سلامتی

اين مدخل از چند منظر متفاوت، بررسی می‌شود:

سلامتی در قرآن - سلامتی در حدیث - سلامتی در اخلاق اسلامی - سلامتی در معارف دعا و زیارات - سلامتی در معارف و سیره سجادی - سلامتی در معارف و سیره رضوی

در این باره، تعداد بسیاری از پرسش‌های عمومی و مصداقی مرتبط، وجود دارند که در مدخل سلامتی (پرسش) قابل دسترسی خواهند بود.

مقدمه

“سلامتی” از بزرگ‌ترین نعمت‌های خداوند و برترین دست‌مایه برای بهر‌ه‌وری از مواهب زندگی است. از امیرالمؤمنین علی(ع) روایت شده که: «لذت زندگی با عافیت (و سلامتی) به دست می‌آید» و امام سجاد(ع) عرض می‌کند: «[خدایا] امور مرا با سلامتی به سامان آور». سلامتی، مایه بهره‌گیری از روزی‌های پاکیزه و گوارا، نشاط برای طلب خشنودی و فضل خدا و نیرو گرفتن برای توفیق طاعت و فرمان‌برداری از خداوند است.

بدون تردید هر کس در برابر حفظ سلامت جسم و جان خویش و دوری از عوامل تهدید کننده آن مسئول است و نادیده گرفتن این مسئولیت در هیچ شرایطی از هیچ‌کس پذیرفته نیست. امام زین‌العابدین(ع) در نیایش‌های خویش در پیشگاه خداوند، به صورت نسبتاً گسترده‌ای موضوع سلامتی و تندرستی را مورد توجه قرار داده است که فهرست‌وار به زوایایی از آن می‌پردازیم.

• سلامتی از خداست و خداوند بهترین نگهبان آن است: «ای خداوند، باران بفرست و خشکی از زمین‌های تشنه ما ببر... فضل و کرم خویش از ما منقطع مفرمای که... تندرست کسی است که تواش از بلا نگه داری». «بار خدایا، درود بفرست بر محمد و خاندانش و ما را از خشم خود دور نگه دار و در پناه خود بدار... که هر که را از خشم خود دور نگه داری سلامت به دست آرد».
• شکر و سپاس خدا به خاطر سلامتی: «ای خداوند، حمد باد تو را، به سبب آن مایه از تندرستی که همچنان از آن برخوردارم... بار خدایا! حلاوت عافیت را در من پدید آور و خنکی سلامت را به من بچشان.»... «ای خداوند،... حمد باد تو را که بر حال درون ما آگاهی و ما را عافیت عطا می‌کنی».
• درخواست سلامتی: «ای خدای من، مرا به اندوه هلاک مکن... و تا زنده‌ام طعم عافیت را به من بچشان و مرا دشمن کام مگردان». «بار خدایا، درود بفرست بر محمد و خاندان او و جامه عافیت خویش را بر تن من بپوش و مرا در عافیت خود بی‌نیاز فرمای و عافیت خود را به من بخش و عافیت خود را به من ارزانی دار و عافیت خود برای من بگستران و عافیت خود درخور من گردان و میان من و عافیت خود در دنیا و آخرت جدایی میفکن». «بار خدایا... آسایش و بی‌گزندی، و تندرستی و فراخی در روزی و آرامش و عافیت را همه یکجا نصیب من گردان».
• درخواست سلامتی برای فرزندان خویش و رزمندگان اسلام؛
• ابعاد سلامتی: سلامتی در فرهنگ قرآن و حدیث و در نیایش‌های امام زین‌العابدین(ع)، ابعادی فراتر از تندرستی دارد و همه ساحت‌های وجودی انسان را در برمی‌گیرد، اعم از سلامت جسم و جان، روح و روان، عقل و عاطفه، عقیده و انگیزه، گفتار و کردار، و در یک جمله، سلامت دنیا و آخرت: «بار خدایا، درود بفرست بر محمد و خاندان او و مرا عافیت ده، عافیتی کفایت‌کننده و شفابخش و عالی و فزاینده، عافیتی که از آن در تن من تندرستی زاید، عافیت این جهان و آن جهان، ای خداوند، بر من احسان نمای به اعطای تندرستی و امنیت و سلامت در دین من و جسم من».

1. سلامتی سینه از حسد: «بار خدایا... سینه مرا از حسد خالی گردان، آن‌سان که بر هیچ یک از بندگان تو که در حق آنان احسان کرده‌ای رشک نبرم».
2. سلامتی از گناه: «[بار خدایا]، این توبه‌ام را آن‌گونه قرار ده... که موجب‌زداییدن گناهان گذشته من و سلامت من از ارتکاب گناه در آینده باشد».
3. سلامتی از فریب شیطان: «[بار خدایا] به ما سلامتی از فریب شیطان عطا کن».
4. سلامتی در عبادت: «[بار خدایا] سلامتی در عبادت را روزی‌ام فرما».
5. سلامتی در برابر تهدیدات: «بار خدایا،... در برابر آن‌که تهدیدم می‌کند مرا به سلامت دار».
6. سلامتی دل در یادکرد عظمت خدا: «بار خدایا، درود بفرست بر محمد و خاندانش و سلامت دل‌های ما را در یادکردِ بزرگیِ خود قرار ده».

• سلامتی نامطلوب! یکی از جنبه‌های قابل توجه درباره سلامتی از نگاه امام سجاد(ع)، این است که اگر سلامتی منجر به گردن‌فرازی، زورگویی، ستمگری، گناه و تباه کردن حقوق خدا و مردم گردد و فرجام شوم و نکبت‌باری را در بلندمدت برای انسان رقم زند، بهتر است که نباشد!: «ای خداوند، اگر این تندرستی که مرا نصیب کرده‌ای و من شب و روزم را در آن به سر می‌آورم، نشانه بلایی باشد بر دوام یا وبالی پایدار، پس آنچه را که واپس داشته‌ای، پیش افکن و آنچه را که پیش افکنده‌ای واپس دار! زیرا چیزی که پایان‌پذیر است (سلامتی در دنیا) بس ناچیز است، هر چند فراوان باشد، و چیزی که به بقا انجامد (یعنی کیفر کردارهای ناشی از سلامتی) بسیار است هرچند اندک نماید»..

جستارهای وابسته

منابع

1. باقری‌فر، علی، مقاله «سلامتی»، دانشنامه صحیفه سجادیه

پانویس