چه کسانی رجعت میکنند؟ یکی از پرسشهای مرتبط به بحث مهدویت است که میتوان با عبارتهای متفاوتی مطرح کرد. برای بررسی جامع این سؤال و دیگر سؤالهای مرتبط، یا هر مطلب وابسته دیگری، به مدخل اصلی مهدویت مراجعه شود.
«اینکه چه کسانی، رجعت خواهند کرد، به دو دسته روایت برخورد میکنیم. دستهای از روایات بهطور کلّی دلالت بر بازگشت مؤمن خالص، و کافر و مشرک خالص دارند و دسته دیگر از روایات اشخاصی را بطور خاصّ و جداگانه ذکر نمودهاند. پیرامون دسته اوّل امام صادق (ع) چنین میفرماید: رجعت همگانی نیست، بلکه خصوصی است، تنها کسانی رجعت میکنند که مؤمن خالص باشند یا مشرک خالص[۱]. پیرامون دسته دوم، باید گفت که طبق روایات، پیامبران، حضرت اسماعیل صادق الوعد، حضرت عیسی، حضرت خضر، حضرت رسول اکرم (ص)، امیر المؤمنین علی (ع)، امام حسین (ع)، سایر امامانمعصوم (ع) و جمعی از اصحاب باوفای پیامبر اسلام و اصحابی چون: سلمان، مقداد، جابر بن عبد اللّه انصاری، مالک اشتر، مفضل بن عمر، و نیز اصحاب کهف و برخی دیگر رجعت خواهند کرد.
امّا با بررسی روایت رجعت استفاده میشود که نخستین کسی که برای فرمانروایی جهان رجعت میکند، حضرت امام حسین (ع) است. چنانکه امام صادق (ع) فرموده است: نخستین کسی که زمین برای او شکافته میشود و به روی زمین رجعت میکند، حسین بن علی (ع) است[۲] و نیز میفرماید: نخستین کسی که به دنیا رجعت میکند، حسین بن علی (ع) است، به قدری حکومت میکند که از کثرت سنّ، ابروهایش روی دیدگانش میریزد[۳]. و همانطور که آمد، براساس احادیثی که در ذیل آیه ششم از سوره اسراء وارد شده است، امام حسین (ع) در اواخر حکومت بقیة اللّه (ع) با اصحاب باوفایش رجعت میکند و به همه مردم معرّفی میشود، تا دیگر کسی در مورد آن حضرت دچار تردید نشود. هنگامی که همه مردم او را شناختند، اجل حضرت مهدی(ع) فرا میرسد و دیده از جهان فرو میبندد. آنگاه امام حسین (ع) آن حضرت را غسل و کفن و حنوط نموده و به خاک میسپرد، که هرگز امام را جز امام غسل نمیدهد.[۴]»[۵].
پاسخهای دیگر
با کلیک بر «ادامه مطلب» پاسخ باز و با کلیک بر «نهفتن» بسته میشود:
«درباره رجعت کنندگان، چند نظر وجود دارد؛ اما مشهورتر از همه، آن است که رجعت به کسانی اختصاص دارد که در کفر یا ایمان، خالص بودهاند. احادیث فراوانی از رجعت انبیا، خدا بویژه امام حسین (ع)، امام علی (ع) و اهل بیت (ع) به هنگام ظهورامام مهدی سخن گفتهاند. در برخی احادیث نیز به رجعت جمعی از اصحاب خاص پیامبر (ص) و امام علی (ع) اشاره شده است. رجعت شهدا با عنوان "کشته شدگان در راه خدا" نیز مورد تأکید برخی احادیث است. در کنار اینها، از رجعت کافران و منافقان مهم نیز یاد شده است. تمام این موارد را میتوان ذیل عنوان مشهور "خالصان در کفر و ایمان" آورد.
در برخی احادیث، از رجعت برخی اقوام یا گروهی از هر امت و مانند آن سخن گفته شده است؛ اما اجمال یا ابهام در این تعابیر را باید با احادیث دیگری که آن اقوام یا گروه را توضیح دادهاند، برطرف کرد. نتیجه این که خالصان هر دسته، رجعت خواهند کرد[۶]»[۷].
«رجعت امامان (ع)، در قرآن کریم و روایات و زیارتها آمده است. در قرآن آمده است: ﴿﴿إِنَّ الَّذِي فَرَضَ عَلَيْكَ الْقُرْآنَ لَرَادُّكَ إِلَى مَعَادٍ...﴾﴾[۸] آن کسی که قرآن را بر تو فرو فرستاد به یقین، تو را به وعدهگاهت بازمیگرداند. امام سجاد (ع) در تأویل این آیه شریفه فرمود: پیامبر شما و امیر مؤمنان و اماماناهل بیت، در عصر ظهور به دنیا باز میگردند[۹]. در روایتی امام صادق (ع) میفرماید: "نخستین کسی که در جریان رجعت به دنیا باز میگردد، امام حسین (ع) است"[۱۰]. و فرمود: "حسین (ع) به اراده حکیمانه خداوند به دنیا بازمیگردد و حضرت مهدی (ع)، انگشتر سلیمان را به همراه زمام امور جامعه به او میسپارد، و او کسی است که قائم (ع) را پس از یک زندگی طولانی و شکوهبار که از دنیا میرود، غسل میدهد و به خاک میسپارد"[۱۱]. نیز در تاویل آیه شریفه قرآن ﴿﴿ثُمَّ رَدَدْنَا لَكُمُ الْكَرَّةَ عَلَيْهِمْ﴾﴾[۱۲] میفرماید: "حسین (ع) با حدود هفتاد نفر از یاران خویش به خواست خدا به دنیا باز میگردد... در همان حال،حضرت مهدی (ع) نیز در میان یاران امام حسین (ع) و مردم است. آنگاه هنگامی که عرفان و ایمان مردم نسبت به رجعت حضرت حسین (ع) استوار گردید، پایان زندگی امام مهدی (ع) فرامیرسد. امام حسین (ع) امور مربوط به غسل و نماز و به خاکسپاری پیکر پاکش را به عهده میگیرد، چرا که پیکر مطهر امام معصوم (ع) را تنها همانند او باید غسل و کفن کند و بر پیکر او نماز بگذارد و او را به خاک سپارد[۱۳]. در زیارتنامههای رسیده از جانب امامان راستین نیز، مسأله رجعت بهطور صریح بیان شده است.
امام صادق (ع) از رجعت حضرت علی (ع) سخن میگوید و توضیح میدهد که برای آن حضرت چندین بار رجعت است[۱۴]. خود حضرت امیر (ع) نیز در ضمن خطبه مفصلی فرمودند: "برای من بازگشت پس از بازگشت و رجعت پس از رجعت است، من صاحب رجعتها هستم، من صاحب صولتها و شوکتها هستم، من صاحب دولتها و قدرتها هستم"[۱۵]. از نظر روایات، تردیدی نیست که منظور از "دابّة الارض" در آیه ٨٢ سوره نمل، رجعت حضرت علی (ع) میباشد. امام باقر (ع) از حضرت علی (ع) نقل میکنند که فرمود: "به من شش فضیلت داده شده:
علم منایا و بلایا و وصایا به من داده شده،
سخن فصل (جداکننده حق و باطل) به من عطا شده،
من صاحب رجعتها هستم،
فرمانروایی کل به من داده شده،
من صاحب عصا و میسم هستم،
من دابّة الارض هستم که با مردم سخن خواهم گفت[۱۶]»[۱۷].
«کسانی که رجعت میکنند امامانمعصوم (ع) و برخی از مردگان هستند.امام صادق (ع) فرمود: رجعت برای همه مردم نیست، بلکه برای گروههایی خاص است: مؤمنان خالص و کافران محض[۱۸]. مفضّل آورده است که در حضور امام صادق (ع) از قائمآل محمد (ص) و اصحاب او که در انتظارش از دنیا میروند، سخن به میان آمد؛آن حضرت فرمود: "هنگامی که قائم قیام کند، فرستادهای کنار قبر مؤمن میآید و به او میگوید: هان ای بنده خدا! امام تو قیام کرده است. اگر میخواهی به او بپیوندی بپا خیز و اگر نمیخواهی و بر آن هستی که همچنان در جوار رحمت پروردگارت اقامت گزینی، همینجا اقامت کن"[۱۹].
در رجعت، مؤمن خالص که در تمام عمر از طرف کفّار و منافقین مورد آزار قرار گرفته است برمیگردد تا در پرتو حکومت حقّه، روی آرامش و آسایش را ببیند و قسمتی از پاداش اعمال نیک خود را پیش از آخرت در این جهان ببیند. مشرک محض نیز برمیگردد تا سزای حقکشیها و تجاوزگریهای خود را پیش از آخرت، در این سرای بچشد. سلمان، ابوذر، مقداد، مالک اشتر و امثال آنها باز میگردند. امام صادق (ع) میفرماید: "نخستین کسی که درباره او محکمه عدل در حکومت حقّه تشکیل میشود، محسن فاطمهست، بین او و قاتلش محکمه برگزار میشود. قنفذ و آقایش آورده میشوند و با تازیانههایی از آتش، شلاق میخورند. اگر یکی از آن شلاقها به دریا زده شود، همه اقیانوسهای جهان از مشرق تا مغرب به جوش میآید، و اگر یکی از آنها به یکی از کوههای دنیا بخورد، ذوب میشود و تبدیل به خاکستر میگردد. ان دو دشمن خدا با این تازیانه شلاق میخورند"[۲۰]. در حدیث دیگری از زنی نام برده میشود که حضرت زهرا (س) را بسیار رنج میداد و به مادر جناب ابراهیم (فرزند رسول اکرم) تهمت میزد. او نیز رجعت میکند و شلاق تهمت زدن (حدّ قذف) میخورد[۲۱]. در اخبار رجعت امام حسین (ع) تصریح شده که به هنگام رجعت حضرت، یزید و سپاهیانش نیز رجعت میکنند و امام حسین (ع) آنها را میکشد و برای هرضربتی یک ضربت میزند[۲۲]. در ذیل آیه ٤٧ از سوره طور آمده است: همه آنان که به آل محمد (ع) ستم کردهاند، در رجعت بازمیگردند و انتقام از آنها گرفته میشود[۲۳]. جمعی از رجعتکنندگان، سلمان، مقداد، جابر بن عبد الله انصاری، ابو دجانه انصاری، مالک اشتر، مفضل بن عمر، حمران بن اعین، مؤمن آل فرعون، یوشع بن نون، و اصحاب کهف هستند[۲۴]»[۲۵].