عمره: تفاوت میان نسخه‌ها

نسخهٔ ‏۲۷ ژوئن ۲۰۲۴، ساعت ۱۲:۳۴

عمره به معنای آباد ساختن است و موجب عمران و آبادی خانه خدا و مکه معظمه می‌شود و در عین حال موجب عمران و ترقی معنوی می‌شود. عمره عبادتی مستحبّی است و دارای اعمال خاص. انجام عمره در همه ایام سال ممکن است، هرچند فضیلت آن در رجب و رمضان بیشتر است.

مقدمه

عمره عبادتی مستحبّی است و روش خاص خود را دارد. بدین صورت که شخص از میقات احرام می‌بندد و وارد مکه می‌شود و نخست هفت بار کعبه را طواف می‌کند و در مقام ابراهیم نماز طواف می‌گذارد، سپس میان صفا و مروه هفت بار سعی (رفت و آمد می‌کند و سرانجام با کوتاه کردن قسمتی از موی سر و ناخن (تقصیر) عمل را به پایان می‌رساند. زمان حج در ماه ذی‌الحجه است ولی عمره در همه ایام سال ممکن است، البته فضیلت بیشتر آن در رجب و رمضان است.

واژه عمره از "اعتمار" و "عمارت" به معنای آباد ساختن است. پس عمره را بدین جهت عمره گفته‌اند که باعث عمران و آبادی خانه خدا و مکه معظمه می‌شود و در عین حال موجب عمران و ترقی معنوی می‌شود. قرآن می‌فرماید: وَأَتِمُّوا الْحَجَّ وَالْعُمْرَةَ لِلَّهِ^[۱].

فضیلت و ثواب حج و عمره بسیار است. پیامبر (ص) فرمود: پاداش حج بهشت است و عمره کفاره هر گناه است^[۲].

عمره در سیره پیامبر خاتم (ص)

از عبادت‌هایی که در سیره و بیان رسول خدا (ص) جلوه خاصی دارد، انجام مناسک حج و عمره است. پیامبر خدا (ص) حج و عمره را زایل‌کننده فقر و گناهان^[۳] و مایه توانگری مردم^[۴] دانسته است^[۵].

طبق برخی روایات، رسول اکرم (ص) سه عمره به جا آورد: عمره حدیبیه، عمره قضا و عمره‌ای که پس از بازگشت از جنگ حنین و طائف در جعرانه احرام بسته بود^[۶]. در روایات دیگری، تعداد آنها چهار مورد دانسته شده است؛ عمره چهارم، عمره‌ای بود که آن حضرت، همراه با حج خود (حجة الوداع) به جا آورد^[۷]. همه عمره‌های جداگانه پیامبر (ص) در ماه ذی القعده بود^[۸].^[۹]

عُمره

در لغت به معنای زیارت است^[۱۰] و از عمارت و آباد کردن گرفته شده است؛ چون زائر با زیارت خود، مکان زیارت را آباد می‌کند. در اصطلاح، اسم است برای اعمال مخصوص که در مکه معظمه انجام می‌شود^[۱۱]. عمره دو قسم است:

عمره تمتع.
عمره مفرده، که درباره هر کدام به صورت جداگانه در این کتاب توضیحاتی آمده است.

اعمال مشترک عمره تمتع و مفرده چنین است:

احرام در یکی از میقات‌های پنج‌گانه
طواف خانه خدا
خواندن دو رکعت نماز نزد مقام ابراهیم(ع)
سعی بین صفا و مروه ۵. تقصیر.

البته در عمره مفرده علاوه بر پنج عمل مذکور، دو عمل دیگر نیز انجام می‌شود:

طواف نساء.
نماز طواف نساء که از جهت کیفیت عمل، مانند طواف اول و نماز آن است.

و پیامبر اکرم(ص) در نامه‌ای به «عمرو بن حزم» در شرایطی که او را به امارت نجران برگزید، فرمود: عمره، حج اصغر است^[۱۲].

و اما تفاوت عمره تمتع با عمره مفرده؛ عمره مفرده با عمره تمتع در ظاهر فرق ندارد مگر در سه چیز^[۱۳]؛ یعنی تقصیر، طواف نساء و میقات^[۱۴]. البته می‌توان تفاوت‌های بیشتری برای آنها ذکر کرد:

عمره تمتع، طواف نساء و نماز طواف نساء ندارد، ولی عمره مفرده دارد.
در عمره تمتع وظیفه،فرد، تقصیر کردن است و نمی‌توان حلق نمود، در حالی که در عمره مفرده، حلق و یا تقصیر هر دو اختیاری است.
میقات عمره تمتع از مواقیت پنج‌گانه است، ولی میقات عمره مفرده «اَدنی الحِلّ» است.
عمره تمتع فقط در ماه‌های حج صحیح است، ولی عمره مفرده در تمام ایام سال بلامانع است.
هر یک از عمره مفرده و حج اِفراد را می‌توان در یک سال جداگانه انجام داد، ولی عمره تمتع با حج تمتع باید در یک سال انجام شود.
عمره تمتع در هر سال فقط یک بار جایز است، ولی عمره مفرده به طور مکرر و حداقل هر ماه یک بار مستحب است.
پس از عمره تمتع و قبل از حج در شرایط عادی نمی‌توان از مکه خارج شد، در حالی که پس از عمره مفرده و قبل از حج اِفراد مانعی ندارد.
عمره تمتع باید قبل از حج تمتع انجام گیرد، ولی عمره مفرده را می‌توان قبل از حج افراد و یا بعد از آن به عمل آورد.
عمره مفرده بنا بر فتوای بعضی از مراجع به تنهایی در صورت وجود شرایط استطاعت، واجب است، ولی عمره تمتع به تنهایی واجب نیست^[۱۵].^[۱۶].

منابع

پانویس

↑ «و حجّ و عمره را برای خداوند تمام (و کامل) بجا آورید» سوره بقره، آیه ۱۹۶.
↑ شیرزاد، امیر، مقاله «عمره»، دانشنامه صحیفه سجادیه، ص ۳۳۶.
↑ الکافی، ج ۴، ص ۲۵۴؛ الجعفریات، ص ۶۶ و مستدرک الوسائل، ج ۸، ص ۱۱۵.
↑ صنعانی، المصنّف، ج ۵، ص ۱۱؛ الجامع الصغیر، ج ۱، ص ۵۷۰: کنزالعمال، ج ۵، ص ۱۰؛ من لا یحضره الفقیه، ج ۲، ص ۲۶۵ و دعائم الاسلام، ج ۱، ص ۳۴۲.
↑ حسینی ایمنی، سید علی اکبر، فرهنگنامه سیره پیامبر اعظم، ص ۵۲۴.
↑ بیهقی، السنن الکبری، ج ۵، ص ۱۲؛ ابن کثیر، السیرة النبویه، ج ۴، ص ۲۱۳؛ الکافی، ج ۴، ص ۲۵۱ و من لایحضره الفقیه، ج ۲، ص ۴۵۰ - ۴۵۱.
↑ مسند احمد، ج ۳، ص ۱۳۴؛ السیرة النبویه، ج ۴، ص ۲۱۳؛ صحیح مسلم، ج ۴، ص ۶۰ و المناقب، ج ۱، ص ۱۷۶.
↑ السنن الکبری، ج ۵، ص ۱۲؛ السیرة النبویه، ج ۴، ص ۲۱۳؛ الکافی، ج ۴، ص ۲۵۱ و من لا یحضره الفقیه، ج ۲، ص ۴۵۰ - ۴۵۱.
↑ حسینی ایمنی، سید علی اکبر، فرهنگنامه سیره پیامبر اعظم، ص۵۲۵ ـ ۵۲۶.
↑ مجمع البحرین، ج۲، ص۱۲۷۰.
↑ جواهر الکلام، ج۲۰، ص۴۴۱.
↑ الحج و العمره فی الکتاب و السنه، ص۲۹۱؛ کافی، ج۴، ص۲۹۰.
↑ شایسته است درباره تفاوت‌ها به مناسک آیات عظام مراجعه شود.
↑ مناسک محشی، مسأله ۱۷۶، ص۱۰۰.
↑ تحلیلی بر مناسک حج، ص۹۶.
↑ تونه‌ای، مجتبی، محمدنامه، ص ۶۹۴.

[1] «و حجّ و عمره را برای خداوند تمام (و کامل) بجا آورید» سوره بقره، آیه ۱۹۶.

[2] شیرزاد، امیر، مقاله «عمره»، دانشنامه صحیفه سجادیه، ص ۳۳۶.

[3] الکافی، ج ۴، ص ۲۵۴؛ الجعفریات، ص ۶۶ و مستدرک الوسائل، ج ۸، ص ۱۱۵.

[4] صنعانی، المصنّف، ج ۵، ص ۱۱؛ الجامع الصغیر، ج ۱، ص ۵۷۰: کنزالعمال، ج ۵، ص ۱۰؛ من لا یحضره الفقیه، ج ۲، ص ۲۶۵ و دعائم الاسلام، ج ۱، ص ۳۴۲.

[5] حسینی ایمنی، سید علی اکبر، فرهنگنامه سیره پیامبر اعظم، ص ۵۲۴.

[6] بیهقی، السنن الکبری، ج ۵، ص ۱۲؛ ابن کثیر، السیرة النبویه، ج ۴، ص ۲۱۳؛ الکافی، ج ۴، ص ۲۵۱ و من لایحضره الفقیه، ج ۲، ص ۴۵۰ - ۴۵۱.

[7] مسند احمد، ج ۳، ص ۱۳۴؛ السیرة النبویه، ج ۴، ص ۲۱۳؛ صحیح مسلم، ج ۴، ص ۶۰ و المناقب، ج ۱، ص ۱۷۶.

[8] السنن الکبری، ج ۵، ص ۱۲؛ السیرة النبویه، ج ۴، ص ۲۱۳؛ الکافی، ج ۴، ص ۲۵۱ و من لا یحضره الفقیه، ج ۲، ص ۴۵۰ - ۴۵۱.

[9] حسینی ایمنی، سید علی اکبر، فرهنگنامه سیره پیامبر اعظم، ص۵۲۵ ـ ۵۲۶.

[10] مجمع البحرین، ج۲، ص۱۲۷۰.

[11] جواهر الکلام، ج۲۰، ص۴۴۱.

[12] الحج و العمره فی الکتاب و السنه، ص۲۹۱؛ کافی، ج۴، ص۲۹۰.

[13] شایسته است درباره تفاوت‌ها به مناسک آیات عظام مراجعه شود.

[14] مناسک محشی، مسأله ۱۷۶، ص۱۰۰.

[15] تحلیلی بر مناسک حج، ص۹۶.

[16] تونه‌ای، مجتبی، محمدنامه، ص ۶۹۴.

[۱]

[۲]

[۳]

[۴]

[۵]

[۶]

[۷]

[۸]

[۹]

[۱۰]

[۱۱]

[۱۲]

[۱۳]

[۱۴]

[۱۵]

[۱۶]

@@ خط ۸: / خط ۸: @@
 == مقدمه ==
-[[عمره]] عبادتی مستحبّی است و روش خاص خود را دارد. بدین صورت که شخص از [[میقات]] [[احرام]] می‌بندد و وارد [[مکه]] می‌شود و نخست هفت بار [[کعبه]] را [[طواف]] می‌کند و در [[مقام ابراهیم]] [[نماز]] طواف می‌گذارد، سپس میان [[صفا و مروه]] هفت بار [[سعی]] (رفت و آمد می‌کند و سرانجام با کوتاه کردن قسمتی از [[موی سر]] و ناخن ([[تقصیر]]) عمل را به پایان می‌رساند. [[زمان]] [[حج]] در ماه ذی‌الحجه است ولی عمره در همه ایام سال ممکن است، البته [[فضیلت]] بیشتر آن در [[رجب]] و [[رمضان]] است.
+عمره عبادتی مستحبّی است و روش خاص خود را دارد. بدین صورت که شخص از [[میقات]] [[احرام]] می‌بندد و وارد [[مکه]] می‌شود و نخست هفت بار [[کعبه]] را [[طواف]] می‌کند و در [[مقام ابراهیم]] [[نماز]] طواف می‌گذارد، سپس میان [[صفا و مروه]] هفت بار [[سعی]] (رفت و آمد می‌کند و سرانجام با کوتاه کردن قسمتی از [[موی سر]] و ناخن ([[تقصیر]]) عمل را به پایان می‌رساند. [[زمان]] [[حج]] در ماه ذی‌الحجه است ولی عمره در همه ایام سال ممکن است، البته [[فضیلت]] بیشتر آن در [[رجب]] و [[رمضان]] است.
 واژه عمره از "اعتمار" و "عمارت" به معنای آباد ساختن است. پس عمره را بدین جهت عمره گفته‌اند که باعث [[عمران]] و آبادی [[خانه خدا]] و [[مکه معظمه]] می‌شود و در عین حال موجب عمران و [[ترقی]] [[معنوی]] می‌شود. [[قرآن]] می‌فرماید: {{متن قرآن|وَأَتِمُّوا الْحَجَّ وَالْعُمْرَةَ لِلَّهِ}}<ref>«و حجّ و عمره را برای خداوند تمام (و کامل) بجا آورید» سوره بقره، آیه ۱۹۶.</ref>.
@@ خط ۱۶: / خط ۱۶: @@
 == عمره در سیره پیامبر خاتم {{صل}} ==
 {{اصلی|عمره در معارف و سیره نبوی}}
-از عبادت‌هایی که در [[سیره]] و بیان [[رسول خدا]] {{صل}} جلوه خاصی دارد، انجام مناسک [[حج]] و [[عمره]] است. [[پیامبر خدا]] {{صل}} [[حج]] و [[عمره]] را زایل‌کننده [[فقر]] و [[گناهان]]<ref>الکافی، ج ۴، ص ۲۵۴؛ الجعفریات، ص ۶۶ و مستدرک الوسائل، ج ۸، ص ۱۱۵.</ref> و مایه [[توانگری]] [[مردم]]<ref>صنعانی، المصنّف، ج ۵، ص ۱۱؛ الجامع الصغیر، ج ۱، ص ۵۷۰: کنزالعمال، ج ۵، ص ۱۰؛ من لا یحضره الفقیه، ج ۲، ص ۲۶۵ و دعائم الاسلام، ج ۱، ص ۳۴۲.</ref> دانسته است<ref>[[سید علی اکبر حسینی ایمنی|حسینی ایمنی، سید علی اکبر]]، [[فرهنگنامه سیره پیامبر اعظم (کتاب)|فرهنگنامه سیره پیامبر اعظم]]، ص ۵۲۴.</ref>.
+از عبادت‌هایی که در [[سیره]] و بیان [[رسول خدا]] {{صل}} جلوه خاصی دارد، انجام مناسک [[حج]] و عمره است. [[پیامبر خدا]] {{صل}} [[حج]] و عمره را زایل‌کننده [[فقر]] و [[گناهان]]<ref>الکافی، ج ۴، ص ۲۵۴؛ الجعفریات، ص ۶۶ و مستدرک الوسائل، ج ۸، ص ۱۱۵.</ref> و مایه [[توانگری]] [[مردم]]<ref>صنعانی، المصنّف، ج ۵، ص ۱۱؛ الجامع الصغیر، ج ۱، ص ۵۷۰: کنزالعمال، ج ۵، ص ۱۰؛ من لا یحضره الفقیه، ج ۲، ص ۲۶۵ و دعائم الاسلام، ج ۱، ص ۳۴۲.</ref> دانسته است<ref>[[سید علی اکبر حسینی ایمنی|حسینی ایمنی، سید علی اکبر]]، [[فرهنگنامه سیره پیامبر اعظم (کتاب)|فرهنگنامه سیره پیامبر اعظم]]، ص ۵۲۴.</ref>.
-طبق برخی [[روایات]]، [[رسول اکرم]] {{صل}} سه [[عمره]] به جا آورد: [[عمره]] [[حدیبیه]]، [[عمره]] [[قضا]] و عمره‌ای که پس از بازگشت از [[جنگ حنین]] و [[طائف]] در جعرانه احرام بسته بود<ref>بیهقی، السنن الکبری، ج ۵، ص ۱۲؛ ابن کثیر، السیرة النبویه، ج ۴، ص ۲۱۳؛ الکافی، ج ۴، ص ۲۵۱ و من لایحضره الفقیه، ج ۲، ص ۴۵۰ - ۴۵۱.</ref>. در [[روایات]] دیگری، تعداد آنها چهار مورد دانسته شده است؛ [[عمره]] چهارم، عمره‌ای بود که آن حضرت، همراه با [[حج]] خود ([[حجة الوداع]]) به جا آورد<ref>مسند احمد، ج ۳، ص ۱۳۴؛ السیرة النبویه، ج ۴، ص ۲۱۳؛ صحیح مسلم، ج ۴، ص ۶۰ و المناقب، ج ۱، ص ۱۷۶.</ref>. همه عمره‌های جداگانه [[پیامبر]] {{صل}} در [[ماه]] ذی القعده بود<ref>السنن الکبری، ج ۵، ص ۱۲؛ السیرة النبویه، ج ۴، ص ۲۱۳؛ الکافی، ج ۴، ص ۲۵۱ و من لا یحضره الفقیه، ج ۲، ص ۴۵۰ - ۴۵۱.</ref>.<ref>[[سید علی اکبر حسینی ایمنی|حسینی ایمنی، سید علی اکبر]]، [[فرهنگنامه سیره پیامبر اعظم (کتاب)|فرهنگنامه سیره پیامبر اعظم]]، ص۵۲۵ ـ ۵۲۶.</ref>
+طبق برخی [[روایات]]، [[رسول اکرم]] {{صل}} سه عمره به جا آورد: عمره [[حدیبیه]]، عمره [[قضا]] و عمره‌ای که پس از بازگشت از [[جنگ حنین]] و [[طائف]] در جعرانه احرام بسته بود<ref>بیهقی، السنن الکبری، ج ۵، ص ۱۲؛ ابن کثیر، السیرة النبویه، ج ۴، ص ۲۱۳؛ الکافی، ج ۴، ص ۲۵۱ و من لایحضره الفقیه، ج ۲، ص ۴۵۰ - ۴۵۱.</ref>. در [[روایات]] دیگری، تعداد آنها چهار مورد دانسته شده است؛ عمره چهارم، عمره‌ای بود که آن حضرت، همراه با [[حج]] خود ([[حجة الوداع]]) به جا آورد<ref>مسند احمد، ج ۳، ص ۱۳۴؛ السیرة النبویه، ج ۴، ص ۲۱۳؛ صحیح مسلم، ج ۴، ص ۶۰ و المناقب، ج ۱، ص ۱۷۶.</ref>. همه عمره‌های جداگانه [[پیامبر]] {{صل}} در [[ماه]] ذی القعده بود<ref>السنن الکبری، ج ۵، ص ۱۲؛ السیرة النبویه، ج ۴، ص ۲۱۳؛ الکافی، ج ۴، ص ۲۵۱ و من لا یحضره الفقیه، ج ۲، ص ۴۵۰ - ۴۵۱.</ref>.<ref>[[سید علی اکبر حسینی ایمنی|حسینی ایمنی، سید علی اکبر]]، [[فرهنگنامه سیره پیامبر اعظم (کتاب)|فرهنگنامه سیره پیامبر اعظم]]، ص۵۲۵ ـ ۵۲۶.</ref>
+==عُمره==
+در لغت به معنای [[زیارت]] است<ref>مجمع البحرین، ج۲، ص۱۲۷۰.</ref> و از [[عمارت]] و آباد کردن گرفته شده است؛ چون [[زائر]] با زیارت خود، مکان زیارت را آباد می‌کند. در اصطلاح، اسم است برای [[اعمال]] مخصوص که در [[مکه معظمه]] انجام می‌شود<ref>جواهر الکلام، ج۲۰، ص۴۴۱.</ref>.
+عمره دو قسم است:
+#عمره [[تمتع]].
+#عمره مفرده، که درباره هر کدام به صورت جداگانه در این کتاب توضیحاتی آمده است.
+اعمال مشترک عمره تمتع و مفرده چنین است:
+#[[احرام]] در یکی از میقات‌های پنج‌گانه
+#[[طواف]] [[خانه خدا]]
+#خواندن دو رکعت [[نماز]] نزد [[مقام ابراهیم]]{{ع}}
+#سعی بین [[صفا و مروه]] ۵. تقصیر.
+البته در عمره مفرده علاوه بر پنج عمل مذکور، دو عمل دیگر نیز انجام می‌شود:
+#طواف [[نساء]].
+#نماز طواف نساء که از جهت کیفیت عمل، مانند طواف اول و نماز آن است.
+و [[پیامبر اکرم]]{{صل}} در نامه‌ای به «[[عمرو بن حزم]]» در شرایطی که او را به امارت [[نجران]] برگزید، فرمود: عمره، [[حج]] اصغر است<ref>الحج و العمره فی الکتاب و السنه، ص۲۹۱؛ کافی، ج۴، ص۲۹۰.</ref>.
+و اما تفاوت عمره تمتع با عمره مفرده؛ عمره مفرده با عمره تمتع در ظاهر فرق ندارد مگر در سه چیز<ref>شایسته است درباره تفاوت‌ها به مناسک آیات عظام مراجعه شود.</ref>؛ یعنی تقصیر، طواف نساء و [[میقات]]<ref>مناسک محشی، مسأله ۱۷۶، ص۱۰۰.</ref>.
+البته می‌توان تفاوت‌های بیشتری برای آنها ذکر کرد:
+#عمره تمتع، طواف نساء و نماز طواف نساء ندارد، ولی عمره مفرده دارد.
+#در عمره تمتع [[وظیفه]]،فرد، تقصیر کردن است و نمی‌توان حلق نمود، در حالی که در عمره مفرده، حلق و یا تقصیر هر دو اختیاری است.
+#میقات عمره تمتع از مواقیت پنج‌گانه است، ولی میقات عمره مفرده «اَدنی الحِلّ» است.
+#عمره تمتع فقط در ماه‌های حج صحیح است، ولی عمره مفرده در تمام ایام سال بلامانع است.
+#هر یک از عمره مفرده و حج اِفراد را می‌توان در یک سال جداگانه انجام داد، ولی عمره [[تمتع]] با [[حج تمتع]] باید در یک سال انجام شود.
+#عمره تمتع در هر سال فقط یک بار جایز است، ولی عمره مفرده به [[طور]] مکرر و حداقل هر ماه یک بار [[مستحب]] است.
+#پس از عمره تمتع و قبل از [[حج]] در شرایط عادی نمی‌توان از [[مکه]] خارج شد، در حالی که پس از عمره مفرده و قبل از حج اِفراد مانعی ندارد.
+#عمره تمتع باید قبل از حج تمتع انجام گیرد، ولی عمره مفرده را می‌توان قبل از حج افراد و یا بعد از آن به عمل آورد.
+#عمره مفرده بنا بر فتوای بعضی از [[مراجع]] به [[تنهایی]] در صورت وجود شرایط [[استطاعت]]، [[واجب]] است، ولی عمره تمتع به تنهایی واجب نیست<ref>تحلیلی بر مناسک حج، ص۹۶.</ref>.<ref>[[مجتبی تونه‌ای|تونه‌ای، مجتبی]]، [[محمدنامه (کتاب)|محمدنامه]]، ص ۶۹۴.</ref>.
 == منابع ==
@@ خط ۲۴: / خط ۵۱: @@
 # [[پرونده:152259.jpg|22px]] [[سید علی اکبر حسینی ایمنی|حسینی ایمنی، سید علی اکبر]]، [[فرهنگنامه سیره پیامبر اعظم (کتاب)|'''فرهنگنامه سیره پیامبر اعظم''']]
 # [[پرونده:1100609.jpg|22px]] [[امیر شیرزاد|شیرزاد، امیر]]، [[دانشنامه صحیفه سجادیه (کتاب)|'''مقاله «عمره»، دانشنامه صحیفه سجادیه''']]
+# [[پرونده:IM010703.jpg|22px]] [[مجتبی تونه‌ای|تونه‌ای، مجتبی]]، [[محمدنامه (کتاب)|'''محمدنامه''']]
 {{پایان منابع}}