الگو:صفحهٔ اصلی/مدخل برگزیده: تفاوت میان نسخه‌ها

نسخهٔ ‏۱۵ نوامبر ۲۰۲۳، ساعت ۰۹:۱۰

عصمت اهل بیت عبارت است از پاک بودن خاندان پیامبر اسلام (ص) از گناهان. اهل البیت دراصطلاح امروزی چه در میان شیعه و چه اهل سنت در مورد خاندان پیامبر (ص) به کار می‌‌رود، یعنی پیامبر، امام علی، فاطمه زهرا، امام حسن و امام حسین (ع).

به اصل مسأله عصمت اهل بیت در برخی آیات قرآن کریم همچون آیه مباهله و آیه تطهیر و برخی روایات به طور قطع تصریح و تاکید شده است. نخستین گزارش‌های تاریخی درباره عصمت حضرت فاطمه(س) نیز به زمان پس از رحلت پیامبر(ص) یعنی ماجرای مصادره فدک باز می‌گردد که در آن امام علی(ع) بر اساس آیه تطهیر به معصوم بودن حضرت زهرا(س) استناد کرده است.

مقصود از «گستره عصمت»، ابعادی است که اهل بیت(ع) در آنها معصوم هستند. به بیان دیگر می‌‌توان عصمت اهل بیت(ع) را از جنبه‌های متعددی بررسی و آنها را در دو بخش کلی مطرح کرد:

عصمت عملی: مقصود از عصمت عملی آن است که امام در کدامیک از اعمال خود به استعانت خداوند معصوم است. این بخش خود به انواعی قابل تقسیم است: عصمت از گناه پیش یا پس از امامت؛ عصمت از ترک اولی پیش یا پس از امامت؛ عصمت از اشتباه در مرحله عمل به دین، پیش یا پس از امامت.
عصمت علمی: مقصود از عصمت علمی آن است که آیا امام در نظریاتی که ارائه می‌‌کند، از اشتباه معصوم است؟ این بخش از عصمت نیز می‌‌تواند دارای انواع زیر باشد: عصمت از اشتباه در تبیین دین، پیش یا پس از امامت؛ عصمت از اشتباه در نظریات علمی غیر [[دینی] پیش یا پس از امامت؛ عصمت از اشتباه در امور عادی زندگی، پیش یا پس از امامت.

در مورد حضرت فاطمه(س) نیز که یکی از اهل بیت بوده و تنها تفاوت ایشان به لحاظ جایگاه با دیگر اهل بیت در این است که واجد مقام امامت نبوده‌اند، برخی معتقد به عصمت مطلق یعنی عصمت از گناه و خطا، نسیان و اشتباه برای ایشان شده و از آن به عصمت الله الکبری تعبیر نموده‌اند.

اندیشمندان جهت اثبات عصمت پیامبر و امامان به ادله‌ای تمسک کرده‌اند. این ادله را می‌توان به دو دسته عقلی و نقلی تقسیم کرد.

ادله عقلی: مهمترین براهین عقلی اثبات عصمت امام که می‌توان جهت اثبات عصمت اهل بیت(س) به جز حضرت زهرا(س) به آنها تمسک کرد، عبارت‌اند از: برهان وجوب اطاعت از امام، برهان تسلسل ، برهان حفظ شریعت و برهان خلف.
آیات و روایات فراوانی نیز بر عصمت پیامبر و امامان معصوم از جهت مقام نبوت و امامتشان دلالت دارند مانند: آیه تطهیر؛ آیه مباهله؛ حدیث ثقلین؛ حدیث سفینه و حدیث امان

ادامه

@@ خط ۱: / خط ۱: @@
-'''[[نصب الهی امام|نصب الهی امام]]''' از موضوعاتی است که میان [[شیعه]] و [[اهل سنت]] درباره آن بحث است. [[شیعه]]، [[معتقد]] به آن است که [[جانشینی]] [[پیامبر]] و [[خلافت]] و [[امامت]] [[مسلمین]]، مثل خود [[نبوت]] امری [[انتصابی]] و به امر [[خداوند]] و [[نصّ]] خاصّ است و بر این [[عقیده]] [[دلایل]] فراوان [[قرآنی]] و [[حدیثی]] و [[تاریخی]] دارد. امّا [[اهل سنت]] [[معتقد]] به [[انتخاب خلیفه]] از سوی [[مردم]] و [[اهل حلّ و عقد]] و نظر شورایند، هرچند به این اصل تنها دربارۀ [[خلیفۀ اوّل]] [[عقیده]] دارند، چون [[خلیفه دوم]] با [[نصب]] [[ابوبکر]] تعیین شد و [[خلیفه سوم]] با رأی [[شورای شش نفره]] و این آشفتگی، نشان بی‌پایه بودن نظریۀ [[انتخاب]] در امر [[امامت]] و [[خلافت]] را می‌رساند.
+'''[[عصمت اهل بیت|عصمت اهل بیت]]''' عبارت است از پاک بودن [[خاندان پیامبر اسلام]] {{صل}} از گناهان. [[اهل البیت]] دراصطلاح امروزی چه در میان [[شیعه]] و چه [[اهل سنت]] در مورد [[خاندان پیامبر]] {{صل}} به کار می‌‌رود، یعنی [[پیامبر]]، [[امام علی]]، [[فاطمه زهرا]]، [[امام حسن]] و [[امام حسین]] {{ع}}.
-با توجّه به خصایص منحصر به فرد [[امامان]]، (هادی بودن، [[مرجعیت دینی]]، تشریع احکام فرعی و [[واسطه فیض الهی]])، بر هر [[انسان]] [[مسلمان]] و حتّی غیرمسلمان لازم است که اولاً: به [[مقام امامت]] ولو به صورت کلی و اجمالی سپس به مصادیق [[امامان]] [[علم]] و [[شناخت]] پیدا کند؛ چرا که [[شناخت]] صحیح و ناب آموزه‌های [[اعتقاد|اعتقادی]] و عملی و اخلاقی [[دین]] تنها از سرچشمه زلال [[امامان]] به‌دست می‌‌آید وگرنه [[معرفت]] و [[عمل]] هر [[مسلمان|مسلمانی]] که از کانال غیر [[امامان]] حاصل شود به ناسره‌ها و کجی‌ها مبتلا گشته و آن با [[غرض بعثت]] [[پیامبران]] و [[ادیان آسمانی]] ناسازگار است.
+به اصل مسأله عصمت اهل بیت در برخی [[آیات قرآن کریم]] همچون [[آیه مباهله]] و [[آیه تطهیر]] و برخی [[روایات]] به طور قطع تصریح و تاکید شده است. نخستین گزارش‌های [[تاریخی]] درباره عصمت حضرت فاطمه{{س}} نیز به [[زمان]] پس از [[رحلت پیامبر]]{{صل}} یعنی ماجرای [[مصادره]] [[فدک]] باز می‌گردد که در آن [[امام علی]]{{ع}} بر اساس آیه تطهیر به [[معصوم]] بودن [[حضرت زهرا]]{{س}} استناد کرده است.
-دلایل عقلی بر [[وجوب نصب امام]] بر خداوند متعال بسیار است که به چند دلیل اشاره می‌شود:
+مقصود از «گستره عصمت»، ابعادی است که [[اهل بیت]]{{ع}} در آنها [[معصوم]] هستند. به بیان دیگر می‌‌توان عصمت اهل بیت{{ع}} را از جنبه‌های متعددی بررسی و آنها را در دو بخش کلی مطرح کرد:
-# '''اختلال نظام معاش و معاد:''' [[امامت]] یعنی [[جانشینی رسول خدا]] {{صل}} در برپایی [[دین]] و [[نظم]] امور [[مسلمانان]] طبق [[قوانین الهی]]» و با توجّه به این تعریف واضح است که حسن معاش و [[معاد]] و [[انتظام]] امور مسلمانان جز به [[اجتماع]] و تمدّن تحقّق نخواهد یافت. از سوی دیگر، قوانین شرع در هر عصری محتاج به حافظ و [[مفسّر]] و [[مبیّن]] است، تا از [[خطا]] و خلل و [[تغییر]] و [[تحریف]] مصون بمانند. بی‌تردید ایجاد اختلال در [[واجبات]]، از جانب [[خداوند متعال]] علاوه بر [[دلایل نقلی]]، عقلاً نیز [[قبیح]] است، پس همان طور که بر خداوند، اخلال در اصل [[تکلیف]] و قوانین شرعی و نیز اخلال در مبعوث کردن نبی جایز نیست؛ به همین دلیل، اخلال در نصب وصی نیز جایز نیست و بلکه [[اختلال نظام]] بر اثر [[نصب]] نکردن [[وصی]]، شدیدتر و بیشتر است.
+# '''[[عصمت عملی]]:''' مقصود از عصمت عملی آن است که امام در کدامیک از [[اعمال]] خود به [[استعانت]] [[خداوند]] معصوم است. این بخش خود به انواعی قابل تقسیم است: [[عصمت از گناه]] پیش یا پس از [[امامت]]؛ [[عصمت از ترک اولی]]''' پیش یا پس از امامت؛ [[عصمت از اشتباه]] در مرحله عمل به [[دین]]، پیش یا پس از امامت.
-# '''[[قاعده لطف]]:''' خداوندِ [[حکیم]] تمام اموری را که برای رسیدن [[انسان]] به [[هدف آفرینش]] لازم است باید در [[اختیار]] او قرار دهد. از جمله این امور، [[بعثت پیامبران]] و [[نصب امام]] [[معصوم]] است، پس لازم است که [[خداوند]]، کسی را به [[رسالت]] بفرستد و در زمانی که [[رسول]] نیست، [[جانشین]] و امامی را به جای او نصب کند تا خلق، یله و رها به حال خود نباشند و از [[بیهودگی]] و پوچی [[نجات]] یابند و در جهت رسیدن به [[هدف خلقت]] تلاش کنند، در غیر این صورت لازم می‌آید [[خداوند]] نقض غرض کرده باشد و این کار از [[حکیم]]، [[قبیح]] و صدورش محال است.
+# '''[[عصمت علمی]]:''' مقصود از عصمت علمی آن است که آیا امام در نظریاتی که ارائه می‌‌کند، از [[اشتباه]] معصوم است؟ این بخش از عصمت نیز می‌‌تواند دارای انواع زیر باشد: عصمت از اشتباه در [[تبیین دین]]، پیش یا پس از امامت؛ عصمت از اشتباه در نظریات [[علمی]] غیر [[دینی] پیش یا پس از امامت؛ عصمت از اشتباه در امور عادی [[زندگی]]'''، پیش یا پس از امامت.
-[[قرآن کریم]] با [[آیات]] متعددی بر [[انتصابی بودن]] [[امامت]] دلالت می‌‌کند مانند: [[آیه تطهیر]]؛ [[آیه منذر و هادی]]؛ [[آیه ولایت]]؛ [[آیه ابتلاء]] و [[آیه اولی الأمر]]. روایاتی نیز در این زمینه وجود دارد.
+در مورد حضرت فاطمه{{س}} نیز که یکی از اهل بیت بوده و تنها تفاوت ایشان به لحاظ جایگاه با دیگر اهل بیت در این است که واجد مقام امامت نبوده‌اند، برخی معتقد به عصمت مطلق یعنی [[عصمت]] از [[گناه]] و [[خطا]]، [[نسیان]] و [[اشتباه]] برای ایشان شده و از آن به عصمت الله الکبری تعبیر نموده‌اند.
-<div class="mainpage_box_more">[[نصب الهی امام|ادامه]]</div>
+اندیشمندان جهت [[اثبات عصمت]] پیامبر و امامان به [[ادله]]‌ای تمسک کرده‌اند. این ادله را می‌توان به دو دسته [[عقلی]] و [[نقلی]] تقسیم کرد.
+# ادله عقلی: مهمترین براهین عقلی [[اثبات عصمت امام]] که می‌توان جهت اثبات عصمت اهل بیت{{س}} به جز حضرت زهرا{{س}} به آنها تمسک کرد، عبارت‌اند از: برهان وجوب اطاعت از امام، [[برهان تسلسل]] ، [[برهان حفظ شریعت]] و برهان خلف.
+# [[آیات]] و [[روایات]] فراوانی نیز بر [[عصمت پیامبر]] و [[امامان معصوم]] از جهت [[مقام نبوت]] و امامتشان دلالت دارند مانند: [[آیه تطهیر]]؛ [[آیه مباهله]]؛ [[حدیث ثقلین]]؛ [[حدیث سفینه]] و [[حدیث امان]]
+<div class="mainpage_box_more">[[عصمت اهل بیت|ادامه]]</div>