معصیت در معارف دعا و زیارات: تفاوت میان نسخه‌ها
(صفحه‌ای تازه حاوی «{{ویرایش غیرنهایی}} {{امامت}} <div style="padding: 0.0em 0em 0.0em;"> : <div style="background-color: rgb(252, 252, 233)...» ایجاد کرد) |
جز (جایگزینی متن - 'پنهان' به 'پنهان') |
||
| خط ۲۰: | خط ۲۰: | ||
گناه لذتی عاجل است که می‌گذرد و تمام می‌شود، اما آثار مخرّب آن و پیامدهای سنگینش باقی می‌ماند: «بار خدایا، [[بنده]] تو... به درگاه تو [[استغاثه]] می‌کند... از عملی [[ناپسند]] که به سبب [[سرپیچی]] از [[حکم]] تواش رسوا ساخته: همان گناهی که لذّات آنها سپری گشته و شتابان گریخته است و عواقب شومشان باقی است چنان که گویی هرگز [[سیر]] رفتنش نیست»<ref>نیایش سی‌ویکم.</ref>. | گناه لذتی عاجل است که می‌گذرد و تمام می‌شود، اما آثار مخرّب آن و پیامدهای سنگینش باقی می‌ماند: «بار خدایا، [[بنده]] تو... به درگاه تو [[استغاثه]] می‌کند... از عملی [[ناپسند]] که به سبب [[سرپیچی]] از [[حکم]] تواش رسوا ساخته: همان گناهی که لذّات آنها سپری گشته و شتابان گریخته است و عواقب شومشان باقی است چنان که گویی هرگز [[سیر]] رفتنش نیست»<ref>نیایش سی‌ویکم.</ref>. | ||
گام دیگر در مقابله با گناه این است که هرچه زودتر به سوی [[خدای متعال]] برگردیم و [[توبه]] به جا آریم: «ای خداوند،... از هر گناه که مرتکب شده‌ایم... و از هر [[خیال]] بد که در [[دل]] خود | گام دیگر در مقابله با گناه این است که هرچه زودتر به سوی [[خدای متعال]] برگردیم و [[توبه]] به جا آریم: «ای خداوند،... از هر گناه که مرتکب شده‌ایم... و از هر [[خیال]] بد که در [[دل]] خود پنهان داشته‌ایم، توبه می‌کنیم»<ref>نیایش چهل‌و‌پنجم.</ref>؛ زیرا خداوند خود را توبه‌پذیر ([[تواب]]) نامیده و [[وعده]] کرده است که همه گناهان را می‌آمرزد: «ای خداوند، در کتابی که نازل کرده‌ای و بندگانت را به آن [[بشارت]] داده‌ای، یافته‌ام که گفته‌ای: "بگو ای [[بندگان]] من بر [[زبان]] خویش [[اسراف]] کرده‌اید، از [[رحمت]] خداوند [[مأیوس]] مشوید، زیرا [[خدا]] همة گناهان را می‌آمرزد»<ref>نیایش پنجاهم.</ref>. | ||
[[رأفت]] خدا کار [[گناهکاران]] را به سامان می‌آورد: «ای خداوند اگر زبان به [[نکوهش]] خویش گشوده‌ام، بدان سبب است که [[طمع]] در رأفت تو دارم که [[اصلاح]] حال [[گنهکاران]] بدان باز بسته است. و [[امید به رحمت]] تو دارم که [[آزاد]] ساختن [[خطاکاران]] را وسیلت است»<ref>نیایش شانزدهم.</ref>.<ref>قرآن مجید، ترجمه محمدمهدی فولادوند؛ صحیفه سجادیه، ترجمه عبدالمحمد آیتی، سروش، تهران، ۱۳۹۴، چاپ نهم.</ref>.<ref>[[فضل‌الله خالقیان|خالقیان، فضل‌الله]]، [[دانشنامه صحیفه سجادیه (کتاب)|مقاله «گناه»، دانشنامه صحیفه سجادیه]]، ص ۳۸۵.</ref> | [[رأفت]] خدا کار [[گناهکاران]] را به سامان می‌آورد: «ای خداوند اگر زبان به [[نکوهش]] خویش گشوده‌ام، بدان سبب است که [[طمع]] در رأفت تو دارم که [[اصلاح]] حال [[گنهکاران]] بدان باز بسته است. و [[امید به رحمت]] تو دارم که [[آزاد]] ساختن [[خطاکاران]] را وسیلت است»<ref>نیایش شانزدهم.</ref>.<ref>قرآن مجید، ترجمه محمدمهدی فولادوند؛ صحیفه سجادیه، ترجمه عبدالمحمد آیتی، سروش، تهران، ۱۳۹۴، چاپ نهم.</ref>.<ref>[[فضل‌الله خالقیان|خالقیان، فضل‌الله]]، [[دانشنامه صحیفه سجادیه (کتاب)|مقاله «گناه»، دانشنامه صحیفه سجادیه]]، ص ۳۸۵.</ref> | ||
نسخهٔ ۲۱ ژانویهٔ ۲۰۲۱، ساعت ۰۱:۲۲
- در این باره، تعداد بسیاری از پرسش‌های عمومی و مصداقی مرتبط، وجود دارند که در مدخل معصیت (پرسش) قابل دسترسی خواهند بود.
مقدمه
گناه و معصیت خدا، انسان را از مسیر مستقیم عبودیت منحرف می‌سازد و در واقع باعث عقب افتادن وی از کاروان کمال و سعادت یا حتی موجب شقاوت دنیا و آخرت او می‌شود. ذنب، اثم و خطیئه از جمله واژگانی هستند که در فرهنگ قرآن و روایات مفهوم گناه را منتقل می‌کنند. قرآن در وصف پرهیزگاران می‌فرماید: ﴿وَالَّذِينَ إِذَا فَعَلُوا فَاحِشَةً أَوْ ظَلَمُوا أَنْفُسَهُمْ ذَكَرُوا اللَّهَ فَاسْتَغْفَرُوا لِذُنُوبِهِمْ﴾[۱]. همچنین: ﴿وَلَا تَعَاوَنُوا عَلَى الْإِثْمِ وَالْعُدْوَانِ﴾[۲]
آدمی همواره در معرض لغزش است اما انسان‌های با تقوا، وقتی متوجه خطای خود می‌شوند، در نزد خدای مهربان اعتراف به گناه و تقصیر خویش می‌کنند و از او پوزش می‌طلبند. امام سجاد(ع) در مقام اعتراف به گناه عرض می‌کند: «اللَّهُمَّ إِنِّي أُصْبِحُ وَ أُمْسِي مُسْتَقِلًّا لِعَمَلِي، مُعْتَرِفاً بِذَنْبِي، مُقِرّاً بِخَطَايَايَ»[۳]؛ بارخدایا، شام را به بامداد می‌آورم و بامداد را به شام می‌رسانم در حالی که عمل خویش اندک می‌شمارم و به گناه خود اعتراف می‌کنم و به خطای خویش اقرار می‌آورم. همچنین: ای مولای من، از تو می‌خواهم... همانند آن کس که گناه خود بسیار می‌شمرد و به خطای خود اعتراف می‌کند[۴]. در جای دیگر می‌گوید: بارخدایا، از درگاه تو پوزش می‌طلبم اگر با گناهی رویاروی شده و از آن دوری نگزیده باشم[۵].
پس در مواجهه با گناه اولین گام، استغفار و عذرخواهی در نزد خداست که مستلزم اعتراف در نزد او می‌باشد. در این مقطع خطری که انسان را تهدید می‌کند اصرار بر گناه است. امام این‌گونه به خدا عرضه می‌دارد: بارخدایا، به تو پناه می‌برم از... اصرار بر گناه و خُرد شمردن گناه و بزرگ شمردن طاعت[۶]. در واقع گاهی کوچک دانستن گناهان یا بزرگ شمردن طاعت‌ها باعث جرئت انسان بر گناه و ادامه آن می‌باشد. به همین دلیل هیچ گناهی را نباید کوچک شمرد زیرا گناه در هر حال بزرگ است و اگر برخی گناهان کوچک شمرده شده‌اند در مقایسه با گناهان دیگر است. امام سجاد(ع) حتی گناهان کوچک را هلاک‌کننده می‌داند[۷].
امام زین‌العابدین(ع) در توصیف خدایش می‌گوید: «ای خداوند، قدرتت بیشتر و پادشاهی تو گسترده از آن است که فرمانبرداری فرمانبرداران بر آن بیفزاید یا نافرمانی نافرمانان از آن بکاهد»[۸].
گناه لذتی عاجل است که می‌گذرد و تمام می‌شود، اما آثار مخرّب آن و پیامدهای سنگینش باقی می‌ماند: «بار خدایا، بنده تو... به درگاه تو استغاثه می‌کند... از عملی ناپسند که به سبب سرپیچی از حکم تواش رسوا ساخته: همان گناهی که لذّات آنها سپری گشته و شتابان گریخته است و عواقب شومشان باقی است چنان که گویی هرگز سیر رفتنش نیست»[۹].
گام دیگر در مقابله با گناه این است که هرچه زودتر به سوی خدای متعال برگردیم و توبه به جا آریم: «ای خداوند،... از هر گناه که مرتکب شده‌ایم... و از هر خیال بد که در دل خود پنهان داشته‌ایم، توبه می‌کنیم»[۱۰]؛ زیرا خداوند خود را توبه‌پذیر (تواب) نامیده و وعده کرده است که همه گناهان را می‌آمرزد: «ای خداوند، در کتابی که نازل کرده‌ای و بندگانت را به آن بشارت داده‌ای، یافته‌ام که گفته‌ای: "بگو ای بندگان من بر زبان خویش اسراف کرده‌اید، از رحمت خداوند مأیوس مشوید، زیرا خدا همة گناهان را می‌آمرزد»[۱۱]. رأفت خدا کار گناهکاران را به سامان می‌آورد: «ای خداوند اگر زبان به نکوهش خویش گشوده‌ام، بدان سبب است که طمع در رأفت تو دارم که اصلاح حال گنهکاران بدان باز بسته است. و امید به رحمت تو دارم که آزاد ساختن خطاکاران را وسیلت است»[۱۲].[۱۳].[۱۴]
جستارهای وابسته
منابع
پانویس
- ↑ «و کسانی که چون (کار) ناشایسته‌ای می‌کنند یا به خویش ستم روا می‌دارند خداوند را به یاد می‌آورند و از گناهان خود آمرزش می‌خواهند» سوره آل عمران، آیه ۱۳۵.
- ↑ «و یکدیگر را در گناه و تجاوز یاری نکنید» سوره مائده، آیه ۲.
- ↑ دعای ۵۲.
- ↑ دعای ۵۲.
- ↑ نیایش سی‌و‌هشتم.
- ↑ نیایش هفتم.
- ↑ نیایش سی‌ودوم.
- ↑ نیایش پنجاهم.
- ↑ نیایش سی‌ویکم.
- ↑ نیایش چهل‌و‌پنجم.
- ↑ نیایش پنجاهم.
- ↑ نیایش شانزدهم.
- ↑ قرآن مجید، ترجمه محمدمهدی فولادوند؛ صحیفه سجادیه، ترجمه عبدالمحمد آیتی، سروش، تهران، ۱۳۹۴، چاپ نهم.
- ↑ خالقیان، فضل‌الله، مقاله «گناه»، دانشنامه صحیفه سجادیه، ص ۳۸۵.