نشاط در روان‌شناسی اسلامی: تفاوت میان نسخه‌ها

نسخهٔ ‏۱۸ اکتبر ۲۰۲۰، ساعت ۱۰:۴۱

متن این جستار آزمایشی و غیرنهایی است. برای اطلاع از اهداف و چشم انداز این دانشنامه به صفحه آشنایی با دانشنامه مجازی امامت و ولایت مراجعه کنید.

مدخل‌های وابسته به این بحث:

در این باره، تعداد بسیاری از پرسش‌های عمومی و مصداقی مرتبط، وجود دارند که در مدخل نشاط (پرسش) قابل دسترسی خواهند بود.

مقدمه

پدیده شادی در روانشناسی، در حوزه "انگیزش و هیجان" بررسی، تبیین، تحلیل و تعریف می‌شود. هیجان عبارت است از تغییرات روانی و فیزیکی که می‌تواند منشأ درونی یا بیرونی داشته باشد و بر دو نوع است: هیجان‌های مثبت و منفی. مواردی مانند شادی، راحتی، ذوق، شور و عشق، تجربه‌های عرفانی،تغییر و تحول رو به رشد در فرهنگ و دین، لذت‌های جنسی، سرگرمی و ورزش، از هیجان‌های مثبت و مواردی مانند اندوه و غصه، ناکامی، تعارض، کشمکش و گناه، از هیجان‌های منفی هستند. هر دو گروه از هیجان‌ها می‌توانند وجود روانی انسان را تحت‌الشعاع قرار دهند و سمت و سوی فعالیت‌های را رقم زنند. در تعریف "شادی" از دیدگاه روان‌شناختی باید گفت وقتی انسان به رضامندی و کام‌یابی و ارضای نیازهایش دست می‌یابد، احساس و هیجانی در وی ایجاد می‌شود که از آن به خوش‌حالی، شادی و خرسندی تعبیر و تعریف شده. چگونگی ظهور آن نیز به عوامل متعددی وابسته است که فرهنگ،تربیت، ملیت، مذهب و عوامل اجتماعی از آن جمله هستند. روان انسان در مقابل عوامل بیرونی و درونی، واکنش‌های مختلفی از خود نشان می‌دهد که به آنها "هیجان" می‌گویند. یکی از جنبه‌های برجسته هیجان - که گاه مثبت است و گاه منفی - شادی است که به حوزه دانش روان‌شناسی مربوط می‌شود، اما با تأسف، در این علم نیز چندان به آن توجه نشده است. بعضی از روان‌شناسان چنین گفته‌اند: تعریف‌های پراکنده‌ای از این هیجان شده است و در آنها شادی به مجموع دردها، ترکیبی از عاطفه مثبت بالا و عاطفه منفی پایین، احساس مثبتی که ناشی از حس ارضا و پیروزی است و... معنا شده است^[۱]. به طور خلاصه می‌توان گفت: "هر انسانی مطابق جهان‌بینی و اندیشه خویش، اگر به چیزهای مورد علاقه‌اش برسد، در خود، حالتی احساس می‌کند که "شادی" نام دارد. "شادی"، احساس مثبتی است که از حس ارضا و پیروزی به دست می‌آید^[۲].
در تعریف‌های روان‌شناسانه دیگر بر عناصر و مفاهیم دیگری از این هیجان انسانی تأکید شده است. برخی روان‌شناسان گفته‌اند: "شادی، احساس مثبتی است که از حس رضایت‌مندی و پیروزی به دست می‌آید"^[۳]. برخی دیگر می‌گویند: "شادی عبارت است از: مجموع لذت‌های بدون درد"^[۴]^[۵] نویسنده کتاب "به دنبال شادکامی؛ چه کسی شاد است و چرا؟" شادی را چنین تعریف می‌کند: "حس خوشی؛ احساس اینکه زندگی، در کل به خوبی و خوشی ادامه می‌یابد"^[۶]. برخی روان‌شناسان به این نتیجه رسیده‌اند که شادکامی و نشاط، ترکیبی است از: وجود عاطفه مثبت یا خوشایند، نبودن عاطفه منفی یا ناخوشایند، زندگی بسیار رضایت‌مندانه و ادراک خشنودکننده فرد از زندگی^[۷]. از دیدگاه دیگری، شادکامی و نشاط، حالتی است که در آن، شخص تمایل به تغییر مثبت دارد^[۸].

ضرورت نشاط

اقسام نشاط

مراتب نشاط

ویژگی‌ها و شرایط نشاط

خاستگاه نشاط (اسباب و عوامل نشاط)

پی بردن به اهمیت شادی از جنبه اجتماعی، مبتنی بر شناخت مفهوم زندگی اجتماعی و ضرورت وجود شادی برای تحقق یک زندگی جمعی آرمانی است. اگر از اهمیت زندگی اجتماعی انسان و تأثیر آن در رشد فردی و جمعی جامعه آگاه باشیم، می‌توانیم بگوییم لازمه این رشد و تعالی، برخورداری جامعه از فضایی سالم، بانشاط، شاد و سرشار از شور و سرزندگی است؛ زیرا تنها در این فضاست که عواطف منفی بی‌اثر می‌ماند و عوامل بیماری‌زا در زندگی اجتماعی، برطرف و در نتیجه، تعالی و رشد انسان‌ها و جامعه در مسیر هدف‌های ترسیم شده آن ممکن می‌شود. در مقابل، غم و اندوه میتواند زندگی اجتماعی انسان را با مشکلات گسترده‌ای روبه‌رو سازد؛ مشکلاتی که تنها بخشی از آنها می‌تواند اساس زندگی جمعی انسان‌ها را تهدید کند^[۹].

راه کسب نشاط

موانع نشاط

نشانه‌های نشاط

فواید و کارکردهای نشاط

نشاط عامل حرکت

گستره نشاط

عواقب نبود نشاط

نشاط و مهدویت

احساس نشاط در سایه انتظار ظهور

نشاط یکی از دستاوردهای دولت مهدوی

پرسش‌های وابسته

جستارهای وابسته

منابع

نظری شاری، عبدالله، مکاتبه اختصاصی با دانشنامه امامت و ولایت

پانویس

با کلیک بر فلش ↑ به محل متن مرتبط با این پانویس منتقل می‌شوید:

↑ مایکل آیزِنک، روان‌شناسی شادی، ترجمه: خشایار بیگی و مهرداد فیروزبخت، ص۴۲ و ۱۷۹؛ جان مارشال ریو، انگیزش و هیجان، ترجمه: یحیی سید محمدی، ص۳۶۷.
↑ مایکل آیزِنک، روان‌شناسی شادی، ترجمه: خشایار بیگی و مهرداد فیروزبخت، ص۴۲ و ۱۷۹؛ جان مارشال ریو، انگیزش و هیجان، ترجمه: یحیی سید محمدی، ص۳۶۷.
↑ جان مارشال ریو، انگیزش و هیجان، ترجمه: یحیی سید محمدی، ص۳۶۷.
↑ مایکل آیزِنک، روان‌شناسی شادی، ترجمه: خشایار بیگی و مهرداد فیروزبخت، ص۴۲ - ۱۷۲.
↑ David Myers.
↑ طریقه‌دار، ابوالفضل، «جلوه‌های شادی در فرهنگ و شریعت»، مجله حدیث زندگی، بهار ۱۳۷۹، پیش‌شماره ۲.
↑ دوآن شولتس، روان‌شناسی کمال، ترجمه: گیتی خوشدل، ص۴۹.
↑ نظری شاری، عبدالله، مکاتبه اختصاصی با دانشنامه امامت و ولایت
↑ نظری شاری، عبدالله، مکاتبه اختصاصی با دانشنامه امامت و ولایت

[1] مایکل آیزِنک، روان‌شناسی شادی، ترجمه: خشایار بیگی و مهرداد فیروزبخت، ص۴۲ و ۱۷۹؛ جان مارشال ریو، انگیزش و هیجان، ترجمه: یحیی سید محمدی، ص۳۶۷.

[2] مایکل آیزِنک، روان‌شناسی شادی، ترجمه: خشایار بیگی و مهرداد فیروزبخت، ص۴۲ و ۱۷۹؛ جان مارشال ریو، انگیزش و هیجان، ترجمه: یحیی سید محمدی، ص۳۶۷.

[3] جان مارشال ریو، انگیزش و هیجان، ترجمه: یحیی سید محمدی، ص۳۶۷.

[4] مایکل آیزِنک، روان‌شناسی شادی، ترجمه: خشایار بیگی و مهرداد فیروزبخت، ص۴۲ - ۱۷۲.

[5] David Myers.

[6] طریقه‌دار، ابوالفضل، «جلوه‌های شادی در فرهنگ و شریعت»، مجله حدیث زندگی، بهار ۱۳۷۹، پیش‌شماره ۲.

[7] دوآن شولتس، روان‌شناسی کمال، ترجمه: گیتی خوشدل، ص۴۹.

[8] نظری شاری، عبدالله، مکاتبه اختصاصی با دانشنامه امامت و ولایت

[9] نظری شاری، عبدالله، مکاتبه اختصاصی با دانشنامه امامت و ولایت

[۱]

[۲]

[۳]

[۴]

[۵]

[۶]

[۷]

[۸]

[۹]

@@ خط ۱۰: / خط ۱۰: @@
 ==مقدمه==
-*پدیده [[شادی]] در [[روانشناسی]]، در حوزه "انگیزش و [[هیجان]]" بررسی، [[تبیین]]، تحلیل و تعریف می‌شود. [[هیجان]] عبارت است از تغییرات [[روانی]] و فیزیکی که میتواند منشأ درونی یا بیرونی داشته باشد و بر دو نوع است: هیجانهای مثبت و منفی. مواردی مانند [[شادی]]، [[راحتی]]، ذوق، [[شور]] و [[عشق]]، تجربه‌های [[عرفانی]]،[[ تغییر]] و [[تحول]] رو به [[رشد]] در [[فرهنگ]] و [[دین]]، لذتهای جنسی، سرگرمی و [[ورزش]]، از هیجان‌های مثبت و مواردی مانند [[اندوه]] و غصه، ناکامی، [[تعارض]]، [[کشمکش]] و [[گناه]]، از هیجانهای منفی هستند. هر دو گروه از هیجانها می‌توانند وجود [[روانی]] [[انسان]] را تحت‌الشعاع قرار دهند و سمت و سوی فعالیت‌های را رقم زنند. در تعریف "[[شادی]]" از دیدگاه [[روان‌شناختی]] باید گفت وقتی [[انسان]] به [[رضامندی]] و کام‌یابی و ارضای نیازهایش دست می‌یابد، [[احساس]] و هیجانی در وی ایجاد می‌شود که از آن به خوش‌حالی، [[شادی]] و [[خرسندی]] تعبیر و تعریف شده. چگونگی [[ظهور]] آن نیز به عوامل متعددی وابسته است که [[فرهنگ]]،[[ تربیت]]، [[ملیت]]، [[مذهب]] و عوامل [[اجتماعی]] از آن جمله هستند. [[روان انسان]] در مقابل عوامل بیرونی و درونی، واکنشهای مختلفی از خود نشان میدهد که به آنها "[[هیجان]]" میگویند. یکی از جنبههای برجسته [[هیجان]] - که گاه مثبت است و گاه منفی - [[شادی]] است که به حوزه [[دانش روان‌شناسی]] مربوط می‌شود، اما با [[تأسف]]، در این [[علم]] نیز چندان به آن توجه نشده است. [[هنری]] موری می‌گوید:
+*پدیده [[شادی]] در [[روانشناسی]]، در حوزه "انگیزش و [[هیجان]]" بررسی، [[تبیین]]، تحلیل و تعریف می‌شود. [[هیجان]] عبارت است از تغییرات [[روانی]] و فیزیکی که می‌تواند منشأ درونی یا بیرونی داشته باشد و بر دو نوع است: هیجان‌های مثبت و منفی. مواردی مانند [[شادی]]، [[راحتی]]، ذوق، [[شور]] و [[عشق]]، تجربه‌های [[عرفانی]]،[[ تغییر]] و [[تحول]] رو به [[رشد]] در [[فرهنگ]] و [[دین]]، لذت‌های جنسی، سرگرمی و [[ورزش]]، از هیجان‌های مثبت و مواردی مانند [[اندوه]] و غصه، ناکامی، [[تعارض]]، [[کشمکش]] و [[گناه]]، از هیجان‌های منفی هستند. هر دو گروه از هیجان‌ها می‌توانند وجود [[روانی]] [[انسان]] را تحت‌الشعاع قرار دهند و سمت و سوی فعالیت‌های را رقم زنند. در تعریف "[[شادی]]" از دیدگاه [[روان‌شناختی]] باید گفت وقتی [[انسان]] به [[رضامندی]] و کام‌یابی و ارضای نیازهایش دست می‌یابد، [[احساس]] و هیجانی در وی ایجاد می‌شود که از آن به خوش‌حالی، [[شادی]] و [[خرسندی]] تعبیر و تعریف شده. چگونگی [[ظهور]] آن نیز به عوامل متعددی وابسته است که [[فرهنگ]]،[[ تربیت]]، [[ملیت]]، [[مذهب]] و عوامل [[اجتماعی]] از آن جمله هستند. [[روان انسان]] در مقابل عوامل بیرونی و درونی، واکنش‌های مختلفی از خود نشان می‌دهد که به آنها "[[هیجان]]" می‌گویند. یکی از جنبه‌های برجسته [[هیجان]] - که گاه مثبت است و گاه منفی - [[شادی]] است که به حوزه [[دانش روان‌شناسی]] مربوط می‌شود، اما با [[تأسف]]، در این [[علم]] نیز چندان به آن توجه نشده است. بعضی از روان‌شناسان چنین گفته‌اند: تعریف‌های پراکنده‌ای از این [[هیجان]] شده است و در آنها [[شادی]] به مجموع دردها، ترکیبی از عاطفه مثبت بالا و عاطفه منفی پایین، [[احساس]] مثبتی که ناشی از [[حس]] ارضا و [[پیروزی]] است و... معنا شده است<ref>مایکل آیزِنک، روان‌شناسی شادی، ترجمه: خشایار بیگی و مهرداد فیروزبخت، ص۴۲ و ۱۷۹؛ جان مارشال ریو، انگیزش و هیجان، ترجمه: یحیی سید محمدی، ص۳۶۷.</ref>. به طور خلاصه می‌توان گفت: "هر [[انسانی]] مطابق [[جهان‌بینی]] و [[اندیشه]] خویش، اگر به چیزهای مورد علاقه‌اش برسد، در خود، حالتی [[احساس]] می‌کند که "[[شادی]]" نام دارد. "[[شادی]]"، [[احساس]] مثبتی است که از [[حس]] ارضا و [[پیروزی]] به دست می‌آید<ref>مایکل آیزِنک، روان‌شناسی شادی، ترجمه: خشایار بیگی و مهرداد فیروزبخت، ص۴۲ و ۱۷۹؛ جان مارشال ریو، انگیزش و هیجان، ترجمه: یحیی سید محمدی، ص۳۶۷.</ref>.
-*تعریف‌های پراکندهای از این [[هیجان]] شده است و در آنها [[شادی]] به مجموع دردها، ترکیبی از عاطفه مثبت بالا و عاطفه منفی پایین، [[احساس]] مثبتی که ناشی از [[حس]] ارضا و [[پیروزی]] است و... معنا شده است<ref>مایکل آیزِنک، روان‌شناسی شادی، ترجمه: خشایار بیگی و مهرداد فیروزبخت، ص۴۲ و ۱۷۹؛ جان مارشال ریو، انگیزش و هیجان، ترجمه: یحیی سید محمدی، ص۳۶۷.</ref>. به طور خلاصه می‌توان گفت: "هر [[انسانی]] مطابق [[جهان‌بینی]] و [[اندیشه]] خویش، اگر به چیزهای مورد علاقه‌اش برسد، در خود، حالتی [[احساس]] می‌کند که "[[شادی]]" نام دارد. "[[شادی]]"، [[احساس]] مثبتی است که از [[حس]] ارضا و [[پیروزی]] به دست می‌آید<ref>مایکل آیزِنک، روان‌شناسی شادی، ترجمه: خشایار بیگی و مهرداد فیروزبخت، ص۴۲ و ۱۷۹؛ جان مارشال ریو، انگیزش و هیجان، ترجمه: یحیی سید محمدی، ص۳۶۷.</ref>.
+*در تعریف‌های روان‌شناسانه دیگر بر عناصر و مفاهیم دیگری از این [[هیجان]] [[انسانی]] تأکید شده است. برخی روان‌شناسان گفته‌اند: "[[شادی]]، [[احساس]] مثبتی است که از [[حس]] [[رضایت‌مندی]] و [[پیروزی]] به دست می‌آید"<ref>جان مارشال ریو، انگیزش و هیجان، ترجمه: یحیی سید محمدی، ص۳۶۷.</ref>. برخی دیگر می‌گویند: "[[شادی]] عبارت است از: مجموع لذت‌های بدون درد"<ref>مایکل آیزِنک، روان‌شناسی شادی، ترجمه: خشایار بیگی و مهرداد فیروزبخت، ص۴۲ - ۱۷۲.</ref><ref>David Myers.</ref> نویسنده [[کتاب ]]"به دنبال [[شادکامی]]؛ چه کسی شاد است و چرا؟" [[شادی]] را چنین تعریف می‌کند: "[[حس]] [[خوشی]]؛ [[احساس]] اینکه [[زندگی]]، در کل به خوبی و [[خوشی]] ادامه می‌یابد"<ref>طریقه‌دار، ابوالفضل، «جلوه‌های شادی در فرهنگ و شریعت»، مجله حدیث زندگی، بهار ۱۳۷۹، پیش‌شماره ۲.</ref>. برخی روان‌شناسان به این نتیجه رسیده‌اند که [[شادکامی]] و [[نشاط]]، ترکیبی است از: وجود عاطفه مثبت یا خوشایند، نبودن عاطفه منفی یا ناخوشایند، [[زندگی]] بسیار رضایت‌مندانه و [[ادراک]] خشنودکننده [[فرد]] از [[زندگی]]<ref>دوآن شولتس، روان‌شناسی کمال، ترجمه: گیتی خوشدل، ص۴۹.</ref>. از دیدگاه دیگری، [[شادکامی]] و [[نشاط]]، حالتی است که در آن، شخص [[تمایل]] به [[تغییر]] مثبت دارد<ref>[[عبدالله نظری شاری|نظری شاری، عبدالله]]، مکاتبه اختصاصی با دانشنامه امامت و ولایت</ref>.
-*در تعریف‌های روان‌شناسانه دیگر بر عناصر و مفاهیم دیگری از این [[هیجان]] [[انسانی]] تأکید شده است. مثلاً [[جان]] مارشال ریو می‌گوید: "[[شادی]]، [[احساس]] مثبتی است که از [[حس]] [[رضایت‌مندی]] و [[پیروزی]] به دست می‌آید"<ref>جان مارشال ریو، انگیزش و هیجان، ترجمه: یحیی سید محمدی، ص۳۶۷.</ref>. دکتر مایکل آیزنک [[روان‌شناس]] می‌گوید: "[[شادی]] عبارت است از: مجموع لذت‌های بدون درد"<ref>مایکل آیزِنک، روان‌شناسی شادی، ترجمه: خشایار بیگی و مهرداد فیروزبخت، ص۴۲ - ۱۷۲.</ref>. [[روان‌شناس]] برجسته، دیوید مایرز<ref>David Myers.</ref>، نویسنده [[کتاب ]]"به دنبال [[شادکامی]]؛ چه کسی شاد است و چرا؟" [[شادی]] را چنین تعریف می‌کند: "[[حس]] [[خوشی]]؛ [[احساس]] اینکه [[زندگی]]، در کل به خوبی و [[خوشی]] ادامه می‌یابد"<ref>طریقه‌دار، ابوالفضل، «جلوههای شادی در فرهنگ و شریعت»، مجله حدیث زندگی، بهار ۱۳۷۹، پیش‌شماره ۲.</ref>. ادوارد دنیر به این نتیجه رسیده است که [[شادکامی]] و [[نشاط]]، ترکیبی است از: وجود عاطفه مثبت یا خوشایند، نبودن عاطفه منفی یا ناخوشایند، [[زندگی]] بسیار رضایت‌مندانه و [[ادراک]] خشنودکننده [[فرد]] از [[زندگی]]<ref>دوآن شولتس، روان‌شناسی کمال، ترجمه: گیتی خوشدل، ص۴۹.</ref>. از دیدگاه دیگری، [[شادکامی]] و [[نشاط]]، حالتی است که در آن، شخص [[تمایل]] به [[تغییر]] مثبت دارد<ref>[[عبدالله نظری شاری|نظری شاری، عبدالله]]، مکاتبه اختصاصی با دانشنامه امامت و ولایت</ref>.
 ==ضرورت نشاط==