جابر بن یزید جعفی: تفاوت میان نسخه‌ها

از امامت‌پدیا، دانشنامهٔ امامت و ولایت
بدون خلاصۀ ویرایش
بدون خلاصۀ ویرایش
خط ۱: خط ۱:
{{مدخل مرتبط | موضوع مرتبط = | عنوان مدخل  = | مداخل مرتبط = [[جابر بن یزید جعفی در علوم قرآنی]] - [[جابر بن یزید جعفی در معارف و سیره حسینی]]| پرسش مرتبط  = }}
{{مدخل مرتبط | موضوع مرتبط = | عنوان مدخل  = | مداخل مرتبط = [[جابر بن یزید جعفی در علوم قرآنی]] - [[جابر بن یزید جعفی در معارف و سیره حسینی]]| پرسش مرتبط  = }}


== جابر و تفسیر قرآن ==
== آشنایی اجمالی ==
[[نجاشی]] از این [[تفسیر]] با عنوان «التفسیر» یاد و با سند متصل آن را از جابر نقل کرده است<ref>رجال النجاشی، ص۱۲۹.</ref>. [[شیخ طوسی]] نیز با سند از آن خبر داده است<ref>رجال النجاشی، ص۱۲۹.</ref>. [[آقا بزرگ تهرانی]] آن را ذکر<ref>ر. ک: آقا بزرگ تهرانی، الذریعة، ج۴، ص۲۶۸، رقم ۱۲۴۵.</ref> و [[اسماعیل پاشا]] نیز در ایضاح با عنوان «تفسیر الجعفی» از آن یاد کرده<ref>بغدادی، ایضاح المکنون فی الذیل علی کشف الظنون، ج۳، ص۳۰۴.</ref> و در [[هدیة العارفین (کتاب)|هدیة العارفین]] آن را با عنوان [[تفسیر القرآن]] از تألیفات [[جابر بن یزید جعفی]] متوفای ۱۲۷ ه‍‌. ق به شمار آورده است<ref>بغدادی، هدیة العارفین (اسماء المؤلفین و آثار المصنفین من کشف الظنون)، ج۵، ص۲۴۹.</ref>.<ref>[[علی اکبر بابایی|بابایی، علی اکبر]]، [[تاریخ تفسیر قرآن (کتاب)|تاریخ تفسیر قرآن]]، ص ۳۷۴.</ref>
[[ابوعبدالله جابر بن یزید بن حرث بن عبد یغوث جعفی کوفی]] [[تابعی]]<ref>ریحانة الادب، ج۱، ص۴۱۲.</ref> و از [[اصحاب]] [[امام باقر]] و [[امام صادق]]({{ع}}) بود<ref>رجال النجاشی، ج۱، ص۳۱۴.</ref> و از آن دو بزرگوار<ref>رجال الطوسی، ص۱۱۱.</ref> و نیز از محدثانی چون [[ابوطفیل]] و [[ابوضحی]] روایاتی نقل کرده است.<ref>تاریخ الاسلام، ج۸، ص۵۹.</ref> افرادی چون شعبه،<ref>التاریخ الکبیر، ج۲، ص۲۱۱.</ref> ثوری،<ref>الجرح والتعدیل، ج۲، ص۴۹۷.</ref>[[اسرائیل]]<ref>خلاصة تهذیب تهذیب الکمال، ۲، ص۴۷.</ref> و دیگران از وی [[حدیث]] شنیده و [[روایت]] کرده‌اند.


== جابر و [[مقتل‌نویسی]] ==
پیشوای [[مفسران]] است و [[تفسیر]] را از [[امام باقر]]{{ع}} فرا گرفت.<ref>ریحانة الادبج، ج۱، ص،۴۱۲.</ref> جابر محدثی امامی،<ref>الفهرست (طوسی)، ص۹۵.</ref> مورد [[اعتماد]]، <ref>خلاصة تهذیب تهذیب الکمال، ج۲، ص۴۷.</ref> [[راستگو]] و با [[ورع]]<ref>تهذیب الکمال، ج۴، ص۴۶۷.</ref> بود و امام صادق{{ع}} او را [[مدح]] کرده و درباره‌اش [[دعا]] فرموده است.<ref>خلاصة الاقوال، ص۳۵.</ref> او یکی از چهار نفری است که [[علم ائمه]]{{ع}} به آنها سپرده شده است.<ref>اختیار معرفة الرجال، ص۴۸۵.</ref> [[جرّاج بن ملیح]] می‌‌گوید که از جابر شنیدم، می‌‌گفت که هفتاد هزار حدیث از امام صادق{{ع}} در [[حفظ]] دارد.<ref>میزان الاعتدال، ج۱، ص۳۸۳. </ref> برخی از [[رجالیون]] [[اهل سنت]] وی را فردی [[ضعیف]] و غیر قابل اعتماد شمرده‌اند <ref>الطبقات الکبری، ج۶، ص۳۴۵؛ الجرح و التعدیل، ج۲، ص۴۹۷.</ref> که ناشی از [[تشیع]] و تأثیرگذاری [[عظیم]] او می‌‌باشد.
[[ابومحمد جابر بن یزید جعفی]]، [[مورخ]]، [[محدث]]، [[مفسر]] و [[فقیه]] [[شیعه]] امامی و از [[اصحاب امام باقر]] {{ع}} و [[امام صادق]] {{ع}} است. او [[اهل کوفه]] بوده و به احتمال زیاد به جز مدت ۱۸ سال (۹۴ - ۱۱۴ق) که برای [[کسب علم]] از محضر [[امام باقر]] {{ع}} در [[مدینه]] اقامت کرد، سراسر [[عمر]] خود را در کوفه زیسته است.


[[جابر جعفی]] از [[دانشمندان]] برجسته [[زمان]] خود بوده و حتی [[مخالفان]] سرسخت او هم به [[مرجعیت]] علمی‌اش [[اقرار]] کرده‌اند. [[عالمان]] بسیاری از شیعه و [[سنی]] با گرایش‌های گوناگون از او کسب علم کرده‌اند که از آن جمله [[سفیان ثوری]]، [[شعبة بن حجاج]]، [[شریک بن عبدالله نخعی]] و [[ابوحنیفه]] را می‌توان نام برد.
[[جابر جعفی]] دارای آثار متعددی بوده که عبارت‌اند از: کتاب‌های التفسیر، مقتل امیرالمؤمنین {{ع}}، النوادر، مقتل الحسین،{{ع}}، الجمل، الصفین، النهروان، الفضائل و رسالة ابی جعفر الی اهل البصره.


[[وثاقت]] جابر جعفی محل [[اختلاف]] است. در میان [[رجالیان]] شیعه، [[نجاشی]] و به [[پیروی]] از او [[ابن داوود حلی]]، جابر جعفی را [[تضعیف]] کرده‌اند؛ اما در عوض ابن‌غضائری با آنکه بیشتر به [[جرح]] [[راویان]] پرداخته، [[جابر]] را [[ثقه]] دانسته است. عبدالجلیل رازی قزوینی نیز او را از روات و ثقات [[ائمه]] معرفی کرده است. با وجود این [[اختلافات]]، [[محدثان]]، رجالیان و شرح‌حال‌نگاران متأخر شیعه، از جمله مامقانی و [[سیدابوالقاسم خویی]] عموماً درصدد توثیق وی برآمده‌اند و روایاتی را که در [[نکوهش]] او واردشده، توجیه کرده‌اند.
جابر در [[زمان امام صادق]]{{ع}} به سال ۱۲۸ هـ بدرود [[حیات]] گفت.<ref>رجال النجاشی، ج۱، ص۳۱۴ ـ ۳۱۶.</ref> در [[تاریخ]] درگذشت وی [[اختلاف]] وجود دارد <ref>خلاصة تهذیب تهذیب الکمال، ج۲، ص۴۸؛ رجال الطوسی، ص۱۱۱؛ میزان الاعتدال، ج۱، ص۳۸۴.</ref>.<ref>جمعی از پژوهشگران، [[فرهنگ‌نامه مؤلفان اسلامی (کتاب)|فرهنگ‌نامه مؤلفان اسلامی]] ج۱، ص۲۱۸.</ref>
 
جابر جعفی مورخ برجسته‌ای نیز بوده و بیشتر تألیفات وی در حوزه [[تاریخ‌نگاری]] است. آثار [[تاریخی]] وی به شکل تک‌نگاری است و آشکارا رنگ و بوی [[شیعی]] دارد. وی از نخستین مقتل‌نگاران عاشورا بوده است و از آنجا که حدود ۲۹ سال زودتر از [[ابومخنف]] درگذشته و ابومخنف از [[شاگردان]] وی بوده، [[مقتل الحسین]] {{ع}} جابر جعفی را باید متقدم بر [[مقتل]] ابومخنف دانست.
 
امروزه از مقتل جابر نسخه‌ای در دست نیست؛ اما نجاشی از آن یاد کرده و از طریق وی مشخص است که مانند برخی آثار تاریخی دیگر از جابر، این مقتل را [[عمرو بن شمر جعفی]] از جابر [[روایت]] کرده است. [[مقتل]] [[جابر]] از منابع [[هشام]] کلبی و [[طبری]] بوده است. [[نصر بن مزاحم منقری]] نیز در تألیف [[مقتل الحسین]] {{ع}} خود از کتاب [[جابر جعفی]] بهره برده است. از دیگر آثار [[تاریخی]] جابر جعفی کتاب الجمل، کتاب [[صفین]] و کتاب مقتل [[امیرالمؤمنین]] {{ع}} را می‌توان نام برد.<ref>[[سعید طاووسی مسرور|طاووسی مسرور، سعید]]، [[فرهنگ سوگ شیعی (کتاب)|مقاله «جابر بن یزید جعفی»، فرهنگ سوگ شیعی]]، ص ۱۵۷.</ref>


== جستارهای وابسته ==
== جستارهای وابسته ==
خط ۲۳: خط ۱۸:
== منابع ==
== منابع ==
{{منابع}}
{{منابع}}
# [[پرونده:1100827.jpg|22px]] [[سعید طاووسی مسرور|طاووسی مسرور، سعید]]، [[فرهنگ سوگ شیعی (کتاب)|'''مقاله «جابر بن یزید جعفی»، فرهنگ سوگ شیعی''']]
# [[پرونده: IM009687.jpg|22px]] جمعی از پژوهشگران، [[فرهنگ‌نامه مؤلفان اسلامی ج۱ (کتاب)|'''فرهنگ‌نامه مؤلفان اسلامی ج۱''']]
# [[پرونده:IM009972.jpg|22px]] [[علی اکبر بابایی|بابایی، علی اکبر]]، [[تاریخ تفسیر قرآن (کتاب)|'''تاریخ تفسیر قرآن''']]
{{پایان منابع}}
{{پایان منابع}}



نسخهٔ ‏۱۷ اکتبر ۲۰۲۲، ساعت ۰۹:۴۲

آشنایی اجمالی

ابوعبدالله جابر بن یزید بن حرث بن عبد یغوث جعفی کوفی تابعی[۱] و از اصحاب امام باقر و امام صادق((ع)) بود[۲] و از آن دو بزرگوار[۳] و نیز از محدثانی چون ابوطفیل و ابوضحی روایاتی نقل کرده است.[۴] افرادی چون شعبه،[۵] ثوری،[۶]اسرائیل[۷] و دیگران از وی حدیث شنیده و روایت کرده‌اند.

پیشوای مفسران است و تفسیر را از امام باقر(ع) فرا گرفت.[۸] جابر محدثی امامی،[۹] مورد اعتماد، [۱۰] راستگو و با ورع[۱۱] بود و امام صادق(ع) او را مدح کرده و درباره‌اش دعا فرموده است.[۱۲] او یکی از چهار نفری است که علم ائمه(ع) به آنها سپرده شده است.[۱۳] جرّاج بن ملیح می‌‌گوید که از جابر شنیدم، می‌‌گفت که هفتاد هزار حدیث از امام صادق(ع) در حفظ دارد.[۱۴] برخی از رجالیون اهل سنت وی را فردی ضعیف و غیر قابل اعتماد شمرده‌اند [۱۵] که ناشی از تشیع و تأثیرگذاری عظیم او می‌‌باشد.

جابر جعفی دارای آثار متعددی بوده که عبارت‌اند از: کتاب‌های التفسیر، مقتل امیرالمؤمنین (ع)، النوادر، مقتل الحسین،(ع)، الجمل، الصفین، النهروان، الفضائل و رسالة ابی جعفر الی اهل البصره.

جابر در زمان امام صادق(ع) به سال ۱۲۸ هـ بدرود حیات گفت.[۱۶] در تاریخ درگذشت وی اختلاف وجود دارد [۱۷].[۱۸]

جستارهای وابسته

منابع

  1. جمعی از پژوهشگران، فرهنگ‌نامه مؤلفان اسلامی ج۱

پانویس

  1. ریحانة الادب، ج۱، ص۴۱۲.
  2. رجال النجاشی، ج۱، ص۳۱۴.
  3. رجال الطوسی، ص۱۱۱.
  4. تاریخ الاسلام، ج۸، ص۵۹.
  5. التاریخ الکبیر، ج۲، ص۲۱۱.
  6. الجرح والتعدیل، ج۲، ص۴۹۷.
  7. خلاصة تهذیب تهذیب الکمال، ۲، ص۴۷.
  8. ریحانة الادبج، ج۱، ص،۴۱۲.
  9. الفهرست (طوسی)، ص۹۵.
  10. خلاصة تهذیب تهذیب الکمال، ج۲، ص۴۷.
  11. تهذیب الکمال، ج۴، ص۴۶۷.
  12. خلاصة الاقوال، ص۳۵.
  13. اختیار معرفة الرجال، ص۴۸۵.
  14. میزان الاعتدال، ج۱، ص۳۸۳.
  15. الطبقات الکبری، ج۶، ص۳۴۵؛ الجرح و التعدیل، ج۲، ص۴۹۷.
  16. رجال النجاشی، ج۱، ص۳۱۴ ـ ۳۱۶.
  17. خلاصة تهذیب تهذیب الکمال، ج۲، ص۴۸؛ رجال الطوسی، ص۱۱۱؛ میزان الاعتدال، ج۱، ص۳۸۴.
  18. جمعی از پژوهشگران، فرهنگ‌نامه مؤلفان اسلامی ج۱، ص۲۱۸.