انصاف در معارف و سیره رضوی: تفاوت میان نسخه‌ها
HeydariBot (بحث | مشارکتها) جز (وظیفهٔ شمارهٔ ۲) |
HeydariBot (بحث | مشارکتها) |
||
| (یک نسخهٔ میانیِ ایجادشده توسط همین کاربر نشان داده نشد) | |||
| خط ۱: | خط ۱: | ||
{{مدخل مرتبط | {{مدخل مرتبط | ||
| موضوع مرتبط = انصاف | | موضوع مرتبط = انصاف | ||
| خط ۷: | خط ۶: | ||
}} | }} | ||
==مقدمه== | == مقدمه == | ||
[[رفتار]] همراه با [[عدالت]] و [[خیرخواهی]]. [[انصاف]] در لغت به معنای دادن نصفی از شیء به دیگری است<ref>الفروق فی اللغة، ص۲۲۸.</ref>. مُنصف هر خیری را که برای خود می‌پسندد برای دیگران [[پسندیده]] و هر ضرری که برای خود نمی‌پسندد برای دیگران هم نمی‌پسندد<ref>زیبایی‌های اخلاق، ص۳۸۲.</ref>. گرچه واژه انصاف در [[قرآن]] به کار نرفته است اما در روایت‌های [[اسلامی]] و [[فرهنگ شیعه]]، به عنوان یک اصل عملی مورد توجه و اهمیت بسیاری قرار گرفته و ضمن بیان ماهیت و مصادیق آن، افراد را به انجام آن [[ترغیب]] کرده است. | [[رفتار]] همراه با [[عدالت]] و [[خیرخواهی]]. [[انصاف]] در لغت به معنای دادن نصفی از شیء به دیگری است<ref>الفروق فی اللغة، ص۲۲۸.</ref>. مُنصف هر خیری را که برای خود می‌پسندد برای دیگران [[پسندیده]] و هر ضرری که برای خود نمی‌پسندد برای دیگران هم نمی‌پسندد<ref>زیبایی‌های اخلاق، ص۳۸۲.</ref>. گرچه واژه انصاف در [[قرآن]] به کار نرفته است اما در روایت‌های [[اسلامی]] و [[فرهنگ شیعه]]، به عنوان یک اصل عملی مورد توجه و اهمیت بسیاری قرار گرفته و ضمن بیان ماهیت و مصادیق آن، افراد را به انجام آن [[ترغیب]] کرده است. | ||
[[امام رضا]]{{ع}} یکی از ویژگی‌های ائمه{{عم}} را، [[میانه‌روی]] و انصاف معرفی می‌کند<ref>بحار الأنوار، ج۹۹، ص۱۸۷.</ref>. در [[حدیثی]] از امام رضا{{ع}} آمده است که شخصی [[خدمت]] [[پیامبر]]{{صل}} رسید و از ایشان خواست که چیزی به او یاد دهد تا فاصله او تا [[بهشت]] کم شود، [[پیامبر اکرم]]{{صل}} فرمود: «[[خشم]] و [[غضب]] را رها کن، از [[مردم]] چیزی مخواه و در پایان فرمود: هر خیری را که برای خود می‌خواهی برای دیگران هم بخواه (انصاف)»<ref>الأمالی، طوسی، ص۵۰۸.</ref>. امام رضا{{ع}} در [[مناظره]] و [[احتجاج]]، ضمن رعایت انصاف، شخص مقابل را نیز به این کار [[دعوت]] می‌نمود. [[عمران صابی]] بعد از این که امام رضا{{ع}} دیگران را به [[پرسش]] دعوت نمود، برخاست و گفت: «ای عالم مردم! اگر شما (مردم را) دعوت به پرسش نکرده بودی، من [[اقدام]] به پرسش نمی‌کردم». [[حضرت]] فرمود: «اگر در بین [[جمعیت]] عمران صابی حاضر باشد، حتماً تو هستی، گفت: بله خودم هستم. آن‌گاه [[حضرت رضا]]{{ع}} یکی از مهم‌ترین شرایط مناظره را بیان کرد و فرمود: «ای عمران! بپرس ولی انصاف را از دست مده و از سخن [[باطل]] و [[فاسد]] و [[منحرف]] از [[حق]] بپرهیز»<ref>عیون أخبار الرضا{{ع}}، ج۱، ص۱۶۸.</ref>. | [[امام رضا]] {{ع}} یکی از ویژگی‌های ائمه{{عم}} را، [[میانه‌روی]] و انصاف معرفی می‌کند<ref>بحار الأنوار، ج۹۹، ص۱۸۷.</ref>. در [[حدیثی]] از امام رضا {{ع}} آمده است که شخصی [[خدمت]] [[پیامبر]] {{صل}} رسید و از ایشان خواست که چیزی به او یاد دهد تا فاصله او تا [[بهشت]] کم شود، [[پیامبر اکرم]] {{صل}} فرمود: «[[خشم]] و [[غضب]] را رها کن، از [[مردم]] چیزی مخواه و در پایان فرمود: هر خیری را که برای خود می‌خواهی برای دیگران هم بخواه (انصاف)»<ref>الأمالی، طوسی، ص۵۰۸.</ref>. امام رضا {{ع}} در [[مناظره]] و [[احتجاج]]، ضمن رعایت انصاف، شخص مقابل را نیز به این کار [[دعوت]] می‌نمود. [[عمران صابی]] بعد از این که امام رضا {{ع}} دیگران را به [[پرسش]] دعوت نمود، برخاست و گفت: «ای عالم مردم! اگر شما (مردم را) دعوت به پرسش نکرده بودی، من [[اقدام]] به پرسش نمی‌کردم». [[حضرت]] فرمود: «اگر در بین [[جمعیت]] عمران صابی حاضر باشد، حتماً تو هستی، گفت: بله خودم هستم. آن‌گاه [[حضرت رضا]] {{ع}} یکی از مهم‌ترین شرایط مناظره را بیان کرد و فرمود: «ای عمران! بپرس ولی انصاف را از دست مده و از سخن [[باطل]] و [[فاسد]] و [[منحرف]] از [[حق]] بپرهیز»<ref>عیون أخبار الرضا {{ع}}، ج۱، ص۱۶۸.</ref>. | ||
گرچه رعایت انصاف کار [[دشواری]] است<ref>الکافی، ج۲، ص۱۴۵. </ref> اما آثار و [[برکات]] فراوانی در [[روایت‌ها]] برای انصاف ذکر شده است که از جمله: رفع [[عذاب]] و [[خشم الهی]] از [[جامعه]]<ref>مکارم الأخلاق، ص۴۵۷.</ref>، [[اصلاح امور جامعه]]، [[رفع اختلاف]] در بین [[مردم]]، ایجاد [[محبت]] در [[دل‌ها]]<ref>غرر الحکم، ص۸۸، ص۶۰.</ref>، افزایش روزی و [[خردمندی]] و تاخیر [[مرگ]] است<ref>أعلام الدین، ص۲۶۵.</ref><ref>[[سید محمد رضا وحدتی شبیری|وحدتی شبیری، سید محمد رضا]]، [[انصاف - وحدتی شبیری (مقاله)|مقاله «انصاف»]]، [[دانشنامه امام رضا ج۲ (کتاب)|دانشنامه امام رضا ج۲]] ص ۶۰۷.</ref> | گرچه رعایت انصاف کار [[دشواری]] است<ref>الکافی، ج۲، ص۱۴۵. </ref> اما آثار و [[برکات]] فراوانی در [[روایت‌ها]] برای انصاف ذکر شده است که از جمله: رفع [[عذاب]] و [[خشم الهی]] از [[جامعه]]<ref>مکارم الأخلاق، ص۴۵۷.</ref>، [[اصلاح امور جامعه]]، [[رفع اختلاف]] در بین [[مردم]]، ایجاد [[محبت]] در [[دل‌ها]]<ref>غرر الحکم، ص۸۸، ص۶۰.</ref>، افزایش روزی و [[خردمندی]] و تاخیر [[مرگ]] است<ref>أعلام الدین، ص۲۶۵.</ref><ref>[[سید محمد رضا وحدتی شبیری|وحدتی شبیری، سید محمد رضا]]، [[انصاف - وحدتی شبیری (مقاله)|مقاله «انصاف»]]، [[دانشنامه امام رضا ج۲ (کتاب)|دانشنامه امام رضا ج۲]] ص ۶۰۷.</ref> | ||
| خط ۲۳: | خط ۲۲: | ||
[[رده:انصاف]] | [[رده:انصاف]] | ||
نسخهٔ کنونی تا ۲۴ اوت ۲۰۲۲، ساعت ۱۸:۳۴
این مدخل زیرشاخهٔ بحث انصاف است. انصاف از چند منظر متفاوت، بررسی می‌شود: انصاف در لغت - انصاف در حدیث - انصاف در کلام اسلامی - انصاف در اخلاق اسلامی - انصاف در فقه سیاسی - انصاف در معارف و سیره رضوی - پرسش مرتبط نداردمقدمه
رفتار همراه با عدالت و خیرخواهی. انصاف در لغت به معنای دادن نصفی از شیء به دیگری است[۱]. مُنصف هر خیری را که برای خود می‌پسندد برای دیگران پسندیده و هر ضرری که برای خود نمی‌پسندد برای دیگران هم نمی‌پسندد[۲]. گرچه واژه انصاف در قرآن به کار نرفته است اما در روایت‌های اسلامی و فرهنگ شیعه، به عنوان یک اصل عملی مورد توجه و اهمیت بسیاری قرار گرفته و ضمن بیان ماهیت و مصادیق آن، افراد را به انجام آن ترغیب کرده است.
امام رضا (ع) یکی از ویژگی‌های ائمه(ع) را، میانه‌روی و انصاف معرفی می‌کند[۳]. در حدیثی از امام رضا (ع) آمده است که شخصی خدمت پیامبر (ص) رسید و از ایشان خواست که چیزی به او یاد دهد تا فاصله او تا بهشت کم شود، پیامبر اکرم (ص) فرمود: «خشم و غضب را رها کن، از مردم چیزی مخواه و در پایان فرمود: هر خیری را که برای خود می‌خواهی برای دیگران هم بخواه (انصاف)»[۴]. امام رضا (ع) در مناظره و احتجاج، ضمن رعایت انصاف، شخص مقابل را نیز به این کار دعوت می‌نمود. عمران صابی بعد از این که امام رضا (ع) دیگران را به پرسش دعوت نمود، برخاست و گفت: «ای عالم مردم! اگر شما (مردم را) دعوت به پرسش نکرده بودی، من اقدام به پرسش نمی‌کردم». حضرت فرمود: «اگر در بین جمعیت عمران صابی حاضر باشد، حتماً تو هستی، گفت: بله خودم هستم. آن‌گاه حضرت رضا (ع) یکی از مهم‌ترین شرایط مناظره را بیان کرد و فرمود: «ای عمران! بپرس ولی انصاف را از دست مده و از سخن باطل و فاسد و منحرف از حق بپرهیز»[۵].
گرچه رعایت انصاف کار دشواری است[۶] اما آثار و برکات فراوانی در روایت‌ها برای انصاف ذکر شده است که از جمله: رفع عذاب و خشم الهی از جامعه[۷]، اصلاح امور جامعه، رفع اختلاف در بین مردم، ایجاد محبت در دل‌ها[۸]، افزایش روزی و خردمندی و تاخیر مرگ است[۹][۱۰]
منابع
پانویس
- ↑ الفروق فی اللغة، ص۲۲۸.
- ↑ زیبایی‌های اخلاق، ص۳۸۲.
- ↑ بحار الأنوار، ج۹۹، ص۱۸۷.
- ↑ الأمالی، طوسی، ص۵۰۸.
- ↑ عیون أخبار الرضا (ع)، ج۱، ص۱۶۸.
- ↑ الکافی، ج۲، ص۱۴۵.
- ↑ مکارم الأخلاق، ص۴۵۷.
- ↑ غرر الحکم، ص۸۸، ص۶۰.
- ↑ أعلام الدین، ص۲۶۵.
- ↑ وحدتی شبیری، سید محمد رضا، مقاله «انصاف»، دانشنامه امام رضا ج۲ ص ۶۰۷.