احسان در معارف دعا و زیارات: تفاوت میان نسخه‌ها
جز (جایگزینی متن - 'و‌هفتم' به ' و هفتم') |
بدون خلاصۀ ویرایش |
||
| خط ۴: | خط ۴: | ||
: <div style="background-color: rgb(252, 252, 233); text-align:center; font-size: 85%; font-weight: normal;">اين مدخل از زیرشاخه‌های بحث '''[[احسان]]''' است. "'''[[احسان]]'''" از چند منظر متفاوت، بررسی می‌شود:</div> | : <div style="background-color: rgb(252, 252, 233); text-align:center; font-size: 85%; font-weight: normal;">اين مدخل از زیرشاخه‌های بحث '''[[احسان]]''' است. "'''[[احسان]]'''" از چند منظر متفاوت، بررسی می‌شود:</div> | ||
<div style="padding: 0.0em 0em 0.0em;"> | <div style="padding: 0.0em 0em 0.0em;"> | ||
: <div style="background-color: rgb(255, 245, 227); text-align:center; font-size: 85%; font-weight: normal;">[[احسان در قرآن]] | [[احسان در حدیث]] | [[احسان در | : <div style="background-color: rgb(255, 245, 227); text-align:center; font-size: 85%; font-weight: normal;">[[احسان در قرآن]] | [[احسان در حدیث]] | [[احسان در اخلاق اسلامی]] | [[احسان در نهج البلاغه]] | [[احسان در معارف دعا و زیارات]] | [[احسان در معارف و سیره سجادی]] | [[احسان در معارف و سیره رضوی]] | [[احسان در فقه سیاسی]]</div> | ||
<div style="padding: 0.0em 0em 0.0em;"> | <div style="padding: 0.0em 0em 0.0em;"> | ||
: <div style="background-color: rgb(206,242, 299); text-align:center; font-size: 85%; font-weight: normal;">در این باره، تعداد بسیاری از پرسش‌های عمومی و مصداقی مرتبط، وجود دارند که در مدخل '''[[احسان (پرسش)]]''' قابل دسترسی خواهند بود.</div> | : <div style="background-color: rgb(206,242, 299); text-align:center; font-size: 85%; font-weight: normal;">در این باره، تعداد بسیاری از پرسش‌های عمومی و مصداقی مرتبط، وجود دارند که در مدخل '''[[احسان (پرسش)]]''' قابل دسترسی خواهند بود.</div> | ||
نسخهٔ ۸ دسامبر ۲۰۲۰، ساعت ۱۱:۵۲
متن این جستار آزمایشی و غیرنهایی است. برای اطلاع از اهداف و چشم انداز این دانشنامه به صفحه آشنایی با دانشنامه مجازی امامت و ولایت مراجعه کنید.
- در این باره، تعداد بسیاری از پرسش‌های عمومی و مصداقی مرتبط، وجود دارند که در مدخل احسان (پرسش) قابل دسترسی خواهند بود.
مقدمه
این واژه مصدر باب اِفعال و به معنی نیکی کردن است[۱]. اصل یگانه در این مادّه هر چیزی است که مقابل بدی و زشتی قرار گیرد، خواه در موضوعاتِ خارجی مادّی یا معنوی، در قول یا عمل، یا در صفات قلبی[۲]. ریشه کلمه احسان ۱۹۴ بار در قرآن استعمال شده که ۱۲ موردش واژه احسان است[۳]. براساس یک آموزه قرآنی مهم، ثمره احسان به فرد محِسن و نیکوکار بازگشت می‌کند: ﴿إِنْ أَحْسَنْتُمْ أَحْسَنْتُمْ لِأَنْفُسِكُمْ﴾[۴]
مهم‌ترین کاربردهای این واژه در صحیفه چنین است:
- احسان خدا نسبت به بندگانش: امام سجاد(ع) خدایش را این‌گونه توصیف کرده و می‌ستاید: «فَتَبَارَكْتَ أَنْ تُوصَفَ إِلَّا بِالْإِحْسَانِ»: «بار خدایا، تو فراتر از آن هستی که جز به احسانت وصف کنند[۵]. و نیز: نیکی در حق بدان شیوه توست[۶]. و همچنین: ای مولای من جز احسان و تفضّل و نیکی و انعام را بر خود نپسندیدی»[۷]. همین احسان الهی است که دستگیر و راهنمای بنده قرار می‌گیرد: «(ای پروردگار من)... احسان تو مرا به سوی تو راه نمود»[۸].
- نامتناهی بودن احسان الهی: «(بار خدایا)... و معادن احسان تو دستخوش فنا نشود»[۹]. و نیز: «ای مولای من، جز احسان و تفضّل و نیکی و انعام را بر خود نپسندیدی»[۱۰].
- احسان خدا از روی تفضّل است: «(ای خداوند)... هر احسان که کنی از روی تفضّل است و هر نعمت که دهی بی هیچ سابقه»[۱۱].
- اعتراف به احسان و ناتوانی و غفلت در شکرگزاری آن: «ای خداوند،... احسانت افزون‌تر از آن است که کمترین آن را شکر توان گفت»[۱۲]. و نیز: «چنان مکن... از ذکر احسان و بخشش تو غافل شوم»[۱۳].[۱۴].[۱۵]
جستارهای وابسته
منابع
پانویس
- ↑ قاموس قرآن.
- ↑ التحقیق فی کلمات القرآن الکریم.
- ↑ المعجم المفهرس لالفاظ القرآن الکریم.
- ↑ «اگر نیکی ورزید به خویش نیکی ورزیده‌اید» سوره اسراء، آیه ۷.
- ↑ نیایش سی و هفتم.
- ↑ نیایش چهل‌وششم.
- ↑ نیایش چهل و نهم.
- ↑ نیایش سیزدهم.
- ↑ نیایش چهل و پنجم.
- ↑ نیایش چهل و نهم.
- ↑ نیایش دوازدهم.
- ↑ نیایش چهل‌وششم.
- ↑ نیایش بیست‌ویکم.
- ↑ التحقیق فی کلمات القرآن الکریم، حسن مصطفوی، تهران، بنگاه ترجمه و نشر کتاب، ۱۳۶۰ش؛ دائرة الفرائد در فرهنگ قرآن، محمدباقر محقق، تهران، بعثت، اول، ۱۳۷۷ ش؛ صحیفه سجادیه، ترجمه عبدالحمید آیتی، تهران، سروش، اول، ۱۳۷۲ش؛ قرآن کریم، ترجمه مهدی فولادوند، المعجم المفهرس لالفاظ الصحیفة السجادیة، سید علی اکبر قرشی، قم، دارالتبلیغ اسلامی، ۱۳۹۱ ق، المعجم المفهرس لألفاظ القرآن الکریم، محمد فؤاد عبدالباقی، قاهره، دارالکتب المصریه، ۱۳۶۴ ق.
- ↑ شهری، قاسم، مقاله «احسان»، دانشنامه صحیفه سجادیه، ص ۳۵.