ولایت اهل بیت: تفاوت میان نسخه‌ها
بدون خلاصۀ ویرایش |
بدون خلاصۀ ویرایش |
||
| (۶ نسخهٔ میانی ویرایش شده توسط ۲ کاربر نشان داده نشد) | |||
| خط ۱: | خط ۱: | ||
{{مدخل مرتبط | {{مدخل مرتبط | ||
| موضوع مرتبط = | | موضوع مرتبط = ولایت | ||
| عنوان مدخل = ولایت اهل بیت | | عنوان مدخل = ولایت اهل بیت | ||
| مداخل مرتبط = | | مداخل مرتبط = [[ولایت اهل بیت در حدیث]] | ||
| پرسش مرتبط = | | پرسش مرتبط = | ||
}} | }} | ||
== ولایت تشریعی اهل بیت == | |||
{{اصلی|ولایت تشریعی اهل بیت}} | {{اصلی|ولایت تشریعی اهل بیت}} | ||
[[ولایت تشریعی]] [[ائمه]] {{ع}} دارای شش معناست: | [[ولایت تشریعی]] [[ائمه]] {{ع}} دارای شش معناست: | ||
# اعتقاد به اینکه [[خداوند]] تحلیل و [[تحریم]] را به طور کامل و استقلالی به [[ائمه]] سپرده است؛ چنین [[اعتقادی]] قعاً [[باطل]] و [[غلو]] است<ref>من لا یحضره الفقیه، ج۴، ص۵۴۶.</ref>؛ | |||
# خداوند [[احکام دین]] از [[راه وحی]] به [[پیامبر]] سپرده و پیامبر به طور کامل به همه [[قوانین]] [[آگاه]] است و ائمه هم قوانین را از طرف خداوند و پیامبر و از راه‌های مختلف دریافت کرده است؛ در این تفسیر اشکالی وجود ندارد و [[روایات]] آن را [[تأیید]] می‌کند؛ | |||
# [[خدای متعال]] پس از آنکه پیامبر {{صل}} را تکمیل فرمود، تعیین بعضی از امور مانند [[نماز]] و [[روزه]] را به ایشان واگذار کرد و آنچه را که پیامبر [[انتخاب]] می‌کند از [[طریق وحی]] تأیید می‌کند؛ | |||
# امر [[سیاست]] و [[تعلیم]] و [[تأدیب]] [[خلق]] در مرحله اجرا با [[بیان احکام]] و آشکار کردن آن یا آشکار نکردنش به حسب [[مصلحت]] [[زمان]] (مثل زمان [[تقیه]]) به [[اهل بیت]] {{عم}} [[تفویض]] شده است؛ | |||
# [[خداوند]] اصول و کلیات مسائل [[دینی]] را از طریق [[قرآن]] و [[وحی]] به اهل بیت {{عم}} اعلام کرده است و سپس اهل بیت {{عم}} فروع و جزئیات [[استنباط]] می‌کنند. این‌گونه تفسیر از سوی طرفداران نظریه [[علمای ابرار]] مطرح شده است؛ | |||
# قول به تفصیل و نظر علامه مجلسی است که می‌فرماید: اگر تفویض در [[خلقت]] و زنده کردن مرده و میراندن و روزی‌دادن باشد [[کفر]] و [[باطل]] است، ولی اگر در [[تعلیم و تربیت]] [[مردم]] و بخشیدن و نبخشیدن [[انفال]] و [[خمس]] و تشریح بعضی از [[احکام]] باشد صحیح است<ref>مرآة العقول، ج۳، ص۱۴۱.</ref>. | |||
برخی از [[اختلافات]] طرفداران و مخالفان [[ولایت تشریعی]] [[اهل بیت]] {{عم}} [[اختلاف]] لفظی است، به این صورت که مقصود مخالفان، معنای [[حقیقی]] [[تشریع]] (تشریع استقلالی) و مقصود موافقان، تشریع طولی و کشفی است<ref>[[مصطفی سلیمانیان|سلیمانیان، مصطفی]]، [[مقامات امامان (کتاب)|مقامات امامان]]، ص ۳۲۶.</ref>. | |||
برخی از [[اختلافات]] طرفداران و | |||
== | == حقانیت ولایت اهل بیت == | ||
{{اصلی|حقانیت ولایت اهل بیت}} | {{اصلی|حقانیت ولایت اهل بیت}} | ||
از دیدگاه برخی از اندیشمندان [[حدیث ثقلین]] که | از دیدگاه برخی از اندیشمندان [[حدیث ثقلین]] که متواتر بین جمیع [[مسلمین]] است<ref>محدث خبیر شیخ حرّ عاملی می‌گوید بین عامه و خاصه به صورت متواتر از پیامبر {{صل}} نقل شده است که فرمود: {{متن حدیث|إِنِّي تَارِكٌ فِيكُمُ الثَّقَلَيْنِ مَا إِنْ تَمَسَّكْتُمْ بِهِمَا لَنْ تَضِلُّوا كِتَابَ اللَّهِ وَ عِتْرَتِي أَهْلَ بَيْتِي وَ إِنَّهُمَا لَنْ يَفْتَرِقَا حَتَّى يَرِدَا عَلَيَّ الْحَوْضَ}} (عاملی، وسائل الشیعة، ج۲۷، ص۳۳-۳۴).</ref> [[حجت]] [[قاطع]] بر حقانیت ولایت ائمه اثنی‌عشر است<ref>امام خمینی، وصیت‌نامه، ص۳.</ref>. نکته دیگری که می‌تواند دلیل بر حقانیت اهل بیت عصمت {{عم}}، تلقی شود، این است که آنان [[معادن]] [[وحی الهی]] بوده و تمام گفته‌ها و علوم‌شان از مقوله وحی الهی و [[کشف]] محمّدی {{صل}} به شمار می‌آید<ref>امام خمینی، آداب الصلاة (آداب نماز)، ص۴۱.</ref>.<ref>[[حسین روحانی‌نژاد|روحانی‌نژاد، حسین]]، [[ولایت‌شناسی (مقاله)| مقاله «ولایت‌شناسی»]]، [[منظومه فکری امام خمینی (کتاب)|منظومه فکری امام خمینی]]، ص ۱۷۲.</ref> | ||
== | == پذیرش ولایت اهل بیت == | ||
{{اصلی|پذیرش ولایت اهل بیت}} | {{اصلی|پذیرش ولایت اهل بیت}} | ||
براساس آیات و روایات [[پذیرش ولایت]] [[اهل بیت]]{{عم}} در ردیف [[پذیرش ولایت]] [[خدا]] قرار دارد. [[امام صادق]]{{ع}} می‌فرمایند: "[[خداوند]] [[دستور]] به [[پذیرش ولایت]] [[ائمه]]{{عم}} داده که در [[آیه]] {{متن قرآن|وَجَعَلْنَاهُمْ أَئِمَّةً يَهْدُونَ بِأَمْرِنَا}}<ref>«و آنان را پیشوایانی کردیم که به فرمان ما راهبری می‌کردند» سوره انبیاء، آیه ۷۳.</ref> به آنها تصریح می‌نماید: و آنان را پیشوایانی قرار دادیم که به [[فرمان]] ما، [[مردم]] را [[هدایت]] می‌کردند. اینهایند که [[ولایت]] و [[اطاعت]] آنها لازم است"<ref>{{متن حدیث|فَإِنَّ اللَّهَ أَمَرَ بِوَلَايَةِ الْأَئِمَّةِ الَّذِينَ سَمَّاهُمُ اللَّهُ فِي كِتَابِهِ فِي قَوْلِهِ {{متن قرآن|وَجَعَلْنَاهُمْ أَئِمَّةً يَهْدُونَ بِأَمْرِنَا}} وَ هُمُ الَّذِينَ أَمَرَ اللَّهُ بِوَلَايَتِهِمْ وَ طَاعَتِهِمْ}}؛ بحارالأنوار، ج۷۵، ص۲۲۳.</ref>. | براساس آیات و روایات [[پذیرش ولایت]] [[اهل بیت]] {{عم}} در ردیف [[پذیرش ولایت]] [[خدا]] قرار دارد. [[امام صادق]] {{ع}} می‌فرمایند: "[[خداوند]] [[دستور]] به [[پذیرش ولایت]] [[ائمه]] {{عم}} داده که در [[آیه]] {{متن قرآن|وَجَعَلْنَاهُمْ أَئِمَّةً يَهْدُونَ بِأَمْرِنَا}}<ref>«و آنان را پیشوایانی کردیم که به فرمان ما راهبری می‌کردند» سوره انبیاء، آیه ۷۳.</ref> به آنها تصریح می‌نماید: و آنان را پیشوایانی قرار دادیم که به [[فرمان]] ما، [[مردم]] را [[هدایت]] می‌کردند. اینهایند که [[ولایت]] و [[اطاعت]] آنها لازم است"<ref>{{متن حدیث|فَإِنَّ اللَّهَ أَمَرَ بِوَلَايَةِ الْأَئِمَّةِ الَّذِينَ سَمَّاهُمُ اللَّهُ فِي كِتَابِهِ فِي قَوْلِهِ {{متن قرآن|وَجَعَلْنَاهُمْ أَئِمَّةً يَهْدُونَ بِأَمْرِنَا}} وَ هُمُ الَّذِينَ أَمَرَ اللَّهُ بِوَلَايَتِهِمْ وَ طَاعَتِهِمْ}}؛ بحارالأنوار، ج۷۵، ص۲۲۳.</ref>. | ||
[[پذیرش ولایت]] [[اهل بیت]]{{عم}} ثمرات و [[برکات]] فراوانی دارد مانند: [[تقرب به خدا]]؛ پذیرفته شدن اعمال واجب و ...<ref>[[مهدی مقامی|مقامی، مهدی]]، [[وظایف امت نسبت به قرآن و عترت (کتاب)|وظایف امت نسبت به قرآن و عترت]]، ص۷۴ ـ ۷۵.</ref>. | [[پذیرش ولایت]] [[اهل بیت]] {{عم}} ثمرات و [[برکات]] فراوانی دارد مانند: [[تقرب به خدا]]؛ پذیرفته شدن اعمال واجب و ...<ref>[[مهدی مقامی|مقامی، مهدی]]، [[وظایف امت نسبت به قرآن و عترت (کتاب)|وظایف امت نسبت به قرآن و عترت]]، ص۷۴ ـ ۷۵.</ref>. | ||
== منابع == | == منابع == | ||
{{منابع}} | {{منابع}} | ||
# [[پرونده:1100785.jpg|22px]] [[مصطفی سلیمانیان|سلیمانیان، مصطفی]]، [[مقامات امامان (کتاب)|'''مقامات امامان''']] | # [[پرونده:1100785.jpg|22px]] [[مصطفی سلیمانیان|سلیمانیان، مصطفی]]، [[مقامات امامان (کتاب)|'''مقامات امامان''']] | ||
#[[پرونده:1100618.jpg|22px]] [[حسین روحانی‌نژاد|روحانی‌نژاد، حسین]]، [[ولایت‌شناسی (مقاله)| مقاله «ولایت‌شناسی»]]، [[منظومه فکری امام خمینی (کتاب)|'''منظومه فکری امام خمینی''']] | # [[پرونده:1100618.jpg|22px]] [[حسین روحانی‌نژاد|روحانی‌نژاد، حسین]]، [[ولایت‌شناسی (مقاله)| مقاله «ولایت‌شناسی»]]، [[منظومه فکری امام خمینی (کتاب)|'''منظومه فکری امام خمینی''']] | ||
# [[پرونده:IM010259.jpg|22px]] [[مهدی مقامی|مقامی، مهدی]]، [[وظایف امت نسبت به قرآن و عترت (کتاب)|'''وظایف امت نسبت به قرآن و عترت''']] | # [[پرونده:IM010259.jpg|22px]] [[مهدی مقامی|مقامی، مهدی]]، [[وظایف امت نسبت به قرآن و عترت (کتاب)|'''وظایف امت نسبت به قرآن و عترت''']] | ||
{{پایان منابع}} | {{پایان منابع}} | ||
| خط ۵۰: | خط ۳۸: | ||
{{پانویس}} | {{پانویس}} | ||
[[رده:اهل بیت]] | [[رده:اهل بیت]] | ||
[[رده:ولایت]] | |||
نسخهٔ کنونی تا ۲۲ ژوئن ۲۰۲۳، ساعت ۱۶:۵۷
این مدخل زیرشاخهٔ بحث ولایت است. ولایت اهل بیت از چند منظر متفاوت، بررسی می‌شود: ولایت اهل بیت در حدیث - پرسش مرتبط نداردولایت تشریعی اهل بیت
ولایت تشریعی ائمه (ع) دارای شش معناست:
- اعتقاد به اینکه خداوند تحلیل و تحریم را به طور کامل و استقلالی به ائمه سپرده است؛ چنین اعتقادی قعاً باطل و غلو است[۱]؛
- خداوند احکام دین از راه وحی به پیامبر سپرده و پیامبر به طور کامل به همه قوانین آگاه است و ائمه هم قوانین را از طرف خداوند و پیامبر و از راه‌های مختلف دریافت کرده است؛ در این تفسیر اشکالی وجود ندارد و روایات آن را تأیید می‌کند؛
- خدای متعال پس از آنکه پیامبر (ص) را تکمیل فرمود، تعیین بعضی از امور مانند نماز و روزه را به ایشان واگذار کرد و آنچه را که پیامبر انتخاب می‌کند از طریق وحی تأیید می‌کند؛
- امر سیاست و تعلیم و تأدیب خلق در مرحله اجرا با بیان احکام و آشکار کردن آن یا آشکار نکردنش به حسب مصلحت زمان (مثل زمان تقیه) به اهل بیت (ع) تفویض شده است؛
- خداوند اصول و کلیات مسائل دینی را از طریق قرآن و وحی به اهل بیت (ع) اعلام کرده است و سپس اهل بیت (ع) فروع و جزئیات استنباط می‌کنند. این‌گونه تفسیر از سوی طرفداران نظریه علمای ابرار مطرح شده است؛
- قول به تفصیل و نظر علامه مجلسی است که می‌فرماید: اگر تفویض در خلقت و زنده کردن مرده و میراندن و روزی‌دادن باشد کفر و باطل است، ولی اگر در تعلیم و تربیت مردم و بخشیدن و نبخشیدن انفال و خمس و تشریح بعضی از احکام باشد صحیح است[۲].
برخی از اختلافات طرفداران و مخالفان ولایت تشریعی اهل بیت (ع) اختلاف لفظی است، به این صورت که مقصود مخالفان، معنای حقیقی تشریع (تشریع استقلالی) و مقصود موافقان، تشریع طولی و کشفی است[۳].
حقانیت ولایت اهل بیت
از دیدگاه برخی از اندیشمندان حدیث ثقلین که متواتر بین جمیع مسلمین است[۴] حجت قاطع بر حقانیت ولایت ائمه اثنی‌عشر است[۵]. نکته دیگری که می‌تواند دلیل بر حقانیت اهل بیت عصمت (ع)، تلقی شود، این است که آنان معادن وحی الهی بوده و تمام گفته‌ها و علوم‌شان از مقوله وحی الهی و کشف محمّدی (ص) به شمار می‌آید[۶].[۷]
پذیرش ولایت اهل بیت
براساس آیات و روایات پذیرش ولایت اهل بیت (ع) در ردیف پذیرش ولایت خدا قرار دارد. امام صادق (ع) می‌فرمایند: "خداوند دستور به پذیرش ولایت ائمه (ع) داده که در آیه ﴿وَجَعَلْنَاهُمْ أَئِمَّةً يَهْدُونَ بِأَمْرِنَا﴾[۸] به آنها تصریح می‌نماید: و آنان را پیشوایانی قرار دادیم که به فرمان ما، مردم را هدایت می‌کردند. اینهایند که ولایت و اطاعت آنها لازم است"[۹].
پذیرش ولایت اهل بیت (ع) ثمرات و برکات فراوانی دارد مانند: تقرب به خدا؛ پذیرفته شدن اعمال واجب و ...[۱۰].
منابع
پانویس
- ↑ من لا یحضره الفقیه، ج۴، ص۵۴۶.
- ↑ مرآة العقول، ج۳، ص۱۴۱.
- ↑ سلیمانیان، مصطفی، مقامات امامان، ص ۳۲۶.
- ↑ محدث خبیر شیخ حرّ عاملی می‌گوید بین عامه و خاصه به صورت متواتر از پیامبر (ص) نقل شده است که فرمود: «إِنِّي تَارِكٌ فِيكُمُ الثَّقَلَيْنِ مَا إِنْ تَمَسَّكْتُمْ بِهِمَا لَنْ تَضِلُّوا كِتَابَ اللَّهِ وَ عِتْرَتِي أَهْلَ بَيْتِي وَ إِنَّهُمَا لَنْ يَفْتَرِقَا حَتَّى يَرِدَا عَلَيَّ الْحَوْضَ» (عاملی، وسائل الشیعة، ج۲۷، ص۳۳-۳۴).
- ↑ امام خمینی، وصیت‌نامه، ص۳.
- ↑ امام خمینی، آداب الصلاة (آداب نماز)، ص۴۱.
- ↑ روحانی‌نژاد، حسین، مقاله «ولایت‌شناسی»، منظومه فکری امام خمینی، ص ۱۷۲.
- ↑ «و آنان را پیشوایانی کردیم که به فرمان ما راهبری می‌کردند» سوره انبیاء، آیه ۷۳.
- ↑ «فَإِنَّ اللَّهَ أَمَرَ بِوَلَايَةِ الْأَئِمَّةِ الَّذِينَ سَمَّاهُمُ اللَّهُ فِي كِتَابِهِ فِي قَوْلِهِ ﴿وَجَعَلْنَاهُمْ أَئِمَّةً يَهْدُونَ بِأَمْرِنَا﴾ وَ هُمُ الَّذِينَ أَمَرَ اللَّهُ بِوَلَايَتِهِمْ وَ طَاعَتِهِمْ»؛ بحارالأنوار، ج۷۵، ص۲۲۳.
- ↑ مقامی، مهدی، وظایف امت نسبت به قرآن و عترت، ص۷۴ ـ ۷۵.