاب، ج۲، ص۲۹۷.
  12. جعفری، یعقوب، مقاله «قاسطین»، دانشنامه امام علی ج۹ ص ۱۴۸.