حجر الاسود در فقه اسلامی: تفاوت میان نسخه‌ها
بدون خلاصۀ ویرایش |
(←مقدمه) |
||
| خط ۷: | خط ۷: | ||
== مقدمه == | == مقدمه == | ||
[[حجر الاسود]] یا سنگ سیاه، در رکن شرقی [[کعبه]] به ارتفاع یک و نیم متر از سطح [[زمین]] [[نصب]] شده است. [[حجر الاسود]] از اجزای بسیار [[مقدّس]] [[مسجد الحرام]] و از سنگ‌های بهشتی است که همراه [[حضرت آدم]] {{ع}} بوده و پس از | [[حجر الاسود]] یا سنگ سیاه، در رکن شرقی [[کعبه]] به ارتفاع یک و نیم متر از سطح [[زمین]] [[نصب]] شده است. [[حجر الاسود]] از اجزای بسیار [[مقدّس]] [[مسجد الحرام]] و از سنگ‌های بهشتی است که همراه [[حضرت آدم]] {{ع}} بوده و پس از نزول [[آدم]] به [[زمین]] و قبول توبه‌اش نزد وی فرود آمده است<ref>الکافی (کلینی)، ج۴، ص ۱۸۵ و ۱۸۸.</ref> در [[روایات]] آمده است که این سنگ در آغاز بسیار سفید بود، امّا گناهانی که [[فرزندان آدم]] انجام دادند، سبب سیاه شدن آن گردید<ref>وسائل‌الشیعة، ج۷، ص۴۱۰.</ref>. در روایتی از [[رسول خدا]] {{صل}} آمده است: حجر الاسود دست راست [[خداوند]] در روی [[زمین]] است، کسی که آن را مسح کند دست خدا را مسح کرده است<ref>وسائل الشیعة، ج۱۳، ص۳۲۴.</ref>. از [[احکام]] آن در باب [[حج]] [[سخن]] رفته است. | ||
استلام (لمس کردن) [[حجر الاسود]] بر مردان [[مستحب]] است <ref>الحدائق الناضرة، ج۱۹، | استلام (لمس کردن) [[حجر الاسود]] بر مردان [[مستحب]] است<ref>الحدائق الناضرة، ج۱۹، ص۱۱۶ ـ ۱۱۹.</ref>. [[حجر الاسود]] نقطه آغاز و پایان [[طواف]] است؛ بنابراین، هر دوری از [[طواف]] از محاذی [[حجر الاسود]] آغاز می‌شود و با رسیدن به محاذی آن پایان می‌یابد<ref>جواهر الکلام، ج۱۹، ص۲۸۷.</ref>. | ||
[[مستحب]] است [[طواف]] کننده قبل از شروع به [[طواف]]، رو به [[حجر الاسود]] | [[مستحب]] است [[طواف]] کننده قبل از شروع به [[طواف]]، رو به [[حجر الاسود]] کند<ref>جواهر الکلام، ج۱۹، ص۲۹۱.</ref>؛ چنان که توقف طواف کننده محاذی حجر الاسود و گفتن [[حمد]] و ثنای [[خدای متعال]] و [[صلوات]] بر [[پیامبر]] و [[خاندان]] مطهّرش و بالا بردن دستان به [[دعا]] [[مستحب]] است<ref>جواهر الکلام، ج۱۹، ص۳۴۰</ref>.<ref>[[سید محمود هاشمی شاهرودی|هاشمی شاهرودی، سید محمود]]، [[فرهنگ فقه مطابق مذهب اهل بیت (کتاب)|فرهنگ فقه مطابق مذهب اهل بیت]]، ج۳، ص۲۳۰.</ref> | ||
== [[احکام فقهی]] [[حجرالاسود]] == | == [[احکام فقهی]] [[حجرالاسود]] == | ||
نسخهٔ ۲۷ اکتبر ۲۰۲۴، ساعت ۱۳:۱۸
این مدخل زیرشاخهٔ بحث حجر الاسود است. حجر الاسود از چند منظر متفاوت، بررسی می‌شود: حجر الاسود در قرآن - حجر الاسود در فقه اسلامی - حجر الاسود در تاریخ اسلامی - حجر الاسود در معارف مهدویت - پرسش مرتبط نداردمقدمه
حجر الاسود یا سنگ سیاه، در رکن شرقی کعبه به ارتفاع یک و نیم متر از سطح زمین نصب شده است. حجر الاسود از اجزای بسیار مقدّس مسجد الحرام و از سنگ‌های بهشتی است که همراه حضرت آدم (ع) بوده و پس از نزول آدم به زمین و قبول توبه‌اش نزد وی فرود آمده است[۱] در روایات آمده است که این سنگ در آغاز بسیار سفید بود، امّا گناهانی که فرزندان آدم انجام دادند، سبب سیاه شدن آن گردید[۲]. در روایتی از رسول خدا (ص) آمده است: حجر الاسود دست راست خداوند در روی زمین است، کسی که آن را مسح کند دست خدا را مسح کرده است[۳]. از احکام آن در باب حج سخن رفته است.
استلام (لمس کردن) حجر الاسود بر مردان مستحب است[۴]. حجر الاسود نقطه آغاز و پایان طواف است؛ بنابراین، هر دوری از طواف از محاذی حجر الاسود آغاز می‌شود و با رسیدن به محاذی آن پایان می‌یابد[۵].
مستحب است طواف کننده قبل از شروع به طواف، رو به حجر الاسود کند[۶]؛ چنان که توقف طواف کننده محاذی حجر الاسود و گفتن حمد و ثنای خدای متعال و صلوات بر پیامبر و خاندان مطهّرش و بالا بردن دستان به دعا مستحب است[۷].[۸]
احکام فقهی حجرالاسود
بر اساس منابع فقهی، استلام و بوسیدن حجرالاسود مستحب مؤکّد است؛ حتی گفته شده است هنگام ازدحام با دست به سوی آن اشاره شود[۹]. سَلّار از فقهای شیعه بوسیدن آن را واجب می‌داند.[۱۰] بیشتر مذاهب اسلامی شیعه[۱۱] و سنّی[۱۲] آغاز طواف از حجرالاسود را واجب می‌دانند و برخی نیز مستحب[۱۳].
مستحب است انسان برای رفتن به صفا از مقابل حجرالاسود بیرون رود و هنگامی که بالای صفا رفت، در برابر رکن مقابل حجرالاسود بایستد[۱۴]؛ همچنین مستحب است هنگامی که در طواف به حجرالاسود می‌رسد، دستان خود را بالا برد و خدا را حمد و سپاس بگوید و آن‌گاه بر پیامبر (ص) و خاندانش (ع)درود فرستد [۱۵] یا تکبیر بگوید[۱۶].[۱۷]
منابع
پانویس
- ↑ الکافی (کلینی)، ج۴، ص ۱۸۵ و ۱۸۸.
- ↑ وسائل‌الشیعة، ج۷، ص۴۱۰.
- ↑ وسائل الشیعة، ج۱۳، ص۳۲۴.
- ↑ الحدائق الناضرة، ج۱۹، ص۱۱۶ ـ ۱۱۹.
- ↑ جواهر الکلام، ج۱۹، ص۲۸۷.
- ↑ جواهر الکلام، ج۱۹، ص۲۹۱.
- ↑ جواهر الکلام، ج۱۹، ص۳۴۰
- ↑ هاشمی شاهرودی، سید محمود، فرهنگ فقه مطابق مذهب اهل بیت، ج۳، ص۲۳۰.
- ↑ الخلاف، ج ۲، ص ۳۲۰؛ النهایه، ص ۲۳۶؛ جواهر الکلام، ج ۱۹، ص ۳۴۰.
- ↑ مختلف‌الشیعه، ج ۴، ص ۲۱۰؛ جواهرالکلام، ج ۱۹، ص ۳۴۳.
- ↑ الخلاف، ج ۲، ص ۳۲۵؛ مختلف الشیعه، ج ۴، ص ۲۲۱؛ جواهر الکلام، ج ۱۹، ص ۲۸۷.
- ↑ السنن الکبری، ج ۷، ص ۱۸۲؛ الفقه علی المذاهب الاربعه، ج ۱، ص ۶۵۵.
- ↑ جواهرالکلام، ج ۱۹، ص ۲۸۷؛ الفقه الاسلامی، ج ۳، ص ۲۲۱۴.
- ↑ وسائل‌الشیعه، ج ۱۳، ص ۴۷۵؛ جواهر الکلام، ج ۱۹، ص ۴۱۳ و ۴۱۴؛ الحدائق، ج ۱۶، ص ۲۶۰.
- ↑ النهایه، ص ۲۳۶؛ جواهر الکلام، ج ۱۹، ص ۳۴۰.
- ↑ صحیح البخاری، ج ۲، ص ۱۹۸؛ المغنی، ج ۳، ص ۳۹۶؛ احیاء علوم الدین، ج ۱، ص ۶۷.
- ↑ امیریان، مهدی، مقاله «حجرالاسود»، دائرة المعارف قرآن کریم، ج۱۰.